W strofach sielanki sentymentalnej Laura i Filon Franciszka Karpińskiego przeplatają się zmysłowość i przybierające różne odcienie uczucia dwójki młodych ludzi. Opublikowany w 1780 roku w tomie Zabawki wierszem i przykłady obyczajne wiersz przedstawia oczekiwanie dziewczyny — tytułowej Laury — na jej ukochanego, Filona. Gdy ten się nie zjawia, Laura przeżywa zawód, snuje bolesne dla niej przypuszczenia, ulega zazdrości, a idąc za porywem serca, chce z Filonem zerwać. W końcu jednak godzi się z chłopcem, który obserwował wybrankę z ukrycia, by poznać jej najgłębiej skrywane uczucia i myśli. Sceny te widzimy z perspektywy kochanków: wiersz stanowi przykład liryki bezpośredniej, podmiotem lirycznym jest początkowo sama Laura, a następnie na zmianę każde z kochanków (pierwsza część jest monologiem, druga dialogiem).
Utwór został napisany regularnym wierszem o dokładnych rymach, co przełożyło się na śpiewność utworu. Sielanka Laura i Filon Karpińskiego trafiła do repertuaru pieśni chętnie wykonywanych zarówno na scenie, jak i w prywatnych salonach (później także jako utwór „ludowy” np. przez zespół Mazowsze); stanowiła inspirację dla twórców epoki romantyzmu: Adama Mickiewicza, a także Fryderyka Chopina, który opracował kompozycyjnie jedną z melodii, do której wykonywano jej tekst. Laura i Filon należy do lektur dla szkół ponadpodstawowych; e-book Laura i Filon w naszym wydaniu zawiera przypisy opracowane specjalnie dla uczennic i uczniów, zaś ułatwiający zapoznanie się z tekstem audiobook czytany jest przez Jana Peszka.
Franciszek Karpiński ukazuje ponadczasową wartość, jaką jest miłość, a także stara sięodzwierciedlić jej wielowymiarowy charakter. Na miłość kochanków w sielance Laura i Filon składają się wzruszenie, tęsknota, nadzieja na wspólne drobne radości (np. z jedzenia razem malin), mieszają się w tym wezbraniu uczuć: cierpienie, rozterki i szczęście. Szczegółowo wyrażone przeżycia wewnętrzne bohaterów oddają skomplikowaną psychikę zakochanych, ich emocje pokazując jako żywiołowe, egzaltowane. Z dzisiejszej perspektywy zarówno czułostkowość jak drażliwość kochanków wydawać się mogą przerysowane — ale tylko tym, którzy nie są zakochani…
Choć scena rozgrywa się na wsi i bohaterowie są „ubrani” w pasterskie kostiumy, ich imiona, jak i język, którym się posługują, nie należą do kultury wiejskiej. Scenerię stanowi właściwie ogród arystokratów stylizowany na sielską prostotę. Wynika to z popularności, jaką w oświeceniu wśród salonowego towarzystwa cieszył się klasycystyczny motyw wyidealizowanej miłości pasterek i pasterzy. Wizja ta oczywiście niewiele miała wspólnego z prawdziwym życiem na wsi, a kształtował ją sentymentalizm jako modę intelektualnych elit.
Maskaradzie tej sprzeciwiła się poetka dwudziestolecia międzywojennego Maria Pawlikowska-Jasnorzewska we własnym utworze o takim samym tytule — zwróciła uwagę na przemijalność, a także nietrwałość i niepewność uczucia zakochanych. Jednakże samo podjęcie przez poetkę literackiego dialogu z sielanką Karpińskiego poświadcza trwałą obecność i wagę tego tekstu dla literatury polskiej.
Dofinansowano ze środków: Akademia Orange.
