HTTP 200 OK
Allow: GET, POST, HEAD, OPTIONS
Content-Type: application/json
Vary: Accept
{
"name": "Andrzej Niemojewski",
"url": "https://eink.wolnelektury.pl/katalog/autor/andrzej-niemojewski/",
"sort_key": "niemojewski andrzej",
"description": "<dl>\n \n <dt>Ur.</dt>\n <dd>\n \n \n 24 stycznia 1864\n \n \n w\n \n Rokitnica-Wieś\n \n \n </dd>\n \n \n <dt>Zm.</dt>\n <dd>\n \n \n 3 listopada 1921\n \n \n w\n \n Warszawie\n \n \n </dd>\n \n\n \n\n</dl>\n\n<dl><dt>Najważniejsze dzieła: </dt><dd> <i>Majówka</i> (1895), <i>Polonia irredenta</i> (1896), <i>Listy człowieka szalonego</i> (1889), <i>Familia</i> (1901), <i>Ten, który jest...</i> (1902), <i>Ludzie rewolucji</i> (1906), <i>Boruch</i> (1907)<br></dd></dl>\r\n\r\n<p>Poeta, prozaik, dramaturg, publicysta, tłumacz, religioznawca, społecznik. Używał pseudonimów literackich: Rokita, Lambro, A. Lubieniec. Pochodził z rodziny ziemiańskiej, ideowo zbliżony był do działającego w Galicji ruchu socjalistycznego (przyjaźnił się z Ignacym Daszyńskim i współpracował z czasopismem „Ognisko”). Poetyckie początki literackie Niemojewskiego (<i>Poezje</i>, 1891; <i>Poezje prozą</i>, 1893; <i>Poezje seria druga</i>, 1893; <i>Wybór poezji</i> (1899) poświęcone były przeciwstawieniu się programowi pozytywistów, przy zachowaniu postulatu zaangażowania sztuki w życie społeczne (później też w opowiadaniu <i>Prometeusz</i> 1900). Wydana w 1889 r. powieść satyryczna o zacięciu publicystycznym<i>Listy człowieka szalonego</i> zwalczała postawę dekadencką oraz hasło „sztuka dla sztuki”, czyli filary nowego prądu artystycznego: Młodej Polski. Niemojewski szedł własną drogą. Żeby zarobić na swoje utrzymanie pracował jako urzędnik w przedsiębiorstwie górniczo-hutniczym w Sosnowcu w l. 1892-1897, co dało mu możliwość poznania z bliska warunków życia robotników i zaowocowało literackim obrazem tego środowiska (powieść <i>Polonia irredenta</i> powst. 1895-96, opowiadanie <i>Listopad</i> z 1896r. i in.). W swoim dorobku Niemojewski ma także ukazujący egzystencję rodziny chłopskiej dramat pod przewrotnym tytułem <i>Familia</i> (nawiązującym do znanego pod tą nazwą sojuszu możnowładczych rodów Czartoryskich i Lubomirskich). Z kolei powieść na motywach autobiograficznych <i>Ten, który jest...</i> (1902) przedstawia upokarzającą (gł. ze względów ekonomicznych) sytuację pisarza u schyłku XIX w. Proza Niemojewskiego łączy w sobie elementy realizmu, naturalizmu i symbolizmu. Wziął udział w rewolucji 1905 roku (literacki oddźwięk tego doświadczenia zawierają m.in. <i>Ludzie rewolucji</i> i opowiadanie <i>Boruch</i>). Jako tłumacz wsławił się przekładem <i>Życia Jezusa</i> Renana, którego recepcja przebiegała w atmosferze skandalu ze względu na „świeckie”, naukowe podejście do tematu. Środowiskom klerykalnym naraził się <i>Katechizmem wolnego myśliciela</i> (1909) zawierającym krytykę wszelkiego dogmatyzmu; za tę publikację został skazany na rok więzienia; karę odbył w Cytadeli Warszawskiej. Ostatnie kilkanaście lat (od 1906 r. do śmierci) wypełniła mu praca publicystyczna: redagował tygodnik „Myśl Niepodległa”, wypełniając niemal w całości kilkaset numerów pisma. Krytyczny, wręcz napastliwy wobec wszystkich, skonfliktował się ze wszystkimi środowiskami, również uprzednio zaprzyjaźnionymi; pod koniec życia zbliżył się do Stronnictwa Narodowego, jego teksty nabrały wyraźnego zabarwienia antysemickiego, a zainteresowania zwróciły się ku astrologii i kabalistyce.</p>\n",
"description_pl": "<dl>\n \n <dt>Ur.</dt>\n <dd>\n \n \n 24 stycznia 1864\n \n \n w\n \n Rokitnica-Wieś\n \n \n </dd>\n \n \n <dt>Zm.</dt>\n <dd>\n \n \n 3 listopada 1921\n \n \n w\n \n Warszawie\n \n \n </dd>\n \n\n \n\n</dl>\n\n<dl><dt>Najważniejsze dzieła: </dt><dd> <i>Majówka</i> (1895), <i>Polonia irredenta</i> (1896), <i>Listy człowieka szalonego</i> (1889), <i>Familia</i> (1901), <i>Ten, który jest...</i> (1902), <i>Ludzie rewolucji</i> (1906), <i>Boruch</i> (1907)<br></dd></dl>\r\n\r\n<p>Poeta, prozaik, dramaturg, publicysta, tłumacz, religioznawca, społecznik. Używał pseudonimów literackich: Rokita, Lambro, A. Lubieniec. Pochodził z rodziny ziemiańskiej, ideowo zbliżony był do działającego w Galicji ruchu socjalistycznego (przyjaźnił się z Ignacym Daszyńskim i współpracował z czasopismem „Ognisko”). Poetyckie początki literackie Niemojewskiego (<i>Poezje</i>, 1891; <i>Poezje prozą</i>, 1893; <i>Poezje seria druga</i>, 1893; <i>Wybór poezji</i> (1899) poświęcone były przeciwstawieniu się programowi pozytywistów, przy zachowaniu postulatu zaangażowania sztuki w życie społeczne (później też w opowiadaniu <i>Prometeusz</i> 1900). Wydana w 1889 r. powieść satyryczna o zacięciu publicystycznym<i>Listy człowieka szalonego</i> zwalczała postawę dekadencką oraz hasło „sztuka dla sztuki”, czyli filary nowego prądu artystycznego: Młodej Polski. Niemojewski szedł własną drogą. Żeby zarobić na swoje utrzymanie pracował jako urzędnik w przedsiębiorstwie górniczo-hutniczym w Sosnowcu w l. 1892-1897, co dało mu możliwość poznania z bliska warunków życia robotników i zaowocowało literackim obrazem tego środowiska (powieść <i>Polonia irredenta</i> powst. 1895-96, opowiadanie <i>Listopad</i> z 1896r. i in.). W swoim dorobku Niemojewski ma także ukazujący egzystencję rodziny chłopskiej dramat pod przewrotnym tytułem <i>Familia</i> (nawiązującym do znanego pod tą nazwą sojuszu możnowładczych rodów Czartoryskich i Lubomirskich). Z kolei powieść na motywach autobiograficznych <i>Ten, który jest...</i> (1902) przedstawia upokarzającą (gł. ze względów ekonomicznych) sytuację pisarza u schyłku XIX w. Proza Niemojewskiego łączy w sobie elementy realizmu, naturalizmu i symbolizmu. Wziął udział w rewolucji 1905 roku (literacki oddźwięk tego doświadczenia zawierają m.in. <i>Ludzie rewolucji</i> i opowiadanie <i>Boruch</i>). Jako tłumacz wsławił się przekładem <i>Życia Jezusa</i> Renana, którego recepcja przebiegała w atmosferze skandalu ze względu na „świeckie”, naukowe podejście do tematu. Środowiskom klerykalnym naraził się <i>Katechizmem wolnego myśliciela</i> (1909) zawierającym krytykę wszelkiego dogmatyzmu; za tę publikację został skazany na rok więzienia; karę odbył w Cytadeli Warszawskiej. Ostatnie kilkanaście lat (od 1906 r. do śmierci) wypełniła mu praca publicystyczna: redagował tygodnik „Myśl Niepodległa”, wypełniając niemal w całości kilkaset numerów pisma. Krytyczny, wręcz napastliwy wobec wszystkich, skonfliktował się ze wszystkimi środowiskami, również uprzednio zaprzyjaźnionymi; pod koniec życia zbliżył się do Stronnictwa Narodowego, jego teksty nabrały wyraźnego zabarwienia antysemickiego, a zainteresowania zwróciły się ku astrologii i kabalistyce.</p>\n",
"plural": "",
"genre_epoch_specific": false,
"adjective_feminine_singular": "",
"adjective_nonmasculine_plural": "",
"genitive": "Andrzeja Niemojewskiego",
"collective_noun": ""
}