— Czy Iwanow był szpiegiem? — zapytałem.
Iwanow był to student zabity w Moskwie przez Nieczajewa.
Nieczajew...
— Lubiłem was — powiedział. — Wy nie patrzcie, że na moich rękach krew. To nie była niewinna...
Teraz wiem, jak wielki był ten skok, jakiego musiała dokonać w tym czasie myśl Katii...
Już sam fakt, że kobieta mogła w ten sposób zawładnąć moimi myślami, gnębił mnie. W...
Czytaliśmy i czytamy wszyscy natchnione, pełne entuzjazmu charakterystyki purytanów angielskich lub kolonistów amerykańskich. Zjawisko, z...
Dziwne i nadzwyczajne były to czasy. Na tysiące można było wtedy liczyć tę młodzież, która...
Różne są typy rewolucjonisty. Przewinęły mi się przed oczyma całe szeregi tych zapoznawanych, nierozumianych postaci...
– Wiesz — rzekł Kirsanow — dlaczego maleją w naszych oczach, a może i istotnie, ludzie w nowych...
Po co my walczymy, męczymy się, i cierpimy sami i dręczymy innych — po co? Czy...
Był to człowiek siły i czystości charakteru, które musiały wydać się przerażające władzom śledczym.
— On...
Rewolucja, jako gwałtowna i radykalna zmiana systemu sprawowania władzy, wiąże się ściśle z tematami: pozycji społecznej (ponieważ właśnie w jej zakresie dokonuje zasadniczych zmian), buntu, walki, a także przemocy i – fantazmatycznie - krwi. Ważna jest także kwestia przywódcy, który powiedzie lud na barykady. Podczas gdy teoretycy rewolucji, Marks i Engels, obserwując sytuację polityczną we Francji, Anglii i Niemczech, widzieli potencjalnych rewolucjonistów w robotnikach i za rewolucyjne uważali środowisko miast, na wschodzie Europy obawiano się przede wszystkim ruchów chłopskich. Znalazło to oddźwięk w literaturze polskiej (vide Psalmy przyszłości), w której motyw rewolucji odnajdujemy przede wszystkim w dziełach o konserwatywnym zabarwieniu ideowym (takich jak Nie-Boska komedia Z. Krasińskiego, czy Bunt Reymonta). Pozytywnie rewolucję wartościował np. Słowacki w swym systemie genezyjskim (zob. też Odpowiedź na Psalmy przyszłości). Rewolucjonistę można postrzegać jako odmianę idealisty, ponieważ stara się on kształtować rzeczywistość nie w zgodzie z tym, co jest, ale według wyznawanych idei oraz swoich marzeń na temat tego, czym jest sprawiedliwość społeczna.
