Władysław Syrokomla
Urodzony Jan Dęboróg
Tchnął — żyje jeszcze, natęża płuca,
Chce jeszcze mówić, co duszy boli,
Ale już słabo, cicho...
Motyw niezwykle ważny dla myśli konserwatywnej (ale nie tylko), odnoszący się do całego tego bagażu społeczno-genetycznego, który u zarania określa życie człowieka i wyznacza mu egzystencjalne zadania. Uświadomienie sobie swego dziedzictwa wymaga ustosunkowania się wobec miejsca, w którym istniejemy w świecie. Motyw znajdziemy i w nowelach Żeromskiego, i np. w Hamlecie.