Paul Heyse
Dziecię wieszczek
«Nie! — rzeki młodzieniec — poznajcie mą wolę!
Przysiągłem, kiedy-m był chłopięciem jeszcze,
Że urodzonej na ziemskim...
— Ślubuję tu oto i stwierdzam uściskiem dłoni, że żadna inna miłość, jak tylko ku mojemu...
— Musi się skończyć!… Nie chcę po raz drugi widzieć cię u siebie i przeżywać straszliwej...
Wyróżniliśmy jako osobny temat ten akt mowy, którego podstawową funkcją jest zmiana rzeczywistości. Są przysięgi ślubne, ślubowania rycerskie, czy te, które obowiązują księży, są też mniej sformalizowane, prywatne przysięgi (jak ta, którą składa Hamlet duchowi swego ojca) — wszystkie one wpływają na dalsze losy, status społeczny czy postępowanie ludzi.