HTTP 200 OK
Allow: GET, POST, HEAD, OPTIONS
Content-Type: application/json
Vary: Accept
{
"name": "Tytus Chałubiński",
"url": "https://eink.wolnelektury.pl/katalog/autor/tytus-chalubinski/",
"sort_key": "chal~0ubin~0ski tytus",
"description": "<dl><dt>Ur.</dt><dd>29 grudnia 1820 w Radomiu<br>\r\n</dd><dt>Zm.</dt><dd>4 listopada 1889 w Zakopanem<br>\r\n</dd><dt>Najważniejsze dzieła: </dt><dd> <i>Metoda wynajdywania wskazań lekarskich. Plan leczenia i jego wykonanie</i> (1874, praca zaliczana do najwybitniejszych polskich dziel medycznych), <i>Zimnica. Studium ze stanowiska praktycznego</i> (1875), <i>List o zarazku cholery</i>, <i>Leczenie w cholerze</i>, <i>O cholerze</i> (1884-1885), <i>O pedagogicznym znaczeniu nauk przyrodniczych w humanitarnym wychowaniu</i> (1877), <i>Spis mchów zebranych i oznaczonych z wycieczek w Tatry w r. 1876</i> (1878).<br>\r\n\r\n</dd></dl>\r\n\r\n<p> Był wybitnym polskim lekarzem, botanikiem i społecznikiem o demokratycznych i tolerancyjnych przekonaniach. Pełnił funkcję ordynatora w największym warszawskim szpitalu Dzieciątka Jezus; był też wykładowcą w Akademii Medyko-Chirurgicznej i Szkole Głównej Warszawskiej. Ogłosił liczne prace z dziedziny medycyny i botaniki.<br>\r\n\r\n Okres zakopiański jego życia datuje się na lata 1873-1884. Chałubiński położył wielkie zasługi w walce z epidemią cholery w Zakopanem. Wśród górali na Podtatrzu rozpowszechniał pojęcie o higienie i zapobieganiu chorobom. Był współtwórcą Szkoły Koronkarskiej i Szkoły Przemysłu Drzewnego w Zakopanem oraz jednym z założycieli Towarzystwa Tatrzańskiego. Zasłynął jako jeden z pierwszych badaczy przyrody Tatr; głównymi jego pasjami były mineralogia i briologia. Ze swych wypraw w góry przynosił mchy i minerały, zachęcając naukowców do badania Tatr.<br>\r\n\r\n Odkrył, że klimat Zakopanego pomaga w leczeniu gruźlicy, górnych dróg oddechowych, anemii i nerwicy. Stanisław Witkiewicz wspominał: ,,On, kiedy jeszcze nikomu się nie śniło, że zimny i wilgotny klimat górski może być zdrowym, kiedy wszyscy wierzyli w ciepło i suchość, jako konieczne środki lecznicze dla słabych piersiowo, on pierwszy kazał w Tatrach surowych, o klimacie Laponii, szukać zdrowia i wzmocnienia wątłych organizmów. I trzeba było jego autorytetu, tej powagi, jaką miało jego imię, żeby się odważyć na tak potworny po prostu krok, jak zimowanie w Tatrach. Tylko patrzeć jak pod reglami wzniesie się wielkie sanatorium i Zakopane stanie się jedną ze znakomitych i sławnych stacji klimatoleczniczych, jakimi jest Davos lub Pontresina\".<br>\r\n\r\n Jako lekarz Chałubiński słynął tym, że od niezamożnych pacjentów nie pobierał honorariów, a nawet wspomagał ich finansowo, całą pensję szpitalną przeznaczając na potrzeby chorych. Wiele osób wręcz wierzyło, że doktor jest obdarzony mocami nadprzyrodzonymi. Słynny gawędziarz i muzykant, Jan Krzeptowski, znany jako Sabała powiedział o Chałubińskim: ,,Pan profesor to nieziemski człek. Nogami on tu, ale serce jego w niebie\". Kiedy przyjeżdżał na Podtatrze, mieszkańcy wysyłali mu naprzeciw orszak honorowy, budowali prowizoryczną bramę triumfalną i strzelali na wiwat z broni palnej. Zaczęto Chałubińskiemu przyznawać miano ,,króla Tatr\".<br>\r\n\r\n Po jego śmierci Bolesław Prus w warszawskim ,,Kurierze Codziennym\" pożegnał go słowami: ,,Zasługami Chałubińskiego można by obdzielić ze czterech ludzi, a każdy miałby dosyć. Lecz jemu było ich za mało, więc jeszcze stworzył miejscowość --- Zakopane\".</p>",
"description_pl": "<dl><dt>Ur.</dt><dd>29 grudnia 1820 w Radomiu<br>\r\n</dd><dt>Zm.</dt><dd>4 listopada 1889 w Zakopanem<br>\r\n</dd><dt>Najważniejsze dzieła: </dt><dd> <i>Metoda wynajdywania wskazań lekarskich. Plan leczenia i jego wykonanie</i> (1874, praca zaliczana do najwybitniejszych polskich dziel medycznych), <i>Zimnica. Studium ze stanowiska praktycznego</i> (1875), <i>List o zarazku cholery</i>, <i>Leczenie w cholerze</i>, <i>O cholerze</i> (1884-1885), <i>O pedagogicznym znaczeniu nauk przyrodniczych w humanitarnym wychowaniu</i> (1877), <i>Spis mchów zebranych i oznaczonych z wycieczek w Tatry w r. 1876</i> (1878).<br>\r\n\r\n</dd></dl>\r\n\r\n<p> Był wybitnym polskim lekarzem, botanikiem i społecznikiem o demokratycznych i tolerancyjnych przekonaniach. Pełnił funkcję ordynatora w największym warszawskim szpitalu Dzieciątka Jezus; był też wykładowcą w Akademii Medyko-Chirurgicznej i Szkole Głównej Warszawskiej. Ogłosił liczne prace z dziedziny medycyny i botaniki.<br>\r\n\r\n Okres zakopiański jego życia datuje się na lata 1873-1884. Chałubiński położył wielkie zasługi w walce z epidemią cholery w Zakopanem. Wśród górali na Podtatrzu rozpowszechniał pojęcie o higienie i zapobieganiu chorobom. Był współtwórcą Szkoły Koronkarskiej i Szkoły Przemysłu Drzewnego w Zakopanem oraz jednym z założycieli Towarzystwa Tatrzańskiego. Zasłynął jako jeden z pierwszych badaczy przyrody Tatr; głównymi jego pasjami były mineralogia i briologia. Ze swych wypraw w góry przynosił mchy i minerały, zachęcając naukowców do badania Tatr.<br>\r\n\r\n Odkrył, że klimat Zakopanego pomaga w leczeniu gruźlicy, górnych dróg oddechowych, anemii i nerwicy. Stanisław Witkiewicz wspominał: ,,On, kiedy jeszcze nikomu się nie śniło, że zimny i wilgotny klimat górski może być zdrowym, kiedy wszyscy wierzyli w ciepło i suchość, jako konieczne środki lecznicze dla słabych piersiowo, on pierwszy kazał w Tatrach surowych, o klimacie Laponii, szukać zdrowia i wzmocnienia wątłych organizmów. I trzeba było jego autorytetu, tej powagi, jaką miało jego imię, żeby się odważyć na tak potworny po prostu krok, jak zimowanie w Tatrach. Tylko patrzeć jak pod reglami wzniesie się wielkie sanatorium i Zakopane stanie się jedną ze znakomitych i sławnych stacji klimatoleczniczych, jakimi jest Davos lub Pontresina\".<br>\r\n\r\n Jako lekarz Chałubiński słynął tym, że od niezamożnych pacjentów nie pobierał honorariów, a nawet wspomagał ich finansowo, całą pensję szpitalną przeznaczając na potrzeby chorych. Wiele osób wręcz wierzyło, że doktor jest obdarzony mocami nadprzyrodzonymi. Słynny gawędziarz i muzykant, Jan Krzeptowski, znany jako Sabała powiedział o Chałubińskim: ,,Pan profesor to nieziemski człek. Nogami on tu, ale serce jego w niebie\". Kiedy przyjeżdżał na Podtatrze, mieszkańcy wysyłali mu naprzeciw orszak honorowy, budowali prowizoryczną bramę triumfalną i strzelali na wiwat z broni palnej. Zaczęto Chałubińskiemu przyznawać miano ,,króla Tatr\".<br>\r\n\r\n Po jego śmierci Bolesław Prus w warszawskim ,,Kurierze Codziennym\" pożegnał go słowami: ,,Zasługami Chałubińskiego można by obdzielić ze czterech ludzi, a każdy miałby dosyć. Lecz jemu było ich za mało, więc jeszcze stworzył miejscowość --- Zakopane\".</p>",
"plural": "",
"genre_epoch_specific": false,
"adjective_feminine_singular": "",
"adjective_nonmasculine_plural": "",
"genitive": "",
"collective_noun": ""
}