Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

John Stuart Mill

John Stuart Mill

Sortuj:

O autorze

John Stuart Mill
Fot. London Stereoscopic Company, domena publiczna, Wikimedia Commons

John Stuart Mill

Ur.
20 maja 1806 w Londynie
Zm.
8 maja 1873 w Awinion
Najważniejsze dzieła:
System logiki dedukcyjnej i indukcyjnej (1843), Zasady ekonomii politycznej (1848), O wolności (1859), O rządzie reprezentacyjnym (1861), Utylitaryzm (1863), Poddaństwo kobiet (1869)

Angielski filozof, politolog i ekonomista, jeden z głównych przedstawicieli empiryzmu i utylitaryzmu, klasyk liberalizmu politycznego.

Urodził się w Londynie jako syn Jamesa Milla, filozofa i ekonomisty, jednego z twórców utylitaryzmu. Wychowawcą i nauczycielem Johna Stuarta Milla był jego ojciec, który poddał syna intensywnej, rygorystycznej edukacji od wczesnego dzieciństwa. W wieku 17 lat Mill rozpoczął pracę w Brytyjskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej jako administrator kolonialny, gdzie pracował do czasu przejścia Indii pod bezpośredni nadzór korony brytyjskiej. W 1823 założył Towarzystwo Utylitarystyczne w Londynie.

W roku 1843 opublikował System logiki dedukcyjnej i indukcyjnej, w którym sformułował ważne dla filozofii nauki zasady rozumowania indukcyjnego, znane dziś jako kanony Milla. W 1848 przedstawił Zasady ekonomii politycznej, jeden z najważniejszych XIX-wiecznych podręczników ekonomii politycznej. W dziele O wolności (1859), sztandarowym manifeście liberalizmu, rozpatrywał „charakter i granice władzy, której społeczeństwo ma prawo podporządkować jednostkę”, wysuwał argumenty na rzecz wolności jednostki i wolności słowa.

W 1851 ożenił się z wdową Harriet Taylor (1807–1858), swoją wieloletnią przyjaciółką, działaczką na rzecz praw kobiet, autorką wielu książek, esejów i artykułów. Pod jej wpływem wzmocnił swoje poparcie dla postulatów feminizmu: prawa wyborczego dla kobiet i równouprawnienia. Po śmierci żony Milla zamieszkała z nim i współpracowała jej dorosła córka, Helen Taylor. Opublikowana w roku 1869 książka Milla Poddaństwo kobiet, uzasadniająca postulaty równouprawnienia, zawiera idee opracowane przez niego wspólnie z żoną; część z nich oraz niektóre fragmenty dzieła pochodzą od córki.

Zmarł w 1873 roku. Był wyjątkowo utalentowanym myślicielem, zajmował się szerokim zakresem tematów. Do jego poglądów filozoficznych i społecznych nawiązywało wielu europejskich myślicieli, a jego empiryzm połączony z pozytywizmem stał się ważnym czynnikiem kształtującym poglądy w drugiej połowie XIX w.