Petrolice dokazywały cuda dowcipu i waleczności w swym piekielnym urzędowaniu. Pomagali im powstańcy, lejąc w...
Tymczasem nie zdążyła jeszcze poczciwa ludność grodzka rozewrzeć oczu na oścież, gdy nagle punkt o...
Bałałajkowy dźwięk ich tęsknoty nudził go, jak marsz wiatrówek, które się właśnie tędy przewinęły. Mimo...
Kto czuje — ten albo czynił, albo czynić będzie. Wszyscy mamy w sobie Ducha wspólnictwo; a...
Wolność ta wszakże była duchową w pierwotnym pojęciu, a stąd pozbawiona tej obrzydliwości, która na...
Każda rewolucja, nim w ciele zjawiona, musi wprzódy objawić się w Duchu. Największa więc przemiana...
Biada człowiekowi, który by nieoświecony jasnością Chrystusową nowej epoki zaczął rewolucję Polską: nową męczarnię ludu...
Ja to wiem, że szarlatanerią można ludzkość oszukać — zmusić ją do uczynienia rzeczy dobrej, dawszy...
Rewolucja, jako gwałtowna i radykalna zmiana systemu sprawowania władzy, wiąże się ściśle z tematami: pozycji społecznej (ponieważ właśnie w jej zakresie dokonuje zasadniczych zmian), buntu, walki, a także przemocy i – fantazmatycznie - krwi. Ważna jest także kwestia przywódcy, który powiedzie lud na barykady. Podczas gdy teoretycy rewolucji, Marks i Engels, obserwując sytuację polityczną we Francji, Anglii i Niemczech, widzieli potencjalnych rewolucjonistów w robotnikach i za rewolucyjne uważali środowisko miast, na wschodzie Europy obawiano się przede wszystkim ruchów chłopskich. Znalazło to oddźwięk w literaturze polskiej (vide Psalmy przyszłości), w której motyw rewolucji odnajdujemy przede wszystkim w dziełach o konserwatywnym zabarwieniu ideowym (takich jak Nie-Boska komedia Z. Krasińskiego, czy Bunt Reymonta). Pozytywnie rewolucję wartościował np. Słowacki w swym systemie genezyjskim (zob. też Odpowiedź na Psalmy przyszłości). Rewolucjonistę można postrzegać jako odmianę idealisty, ponieważ stara się on kształtować rzeczywistość nie w zgodzie z tym, co jest, ale według wyznawanych idei oraz swoich marzeń na temat tego, czym jest sprawiedliwość społeczna.
