Tag

HTTP 200 OK
Allow: GET, POST, HEAD, OPTIONS
Content-Type: application/json
Vary: Accept

{
    "name": "Friedrich Nietzsche",
    "url": "https://eink.wolnelektury.pl/katalog/autor/friedrich-nietzsche/",
    "sort_key": "nietzsche friedrich",
    "description": "<dl><dt>Ur.</dt><dd> 15 października 1844 w Röcken<br>\r\n</dd><dt>Zm.</dt><dd> 25 sierpnia 1900 w Weimarze<br>\r\n\r\n</dd><dt>Najważniejsze dzieła: </dt><dd> <i>Narodziny tragedii czyli hellenizm i pesymizm</i>, <i>Tako rzecze Zaratustra</i>, <i>Ludzkie, arcyludzkie</i>, <i>Poza dobrem i\r\nzłem</i>, <i>Zmierzch bożyszcz</i>, <i>Antychryst</i>, <i>Ecce Homo</i>, <i>Wola\r\nmocy</i>.<br>\r\n\r\n</dd></dl>\r\n<p>Filozof, filolog klasyczny, pisarz. W latach szkolnych z zamiłowaniem\r\noddawał się poznawaniu niemieckiej muzyki klasycznej od Bacha i\r\nMozarta po Beethovena oraz poezji romantycznej (szczególnie wielkie\r\nwrażenie zrobiły na nim utwory nowo odkrytego Hölderlina). Studiował\r\nfilologię klasyczną, teologię, historię Kościoła i historię na\r\nuniwersytecie w Bonn (1864-1865) i w   Lipsku (od 1865). Jako filolog\r\nklasyczny zyskał wielkie uznanie, wśród jego pierwszych publikacji\r\nznalazły się m.&nbsp;in.  komentarze do Arystotelesa; w 1869 roku został\r\nprofesorem nadzwyczajnym w  katedrze filologii klasycznej uniwersytetu\r\nw Bazylei. Początkowa popularność w środowisku uczelni przygasła po\r\nkrytycznym przyjęciu koncepcji dionizyjskości i apollińskości\r\nwyłożonej w <i>Narodzinach tragedii</i> (1872). Jeszcze przed podjęciem\r\npracy akademickiej Nietzsche odbył obowiązkową służbę wojskową.\r\nWkrótce potem wymówił obywatelstwo pruskie i od 1869 roku pozostawał „bezpaństwowcem”. Bardzo istotny\r\nwpływ na myśl  Nietzschego miało zetknięcie się z filozofią Artura\r\nSchopenhauera oraz muzyką Ryszarda Wagnera, z którym blisko\r\nprzyjaźnił się na początku lat 70 XIX wieku (później doszło do\r\nrozluźnienia stosunków ze względów światopoglądowych; komentarzem do\r\nistoty tego rozdźwięku jest napisana przez filozofa w 1888 r. rozprawa\r\n<i>Nietzsche kontra Wagner</i>). Charakterystyczne w stylu pisarskim\r\nNietzschego jest pisanie aforyzmami (począwszy do dzieła <i>Ludzkie,\r\narcyludzkie</i> z 1878 r.). Po części wynikało to z choroby, na którą\r\ncierpiał od lat młodzieńczych, a która objawiała się niezwykle\r\nsilnymi, wielodniowymi atakami migreny, po części jednak był to\r\nświadomy wybór formy literackiej: „Kto krwią i w przypowieściach\r\npisze, nie chce, by go czytano, żąda, by się go na pamięć uczono” -\r\npisał w najbardziej znanym ze swych tekstów, <i>Tako rzecze\r\nZaratustra</i> (1883-1885). Choroba zmusiła go do zrezygnowania z pracy uniwersyteckiej\r\nw 1879 roku. Od tego czasu wiele podróżował, po Włoszech, Niemczech i\r\nSzwajcarii, gdzie przebywał najchętniej. Na przełomie 1888 i 1889 roku\r\nnasilenie choroby doprowadziło do obłędu; Nietzsche trafił na rok do\r\nkliniki psychiatrycznej, najpierw w Bazylei, a następnie w Jenie. W\r\n1890 matka zabrała go w rodzinne strony, do Naumburga; ostatnie trzy\r\nlata życia spędził samotnie w Weimarze. Został pochowany w Röcken,\r\nobok swego ojca, pastora luterańskiego. Ostatnim dziełem Nietzschego\r\njest autobiograficzna książka <i>Ecce Homo</i> (1888); pośmiertnie została wydana jeszcze z notatek <i>Wola mocy</i>.</p>",
    "description_pl": "<dl><dt>Ur.</dt><dd> 15 października 1844 w Röcken<br>\r\n</dd><dt>Zm.</dt><dd> 25 sierpnia 1900 w Weimarze<br>\r\n\r\n</dd><dt>Najważniejsze dzieła: </dt><dd> <i>Narodziny tragedii czyli hellenizm i pesymizm</i>, <i>Tako rzecze Zaratustra</i>, <i>Ludzkie, arcyludzkie</i>, <i>Poza dobrem i\r\nzłem</i>, <i>Zmierzch bożyszcz</i>, <i>Antychryst</i>, <i>Ecce Homo</i>, <i>Wola\r\nmocy</i>.<br>\r\n\r\n</dd></dl>\r\n<p>Filozof, filolog klasyczny, pisarz. W latach szkolnych z zamiłowaniem\r\noddawał się poznawaniu niemieckiej muzyki klasycznej od Bacha i\r\nMozarta po Beethovena oraz poezji romantycznej (szczególnie wielkie\r\nwrażenie zrobiły na nim utwory nowo odkrytego Hölderlina). Studiował\r\nfilologię klasyczną, teologię, historię Kościoła i historię na\r\nuniwersytecie w Bonn (1864-1865) i w   Lipsku (od 1865). Jako filolog\r\nklasyczny zyskał wielkie uznanie, wśród jego pierwszych publikacji\r\nznalazły się m.&nbsp;in.  komentarze do Arystotelesa; w 1869 roku został\r\nprofesorem nadzwyczajnym w  katedrze filologii klasycznej uniwersytetu\r\nw Bazylei. Początkowa popularność w środowisku uczelni przygasła po\r\nkrytycznym przyjęciu koncepcji dionizyjskości i apollińskości\r\nwyłożonej w <i>Narodzinach tragedii</i> (1872). Jeszcze przed podjęciem\r\npracy akademickiej Nietzsche odbył obowiązkową służbę wojskową.\r\nWkrótce potem wymówił obywatelstwo pruskie i od 1869 roku pozostawał „bezpaństwowcem”. Bardzo istotny\r\nwpływ na myśl  Nietzschego miało zetknięcie się z filozofią Artura\r\nSchopenhauera oraz muzyką Ryszarda Wagnera, z którym blisko\r\nprzyjaźnił się na początku lat 70 XIX wieku (później doszło do\r\nrozluźnienia stosunków ze względów światopoglądowych; komentarzem do\r\nistoty tego rozdźwięku jest napisana przez filozofa w 1888 r. rozprawa\r\n<i>Nietzsche kontra Wagner</i>). Charakterystyczne w stylu pisarskim\r\nNietzschego jest pisanie aforyzmami (począwszy do dzieła <i>Ludzkie,\r\narcyludzkie</i> z 1878 r.). Po części wynikało to z choroby, na którą\r\ncierpiał od lat młodzieńczych, a która objawiała się niezwykle\r\nsilnymi, wielodniowymi atakami migreny, po części jednak był to\r\nświadomy wybór formy literackiej: „Kto krwią i w przypowieściach\r\npisze, nie chce, by go czytano, żąda, by się go na pamięć uczono” -\r\npisał w najbardziej znanym ze swych tekstów, <i>Tako rzecze\r\nZaratustra</i> (1883-1885). Choroba zmusiła go do zrezygnowania z pracy uniwersyteckiej\r\nw 1879 roku. Od tego czasu wiele podróżował, po Włoszech, Niemczech i\r\nSzwajcarii, gdzie przebywał najchętniej. Na przełomie 1888 i 1889 roku\r\nnasilenie choroby doprowadziło do obłędu; Nietzsche trafił na rok do\r\nkliniki psychiatrycznej, najpierw w Bazylei, a następnie w Jenie. W\r\n1890 matka zabrała go w rodzinne strony, do Naumburga; ostatnie trzy\r\nlata życia spędził samotnie w Weimarze. Został pochowany w Röcken,\r\nobok swego ojca, pastora luterańskiego. Ostatnim dziełem Nietzschego\r\njest autobiograficzna książka <i>Ecce Homo</i> (1888); pośmiertnie została wydana jeszcze z notatek <i>Wola mocy</i>.</p>",
    "plural": "",
    "genre_epoch_specific": false,
    "adjective_feminine_singular": "",
    "adjective_nonmasculine_plural": "",
    "genitive": "",
    "collective_noun": ""
}