HTTP 200 OK
Allow: GET, POST, HEAD, OPTIONS
Content-Type: application/json
Vary: Accept
{
"name": "Immanuel Kant",
"url": "https://eink.wolnelektury.pl/katalog/autor/immanuel-kant/",
"sort_key": "kant immanuel",
"description": "<dl>\n \n <dt>Ur.</dt>\n <dd>\n \n \n 22 kwietnia 1724\n \n \n w\n \n Królewcu\n \n \n </dd>\n \n \n <dt>Zm.</dt>\n <dd>\n \n \n 12 lutego 1804\n \n \n w\n \n Królewcu\n \n \n </dd>\n \n\n \n\n</dl>\n\n<dl><dt>Najważniejsze dzieła: </dt><dd> <i>Krytyka czystego rozumu</i> (1781), <i>Prolegomena do wszelkiej przyszłej metafizyki</i> (1783), <i>Uzasadnienie metafizyki moralności</i> (1785), <i>Krytyka praktycznego rozumu</i> (1788), <i>Krytyka władzy sądzenia</i> (1790), <i>Religia w obrębie samego rozumu</i> (1793), <i>O wiecznym pokoju</i> (1795)<br>\r\n\r\n</dd></dl>\r\n\r\n<p>Filozof niemiecki okresu oświecenia. Przez całe życie był związany z Królewcem (daw. Königsberg, dziś: Kaliningrad), gdzie urodził się w mieszczańskiej rodzinie rzemieślniczej, dopełnił swojej edukacji (w Collegium Fridericianum i podczas studiów na wydziale filozofii), a następnie przez całe życie pracował, początkowo jako nauczyciel domowy, a ostatecznie jako profesor logiki i metafizyki na Uniwersytecie Królewieckim. Twórca transcendentalnego idealizmu, zwanego też krytycyzmem teoriopoznawczym; zajmował się teorią poznania, etyką oraz estetyką. <br>\r\n\r\nZniósł opozycję między racjonalizmem a empiryzmem. Interesowała go analiza poznania w ogóle, nie zaś przebiegu i treści aktów poznawczych. Podzielił sądy na analityczne i syntetyczne oraz aprioryczne i aposterioryczne, np. istnienie sądów syntetycznych a priori wskazywał w matematyce i (części) przyrodniczych i uzasadniał je obecnością w podmiocie poznającym apriorycznych form oglądu (czasu i przestrzeni) oraz kategorii intelektu (takich jak: przyczyna, skutek i in.), które razem stanowią idee konstytutywne, organizują materiał poznawczy i współtworzą doświadczenie poznawcze. Kant wskazał, że poznawalne są zjawiska, będące przejawami niepoznawalnych ,,rzeczy samych w sobie\"; granicami wszelkiego poznania są niepoznawalne idee regulatywne rozumu, zakwestionował możliwość naukowego uprawiania metafizyki. W zakresie etyki wprowadził pojęcie apriorycznego imperatywu kategorycznego, nakazującego przestrzeganie surowego rygoru moralnego, jednocześnie wskazując na człowieka jako twórcę norm moralnych (,,Niebo gwiaździste nade mną, a prawo moralne we mnie\").\r\n</p>\n",
"description_pl": "<dl>\n \n <dt>Ur.</dt>\n <dd>\n \n \n 22 kwietnia 1724\n \n \n w\n \n Królewcu\n \n \n </dd>\n \n \n <dt>Zm.</dt>\n <dd>\n \n \n 12 lutego 1804\n \n \n w\n \n Królewcu\n \n \n </dd>\n \n\n \n\n</dl>\n\n<dl><dt>Najważniejsze dzieła: </dt><dd> <i>Krytyka czystego rozumu</i> (1781), <i>Prolegomena do wszelkiej przyszłej metafizyki</i> (1783), <i>Uzasadnienie metafizyki moralności</i> (1785), <i>Krytyka praktycznego rozumu</i> (1788), <i>Krytyka władzy sądzenia</i> (1790), <i>Religia w obrębie samego rozumu</i> (1793), <i>O wiecznym pokoju</i> (1795)<br>\r\n\r\n</dd></dl>\r\n\r\n<p>Filozof niemiecki okresu oświecenia. Przez całe życie był związany z Królewcem (daw. Königsberg, dziś: Kaliningrad), gdzie urodził się w mieszczańskiej rodzinie rzemieślniczej, dopełnił swojej edukacji (w Collegium Fridericianum i podczas studiów na wydziale filozofii), a następnie przez całe życie pracował, początkowo jako nauczyciel domowy, a ostatecznie jako profesor logiki i metafizyki na Uniwersytecie Królewieckim. Twórca transcendentalnego idealizmu, zwanego też krytycyzmem teoriopoznawczym; zajmował się teorią poznania, etyką oraz estetyką. <br>\r\n\r\nZniósł opozycję między racjonalizmem a empiryzmem. Interesowała go analiza poznania w ogóle, nie zaś przebiegu i treści aktów poznawczych. Podzielił sądy na analityczne i syntetyczne oraz aprioryczne i aposterioryczne, np. istnienie sądów syntetycznych a priori wskazywał w matematyce i (części) przyrodniczych i uzasadniał je obecnością w podmiocie poznającym apriorycznych form oglądu (czasu i przestrzeni) oraz kategorii intelektu (takich jak: przyczyna, skutek i in.), które razem stanowią idee konstytutywne, organizują materiał poznawczy i współtworzą doświadczenie poznawcze. Kant wskazał, że poznawalne są zjawiska, będące przejawami niepoznawalnych ,,rzeczy samych w sobie\"; granicami wszelkiego poznania są niepoznawalne idee regulatywne rozumu, zakwestionował możliwość naukowego uprawiania metafizyki. W zakresie etyki wprowadził pojęcie apriorycznego imperatywu kategorycznego, nakazującego przestrzeganie surowego rygoru moralnego, jednocześnie wskazując na człowieka jako twórcę norm moralnych (,,Niebo gwiaździste nade mną, a prawo moralne we mnie\").\r\n</p>\n",
"plural": "",
"genre_epoch_specific": false,
"adjective_feminine_singular": "",
"adjective_nonmasculine_plural": "",
"genitive": "Immanuela Kanta",
"collective_noun": ""
}