
Denis Diderot
Rozmowa filozofa z marszałkową de ***
Crudeli: Cóż to jest Bóg?
Marszałkowa: Duch.
Crudeli: Skoro duch stworzył materię, czemuż by materia...
Crudeli: Cóż to jest Bóg?
Marszałkowa: Duch.
Crudeli: Skoro duch stworzył materię, czemuż by materia...
— Bardzo miłe panienki — zauważyła utleniona dama — przy czym jestem zdania, że Marietta jest świetnym materiałem...
„Zamordowano Boczka”
Znieruchomiał.
„Zamordowano na mój rozkaz… Za moje pieniądze… Ja zamordowałem Boczka… Cholera!”
Uparta...
Przypomniał mu się Terkowski. Zacisnął szczęki. Teraz już dobrze zdawał sobie sprawę z faktu, że...
Straszyło na zakrętach korytarzy, hukało pod schodami, jęczało w nie zamieszkanych izbach, koło których trzeba...
Tej nocy miałam koszmarne sny; zdawało mi się, jakby moja dusza unosiła się nad śpiącym...
Nocna lampka pełgała, a rzucane przez nią blaski przybierały dziwaczne kształty; i nagle Valentine wydało...
— Ty wierzysz w duchy? — zagadnął Atos Portosa.
— Ja wierzę tylko w to, co widzę, a...
Spędziwszy burzliwie młodość, schronił się do klasztoru, aby przynajmniej jakiś czas pokutować za wybryki młodzieńczych...
Lekarze podwoili wysiłki. Zemdlonego ocucono. Ale natychmiast po ocuceniu przeniesiony został gdzie indziej. Na nowe...
Wprowadzając ten motyw myśleliśmy nie tylko o konkretnych reprezentacjach postaci ducha w literaturze (np. w Hamlecie Shakespeare'a), ale także o wypowiedziach na temat sił duchowych człowieka. Odróżniliśmy go od motywu duszy, przy czym w tekstach romantycznych duch stanowi często rodzaj wyższej ewolucyjnie formy ,,zwykłej" duszy indywidualnej (np. u Z. Krasińskiego), a wypowiedzi na temat mocy ducha często przypominają te dotyczące woli w tekstach późniejszych (np. modernistycznych).