Prostota nie ukazuje się ani na początku, ani na końcu. — W historię wyobrażeń religijnych wpleciono...
Strzec się swego malarza. — Wielki malarz, który odsłonił i oddał w portrecie najpełniejszy wyraz i...
Umieć się zaskoczyć. — Kto siebie samego chce ujrzeć takim, jakim jest, musi umieć siebie samego...
Delikatne ramiona wzdłuż zgrabnej kibici opuściła i stała chwilę pośród pracowni, wahająca się, nieśmiała, rozkochana...
Na komodzie pojawiała się fotografia Mojsze, oprawiona w ramkę. Na tej fotografii Mojsze nie miał...
Był to, jakom już powiedział, portret młodej dziewczyny.
Była to jeno — głowa aż po ramiona...
A był to człowiek — pełen zapału i dziwny, i zamyślony, i tak zapodziany w marzeniach...
Niedawno Charlus był na obiedzie u księżnej Marii de Guermantes; nie wiem skąd, rozmowa zeszła...
— Czy spotkałeś kiedy, kuzynie — odparł — prefekta lub marszałka z takim wyrazem majestatu, jaki widujemy na...
W pokoju, który zajmował prawie cały parter, wciskając sypialne pokoiki na poddasze, stał ponadto duży...
Motyw ten ma wielkie znaczenie w kontekście pamięci o konkretnej osobie. Dlatego odnajdziemy go w opowieściach o miłości, szczególnie takiej, której towarzyszy rozstanie kochanków. Werter maluje portret Loty. Gustaw czci niby obraz Matki Boskiej — portret swej ukochanej i żałuje, że pokazał go swym znajomym, narażając uświęcony miłością wizerunek na świętokradcze spojrzenia i komentarze. Ponadto motyw portretu pojawia się w kontekście pamięci rodowej (np. w Potopie czy w Nie-Boskiej komedii) lub narodowej, a wówczas łączy się z motywem dziedzictwa. Portret (podobnie jak lustro) może też wiązać się z niepokojącym, szczególnie dla romantyków, istnieniem sobowtórowym (pogłos tego fantazmatu odnajdziemy jeszcze w Potrecie Doriana Gray’a Oscara Wilde'a).
