Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 454 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Tak, dorzucę się do Wolnych Lektur! Tym razem nie pomogę, przechodzę prosto do biblioteki
Strona główna
Informacje Ustawienia Spis treści

Wszystkie zasoby Wolnych Lektur możesz swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać pod warunkiem zachowania warunków licencji i zgodnie z Zasadami wykorzystania Wolnych Lektur.
Ten utwór jest w domenie publicznej.
Wszystkie materiały dodatkowe (przypisy, motywy literackie) są udostępnione na Licencji Wolnej Sztuki 1.3.
Fundacja Wolne Lektury zastrzega sobie prawa do wydania krytycznego zgodnie z art. Art.99(2) Ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych. Wykorzystując zasoby z Wolnych Lektur, należy pamiętać o zapisach licencji oraz zasadach, które spisaliśmy w Zasadach wykorzystania Wolnych Lektur. Zapoznaj się z nimi, zanim udostępnisz dalej nasze książki.

Zasób opracowany na podstawie: Adam Mickiewicz, Poezje. T. 2, Wiersze z lat 1825-1855 (Pieśni - Sonety - Poezje patrjotyczne, religijne i filozoficzne - Wiersze okolicznościowe - Bajki). Wyd. 2 poprawione, Krakowska Spółdz. Wydawnicza, Kraków 1928

Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN.

Opracowanie redakcyjne i przypisy: Justyna Lech, Marta Niedziałkowska, Aleksandra Sekuła, Weronika Trzeciak.

Wydawca: Fundacja Nowoczesna Polska

Ilustracja na okładce: Dumka Jaremy, Masłowski, Stanisław (1853-1926), domena publiczna.

Czaty
Szacowany czas do końca: -
Adam Mickiewicz, Czaty

Adam Mickiewicz

Czaty

Spis treści

    1. Kobieta: 1
    2. Kochanek: 1
    3. Łzy: 1
    4. Małżeństwo: 1 2
    5. Mężczyzna: 1
    6. Miłosierdzie: 1
    7. Miłość niespełniona: 1
    8. Morderstwo: 1
    9. Pieniądz: 1 2 3

    Adam MickiewiczCzaty(Ballada ukraińska)

    1
    Z ogrodowej altany wojewoda zdyszany
    Bieży w zamek z wściekłością i trwogą.
    Odchyliwszy zasłony, spojrzał w łoże swej żony,
    Pojrzał[1], zadrżał, nie znalazł nikogo.
    5
    Wzrok opuścił ku ziemi i rękami drżącemi
    Siwe wąsy pokręca i duma.
    Wzrok od łoża odwrócił, w tył wyloty[2] zarzucił
    I zawołał kozaka Nauma.
    «Hej, kozaku, ty chamie, czemu w sadzie przy bramie
    10
    Nie ma nocą ni psa, ni pachołka?
    Weź mi torbę borsuczą[3] i jańczarkę[4] hajduczą,[5]
    I mą strzelbę gwintówkę[6] zdejm z kołka».
    Wzięli bronie, wypadli, do ogrodu się wkradli,
    Kędy szpaler[7] altanę obrasta.
    15
    Kobieta, Mężczyzna, Małżeństwo, Małżeństwo, Kochanek, Miłość niespełniona, PieniądzNa darniowym[8] siedzeniu coś bieleje się w cieniu:
    To siedziała w bieliźnie[9] niewiasta.
    Jedną ręką swe oczy kryła w puklach warkoczy
    I pierś kryła pod rąbek bielizny;
    Drugą ręką od łona odpychała ramiona
    20
    Klęczącego u kolan mężczyzny.
    Ten, ściskając kolana, mówił do niej: «Kochana!
    Więc już wszystko, jam wszystko utracił!
    PieniądzNawet twoje westchnienia, nawet ręki ściśnienia
    Wojewoda już z góry zapłacił.
    25
    Ja, choć z takim zapałem, tyle lat cię kochałem,
    Będę kochał i jęczał daleki;
    PieniądzOn nie kochał, nie jęczał, tylko trzosem[10] zabrzęczał,
    Tyś mu wszystko przedała[11] na wieki.
    Co wieczora on będzie, tonąc w puchy łabędzie,
    30
    Stary łeb na twym łonie kołysał,
    I z twych ustek różanych, i z twych liców rumianych
    Mnie wzbronione słodycze wysysał.
    Ja na wiernym koniku, przy księżyca promyku,
    Biegę[12] tutaj przez chłody i słoty,
    35
    Bym cię witał westchnieniem i pożegnał życzeniem
    Dobrej nocy i długiej pieszczoty!»
    Ona jeszcze nie słucha, on jej szepce do ucha
    Nowe skargi czy nowe zaklęcia,
    Aż wzruszona, zemdlona, opuściła ramiona
    40
    I schyliła się w jego objęcia.
    Wojewoda z kozakiem przyklęknęli za krzakiem
    I dobyli zza pasa naboje,
    I odcięli zębami, i przybili stemplami[13]
    Prochu garść i grankulek[14] we dwoje.
    45
    Miłosierdzie, Łzy, Morderstwo«Panie! — kozak powiada — jakiś bies mię napada,
    Ja nie mogę zastrzelić tej dziewki;
    Gdym półkurcze[15] odwodził, zimny dreszcz mię przechodził
    I stoczyła się łza do panewki[16]».
    «Ciszej, plemię hajducze, ja cię płakać nauczę!
    50
    Masz tu z prochem leszczyńskim[17] sakiewkę,
    Podsyp zapał[18], a żywo sczyść paznokciem krzesiwo,
    Potem palnij w twój łeb lub w tę dziewkę.
    Wyżej… w prawo… pomału, czekaj mego wystrzału,
    Pierwej musi w łeb dostać pan młody»…
    55
    Kozak odwiódł, wycelił[19], nie czekając wystrzelił
    I ugodził w sam łeb — wojewody.

    Przypisy

    [1]

    pojrzał — dziś: spojrzał. [przypis edytorski]

    [2]

    wylot (daw.) — rękaw kontusza (staropolskiego wierzchniego stroju męskiego) rozcięty po wewnętrznej stronie. [przypis edytorski]

    [3]

    torba borsucza — torba myśliwska wykonana ze skóry np. borsuka. [przypis edytorski]

    [4]

    jańczarka — strzelba o długiej lufie i krótkiej zakrzywionej kolbie używana przez janczarów (żołnierzy dawnej piechoty tureckiej). [przypis edytorski]

    [5]

    hajduk — na dworach magnackich nazywano tak służących, lokai ubranych w strój węgierski. [przypis edytorski]

    [6]

    strzelba gwintówka — strzelba z lufą gwintowaną wewnątrz, co nadaje pociskowi ruch wirowy, zapewniając mu stabilniejszy lot i lepszą celność. [przypis edytorski]

    [7]

    szpaler — rząd drzew lub krzewów, odpowiednio ciętych, tworzących aleję ogrodową. [przypis edytorski]

    [8]

    darń — gęsty splot roślin na powierzchni ziemi lub na wodzie. [przypis edytorski]

    [9]

    bielizna (daw.) — biała suknia (zwykle zakładana na noc do snu lub pod wierzchnie, barwne i ozdobne szaty). [przypis edytorski]

    [10]

    trzos — w dawnej Polsce pas z kieszeniami na pieniądze. [przypis edytorski]

    [11]

    przedać — dziś: sprzedać. [przypis edytorski]

    [12]

    biegę — bieżę, biegnę. [przypis edytorski]

    [13]

    odcięli zębami i przybili stemplami — proch, kule lub śrut, materiały służące do nabijania dawnych strzelb, zakręcane były w papierowe patrony, których końce należało odciąć (a w pośpiechu odgryźć), by wsypać do lufy ich zawartość, którą następnie ubijano w lufie za pomocą długiego pręta, stempla (zw. także z niem. sztenflem). [przypis edytorski]

    [14]

    grankulki — drobne kulki, większe od najgrubszego śrutu. [przypis edytorski]

    [15]

    półkurcze — część kurka w strzelbach skałkowych, przytrzymująca krzesiwo, z którego iskra dobyta uderzeniem kurka zapalała proch na panewce i powodowała wystrzał. [przypis edytorski]

    [16]

    panewka — w daw. broni palnej zagłębienie w górnej części lufy, na które sypano proch; przy wystrzale iskra padała na proch, który zapalał się i przenosił ogień dalej, przez zapał (otwór prowadzący do lufy) do ładunku umieszczonego w lufie, powodując jego odpalenie. [przypis edytorski]

    [17]

    proch leszczyński — wyrabiany w Lesznie. [przypis edytorski]

    [18]

    zapał — w daw. broni palnej otwór prowadzący do lufy. [przypis edytorski]

    [19]

    wycelił — dziś: wycelował. [przypis edytorski]

    15 zł

    tyle kosztują 2 minuty nagrania audiobooka

    35 zł

    tyle kosztuje redakcja jednego krótkiego wiersza

    55 zł

    tyle kosztuje przetłumaczenie 1 strony z jęz. angielskiego na jęz. polski

    200 zł

    tyle kosztuje redakcja 20 stron książki

    500 zł

    Dziękujemy za Twoje wsparcie! Uzyskujesz roczny dostęp do przedpremierowych publikacji.

    20 zł /mies.

    Dziękujemy, że jesteś z nami!

    35 zł /mies.

    W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na opłacenie jednego miesiąca utrzymania serwera, na którym udostępniamy lektury szkolne.

    55 zł /mies.

    W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na nagranie audiobooka, np. z baśnią Andersena lub innego o podobnej długości.

    100 zł /mies.

    W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na zredagowanie i publikację książki o długości 150 stron.

    Bezpieczne płatności zapewniają: PayU Visa MasterCard PayPal

    Dane do przelewu tradycyjnego:

    nazwa odbiorcy

    Fundacja Wolne Lektury

    adres odbiorcy

    ul. Marszałkowska 84/92 lok. 125, 00-514 Warszawa

    numer konta

    75 1090 2851 0000 0001 4324 3317

    tytuł przelewu

    Darowizna na Wolne Lektury + twoja nazwa użytkownika lub e-mail

    wpłaty w EUR

    PL88 1090 2851 0000 0001 4324 3374

    Wpłaty w USD

    PL82 1090 2851 0000 0001 4324 3385

    SWIFT

    WBKPPLPP

    x
    Skopiuj link Skopiuj cytat
    Zakładka Istniejąca zakładka Notka
    Słuchaj od tego miejsca

    Pora na chwilę przerwy :)

    Podoba Ci się nasza biblioteka? Wesprzyj ją drobną wpłatą, a otrzymasz wcześniejszy dostęp do prapremier!

    1,5% podatku - to nic nie kosztuje! Wpisz
    KRS: 0000070056
    Nazwa organizacji: Wolne Lektury

    Chcemy, aby każde dziecko w Polsce miało wygodny i bezpłatny dostęp do lektur szkolnych - zróbmy to razem! Wspieraj Wolne Lektury stałą wpłatą!
    Kliknij, by dowiedzieć się więcej >>>

    Wspieram, bo uważam że dostęp do wiedzy powinien być darmowy. Sam często korzystam z zasobów wolnelektury.pl więc wspieram jak tylko mogę.

    Adam Fidusiewicz

    Znajdź nasze książki na Legimi! Za każdym razem, kiedy czytasz lub słuchasz Wolnych Lektur w księgarni Legimi, wspierasz naszą bibliotekę - DZIĘKUJEMY!

    Zapisz się na newsletter, a nie przegapisz naszych publikacji. Zawsze możesz zrezygnować. Kliknij i podaj adres email

    Potrzebujemy Twojej pomocy! Wspieraj Wolne Lektury stałą wpłatą. Kliknij i zadeklaruj comiesięczne wsparcie >>>

    Audiobooki Wolnych lektur znajdziesz też na naszym kanale na YouTube.
    Czy wiesz, że jeśli włączysz subskrypcję, to pomożesz uwolnić kolejną książkę?

    Kliknij obrazek, by subskrybować!

    Publiczne dotacje nigdy nie pokrywają wszystkich potrzeb biblioteki. Wsparcie czytelników jest niezbędne! Kliknij i dorzuć się!

    Czy wiesz, że żeby wciąż docierać do miejsc, w których nie wszyscy mają dostęp do biblioteki, potrzebujemy Twojego wsparcia? Kliknij i dorzuć się!

    Dlaczego warto pamiętać o Kochanowskim, w jaki sposób zmiana akcentu może symbolizować bunt, jak rymować, aby prawie nikt nie zauważył, że rymujecie - wszystkiego dowiesz się słuchając Mistrzowskiej Szkoły Poezji.
    • NIP: 952-187-70-87
    • KRS: 0000070056
    • REGON: 017423865
    • Numer konta: 75 1090 2851 0000 0001 4324 3317
    Wolne Lektury to projekt prowadzony przez fundację Wolne Lektury.
    MKiDN
    Strona biblioteki Wolne Lektury powstała dzięki dofinansowaniu ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.