
Józef Ignacy Kraszewski
Stara baśń, tom trzeci
Nastręczała się tedy zręczność poznać bliżej nieprzyjaciela przed wojną i Dobek, który lubił osobliwe wyprawy...
Nastręczała się tedy zręczność poznać bliżej nieprzyjaciela przed wojną i Dobek, który lubił osobliwe wyprawy...
Miał Dobek czas i zręczność przypatrzeć się temu, czego był ciekawy, gdyż zewsząd go obozujący...
— Wziąłem u was, miłościwy panie, Niemca do naprawy mieczów takiego, który o mało mnie samego...
Jest to typ postaci niewątpliwie negatywnej. Cechą jego działań jest podstęp, zdrada, a także przekupstwo, ponieważ często ludzie podejmują się szpiegostwa dla korzyści materialnych. Szpieg działa w tajemnicy, musi posiadać podwójną tożsamość, a więc występuje w masce, czy przebraniu, nawet jeśli nie jest to dosłownie rozumiana zasłona twarzy i ciała, a tylko przybrany dla zdobycia zaufania tych, których zamierza zdradzić sposób bycia, głoszone poglądy itp. Drobniejszą odmianą szpiega będzie również carski szpicel, z którym mamy do czynienia np. w Kordianie Słowackiego.