— „Oto ja — powiada jeden — byłem robotnikiem we Francji, kułem węgiel. Poczęło mi się dziać lepiej...
Bezrobotnych w swojej dzielnicy mają dużo, coś do 20 000. Część bezrobotnych używają do robót...
Istotnie, obchodząc dzielnicę, widziałem przed bramami fabryk i domów, pod ścianami wielkich składów, na rogach...
— Ale zaczniemy od dużych domów, gdyż i my z powodu drożyzny placów przechodzimy do budowy...
Zaprowadził nas do małego domku, istnej kupeczki cegły i kamieni z wąskimi jak strzelnice oknami...
Ochronki okazały się nieszczególne. W paru widnych i czystych pokoikach starego, ciemnego domu bawiło się...
— Oto na przykład ma pan przed sobą… — tu wskazała na siedzącego w głębi 20-letniego robotnika...
Już jesteśmy na kopalnianym dziedzińcu. Właśnie wychodzi z szycht zmiana robotnicza. Młodzi przeważnie ludzie, z...
Tu i tam odchodzą bocznice, opatrzone torami kolejowymi, w niektórych błyskają światełka i wychodzą stamtąd...
— Całe dla nas szczęście, iż węgiel ten jest tak lichy, że rynki te znowu do...
Obok dawnych stanów społecznych (chłopów, mieszczan, szlachty oraz Żydów i duchowieństwa) robotnik zaczął występować w XIX wieku jako przedstawiciel nowej klasy społecznej. Z robotnikiem powiązane są tematycznie hasła: praca, walka klas, rewolucja, miasto.
