Sébastien-Roch Nicolas de Chamfort
Charaktery i anegdoty
Komplementowano panią Denis za talent, z jakim grała Zairę. „Trzeba by, rzekła, być młodą i...
Komplementowano panią Denis za talent, z jakim grała Zairę. „Trzeba by, rzekła, być młodą i...
Fontenelle, mając osiemdziesiąt lat, podniósł wachlarz jakiejś damie, młodej i ładnej, ale źle wychowanej, która...
Książę de Lauzun mówił: „Często spieram się z panem de Calonne; ale, ponieważ żaden z...
Ludzie ze wszech miar zacni, lecz nieco za ciężcy, by zdobyć się na ugrzecznienie i...
Warunek grzeczności. — Grzeczność jest bardzo dobrą rzeczą i zalicza się istotnie do czterech cnót głównych...
Cztery cnoty główne. — Rzetelności względem siebie, jako też wszelkiej istoty ponadto nam jeszcze życzliwej; waleczności...
Niegrzeczność bywa często oznaką niezręcznej skromności, która chwycona niespodzianką traci głowę i grubiaństwem chciałaby to...
Roznosiciele światła. — W towarzystwie nie byłoby ani jednego promienia słonecznego, gdyby go nie przynosili ze...
Błąd wielbicieli. Każdy sądzi, iż okazuje myślicielowi cześć i sprawia przyjemność, kiedy mu pokazuje, że...
Od Sokratesa przerzuca się smak grecki na stronę dialektyki: i cóż właściwie się dzieje? Przede...
O grzeczności mówiono wiele w oświeceniu — epoce literackiej, której jednym z wyznaczników jest dydaktyzm. Jest to np. częsty motyw Satyr Krasickiego, niekiedy przywoływany w ironiczny sposób; grzeczność staje się tu niekiedy synonimem zewnętrznej ogłady, ale też fałszu, pozy, maski:
,,Grzeczność — talent nie lada, ten rad w dworach gości,
Ten kształci oświecone jasne wielmożności,
Ten jest cechą każdego, co się dworu ima,
Co pozoru ma nazbyt, a istoty nie ma,
Zgoła co jest dworakiem."
Pamiętać jednak należy również o niełatwej sztuce grzeczności opisywanej w Panu Tadeuszu, a będącej filarem ładu społecznego: grzeczność stanowi tu zbiór zasad pozwalających uszanować pozycję i zasługi każdego.