Wyniosłe i oziębłe tafle luster, przyjmujące z lokajską pokorą każdy rzucony im, jak policzek, gest...
Bobowi pokazują obrazki, patrzy i nie rozumie. Ale patrzy ciekawie, jak na wszystko, co istnieje...
Zmoczony i zziębnięty, czekał radośnie na przyjście księżniczki. Nigdy bowiem dotąd żadnej księżniczki nie widział...
Najpierw stanął przed królem Arab w białym turbanie i w białym płaszczu. Arab pokazał królowi...
Oczy jej powiększyły się, nozdrza rozszerzyły, a na ustach trwał uśmiech tajemniczy, cudowny, lecz groźny...
Murumadarkos odwiedza mnie tylko co trzy lata i wówczas bierze mnie zazwyczaj ze sobą na...
— Zapomniałam, zapomniałam! — szepnęła, wskazując zwierciadło. — Zajrzeć tam — przed śmiercią zapomniałam!
Uśmiechnęła się do własnej zapominawczości...
Lustro daje możliwość spojrzenia sobie samemu prosto w twarz, konfrontacji z sobą i swymi czynami. Ważną rolę gra zwierciadło w Hamlecie: mają w nim się przejrzeć zbrodniczy Król i Królowa. Poza tym odbicie lustrzane stoi w szeregu zjawisk sobowtórowych (obok cienia, maski czy portretu). Niezwykle ciekawa scena, która łączy motyw lustra z sytuacją sobowtórową, pojawia się w Lalce Prusa. W paryskim hotelu Wokulski przeraża się na widok swojego odbicia, co prowadzi do refleksji filozoficznych i psychologicznych (bogata wiedza Prusa z tego zakresu znajduje swoje odbicie w jego twórczości). Swoistą fantazmatykę i metaforykę ma również lustro odbijające inne lustro — jest to sytuacja nieskończonych odbić: pustych, labiryntowych, melancholijnych, wiodących do zatracenia poczucia rzeczywistości i jej sensu.
