
Henryk Sienkiewicz
Krzyżacy, tom pierwszy
Tu rozmowa zwróciła się na litewską wyprawę przeciw Tatarom. Nie było już żadnej wątpliwości, że...
Tu rozmowa zwróciła się na litewską wyprawę przeciw Tatarom. Nie było już żadnej wątpliwości, że...
— Widzicie! A jam wtedy jeszcze nie wrócił i dalej wojowałem. Bo trzeba wam wiedzieć, że...
— Cieszą się i u nas młodzi rycerze na oną wojnę, ale starsi i rozważniejsi tak...
I co za chwała będzie dla nowo ochrzczonej Litwy i dla potęgi Polski, gdy połączone...
A tam, w starej Europie, toczą się wojny; jedne państwa wzrastają kosztem drugich, walczą o...
Obawiano się jednak, że wojna stanie się nieuchronną — tym bardziej że w roku tym szczególny...
Może za kilka lat nadejdą czasy, że spiczaste hełmy nadciągną tu od strony Renu, spokojni...
trzeba nam więcej kraju zająć, aby w kilku miejscach na raz o nas wiedziano, tu...
Te myśli krzepiły umysł książęcy i wlewały otuchę w jego serce tylu tak strasznymi klęskami...
Po wojnie i głodzie miał nadejść trzeci wróg nędzy ludzkiej — mróz, a jednak ludzie wyglądali...
Kiedy w grę wchodzi poważny konflikt zbrojny, angażujący całe państwa lub znaczną część ich społeczności (wojna domowa) — konsekwencje są bardzo poważne: wojna oznacza nie tylko walkę (bitwy) na frontach, w której giną żołnierze, ale także głód, pożary, zniszczenia miast i wsi, cierpienie ludności cywilnej, szerzenie się chorób. Wojna, będąc zaburzeniem porządku społecznego i formą zinstytucjonalizowanej przemocy, stwarza warunki do rozmaitych nadużyć — przede wszystkim nadużyć władzy oraz do okrucieństw popełnianych w nadziei, że w wojennym zamęcie zbrodnicze czyny uda się zachować w tajemnicy. Oczywiście wojny służą załatwianiu różnych interesów, przede wszystkim politycznych. Choć wojny powodują na ogół załamanie się handlu, niektórzy umieją wykorzystać tę okazję, by osobiście się wzbogacić, np. Wokulski, bohater Lalki Prusa zrobił majątek na dostawach dla wojska (zob. też: przywódca, śmierć bohaterska).