Genesis. Księga Rodzaju. Bereszittłum. Izaak Cylkow

Rozdział I

1

Na początku stworzył Bóg[1] niebo i ziemię.

2

Ziemia zaś była zamętem i bezładem[2], a ciemność nad otchłanią; a duch Boży unosił się nad powierzchnią wód.

3

Stworzenie, ŚwiatłoI rzekł Bóg: „Niech się stanie światło!” I stało się światło.

4

I widział Bóg światło, że dobre; i rozdzielił Bóg między światłem a ciemnością.

5

I nazwał Bóg światło dniem, a ciemność nazwał nocą. I był wieczór, i był ranek — jeden dzień[3].

6

NieboI rzekł Bóg: „Niech będzie przestwór[4] w pośrodku wód, a niech przedzieli między wodami a wodami!”

7

I uczynił Bóg przestwór i przedzielił między wodami, które pod przestworem, a wodami, które nad przestworem. I stało się tak.

8

I nazwał Bóg przestwór — niebem[5]. I był wieczór, i był ranek — dzień drugi.

9

I rzekł Bóg: „Niech się zbiorą wody spod nieba w jedno miejsce, a niech się ukaże ląd!” I stało się tak.

10

I nazwał Bóg ląd ziemią, a zbiór wód nazwał morzami. I widział Bóg, że dobrze.

11

I rzekł Bóg: „Niech porośnie ziemia rośliną, zielem rozsiewającym nasienie, drzewem owocowym, rodzącym owoc podług rodzaju swojego, w którym by nasienie jego było, na ziemi!” I stało się tak.

12

I wydała ziemia roślinę — ziele, rozsiewające nasienie podług rodzaju swojego, i drzewo rodzące owoc, w którym nasienie jego było, podług rodzaju swojego. I widział Bóg, że dobrze.

13

I był wieczór, i był ranek — dzień trzeci.

14

Światło, Słońce, KsiężycI rzekł Bóg: „Niech będą światła na przestworze nieba, aby przedzielać między dniem a nocą; a niech służą jako znaki i [niech wyznaczają] pory, dni i lata;

15

I niech będą światłami na przestworze nieba, dla przyświecania ziemi!” I stało się tak.

16

I utworzył Bóg dwa owe światła wielkie[6]: światło większe dla panowania dniem, a światło mniejsze dla panowania nocą, i gwiazdy.

17

I umieścił je Bóg na przestworze nieba, dla przyświecania ziemi.

18

I aby panowały dniem i nocą, i przedzielały między światłem a ciemnością. I widział Bóg, że dobrze.

19

I był wieczór, i był ranek — dzień czwarty.

20

I rzekł Bóg: „Niech się zaroją wody rojem jestestw żyjących, a ptactwo niech się unosi nad ziemią, na przestworze niebios!

21

Potwór, ZwierzętaI stworzył Bóg owe potwory[7] wielkie i wszelkie jestestwo żyjące, poruszające się, którym zaroiły się wody podług rodzaju swego, i wszelkie ptactwo skrzydlate podług rodzaju swojego. I widział Bóg, że dobrze.

22

I pobłogosławił im Bóg i rzekł: „Rozradzajcie się i rozmnażajcie, i napełniajcie wody w morzach, a ptactwo niech się rozmnaża na ziemi!”

23

I był wieczór, i był ranek — dzień piąty.

24

ZwierzętaI rzekł Bóg: „Niech wyda[8] ziemia jestestwa żyjące podług rodzajów swoich: bydło i płazy[9], i zwierzęta lądowe podług rodzajów swoich!” I stało się tak.

25

I utworzył Bóg zwierzęta lądowe podług rodzajów swoich, i bydło podług rodzaju swojego, i wszelkiego płaza ziemnego podług rodzaju swojego. I widział Bóg, że dobrze.

26

Człowiek, Kondycja ludzka, Stworzenie, Kobieta, MężczyznaI rzekł Bóg: „Uczyńmy[10] ludzi[11] na obraz[12] Nasz i podług[13] podobieństwa[14] Naszego, a niech panują nad rybami morza i nad ptactwem nieba, i nad bydłem, i nad wszystką ziemią, i nad wszelkim płazem, który pełza po ziemi!”

27

I stworzył Bóg człowieka na obraz Swój, na obraz Boga stworzył go; mężczyznę i kobietę[15] — stworzył ich.

28

I błogosławił im Bóg, i rzekł do nich Bóg: „Rozradzajcie się i rozmnażajcie, i napełniajcie ziemię, i zawładnijcie nią, i panujcie nad rybami morza, i nad ptactwem nieba, i nad wszelkim zwierzem, który się porusza na ziemi!”

29

JedzenieI rzekł Bóg: „Oto oddaję wam wszelkie ziele rozsiewające nasienie, będące na powierzchni całej ziemi, i wszelkie drzewo, na którym jest owoc drzewa, rozsiewający nasienie: niechaj będą na pokarm[16] wam.

30

I wszelkiemu zwierzowi lądowemu, i wszelkiemu ptactwu nieba, i wszystkiemu, co się porusza na ziemi, w czym jest dusza żyjąca — wszelką zieloną roślinę [oddaję] na pokarm!” I stało się tak.

31

I obejrzał Bóg wszystko, co uczynił, i oto było bardzo dobre. I był wieczór, i był ranek — dzień szósty.

Rozdział II

1

I ukończone były niebo i ziemia, i wszystkie ich zastępy.

2

ŚwiętoI skończył Bóg dnia siódmego dzieło Swoje, które uczynił, i odpoczął[17] dnia siódmego po całym dziele Swoim, które uczynił.

3

I pobłogosławił Bóg dzień siódmy i poświęcił go; albowiem w nim zaprzestał Bóg czynić wszystkie dzieła Swoje, które stworzył.

4

Oto [dzieje] zrodzenia się nieba i ziemi przy stworzeniu ich. W czasie, w którym uczynił Wiekuisty[18] — Bóg, niebo i ziemię,

5

Zanim jakiś krzew polny był na ziemi, i zanim wzeszło jakieś ziele polne — bo nie spuścił jeszcze Wiekuisty, Bóg, deszczu na ziemię; i człowieka nie było, aby uprawiał ziemię —

6

Para wzniosła się z ziemi, i zrosiła[19] całą powierzchnię ziemi.

7

Człowiek, Kondycja ludzka, StworzenieI utworzył[20] Wiekuisty, Bóg, człowieka z prochu ziemi, i tchnął w nozdrza jego dech żywota, i stał się człowiek istotą żyjącą[21].

8

A zasadziwszy Wiekuisty, Bóg, ogród w Edenie, na wschodzie[22], umieścił tam człowieka, którego utworzył.

9

I wywiódł[23] Wiekuisty, Bóg, z ziemi wszelakie drzewo urocze na wejrzenie i smaczne do spożycia, a także Drzewo Życia pośrodku ogrodu, i Drzewo Poznania dobrego i złego.

10

A strumień wypływa z Edenu dla nawadniania ogrodu, a stamtąd rozdziela się na cztery odnogi.

11

Nazwa jednego [strumienia]: Piszon[24]; to ten, który okrąża całą ziemię Chawila[25], gdzie znajduje się złoto.

12

A złoto tego kraju wyborowe; tamże jest bdellium[26]i kamień drogocenny[27].

13

A nazwa strumienia drugiego: Gichon[28]; to ten, który okrąża całą ziemię Kusz[29].

14

A nazwa strumienia trzeciego: Chidekel[30]; to ten, który płynie ku wschodowi Aszuru[31]. A strumieniem czwartym jest Frat[32].

15

I wziął[33] Wiekuisty, Bóg, człowieka, i osadził go w ogrodzie Edenu, aby go uprawiał i dozorował.

16

I przykazał Wiekuisty, Bóg, człowiekowi, i rzekł: „Z każdego drzewa ogrodu pożywać[34] możesz;

17

Ale z Drzewa Poznania dobrego i złego pożywać nie będziesz; bo gdy spożyjesz z niego — umrzesz!

18

I rzekł Wiekuisty, Bóg: „Niedobrze, aby pozostał człowiek samotnym; uczynię mu pomoc, odpowiednią jemu[35]!”

19

Kondycja ludzka, Słowo, ImięI Wiekuisty, Bóg, utworzył z ziemi wszystkie zwierzęta dzikie, i wszelkie ptactwo nieba, i przywiódł do człowieka, aby zobaczyć, jak je nazwie; a jakkolwiek nazwie człowiek każdą istotę żywą, taka będzie jej nazwa.

20

I nadał człowiek nazwy wszelkiemu bydłu i ptactwu nieba, i wszelkiemu zwierzowi dzikiemu. Ale nie znalazła się dla człowieka odpowiednia pomoc.

21

Kobieta, MężczyznaI spuścił Wiekuisty, Bóg, odurzenie[36] na człowieka, i ten zasnął; i wyjął jedno z jego żeber[37], i zasklepił [w tym miejscu] ciało.

22

I ukształtował[38] Wiekuisty Bóg żebro, które wyjął z człowieka, na kobietę, i przywiódł ją do człowieka.

23

I rzekł człowiek: „Tym razem jest to kość z kości moich, i ciało z ciała mojego; tę nazywać kobietą, bo z mężczyzny[39] wzięta ona!”

24

Przeto opuszcza mąż ojca swojego i matkę swoją, a łączy się z żoną[40] swoją, i stają się ciałem jednym.

25

A byli oboje nadzy, człowiek i żona jego, a nie wstydzili się.

Rozdział III

1

A wąż był chytry[41] bardziej niż wszelki zwierz dziki, którego uczynił Wiekuisty Bóg; i rzekł do kobiety: „Czyżby powiedział także Bóg: »Nie pożywajcie z żadnego drzewa ogrodu«?”

2

I rzekła kobieta do węża: „Z owocu drzew ogrodu pożywać możemy.

3

Tylko z owocu drzewa, co w pośrodku ogrodu, rzekł Bóg: »Nie pożywiajcie z niego i nie dotykajcie się go[42] — abyście nie umarli«”.

4

I rzekł wąż do kobiety: „Umrzeć nie umrzecie.

5

Ale wie Bóg, iż w dniu, gdy pożywać zeń będziecie, otworzą się oczy wasze i staniecie się jako Bóg[43], znający dobro i zło”.

6

I kobieta, widząc, że smacznym jest drzewo ku spożyciu, że rozkoszą jest dla oczu, a uroczym drzewo [jest] do zdobycia wglądu[44], wzięła z owocu jego i jadła, i dała też[45] mężowi swojemu przy sobie, i jadł.

7

I otworzyły się oczy obojga, i poznali, że są nagimi[46]! I spletli liście figowe[47], i poczynili sobie przepaski.

8

I usłyszeli głos Wiekuistego Boga, rozlegający[48] się po ogrodzie, z powiewem dziennym; i skrył się człowiek i żona jego przed obliczem Wiekuistego Boga, między drzewa ogrodu.

9

I zawołał Wiekuisty, Bóg, do człowieka, i rzekł do niego: „Gdzie jesteś[49]?”

10

[Ten] rzekł: „Głos Twój słyszałem w ogrodzie, i uląkłem się, bo nagi jestem, i skryłem się”.

11

Odrzekł: „Któż powiedział ci, że nagi jesteś? Czyż z drzewa, o którym ci przykazałem nie jeść z niego, jadłeś?”

12

I rzekł człowiek: „Kobieta, którą umieściłeś przy mnie, ona to dała mi z drzewa, i jadłem”.

13

I rzekł Wiekuisty, Bóg, do kobiety: „Cóżeś ty uczyniła!” I rzekła kobieta: „Wąż skusił mnie i jadłam”.

14

KaraI rzekł Wiekuisty, Bóg, do węża: „Żeś uczynił to, przeklętym bądź spomiędzy wszelkiego bydła i wszelkiego zwierza dzikiego; na brzuchu[50] twoim czołgać się będziesz, i prochem się żywić, po wszystkie dni życia twojego.

15

A nienawiść wzniecę między tobą a kobietą[51], i między potomstwem twoim a potomstwem jej; ono porazi ci głowę, a ty mu porazisz piętę!”

16

Do kobiety rzekł: „Wielce, wielce pomnożę męki[52] brzemienności twojej[53]; w bólach rodzić będziesz dzieci[54]; do męża twego [lgnąć będzie] twoje pożądanie, a on panować będzie nad tobą”.

17

A do Adama rzekł: „Żeś usłuchał głosu żony twojej, a jadł z drzewa, o którym ci przykazałem, mówiąc: nie będziesz jadł z niego; przeklętą niech będzie ziemia[55] z twojego powodu, w utrapieniu żywić ci się z niej, po wszystkie dni żywota twojego.

18

I cierń, i oset rodzić ci będzie, a żywić się będziesz zielem polnym[56].

19

Kondycja ludzkaW pocie oblicza twego będziesz pożywał chleb, aż powrócisz do ziemi, bo z niej wziętym jesteś; bo prochem ty, i w proch się obrócisz!”

20

KobietaI nazwał Adam imię żony swojej: Chawa[57], gdyż ona stała się matką wszystkich żyjących.

21

I sprawił Wiekuisty, Bóg, Adamowi i żonie jego szaty skórzane, i przyodział ich.

22

I rzekł Wiekuisty, Bóg: „Oto człowiek stał się jako jeden[58] z Nas, co do wiedzy dobrego i złego. A teraz może sięgnie ręką swoją i weźmie także z drzewa życia i spożyje, aby żył na wieki[59]…!”

23

Wygnanie, OgródI wydalił[60] go Wiekuisty, Bóg, z ogrodu Eden, aby uprawiał ziemię, z której wzięty.

24

I tak wygnał człowieka; i usadowił na wschód od ogrodu Eden Cherubów[61], i płomienny miecz, wirujący, dla strzeżenia drogi do drzewa życia.

Rozdział IV

1

A Adam poznał[62] Chawę, żonę swoją, i poczęła, i urodziła Kaina[63]; bo rzekła: „Nabyłam mężczyznę od[64] Wiekuistego”.

2

I urodziła jeszcze brata jego, Hewla[65]; i był Hewel pasterzem trzód, a Kain był uprawiającym ziemię.

3

I stało się po niejakim czasie, iż przyniósł Kain z owocu ziemi dar Wiekuistemu;

4

A Hewel przyniósł również z pierworodnych trzody swojej i z tłuszczu ich. I wejrzał Wiekuisty na Hewla i na dar jego;

5

Ale na Kaina i na dar jego nie wejrzał. I gniewało to Kaina bardzo, i zapadły lica[66] jego.

6

I rzekł Wiekuisty do Kaina: „Czemu się gniewasz i czemu zapadły lica twoje?

7

Wszak, jeżeli się poprawisz, podniesiesz [oblicze][67], a jeżeli się nie poprawisz, u drzwi[68] grzech się wyleguje[69]; i ku tobie [kieruje] swoje pożądanie, a ty panować masz nad nim”.

8

MorderstwoI zagadnął[70] Kain do Hewla, brata swojego. I stało się, gdy byli na polu, że powstał Kain na Hewla, brata swojego, i zabił go.

9

I rzekł Wiekuisty do Kaina: „Gdzież Hewel brat twój?[71]” I odpowiedział: „Nie wiem; alboż to stróżem brata mego ja?”

10

I rzekł: „Cóżeś uczynił! Głos krwi[72] brata twego woła do Mnie z ziemi!

11

A teraz wyklętym bądź z ziemi, która otworzyła paszczę swoją, aby przyjąć krew brata twego z ręki twojej.

12

Gdy uprawiać będziesz ziemię, nie wyda więcej siły swej tobie; tułaczem i zbiegiem będziesz na ziemi!”

13

I rzekł Kain do Wiekuistego: „Zbyt wielka przewina moja do zniesienia?[73]

14

Oto wypędzasz mnie dzisiaj z oblicza tej ziemi, abym się ukrywał przed obliczem Twoim, a był tułaczem i zbiegiem na ziemi; wszak ktokolwiek mnie spotka, zabije mnie!”

15

I rzekł doń Wiekuisty: „Zaiste, ktokolwiek by zabił Kaina, siedmiokrotną[74] poniesie pomstę”. I uczynił Wiekuisty dla Kaina znak[75], aby go nie zabijał każdy, kto go spotka.

16

I tak uszedł Kain sprzed oblicza Wiekuistego, i osiadł w krainie Nod, na wschód od Edenu.

17

I poznał Kain żonę swoją, i poczęła, i urodziła Chanocha; a budując wtedy miasto, nadał miano temu miastu od imienia syna swego: Chanoch.

18

I urodził się Chanochowi Irad; Irad zaś spłodził Mechujaela, a Mechujael spłodził Metuszaela, a Metuszael spłodził Lemecha.

19

I pojął sobie Lemech dwie żony[76]; imię jednej: Ada, a imię drugiej: Cylla.

20

I urodziła Ada Jawala; on to stał się ojcem mieszkających w namiotach [przy hodowli] bydła.

21

A imię brata jego — Juwal; ten stał się ojcem władających cytrą[77] i podwójnym fletem[78].

22

A Cylla, ona również urodziła Tuwal-Kaina, który wykuwał wszelakie narzędzia rolnicze z miedzi i żelaza. Siostrą zaś Tuwal-Kaina była Naama[79].

23

I rzekł Lemech do żon swoich: „Ado i Cyllo, słuchajcie głosu mojego, żony Lemecha, dajcie ucho mowie mojej! Oto zabiłem mężczyznę za ranę moją, a młodzieńca za siniec mój[80].

24

Jeżeli siedmiokroć pomszczonym był Kain, to Lemech siedemdziesiąt i siedem kroć!”

25

I poznał Adam ponownie żonę swą, i urodziła syna, i nazwała imię jego Szet[81]: — „bo dał mi Bóg potomstwo inne, zamiast Hewla, którego zabił Kain”.

26

A Szetowi również urodził się syn, i nazwał imię jego Enosz[82]. Wtedy to zaczęto[83] wzywać imienia Bożego.

Rozdział V

1

Oto spis potomków Adama: w czasie [gdy] stwarzał Bóg Adama, na podobieństwo Boże uczynił go.

2

Mężczyznę i kobietę stworzył ich, i błogosławił im, i nazwał imię ich Człowiek[84], w czasie ich stwarzania.

3

I przeżył Adam sto trzydzieści lat, i spłodził na podobieństwo i obraz swój[85], i nazwał imię jego: Szet.

4

I były dni Adama po spłodzeniu Szeta osiemset lat; i spłodził synów i córki.

5

A były wszystkie dni Adama, które przeżył: dziewięćset trzydzieści lat; i umarł.

6

I przeżył Szet sto pięć lat, i spłodził Enosza.

7

I żył Szet po spłodzeniu Enosza osiemset siedem lat, i spłodził synów i córki.

8

A były wszystkie dni Szeta: dziewięćset dwanaście lat; i umarł.

9

I przeżył Enosz dziewięćdziesiąt lat, i spłodził Kenana.

10

I żył Enosz, po spłodzeniu Kenana, osiemset piętnaście lat, i spłodził synów i córki.

11

A były wszystkie dni Enosza: dziewięćset pięć lat; i umarł.

12

I przeżył Kenan siedemdziesiąt lat, i spłodził Mahalalela.

13

I żył Kenan po spłodzeniu Mahalalela osiemset czterdzieści lat, i spłodził synów i córki.

14

A były wszystkie dni Kenana: dziewięćset dziesięć lat; i umarł.

15

I przeżył Mahalalel sześćdziesiąt pięć lat, i spłodził Jereda.

16

I żył Mahalalel, po spłodzeniu Jereda, osiemset trzydzieści lat, i spłodził synów i córki.

17

A były wszystkie dni Mahalalela: osiemset dziewięćdziesiąt pięć lat; i umarł.

18

I przeżył Jered sto sześćdziesiąt i dwa lata, i spłodził Chanocha.

19

I żył Jered, po spłodzeniu Chanocha, osiemset lat, i spłodził synów i córki.

20

A były wszystkie dni Jereda: dziewięćset sześćdziesiąt i dwa lata; i umarł.

21

I przeżył Chanoch sześćdziesiąt i pięć lat, i spłodził Metuszelacha.

22

I chodził Chanoch z Bogiem, po spłodzeniu Metuszelacha, jeszcze trzysta lat, i spłodził synów i córki.

23

A były wszystkie dni Chanocha: trzysta sześćdziesiąt pięć lat.

24

I tak chodził Chanoch z Bogiem — i nie było go[86], bo zabrał go Bóg.

25

I przeżył Metuszelach sto osiemdziesiąt siedem lat, i spłodził Lemecha.

26

I żył Metuszelach, po spłodzeniu Lemecha, siedemset osiemdziesiąt i dwa lata, i spłodził synów i córki.

27

A były wszystkie dni Metuszelacha: dziewięćset sześćdziesiąt dziewięć lat; i umarł.

28

I przeżył Lemech sto osiemdziesiąt i dwa lata, i spłodził syna.

29

I nazwał imię jego Noach[87], mówiąc: „Ten niechaj pocieszy[88] nas z pracy naszej i z trudów rąk naszych, na ziemi[89], którą przeklął Wiekuisty!”

30

I żył Lemech, po spłodzeniu Noacha, pięćset dziewięćdziesiąt pięć lat, i spłodził synów i córki.

31

A były wszystkie dni Lemecha: siedemset siedemdziesiąt siedem lat; i umarł.

32

I był Noach w wieku pięciuset lat, gdy spłodził Noach Szema, Chama i Jafeta.

Rozdział VI

1

I stało się, gdy poczęli się ludzie rozmnażać na ziemi, a córki im się narodziły,

2

Że ujrzawszy synowie Boscy[90] córki ludzkie, iż piękne były, pojęli sobie żony ze wszystkich, które sobie upodobali.

3

I rzekł Bóg: „Nie [będzie] walczyć duch Mój[91] w człowieku długo, jest on wszakże i ciałem; i niech będzie dni jego — sto dwadzieścia lat”.

4

Olbrzymi[92] byli na ziemi w czasach onych; i także potem[93], bo przychodzili synowie Boscy do cór ludzkich, a [one] rodziły im: Są to owi mocarze[94], którzy od wieków byli mężami sławy.

5

Grzech, KaraA widząc Wiekuisty, że wzmogła się niegodziwość człowieka na ziemi, a wszystkie knowania i zamysły serca jego tylko niegodziwe wciąż;

6

Pożałował[95] wtedy Wiekuisty, że utworzył człowieka na ziemi, i ubolewał[96] w sercu Swoim.

7

I rzekł Wiekuisty: „Zgładzę[97] ludzi, których stworzyłem, z oblicza ziemi, tak człowieka, jak i bydlę[98], tak robactwo[99], jak i ptactwo nieba; bo żałuję, żem utworzył je”.

8

Noach zaś znalazł łaskę w oczach Boga.

9

Oto dzieje Noacha: Noach był mężem sprawiedliwym; nieskazitelnym był on za czasów swoich[100]; z Bogiem chodził[101] Noach.

10

I spłodził Noach trzech synów: Szema, Chama i Jafeta.

11

I skażona[102] była ziemia przed Bogiem, i napełniła się ziemia bezprawiem[103].

12

I widział Bóg ziemię, a oto skażona; bo skaziło wszelkie ciało[104] drogę swą na ziemi.

13

I rzekł Bóg do Noacha: „Koniec wszelkiego ciała przyszedł przede Mną, bo napełniła się ziemia bezprawiem przez nich; i tak oto zniweczę ich z[105] ziemi.

14

Zbuduj sobie arkę z drzewa cyprysowego[106]; przegrody[107] poczynisz w arce; i pokryjesz ją od wewnątrz i z zewnątrz smołowcem.

15

A tak oto urządzisz ją: Trzysta łokci[108] długość arki, pięćdziesiąt łokci szerokość jej, a trzydzieści łokci wysokość jej.

16

Otwór[109] poczynisz w arce, i aż na łokieć zwężysz ją wzwyż[110]; a drzwi arki z boku jej umieścisz; o dolnych, średnich i wyższych piętrach[111] uczynisz ją.

17

PotopA Ja oto, sprowadzam potop[112] — wody na ziemię, by zniweczyć wszelkie ciało, w którym dech życia jest spod nieba: wszystko, co na ziemi, wyginie.

18

Ustanowię zaś Przymierzeprzymierze[113] Moje z tobą, i wnijdziesz[114] do arki — ty, i synowie twoi, i żona twoja, i żony synów twoich z tobą[115].

19

Z wszystkiego też, co żyje, z wszelkiego ciała, po parze z każdego wprowadzisz do arki, abyś zachował je z sobą: samiec i samica niech będą:

20

Z ptactwa według rodzaju jego[116], i z bydła według rodzaju jego, ze wszystkiego, co się porusza na ziemi według rodzaju ich — po parze z każdego niechaj wnijdą do ciebie, aby zachowane zostały.

21

Ty zaś nabierz sobie wszelakiej strawy na pokarm, a nagromadź ją u siebie, aby była tobie i im na pokarm”.

22

I uczynił to Noach, według wszystkiego, co polecił mu Bóg, tak uczynił.

Rozdział VII

1

I rzekł Wiekuisty do Noacha: „Wnijdź ty i wszystek dom twój do arki, bo ciebie ujrzałem jako sprawiedliwego przede Mną w tym pokoleniu.

2

Ze wszelkiego bydła czystego[117] zabierzesz ze sobą po siedmioro — samca i samicę jego, zaś ze zwierząt, które nie są czyste[118] — po parze — samca i samicę jego.

3

Również z ptactwa nieba po siedmioro — samca i samicę — aby zachować nasienie na powierzchni całej ziemi.

4

Bo, po dniach jeszcze siedmiu, spuszczę deszcz na ziemię, przez czterdzieści dni i czterdzieści nocy[119], i zgładzę wszelki byt, który utworzyłem, z oblicza ziemi.

5

I spełnił Noach wszystko tak, jak polecił mu Wiekuisty.

6

A Noach był wtedy w wieku sześciuset lat. I nastał potop — wody na ziemi.

7

I wszedł Noach, i synowie jego, i żona jego, i żony synów jego z nim do arki, z powodu wód potopu.

8

Z bydła czystego i ze zwierząt, które nie są czyste, i z ptactwa, i z wszystkiego, co się porusza na ziemi —

9

Po parze weszły do Noacha, do arki — samiec i samica, jak polecił Bóg Noachowi.

10

I stało się po siedmiu dniach, iż wody potopu nastały na ziemi.

11

Roku sześćsetnego życia Noacha, miesiąca drugiego[120], siedemnastego dnia miesiąca — w tenże dzień rozwarły się wszystkie źródła otchłani bezmiernej, a spusty niebios się roztworzyły[121].

12

I padał deszcz na ziemię czterdzieści dni i czterdzieści nocy.

13

Onego właśnie dnia wszedł Noach i Szem, i Cham, i Jafet, synowie Noacha i żona Noacha, i trzy żony synów jego z nimi do arki —

14

Oni i wszelki zwierz, według rodzaju swego, i wszelkie bydło, według rodzaju swego, i wszelki płaz[122] pełzający po ziemi, według rodzaju swego, i wszystko, co lata, według rodzaju swego, wszelakie ptactwo skrzydlate.

15

I tak weszło do Noacha, do arki, po parze z każdego ciała, w którym był dech żywota.

16

A te, które weszły — samiec i samica z każdego ciała weszły — jako polecił mu Bóg. I zamknął[123] Wiekuisty za nim.

17

Był tedy potop przez czterdzieści dni na ziemi — i wezbrały wody, i podniosły arkę, i uniosła się wysoko nad ziemią.

18

I wzmogły się wody, i wezbrały bardzo na ziemi; i płynęła arka po powierzchni wody.

19

A wody wzmagały się coraz bardziej na ziemi; i pokryły się wszystkie góry wysokie, co pod całym niebem.

20

Piętnaście łokci[124] wzwyż wzmogły się wody, i zakryte zostały góry.

21

I wyginęło wszelkie ciało poruszające się na ziemi — z ptactwa, i z bydła, i ze zwierząt, i z wszelkiego roju rojącego się[125] na ziemi, i wszyscy ludzie.

22

Wszystko, w czyich nozdrzach tchnący dech żywota, ze wszystkiego, co na lądzie[126] było, pomarło.

23

I tak zgładził wszystek byt na obliczu[127] ziemi, od człowieka do bydlęcia i płazu[128], i ptaka nieba — zgładzone zostały z ziemi. A pozostał tylko Noach, i to, co było z nim w arce.

24

I opanowały wody ziemię, sto pięćdziesiąt dni.

Rozdział VIII

1

Ale wspomniał Bóg na Noacha, i na wszystkie zwierzęta, i na wszystko[129] bydło, które było z nim w arce, i powiódł Bóg wiatr po ziemi, i uciszyły się wody.

2

I zawarły się źródła otchłani, i spusty niebios, i wstrzymany był deszcz z nieba.

3

I [zaczęły] ustępować wody sponad ziemi, wciąż ustępując; i opadły wody po upływie stu pięćdziesięciu dni[130].

4

I osiadła arka miesiąca siódmego, siedemnastego dnia miesiąca, na górach Ararat.

5

A wody wciąż opadały, aż do miesiąca dziesiątego; dziesiątego, pierwszego tegoż miesiąca, ukazały się wierzchołki gór.

6

I stało się po upływie czterdziestu dni: otworzył Noach okno arki, które był uczynił.

7

I wypuścił kruka[131], a ten latał wciąż tam i na powrót[132], póki nie oschły[133] wody na ziemi.

8

Wtedy wypuścił gołębicę[134] od siebie, aby obaczyć[135], czy zmniejszyły się wody na powierzchni ziemi.

9

Ale nie znalazła gołębica [miejsca] przystanku dla stopy swojej, i wróciła do niego do arki, bo była jeszcze woda na powierzchni całej ziemi; i wyciągnął rękę swoją, i wziął ją, i wpuścił ją do siebie do arki.

10

I przeczekawszy jeszcze siedem dni dalszych, znów wypuścił gołębicę z arki.

11

I wróciła do niego gołębica pod wieczór, a oto liść oliwkizerwany w dzióbku jej; i poznał Noach, że zmniejszyły się wody na ziemi.

12

I przeczekał jeszcze siedem dni dalszych, i wypuścił gołębicę: ale nie wróciła więcej do niego.

13

I stało się sześćsetnego pierwszego roku — miesiąca pierwszego, pierwszego dnia miesiąca, oschły wody z ziemi. I zdjął Noach dach arki, i spojrzał, a oto oschła[136] powierzchnia ziemi.

14

A miesiąca wtórego[137], dwudziestego siódmego[138] dnia miesiąca, wyschła[139] ziemia.

15

I powiedział Bóg do Noacha, i rzekł:

16

„Wyjdź z arki ty i żona twoja[140], i synowie twoi, i żony synów twoich z tobą.

17

Wszystkie zwierzęta, które z tobą są, z wszelkiego ciała — z ptactwa i z bydła, i z wszelkiego robactwa[141] pełzającego po ziemi — wywiedź ze sobą, aby się roiły na ziemi, a rozradzały i rozmnażały[142] na ziemi”.

18

I wyszedł Noach, i synowie jego, i żona jego, i żony synów jego z nim.

19

Wszelkie zwierzę, wszelkie robactwo i wszelkie ptactwo, wszystko, co pełza po ziemi, podług rodzajów swoich[143], wyszły z arki.

20

I zbudował Noach ołtarz[144] Wiekuistemu, i wziął z każdego bydła czystego[145], i z każdego ptaka czystego, i złożył całopalenia na ofiarnicy.

21

I przyjął Wiekuisty z zadowoleniem woń wdzięczną[146], i rzekł Wiekuisty w sercu Swoim: „Nie będę więcej przeklinał ziemi z powodu człowieka, bo zamysł serca ludzkiego zły od młodości jego, i nie będę więcej zatracał wszelkiego życia, jakem uczynił.

22

A póki trwać będzie ziemia: siew i żniwo, i mróz i upał, i lato i zima, i dzień i noc[147] nie ustaną”.

Rozdział IX

1

I pobłogosławił Bóg Noacha i synów jego, i rzekł do nich: „Rozradzajcie się i rozmnażajcie i napełniajcie ziemię!

2

A bojaźń przed wami i trwoga przed wami niech będzie nad wszelkim zwierzęciem ziemi i nad wszelkim ptactwem nieba. Wszystko, co się porusza na ziemi, i wszystkie ryby morza w moc waszą oddane!

3

JedzenieWszystko, co się rusza i co żyje, wam będzie na pokarm[148], jak zieloną roślinę oddałem wam wszystko.

4

Wszakże istoty z życiem jej, z krwią jej[149] — jeść nie będziecie.

5

W szczególności krwi waszej, służącej życiu waszemu[150], poszukiwać[151] będę. Z ręki wszelkiego zwierzęcia poszukiwać jej będę; i z ręki człowieka — jednego z ręki drugiego — poszukiwać będę życia ludzkiego.

6

Kto przeleje krew człowieka, przez człowieka krew jego przelana będzie; bo na obraz Boży stworzył człowieka!

7

Wy zaś rozradzajcie się i rozmnażajcie[152]; rozpleniajcie się na ziemi, i rozmnażajcie się na niej!”

8

I oświadczył Bóg Noachowi i synom jego z nim, i rzekł:

9

Przymierze„Ja zaś oto stanowię przymierze Moje z wami[153], i z potomstwem waszym po was.

10

I z wszelką istotą żyjącą, która z wami — w ptactwie, bydle, i z wszelkim zwierzęciem ziemi przy was, z wszystkimi, co wyszły z arki, z wszelkim zwierzęciem ziemi.

11

I utwierdzam przymierze Moje z wami, żeby nie było już zgładzonym wszelkie ciało przez wody potopu, i nie było już potopu dla zniszczenia ziemi”.

12

I rzekł Bóg: „Oto znak przymierza, który ustanawiam między Mną a wami, i między każdą istotą żyjącą, która z wami, na czasy[154] wieczne!

13

Łuk[155] Mój kładę na obłokach, aby był znakiem przymierza między Mną a ziemią.

14

I będzie, gdy oblokę obłokiem[156] ziemię, a ukaże się łuk na obłokach;

15

Wtedy wspomnę na przymierze Moje, co między Mną a wami, i każdym jestestwem żyjącym, we wszelkim ciele; a nie staną się już wody potopem, aby zniweczyć wszelkie ciało.

16

I będzie łuk w obłokach, i spojrzę nań, abym wspomniał na przymierze wieczne między Bogiem[157] a każdym jestestwem żyjącym we wszelkim ciele, które jest na ziemi”.

17

I rzekł Bóg do Noacha: „Oto znak przymierza, które ustanowiłem między Mną a wszelkim ciałem, które jest na ziemi!”

18

A byli Synowie Noacha, którzy wyszli z arki: Szem i Cham, i Jefet. Cham zaś był ojcem Kanaana.

19

Ci trzej to byli synami Noacha — a z tych zasiedliła się cała ziemia.

20

PijaństwoI począł[158] Noach, mąż roli, i zasadził winnicę.

21

I napił się wina, i odurzył się, i obnażył się we wnętrzu namiotu swojego.

22

I ujrzał Cham, ojciec Kanaana[159], nagość ojca swojego[160] — i powiedział to dwóm braciom swoim na dworze.

23

I wziął[161] Szem i Jefet szatę, i położyli ją obaj na ramiona swoje, i podeszli wstecz[162], i przykryli nagość ojca swojego; a oblicza ich były odwrócone, że nagości ojca swego nie widzieli.

24

I obudził się Noach po winie swoim, i dowiedział się, co uczynił mu syn jego młodszy.

25

I rzekł: „Przeklęty Kanaan[163]; sługą sług niech będzie braciom swoim!”

26

I rzekł: „Błogosławiony Wiekuisty, Bóg Szema; a niech będzie Kanaan sługą im[164].

27

Niech rozprzestrzeni[165] Bóg Jefetowi, i niech zamieszka[166] w namiotach Szema; a niech będzie Kanaan sługą im[167]!”

28

I żył Noach po potopie trzysta pięćdziesiąt lat.

29

A były wszystkie dni Noacha: dziewięćset pięćdziesiąt lat; i umarł.

Rozdział X

1

A oto rodowody synów Noacha: Szema, Chama i Jefeta. Urodzili się im bowiem synowie po potopie.

2

Synowie Jefeta: Gomer, i Magog, i Madai, i Jawan, i Tuwal, i Meszech, i Tiras.

3

A synowie Gomera: Aszkenaz, i Rifat, i Togarma.

4

A synowie Jawana: Elisza, i Tarszisz, Kitim i Dodanim.

5

Od tych rozeszły się pomorskie narody[168] podług ziem swoich, każdy podług języka swojego, podług plemion swoich, podług narodów swoich.

6

A synowie Chama: Kusz, i Micraim, i Put, i Kanaan.

7

A synowie Kusza: Sewa, i Chawila i Sawta, i Rama, i Sawtecha. A synowie Ramy: Szewa i Dedan.

8

A Kusz spłodził Nimroda: ten począł być mocarzem[169] na ziemi.

9

Był on mocarzem, myśliwym przed Wiekuistym. Przeto się mawia: jako Nimrod mocarz, myśliwy przed Wiekuistym.

10

A był początek panowania jego w Babelu, i Erechu i Akadzie, i w Kalne, w ziemi Szinar.

11

Z ziemi tej wyszedł do Aszuru, i zbudował Ninewę, i Rechowot-Ir, i Kalach.

12

I Resen, między Ninewą a Kalachem; ono to owym miastem wielkim[170].

13

A Micraim spłodził Ludim, i Anamim, Lehawim i Naftuchim.

14

I Patrusim, i Kasluchim, z których poszli Pelisztim, i Kaftorim.

15

A Kanaan spłodził Cidona, pierworodnego swego, i Cheta.

16

I Jewusytę, i Emorejczyka, i Girgaszytę.

17

I Chiwijczyka, i Arkijczyka i Sinitę.

18

I Arwadejczyka i Cemarejczyka, i Chamatejczyka; w następstwie zaś rozsiedliły się plemiona Kananejskie.

19

A była dziedzina[171] Kananejczyka od Cydonu idąc do Gerar — aż do Azy, idąc do Sedomu i Amory i Admy i Cewojim — aż do Lasza.

20

Oto synowie Chama podług plemion swych, podług języków swoich, w krajach swoich, podług narodów swych.

21

I Szemowi również się narodziło, temu ojcu wszystkich synów Ebera[172], bratu Jefeta, najstarszemu[173].

22

Synowie Szema: Elam, i Aszur, i Arpachszad, i Lud, i Aram.

23

A synowie Arama: Uc, i Chul, i Geter, i Masz.

24

A Arpachszad spłodził Szelacha, a Szelach spłodził Ebera.

25

A Eberowi urodzili się dwaj synowie: imię jednego Peleg[174], gdyż za dni jego została rozdzielona ziemia, a imię brata jego Joktan.

26

A Joktan spłodził Almodada, i Szalefa, i Chacarmaweta, i Jeracha.

27

I Hadorama, i Uzala, i Diklę.

28

I Obala, i Abimaela, i Szebę.

29

I Ofira, i Chawilę, i Jowawa; wszyscy ci byli synami Joktana.

30

I była siedziba ich od Meszy idąc ku Sefar — aż do góry Wschodniej.

31

Oto synowie Szema podług plemion swoich, podług języków swoich, w krajach swych, podług narodów swoich.

32

Oto plemiona synów Noacha podług rodowodów ich, podług narodów ich, i od tych rozeszły się narody na ziemi po potopie.

Rozdział XI

1

I była cała ziemia mowy jednej i wyrażeń nielicznych[175].

2

I stało się, gdy ciągnęli od wschodu, znaleźli równinę w kraju Szinar i osiedli tamże.

3

I rzekli jeden do drugiego: „Oto wyróbmy cegły i wypalmy [wkładając je] do żaru”. I tak służyła im cegła zamiast kamienia, a asfalt[176] służył im za zaprawę[177].

4

I rzekli: „Oto zbudujmy sobie miasto i wieżę, której by szczyt w niebie, a uczyńmy sobie imię[178], abyśmy się nie rozproszyli po powierzchni całej ziemi”.

5

Wtedy zstąpił Wiekuisty, aby zobaczyć ono miasto i wieżę, które budowali synowie ludzcy.

6

I rzekł Wiekuisty: „Oto lud to jeden, i mowa jedna u wszystkich; a taki początek ich przedsięwzięć! A teraz nie będzie dla nich nieosiągalne[179] nic, co by zamierzyli wykonać.

7

KaraOto zstąpmy[180], a pomieszajmy[181] tam mowę ich, aby nie zrozumieli jeden mowy drugiego.

8

I rozproszył ich Wiekuisty stamtąd po powierzchni całej ziemi; i tak przestali budować miasto.

9

Przeto nazwano imię jego Babel[182]; gdyż tam pomieszał Wiekuisty mowę całej ziemi. Stamtąd[183] też rozproszył ich Bóg po powierzchni całej ziemi.

10

Oto rodowód Szema: Szem miał sto lat, gdy spłodził Arpachszada, dwa lata po potopie.

11

I żył Szem, po spłodzeniu Arpachszada pięćset lat, i spłodził synów i córki.

12

A Arpachszad, przeżywszy trzydzieści pięć lat, spłodził Szelacha.

13

I żył Arpachszad, po spłodzeniu Szelacha, czterysta trzy lata, i spłodził synów i córki.

14

A Szelach, przeżywszy trzydzieści lat, spłodził Ebera.

15

I żył Szelach, po spłodzeniu Ebera, czterysta trzy lata, i spłodził synów i córki.

16

Eber zaś, przeżywszy trzydzieści cztery lata, spłodził Pelega.

17

I żył Eber, po spłodzeniu Pelega, czterysta trzydzieści lat, i spłodził synów i córki.

18

A przeżywszy Peleg trzydzieści lat, spłodził Reu.

19

I żył Peleg, po spłodzeniu Reu, dwieście dziewięć lat, i spłodził synów i córki.

20

Reu zaś, przeżywszy trzydzieści dwa lata, spłodził Seruga.

21

I żył Reu, po spłodzeniu Seruga, dwieście siedem lat, i spłodził synów i córki.

22

Serug zaś, przeżywszy trzydzieści lat, spłodził Nachora.

23

I żył Serug, po spłodzeniu Nachora, dwieście lat, i spłodził synów i córki.

24

Nachor zaś, przeżywszy dwadzieścia dziewięć lat, spłodził Teracha.

25

I żył Nachor, po spłodzeniu Teracha, sto dziewiętnaście lat, i spłodził synów i córki.

26

Terach zaś, przeżywszy siedemdziesiąt lat, spłodził Abrama, Nachora i Harana.

27

A oto dzieje Teracha: Terach spłodził Abrama, Nachora i Harana, a Haran spłodził Lota.

28

I umarł Haran w obliczu Teracha[184], ojca swojego, w kraju rodzinnym swoim, w Ur-Kasdim.

29

I pojęli sobie Abram i Nachor żony; imię żony Abrama — Saraj, a imię żony Nachora — Milka, córka Harana, ojca Milki i Iski[185].

30

A była Saraj niepłodna, nie miała dzieci.

31

I wziął Terach Abrama, syna swego, i Lota, syna Harana, wnuka swojego, i Saraj, synową swoją, żonę Abrama, syna swego, i wyruszyli [i inni] z nimi z Ur-Kasdim, by pójść do ziemi Kanaan; i doszli aż do Charanu, i osiedli tam.

32

I były dni Teracha dwieście pięć lat; i umarł Terach[186] w Charanie.

Rozdział XII

1

I rzekł Wiekuisty do Abrama: Wyjdź[187] z ziemi twojej, i z ojczyzny twojej, i z domu ojca twojego, do ziemi, którą ci wskażę.

2

A uczynię cię narodem wielkim, i pobłogosławię cię, i wywyższę imię twoje, i będziesz błogosławieństwem[188].

3

I pobłogosławię błogosławiących tobie, a przeklinającego ci — przeklnę, i błogosławić się będą tobą[189] wszystkie plemiona ziemi.

4

I wyszedł Abram, jako polecił mu Wiekuisty, i poszedł z nim Lot. A Abram miał siedemdziesiąt pięć lat, gdy wyszedł z Charanu.

5

I wziął Abram Saraj, żonę swoją, i Lota, bratanka swojego, i cały dobytek ich, którego się dorobili, i dusze, które nabyli[190] w Charanie; i wyruszyli, by się udać do ziemi Kanaan, i przybyli do ziemi Kanaan.

6

I przeszedł Abram kraj ten, aż do miejscowości Szechem, aż do dąbrowy More. A Kanaanejczyk był natenczas[191] w kraju.

7

I ukazał się Wiekuisty Abramowi i rzekł: „Potomstwu twojemu oddam ziemię tę”. I zbudował tam ołtarz Wiekuistemu, który się mu ukazał.

8

I przeniósł się stamtąd ku wzgórzu, na wschód od Betel, i rozbił namiot swój: Betel od zachodu, a Aj od wschodu; i zbudował tam ołtarz Wiekuistemu, i wzywał imienia Wiekuistego.

9

I wyruszył Abram, wciąż idąc i koczując, ku południowi.

10

GłódAle nastał głód[192] w kraju, i zstąpił Abram do Micraim[193], aby pobyć tamże, bo ciężkim był głód w kraju.

11

I stało się, gdy już bliskim był przybycia do Micraim, iż rzekł do Saraj, żony swojej: „Otóż wiem, że kobietą pięknego wyglądu jesteś.

12

I będzie, gdy ujrzą cię Micryjczycy, powiedzą wtedy: żona to jego, — i zabiją mnie, a ciebie zostawią przy życiu.

13

Powiedzże, żeś siostrą moją, aby mi się dobrze działo[194] dzięki tobie, a żyła dusza moja z przyczyny twojej”.

14

I stało się, gdy przybył[195] Abram do Micraim, że ujrzeli Micryjczycy kobietę tę, iż piękną była bardzo.

15

I ujrzawszy ją, książęta Faraona wysławiali ją przed Faraonem; i wzięta została kobieta ta do domu Faraona.

16

Abramowi zaś świadczono dobrze ze względu na nią. I posiadł owce, i woły, i osły, i sługi, i służebnice, i oślice, i wielbłądy.

17

Ale raził[196] Wiekuisty Faraona klęskami wielkimi, takoż i dom[197] jego, z powodu[198] Saraj, żony Abrama.

18

I wezwał Faraon Abrama, i rzekł: „Cóżeś mi to uczynił? Czemu nie powiedziałeś mi, że to żona twoja?

19

Czemu mówiłeś: »siostra to moja«, tak że wziąłem ją sobie za żonę? Ale teraz, — oto żona twoja, zabierz [ją] i idź[199]”.

20

I wyznaczył dlań Faraon ludzi i przeprowadzili[200] go, i żonę jego, i wszystko, co posiadał.

Rozdział XIII

1

I wyszedł Abram z Micraim, on i żona jego i wszystko, co posiadał, i Lot wraz z nim, ku południowi.

2

A Abram bogaty był bardzo w stada, w srebro i złoto.

3

I szedł w pochodach[201] swoich od południa, aż do Betel, aż do miejsca, gdzie był namiot jego przedtem, między Betel i między Aj.

4

Do miejsca ołtarza, który wystawił tam przedtem; i wzywał tam Abram imienia Wiekuistego.

5

A także Lot, który szedł z Abramem, posiadał trzody, i stada, i namioty.

6

Ale nie mogła znieść[202] ich ziemia, aby przemieszkiwali razem, gdyż był dobytek ich wielkim, i nie mogli przemieszkiwać razem.

7

WodaI wynikł spór[203] między pasterzami stad Abrama a pasterzami stad Lota. A Kanaanejczyk i Peryzejczyk mieszkali wówczas w kraju.

8

I rzekł Abram do Lota: „Niechajże nie będzie sporu między mną a tobą, i między pasterzami moimi a pasterzami twoimi; wszakże ludźmi krewnymi jesteśmy.

9

Alboż nie cała ziemia przed tobą? Odłączże się ode mnie; jeżeli na lewo, to ja na prawo, a jeżeli na prawo, to ja na lewo”.

10

I podniósł Lot oczy swoje, i obaczył całą okolicę Jardenu[204], że cała nawodniona: — zanim Wiekuisty spustoszył Sedom i Amorę[205], była jako ogród Wiekuistego, jako ziemia Micraim[206], dochodząc aż do Coaru.

11

I wybrał sobie Lot całą okolicę Jardenu, i pociągnął Lot od wschodu[207]; i tak odłączyli się jeden od drugiego.

12

Abram osiadł w kraju Kanaan, a Lot osiadł w miastach owej okolicy, i rozbił namioty aż do Sedomu.

13

A ludzie Sedomu byli źli i grzeszni wielce, przed Wiekuistym[208].

14

I rzekł Wiekuisty do Abrama po odłączeniu się Lota[209] od niego: „Podnieśże oczy twoje, a spójrz z miejsca, na którym się znajdujesz, na północ, i na południe, i na wschód, i na zachód.

15

Gdyż całą ziemię, którą widzisz, tobie ją oddam, i rodowi twojemu na wieki.

16

I uczynię ród twój jako proch ziemi, tak, że gdyby zdołał kto zliczyć[210] proch ziemi, i ród twój zliczonym będzie.

17

Powstań, obejdź kraj wzdłuż i wszerz, gdyż tobie oddam go”.

18

I zwinął Abram namioty, i przybył, i osiadł w dąbrowach Mamry[211], co przy Hebronie, i zbudował tam ołtarz Wiekuistemu.

Rozdział XIV

1

Bunt, Wojna, PorwanieI stało się za czasów Amrafela, króla Szinaru, Arjocha króla Ellasaru, Kedorlaomera, króla Elamu i Tidala, króla Goimu[212].

2

Że toczyli wojnę z Berą, królem Sedomu, i z Birszą, królem Amory, z Szinabem, królem Admy, i Szemeberem, królem Cebojim i z królem Bela[213], czyli Coaru.

3

Wszyscy ci zebrali się przy dolinie Siddim, czyli Morzu Solnym[214].

4

Dwanaście lat podlegali Kedorlaomerowi; trzynastego zaś roku powstali[215].

5

A czternastego roku nadciągnął Kedorlaomer i królowie[216], którzy z nim byli, i pobili Refaów w Aszterot-Karnajim, i Zuzów w Ham i Emów na równinie Kirjataim.

6

I Chorejczyków w górach ich Seiru, aż do El-Paran, co nad pustynią.

7

I zawrócili, i przybyli do Ein-Miszpat, czyli Kadesz, i podbili cały obszar Amalekity, a również i Emorejczyka, osiadłego w Chacacon-Tamar.

8

I wyszedł król Sedomu, i król Amory, i król Admy, i król Cebojimu, i król Bela, czyli Coaru, i uszykowali się do boju z nimi w dolinie Siddim.

9

Z Kedorlaomerem, królem Elamu, i Tidalem, królem Goimu, i Amrafelem, królem Szinaru, i Arjochem, królem Ellasoru, czterech królów z pięcioma[217].

10

A dolina Siddim pełna była dołów smołowcowych; i uciekli królowie Sedomu i Amory, i rzucili się tam[218]; a pozostali w góry uciekli.

11

I zabrali cały dobytek Sedomu i Amory, i całą żywność ich, i odeszli.

12

I zabrali też Lota i dobytek jego, — bratanka Abrama, — i odeszli; a mieszkał on w Sedomie.

13

I przybył rozbitek[219], i doniósł to Abramowi Ibrejczykowi[220], a ten mieszkał w dąbrowach Mamry Emorejczyka, brata Eszkola i brata Anera, którzy byli sprzymierzonymi Abrama.

14

A usłyszawszy Abram, że pojmany brat jego, wyprowadził[221] wyćwiczonych[222] swoich, zrodzonych w domu jego, trzechset osiemnastu[223], i ścigał aż do Dan.

15

I rozdzieliwszy[224] [oddziały] w nocy [napadł] na nich, on i słudzy jego, i pobił ich, i ścigał ich aż do Choby[225], co na lewo od Damaszku.

16

I sprowadził na powrót cały dobytek, a również i Lota, brata swojego, i dobytek jego sprowadził na powrót, a także kobiety i lud.

17

I wyszedł król Sedomu naprzeciw niemu, gdy wracał po porażeniu Kedorlaomera i królów, którzy z nim byli, do doliny Szawe, czyli doliny królewskiej[226].

18

A Malki-Cedek[227], król Szalemu[228], wyniósł chleb i wino; a był on kapłanem Boga Najwyższego[229].

19

I pobłogosławił go, i rzekł: „Błogosławiony Abram Bogu Najwyższemu, dzierżącemu niebo i ziemię;

20

I błogosławiony Bóg Najwyższy, który wydał wrogi twoje w moc twoją!” I dał mu dziesięcinę[230] ze wszystkiego.

21

I rzekł król Sedomu do Abrama: „Oddaj mi dusze[231], a dobytek weź sobie”.

22

I rzekł Abram do króla Sedomu: „Podnoszę rękę moją[232] do Wiekuistego, Boga Najwyższego, dzierżącego niebo i ziemię,

23

Że ani nitki ani rzemyka sandału, — że nic nie wezmę ze wszystkiego, co twoje, abyś nie rzekł: jam[233] wzbogacił Abrama.

24

Nic dla mnie! Jedynie co spożyli młodzieńcy[234], i udział mężów, którzy szli ze mną, — Aner, Eszkol i Mamre, — oni niech wezmą udział swój”.

Rozdział XV

1

Po wypadkach tych, doszło słowo Wiekuistego do Abrama w widzeniu, mówiąc: „Nie obawiaj się[235] Abramie, Ja tarczą[236] tobie; nagroda twoja wielką bardzo!”

2

I rzekł Abram: „Panie, Wiekuisty, cóż dać mi możesz, kiedy ja schodzę samotnym[237]? Zawiadowcą[238] zaś domu mojego jest Damasceńczyk Eliezer[239]”.

3

I rzekł Abram: „Wszak mnie nie dałeś potomka[240]; a tak domownik mój odziedziczy po mnie”.

4

Ale oto słowo Wiekuistego doszło go, mówiąc: „Nie odziedziczy po tobie ten, a tylko [ten], który wyjdzie z łona twojego, ten odziedziczy po tobie”.

5

I wyprowadził go na zewnątrz[241], i rzekł: „Spójrzże ku niebu, a zlicz gwiazdy: czy potrafisz je zliczyć? I rzekł do niego: „takim będzie ród twój!”

6

I zaufał[242] Wiekuistemu, [który] poczytał mu to za zasługę.

7

I rzekł do niego: „Jam Wiekuisty, którym wywiódł cię z Ur-Kasdim, aby oddać ci ziemię tę w dziedzictwo!

8

I rzekł: „Panie, Wiekuisty, po czym-że poznam[243], że odziedziczę ją?”

9

I rzekł do niego: „Sprowadź mi jałowicę trzechletnią, i kozę trzechletnią, i barana trzechletniego, i synogarlicę, i gołąbka”

10

PrzymierzeI sprowadził te wszystkie, i rozciął je[244] w pośrodku, i położył każdą część naprzeciw drugiej; ale ptaków nie rozcinał.

11

I spuściły się sępy na martwe ciała, i spłoszył je Abram.

12

Słońce zaś miało się ku zajściu, a sen twardy[245] padł na Abrama; aż oto trwoga, ciemność wielka przypadła nań.

13

I rzekł do Abrama: „Wiedzieć tobie, że obcym będzie ród twój w ziemi nie swojej, i ujarzmią ich, i ciemiężyć ich będą — czterysta[246] lat.

14

Wszakże i naród, któremu służyć będą, osądzę[247]; a potem wyjdą z dobytkiem wielkim[248].

15

A ty pójdziesz do ojców twoich w pokoju, pochowany będziesz w sędziwości szczęśliwej.

16

A w czwartym pokoleniu powrócą tu[249]; bo nie pełną wina Emorejczyka dotąd”.

17

I gdy było słońce zaszło, a pomroka nastała, a oto — piec dymiący i pochodnia płonąca! [To On] przeszedł między owymi rozciętymi [połówkami][250].

18

Dnia onego zawarł Wiekuisty z Abramem przymierze w słowach: „Rodowi twojemu oddałem[251] ziemię tę, od rzeki Micraim[252], aż do rzeki wielkiej, rzeki Frat[253].

19

Kenejczyka[254], i Kenizejczyka, i Kadmonejczyka;

20

I Chitejczyka, i Peryzejczyka, i Refaów;

21

I Emorejczyka, i Kanaanejczyka, i Girgaszytę, i Jewusytę”.

Rozdział XVI

1

Bezdzietność, DzieckoA Saraj, żona Abrama, nie rodziła mu; miała zaś służebnicę Micrejską, imieniem Hagar.

2

I rzekła Saraj do Abrama: „Oto powściągnął[255] mnie Wiekuisty od rodzenia; pójdźże do służebnicy mojej, może zbuduję się[256] od niej”. I usłuchał Abram głosu Saraj.

3

I wzięła Saraj, żona Abrama, Hagarę Micrejską, służebnicę swoją, po upływie dziesięciu lat[257] pobytu Abrama na ziemi Kanaanejskiej, i oddała ją Abramowi, mężowi swojemu, za żonę.

4

I poszedł do Hagary, i poczęła; ale widząc, że poczęła, lekceważyła panią swą w oczach swoich.

5

I rzekła Saraj do Abrama: „Krzywda moja na ciebie[258]! Jam oddała służebnicę moją na łono twoje, a widząc, że poczęła, lekceważona zostałam w oczach jej; niechaj Wiekuisty rozsądzi między mną a tobą”.

6

I rzekł Abram do Saraj: „Wszak służebnica twoja w ręku twoim: czyń z nią, co najlepszym w oczach twoich!” I dręczyła[259] ją Saraj, że uciekła przed nią.

7

AniołI spotkał ją anioł Wiekuistego u źródła wód w pustyni, u źródła po drodze do Szur.

8

I rzekł: „Hagaro, służebnico Saraj! Skąd[260] przychodzisz i dokąd idziesz? I rzekła: przed Saraj, panią moją, uciekam”.

9

I rzekł do niej anioł[261] Wiekuistego: „Wróć do pani swojej, a ukorz się pod ręce jej”.

10

I rzekł do niej anioł Wiekuistego: „Wielce rozmnożę potomstwo twoje, że nie będzie zliczone z powodu mnóstwa”.

11

ImięI rzekł do niej anioł Wiekuistego: „Oto poczęłaś, i zrodzisz syna; i tak nazwij imię jego Iszmael[262]; bo usłyszał Wiekuisty o cierpieniu twoim.

12

A będzie on dzikim[263] człowiekiem; ręka jego przeciw wszystkim, a ręka wszystkich przeciw niemu[264]; a przed obliczem wszystkich braci swoich mieszkać będzie[265]”.

13

I nazwała imię Wiekuistego, który przemawiał do niej: „Tyś Bóg widzenia”, bo mówiła: „Wszak i tu[266] spoglądałam za [Tym], który mnie widział”.

14

Przeto nazwano studnię tę, studnią Lachaj-Roi[267]. Oto ona między Kadesz i Bared.

15

I urodziła Hagar Abramowi syna, i nazwał Abram[268] imię syna swego, którego urodziła Hagar: Iszmael.

16

A Abram miał osiemdziesiąt sześć lat, gdy urodziła Hagar Iszmaela Abramowi.

Rozdział XVII

1

A gdy miał Abram dziewięćdziesiąt i dziewięć lat, ukazał się Wiekuisty Abramowi, i rzekł do niego: „Jam jest Bóg Wszechpotężny[269]; postępuj[270] przede mną, a bądź nieskazitelny[271]!

2

I ustanowię przymierze Moje między Mną a tobą, i rozmnożę cię bardzo a bardzo.

3

I padł Abram na oblicze swoje, a mówił z nim Bóg i rzekł:

4

„PrzymierzeJa, oto przymierze Moje z tobą: będziesz ojcem mnóstwa narodów,

5

ImięI nie będzie zwane nadal imię twoje Abram, ale będzie imię twoje: Abraham; gdyż ojcem mnóstwa narodów[272] ustanawiam cię.

6

I rozplenię cię bardzo a bardzo; i rozkrzewię cię w narody, a królowie z ciebie wyjdą.

7

I utwierdzę przymierze Moje między Mną a tobą, i między potomstwem twoim po tobie, w pokoleniach ich — w przymierze wieczne, abym był ci Bogiem i potomstwu twojemu po tobie.

8

I oddam tobie, i potomkom twoim po tobie, ziemię przebywania twojego — całą ziemię Kanaan, w posiadanie wieczne[273], i będę im Bogiem”.

9

I rzekł Bóg do Abrahama: „Ty zaś przymierza Mojego przestrzegaj, ty i potomkowie twoi po tobie, w pokoleniach swoich.

10

Oto przymierze Moje, którego przestrzegać będziecie między Mną a wami, i potomstwem twoim po tobie: obrzezaną ma być u was wszelka płeć męska.

11

I obrzeżecie ciało napletka waszego, a będzie to znakiem przymierza między Mną a wami.

12

A w wieku ośmiu dni obrzezaną ma być u was wszelka płeć męska, w pokoleniach waszych, urodzony w domu[274] i nabyty za pieniądze z jakiegokolwiek cudzego rodu, który nie jest z potomstwa twojego.

13

Obrzezanym ma być[275] urodzony w domu twoim, i nabyty za pieniądze twoje; a niechaj będzie przymierze Moje na ciele waszym przymierzem wiecznym.

14

Nieobrzezany zaś mężczyzna, który by nie obrzezał ciała napletka swojego, wytępiona zostanie dusza ta z ludu swojego[276], przymierze Moje zerwał”.

15

ImięI rzekł Bóg do Abrahama: „Saraj, żony twojej, — nie będziesz zwał imienia jej Saraj, bo Sara[277] imię jej.

16

I pobłogosławię ją, a także dam ci z niej syna; i pobłogosławię ją[278], i rozkrzewię ją w narody, królowie ludów z niej wyjdą.

17

I padł Abraham na oblicze swoje, a uśmiechnąwszy[279] się pomyślał w sercu swoim: „Czyżby stuletniemu[280] się narodziło, a czyżby Sara dziewięćdziesięcioletnia rodzić miała?”

18

I rzekł Abraham do Boga: „Niechby już[281] Iszmael żył przed Tobą!”

19

ImięI rzekł Bóg: „Ależ Sara, żona twoja, urodzi ci syna, i nazwiesz imię jego Icchak[282]; i ustanowię przymierze Moje[283] z nim przymierzem wiecznym, dla potomstwa jego po nim.

20

A też względem Iszmaela wysłuchałem cię: oto pobłogosławiłem go, i rozplenię go, i rozmnożę go bardzo a bardzo; dwunastu książąt spłodzi, i uczynię zeń naród wielki.

21

Przymierze zaś Moje utwierdzę z Icchakiem, którego urodzi ci Sara, o porze obecnej, w roku następnym.

22

I przestał mówić z nim, i wzniósł się Bóg od Abrahama.

23

I wziął Abraham Iszmaela, syna swojego, i wszystkich urodzonych w domu swoim, i wszystkich nabytych za pieniądze swoje, wszystkich płci męskiej między domownikami Abrahama, i obrzezał ciało napletka ich tegoż samego dnia, jako mówił z nim Bóg.

24

A Abraham miał dziewięćdziesiąt i dziewięć lat, gdy obrzezano ciało napletka jego.

25

A Iszmael, syn jego, miał trzynaście lat, gdy obrzezano ciało napletka jego.

26

Tegoż samego dnia obrzezanym został Abraham i Iszmael, syn jego.

27

I wszyscy domownicy jego, zrodzeni w domu, i nabyci za pieniądze spośród cudzoziemców, obrzezani zostali z nim.

Rozdział XVIII

1

I ukazał mu się[284] Wiekuisty w dąbrowie Mamre, gdy siedział u wejścia [do] namiotu[285], w czasie upału[286] dziennego.

2

AniołI podniósł oczy swoje, i spojrzał, a oto trzej[287] mężowie stanęli przed nim; a zobaczywszy ich, pobiegł na ich spotkanie sprzed wejścia namiotu, i pokłonił się ku ziemi.

3

I rzekł: „Panie[288]! jeżeli też znalazłem łaskę w oczach twoich, nie przejdźże mimo sługi twojego!

4

Niechże przyniosą nieco wody, a umyjecie nogi wasze[289], i odpoczniecie pod drzewem.

5

A ja przyniosę kawałek[290] chleba, a posilicie serce wasze; potem pójdziecie, — skoro już przeszliście obok sługi waszego”. I rzekli: „Uczyń tak, jakeś powiedział”.

6

I pospieszył Abraham do namiotu, do Sary, i rzekł: uwiń się, trzy miary[291] mąki przedniej! Rozczyń je i zrób podpłomyki”.

7

I do bydła pobiegł Abraham, i wziąwszy cielę pulchne[292] i wyborowe, dał je pachołkowi[293], który pospieszył, aby przyrządzić je[294].

8

I wziął śmietanki, i mleka, i cielę, które przyrządził, i postawił przed nimi; a sam stanął przy nich pod drzewem; i jedli[295].

9

I rzekli do niego: „Gdzież Sara żona twoja?”, a odpowiedział: „Oto — w namiocie”.

10

I rzekł: Wrócę do ciebie[296] około czasu bieżącego, a oto — będzie miała syna Sara żona twoja; a Sara słuchała u wejścia do namiotu, a ono [było] za nim.

11

Abraham zaś i Sara byli starzy, podeszli w latach, przestała mieć Sara właściwość kobiet[297].

12

I roześmiała się Sara w duszy, mówiąc: „Czyżbym po zwiędnięciu moim miała doznać rozkoszy? — a pan mój starcem”.

13

I rzekł Wiekuisty do Abrahama: „Czemuż to śmiała się Sara mówiąc: »czyżbym rzeczywiście rodzić miała, gdy się zestarzałam«[298]?

14

Alboż jest rzecz niemożliwa u Wiekuistego? W oznaczonej porze wrócę do ciebie, około czasu bieżącego, a mieć będzie Sara syna”.

15

I zapierała się Sara, mówiąc: „Nie śmiałam się!” — bo się obawiała; on[299] wszakże powiedział: „Nie, bo śmiałaś się!”

16

I wstali stamtąd owi mężowie, i skierowali wzrok ku Sedomowi; a Abraham szedł z nimi, aby odprowadzić ich.

17

A Wiekuisty rzekł: „Miałżebym zataić przed Abrahamem, co uczynić chcę[300]?

18

Abraham to rozkrzewi się w naród wielki i potężny, a błogosławić się nim będą wszystkie narody ziemi.

19

Albowiem umiłowałem go[301], aby polecił synom swoim, i domowi swojemu po sobie, strzec drogi Wiekuistego, spełniając cnotę[302] i sprawiedliwość[303], aby sprowadził Wiekuisty na Abrahama to, co wyrzekł o nim”.

20

I rzekł Wiekuisty: „Skarga na Sedom, i Amorę, tak wielką jest, a grzech ich, tak ciężkim bardzo!…

21

Zstąpię też i zobaczę; jeżeli według skargi[304], która Mnie dochodzi, postępują, tedy — zagłada! a jeżeli nie, będę wiedział”.

22

I zwrócili się stamtąd owi mężowie, i poszli do Sedomu. Abraham zaś jeszcze stał przed Wiekuistym.

23

I przystąpił Abraham i rzekł: „Alboż rzeczywiście zgładzisz sprawiedliwego wraz z niegodziwym?

24

Może jest pięćdziesięciu[305] sprawiedliwych w mieście; czyż także zgładzisz, i nie przebaczysz miejscu dla pięćdziesięciu sprawiedliwych, którzy w nim są?

25

Dalekim[306] to od Ciebie, abyś uczynił rzecz podobną, byś zabił sprawiedliwego wraz z niegodziwym, aby był sprawiedliwy jako niegodziwy; dalekim to od Ciebie! Czyżby sędzia całej ziemi nie pełnił sprawiedliwości?”

26

I rzekł Wiekuisty: „Jeżeli znajdę w Sedomie pięćdziesięciu sprawiedliwych, w samym mieście, przepuszczę[307] całemu miejscu[308] ze względu na nich.

27

I odpowiedział Abraham i rzekł: „Otoż podjąłem się przemówić do mojego Pana, choć ja proch i popiół[309]:

28

Może nie dostanie do pięćdziesięciu sprawiedliwych, pięciu: czyżbyś zgładził dla pięciu całe miasto?” I rzekł: „Nie zgładzę, jeżeli znajdę tam czterdziestu pięciu[310]”.

29

I począł dalej mówić do Niego, i rzekł: „Może znajdzie się tam czterdziestu[311]?” I odpowiedział: „Nie uczynię [zniszczenia] ze względu na czterdziestu”.

30

I rzekł: „Niech też nie gniewa Pana, że mówić będę: Może znajdzie się tam trzydziestu?” I rzekł: „Nie uczynię, jeżeli znajdę tam trzydziestu”.

31

I rzekł: „Otoż podjąłem się mówić do mojego Pana: Może znajdzie się tam dwudziestu?” I odpowiedział: „Nie zgładzę ze względu na dwudziestu”.

32

I rzekł: „Niech też nie gniewa Pana, gdy przemówię raz jeszcze: „Może znajdzie się tam dziesięciu[312]?” I rzekł: „Nie zgładzę ze względu na dziesięciu”.

33

I poszedł Wiekuisty, przestawszy mówić do Abrahama; Abraham zaś wrócił[313] do miejsca swojego.

Rozdział XIX

1

AniołI przybyli dwaj[314] aniołowie do Sedomu wieczorem[315]; a Lot siedział u bramy[316] Sedomu. I spostrzegł Lot, i powstał na spotkanie ich, i pokłonił się obliczem ku ziemi.

2

I rzekł: „Otoż proszę panowie moi! Wstąpcie też[317] do domu sługi waszego, i przenocujcie, i umyjcie nogi wasze[318]; a wstawszy rano, pójdziecie w drogę waszą”. I odpowiedzieli: „Nie, bo na ulicy przenocujemy[319]”.

3

I nastawał na nich usilnie, i zaszli do niego, i przybyli do domu jego; i wyprawił im ucztę, i przaśników[320]napiekł; i jedli.

4

Zanim się położyli, — a mieszkańcy miasta, mieszkańcy Sedomu, obiegli dom, od młodzieńca do starca, cały lud zewsząd.

5

I zawołali Lota, i rzekli doń: „Gdzież ci ludzie, którzy przybyli do ciebie tej nocy? Wyprowadź ich do nas, abyśmy nawiedzili[321] ich”.

6

I podszedł do nich Lot ku wejściu, a drzwi zamknął za sobą.

7

I rzekł: „Nie czyńcie też, bracia moi, nic złego.

8

Otoż mam dwie córki, które nie poznały męża, wyprowadzę je raczej do was, a czyńcie z nimi co najlepszym w oczach waszych; a tylko mężom tym nie czyńcie nic, ponieważ weszli pod cień dachu mojego”.

9

I rzekli: „Ustąp precz!”, i rzekli: „Ten jeden przybył tu gościć, a chce wciąż sądzić! Teraz gorzej postąpimy z tobą niż z nimi!” I naparli na męża, na Lota, i przystąpili, by wyłamać drzwi.

10

I wyciągnęli mężowie owi rękę swoją, i wciągnęli Lota do siebie, do domu, a drzwi zamknęli.

11

A ludzi, będących u wejścia do domu, porazili ślepotą, od najmniejszego do największego — tak, że strudzili się, szukając wejścia.

12

I rzekli ci mężowie do Lota: „Kogokolwiek jeszcze masz tutaj, — zięciów, i synów twoich, i córki twoje[322], i wszystkich których masz w mieście, — wyprowadź z tego miejsca.

13

Albowiem zburzymy miejsce to, gdyż wzmogła się skarga na nich przed obliczem Wiekuistego i posłał nas Wiekuisty, aby je zburzyć”.

14

I wyszedł Lot, i powiedział zięciom swoim, którzy pojąć mieli córki jego, i rzekł: „Wstańcie, wyjdźcie z miejsca, gdyż zburzy Wiekuisty miasto”. Ale wydawał się jakoby żartował, w oczach zięciów swoich.

15

A zaledwie zorza wzeszła, nalegali[323] aniołowie na Lota, mówiąc: „Wstań, zabierz żonę twoją i dwie córki twoje obecne tu, abyś nie zginął za winę tego miasta”.

16

Gdy się [jednak] ociągał[324], uchwycili mężowie owi za rękę jego, i za rękę żony jego, i za rękę dwóch córek jego w miłosierdziu Wiekuistego nad nim, i wyprowadzili go, i postawili go poza miastem.

17

A gdy wyprowadzili ich precz, rzekł jeden[325]: „Uchodź z życiem twoim; nie oglądaj się za siebie[326], a nie zatrzymuj się w całej tej okolicy; w góry[327] uchodź, abyś nie zginął”.

18

I rzekł Lot do nich: „O nie, panie!

19

Otoż znalazł sługa twój łaskę w oczach twoich, i uczyniłeś wielkim miłosierdzie, któreś okazał mi, ocalając życie moje; ale ja nie zdążę[328] ujść w te góry, bo i tak dościgłoby mnie nieszczęście[329], i umarłbym.

20

Otoż to miasto jest bliskim, by uciec tam, i małym ono; ujdę raczej tam, wszakże małym ono[330], a niechaj żyje dusza moja”.

21

I rzekł do niego: „Oto uwzględnię cię i w tej mierze[331], abym nie spustoszył miasta, o którym mówisz.

22

Prędzej zatem, uchodź tam, bo nie mogę dokonać dzieła, póki nie zajdziesz tam”. Przeto nazwano imię miasta tego: Coar[332].

23

Słońce wzeszło nad ziemią, gdy Lot przybył do Coaru.

24

Wiekuisty zaś spuścił na Sedom i Amorę deszcz siarki i ognia, od Wiekuistego z nieba.

25

I zniszczył miasta te, i całą ową okolicę, i wszystkich mieszkańców tych miast, i roślinność ziemi.

26

I oglądała się żona [Lota] za niego, i stała się słupem soli[333].

27

I wstał Abraham rano, [spiesząc] na miejsce, kędy[334] stanął przed obliczem Wiekuistego.

28

I spojrzał na powierzchnię Sedomu i Amory, i na całą powierzchnię ziemi owej okolicy, i zobaczył, a oto wznosił się dym z ziemi, jako dym z pieca!

29

I tak stało się, gdy zburzył Bóg miasta owej okolicy, że wspomniał Bóg na Abrahama[335], i wysłał Lota spośród zniszczenia, niszcząc owe miasta, w których mieszkał był Lot.

30

KazirodztwoLot zaś wyszedł z Coaru, i zamieszkał w górach, a dwie córki jego z nim; gdyż obawiał się pozostać w Coarze; i zamieszkał w jaskini, on i dwie córki jego.

31

I rzekła starsza do młodszej: „Ojciec nasz starym, a mężczyzny nie ma na ziemi[336], który by przyszedł do nas zwyczajem całej ziemi.

32

Chodź, upoimy ojca naszego winem, i położymy się z nim, a zachowamy z ojca naszego potomstwo”.

33

I upoiły ojca swojego winem nocy onej, i poszła starsza, i położyła się przy ojcu swoim; a nie wiedział on, kiedy się kładła, i kiedy wstała[337].

34

I stało się nazajutrz, że rzekła starsza do młodszej: „Oto leżałam wczoraj przy ojcu moim, upoimy go winem i tej nocy, a pójdziesz i położysz się przy nim, i zachowamy z ojca naszego potomstwo”.

35

I upoiły i nocy onej ojca swojego winem, i wstała młodsza, i położyła się przy nim; a nie wiedział on, kiedy się kładła, i kiedy wstała.

36

I poczęły dwie córki Lota od ojca swojego.

37

ImięI urodziła starsza syna, i nazwala imię jego Moab[338]: on to ojciec Moabitów, po dziś dzień.

38

A młodsza również urodziła syna, i nazwala imię jego Ben-Ammi: on to ojciec Ammonitów, po dziś dzień.

Rozdział XX

1

I wyruszył stamtąd[339] Abraham do ziemi ku południowi, i osiadł między Kadesz a Szur, i przebywał w Gerarze.

2

I mówił Abraham o Sarze żonie swojej[340]: „Siostra to moja”. I posłał Abimelech, król Geraru, i wziął Sarę.

3

Ale przyszedł Bóg do Abimelecha we śnie nocnym i powiedział mu: „Oto umrzesz z powodu niewiasty, którąś wziął, bo ona zamężna”.

4

A Abimelech nie zbliżył się był do niej i rzekł: „Panie! Alboż i naród[341] niewinny zatracasz?

5

Wszakże sam powiedział mi: »Siostra to moja«, i ona sama też mówiła: »Brat to mój«. W prostocie serca mojego i w czystości rąk moich[342] uczyniłem to”.

6

I rzekł do niego Bóg we śnie: „I Ja wiem, żeś w prostocie serca to uczynił; toteż powstrzymywałem cię, abyś nie grzeszył przeciw Mnie, i przeto nie dopuściłem[343], abyś jej dotknął.

7

A teraz zwróć żonę tego męża, a on, będąc prorokiem[344], pomodli się za ciebie, i będziesz żył; jeżeli zaś nie zwrócisz, wiedz, że umrzesz, ty i wszyscy twoi”.

8

I wstał Abimelech rano, i zwołał wszystkie sługi swoje, i opowiedział wszystkie rzeczy te w uszy ich; i zlękli się ludzie owi bardzo.

9

I zawezwał Abimelech Abrahama i rzekł mu: „Cóżeś narobił nam, i czymże zgrzeszyłem przeciw tobie, żeś prawie przywiódł na mnie i na królestwo moje grzech wielki? Czyny, których się nie czyni, uczyniłeś względem mnie”.

10

I rzekł Abimelech do Abrahama: „Cóżeś miał na widoku, gdyś uczynił rzecz tę?”

11

I odpowiedział Abraham: „Mniemałem: zapewne nie ma bojaźni Bożej[345] na tym miejscu i zabiją mnie z powodu żony mojej.

12

I też w istocie siostrą moją, córką ojca mojego jest, choć nie córką matki mojej, i została żoną moją.

13

I było, gdy wywiódł mnie Bóg na tułactwo z domu ojca mojego, rzekłem wtedy do niej: Oto łaska, którą wyświadczysz mi: Do któregokolwiek miejsca przyjdziemy, powiedz o mnie: brat to mój”.

14

I wziął Abimelech trzody i rogaciznę, i sługi, i służebnice, i dał Abrahamowi, i zwrócił mu Sarę, żonę jego.

15

I rzekł Abimelech: „Oto ziemia moja przed tobą; gdziekolwiek ci się spodoba, osiądź”.

16

A do Sary rzekł: Oto dałem tysiąc srebrników bratu twemu; niech to będzie dla ciebie pokryciem pozoru[346] przed wszystkimi, którzy z tobą są, a wobec wszystkich jesteś usprawiedliwiona[347].

17

ModlitwaI pomodlił się Abraham do Boga i uzdrowił Bóg Abimelecha, i żonę jego, i służebnice jego, że rodzić mogły.

18

Albowiem zupełnie zawarł był Wiekuisty każde łono[348] domu Abimelecha, z powodu Sary, żony Abrahama.

Rozdział XXI

1

A Wiekuisty wspomniał[349] na Sarę, jako rzekł; i uczynił Wiekuisty Sarze[350], jako był powiedział.

2

I poczęła, i urodziła Sara Abrahamowi syna w starości jego, w oznaczonym czasie, o którym mówił mu Bóg.

3

ImięI nazwał Abraham imię syna swojego, który mu się urodził, którego urodziła mu Sara: Icchak[351].

4

I obrzezał Abraham Icchaka, syna swego, gdy miał osiem dni, jak przykazał mu Bóg.

5

A Abraham był w wieku stu lat, gdy urodził mu się Icchak, syn jego.

6

I rzekła Sara: „Śmiechu nabawił mnie Bóg: ktokolwiek usłyszy, wyśmieje mnie”.

7

I rzekła: „Któż by przepowiedział Abrahamowi: Karmić będzie dzieci[352] Sara; jednak urodziłam syna w starości jego!”

8

I podrosło dziecię, i zostało odstawione[353]; i wyprawił Abraham ucztę wielką w dzień odstawienia Icchaka.

9

I ujrzała Sara syna Hagary, Micrejki, którego urodziła Abrahamowi, szydzącego[354].

10

I rzekła do Abrahama: „Wypędź służebnicę tę i syna jej; bo nie ma dziedziczyć syn służebnicy tej z synem moim, z Icchakiem[355]”.

11

I przykrą była rzecz ta wielce w oczach Abrahama, z powodu syna jego.

12

I rzekł Bóg do Abrahama: „Niechaj to przykrym nie będzie w oczach twoich z powodu chłopca i służebnicy twojej; cokolwiek powie ci Sara, słuchaj głosu jej[356], gdyż po Icchaku nazwanym będzie potomstwo twoje.

13

Wszakże i syna służebnicy, naród zeń uczynię, przeto iż nasieniem twoim jest”.

14

WodaI wstał Abraham rano, i wziąwszy chleb i łagiew wody, dał Hagarze, kładąc na barki jej, a także dziecię, i odprawił ją. I poszła, i tułała się[357] w pustyni Beer-Szeba.

15

I nie stało wody[358] w łagwi; i rzuciła dziecię pod jeden z krzaków.

16

I poszła, i usiadła sobie z dala, w odległości strzału z łuku; bo mówiła: „Niechaj nie zobaczę śmierci dziecka”. I siedziała z dala, i podniosła głos swój, i płakała.

17

AniołI usłyszał Bóg głos chłopca[359], i zawołał anioł Boży na Hagarę z nieba, i rzekł do niej: „Co ci Hagaro? Nie obawiaj się, bo usłyszał Bóg głos chłopca, tam kędy jest.

18

Wstań, podnieś chłopca, a ujmij go ręką twoją; gdyż naród wielki uczynię zeń”.

19

I otworzył Bóg oczy jej, i ujrzała studnię wody, i poszła i napełniła łagiew wodą, i napoiła chłopca.

20

I był Bóg z chłopcem; a podrósł i osiadł w pustyni i stał się strzelcem, łucznikiem.

21

I osiadł w pustyni Paran; i wzięła mu matka jego żonę z ziemi Micraim.

22

I stało się onegoż czasu, rzekł Abimelech wobec Pichola, dowódcy wojsk swoich, do Abrahama jak następuje: „Bóg z tobą[360] we wszystkim co czynisz.

23

A przeto przysięgnij mi na Boga tutaj; że nie sprzeniewierzysz się ani mnie, ani synowi mojemu, ani wnukowi mojemu; wedle łaski, którą wyświadczyłem tobie, wyświadczysz mnie, i ziemi co gościłeś w niej”.

24

I rzekł Abraham: „Przysięgnę”.

25

Ale przymawiał [361] Abraham Abimelechowi względem studni z wodą, którą przemocą zawładnęli słudzy Abimelecha.

26

Przymierze, WodaI rzekł Abimelech: „Nie wiem kto to uczynił; aniś ty mi o tym oznajmił, anim ja o tym słyszał, wyjąwszy[362] dzisiaj”.

27

I wziął Abraham trzody i rogaciznę, i dał Abimelechowi; i zawarli obaj przymierze.

28

Postawił zaś Abraham siedmioro jagniąt[363] z trzody oddzielnie.

29

I rzekł Abimelech do Abrahama: „Na cóż te siedmioro jagniąt, które postawiłeś oddzielnie?”

30

I rzekł: „Siedmioro tych jagniąt przyjmiesz z ręki mojej, aby było mi to świadectwem, żem wykopał studnię tę[364]”.

31

Przeto nazwano miejsce ono: Beer-Szeba; albowiem tam przysięgli obaj.

32

I zawarli przymierze w Beer-Szebie. I powstał Abimelech i Pichol, dowódca wojsk jego, i wrócili do ziemi Pelisztów[365].

33

I zasadził tamaryszek[366]w Beer-Szebie, i wzywał tam imienia Wiekuistego, Boga Przedwiecznego[367].

34

I przebywał Abraham w ziemi Pelisztów przez czasy długie[368].

Rozdział XXII

1

I stało się po wypadkach tych[369], że Bóg doświadczył Abrahama, i rzekł do niego: „Abrahamie!” a [ten] rzekł: „Oto jestem[370]!”

2

I rzekł: „Weźże syna twojego[371], jedynaka twojego, którego miłujesz, Icchaka, a idź do ziemi Moria[372], i złóż go[373] tam jako całopalenie, na jednej z gór, którą wskażę tobie”.

3

I wstał Abraham rano, i osiodłał osła swojego, i zabrał dwóch pachołków[374] swoich z sobą, i Icchaka, syna swego, i narąbał drew dla całopalenia, i powstał i poszedł na miejsce, o którym powiedział mu Bóg.

4

Dnia trzeciego[375], podniósł Abraham oczy swoje, i ujrzał miejsce [376] ono z daleka.

5

I rzekł Abraham do pachołków swoich: „Zostańcie wy tu przy ośle; a ja i chłopię pójdziemy do onąd[377], i pokłonimy się, i powrócimy [378] do was”.

6

I wziął Abraham drwa na całopalenie, i włożył je na Icchaka, syna swego; i wziął w rękę swoją ogień i nóż; i poszli obaj razem[379].

7

I rzekł Icchak do Abrahama, ojca swojego, i powiedział: „Ojcze mój!” I rzekł: „Oto jestem, synu mój!” I rzekł: „Oto ogień i drwa, a gdzież jagnię na całopalenie?”

8

I rzekł Abraham: „Bóg upatrzy sobie jagnię na całopalenie, synu mój!” i szli obaj razem[380].

9

I przybyli do miejsca, o którym mówił mu Bóg; i zbudował tam Abraham ołtarz, i ułożył drwa, i związał [381] Icchaka, syna swego, i położył go na ołtarzu, ponad drwami.

10

I wyciągnął Abraham rękę swoją, i wziął nóż, by zarżnąć syna swego.

11

AniołAle zawołał nań anioł Wiekuistego z nieba, i rzekł: „Abrahamie! Abrahamie!” a rzekł: „Oto jestem!”

12

I rzekł: „Nie wyciągaj ręki twojej na chłopca[382] i nie czyń mu nic[383]; gdyż teraz wiem, że bogobojnym jesteś[384], a nie oszczędzałeś syna twego, jedynaka twojego, dla Mnie”.

13

I podniósł Abraham oczy swoje, i spojrzał, a oto baran[385], który potem[386] uwiązł w gęstwinie rogami swoimi. I poszedł Abraham, i wziąwszy barana, złożył go na całopalenie zamiast syna swojego.

14

I nazwał Abraham imię miejsca onego: Wiekuisty upatrzy[387]; stąd mówią po dziś dzień: na górze Wiekuistego ukaże się”.

15

I zawołał anioł Wiekuistego na Abrahama po raz wtóry z nieba.

16

I rzekł: „Na Siebie przysięgam, rzecze Wiekuisty, że ponieważ uczyniłeś to, a nie oszczędzałeś syna twojego, jedynaka twojego:

17

Że pobłogosławię cię[388], i rozmnożę potomstwo twoje, jako gwiazdy nieba, i jako piasek, co na brzegu morza; a zdobędzie ród twój bramy wrogów swoich;

18

I błogosławić się będą potomstwem twoim wszystkie narody ziemi, w nagrodę tego, żeś usłuchał głosu Mojego”.

19

I wrócił Abraham do pachołków swoich; i powstali, i poszli razem do Beer-Szeby; i osiadł [389] Abraham w Beer-Szebie.

20

I stało się po wypadkach tych, że doniesiono[390] Abrahamowi, co następuje: „Otóż urodziła i Milka synów, Nachorowi bratu twojemu:

21

Uca, pierworodnego jego, i Buza, brata jego i Kemuela, ojca Aramu.

22

I Keseda, i Chazoa, i Pildasza, i Idlafa, i Betuela.

23

A Betuel spłodził Riwkę[391]. Ośmiu tych urodziła Milka Nachorowi, bratu Abrahama.

24

A nałożnica jego, imieniem Reuma, urodziła również: Tebacha i Gachama, i Tachasza i Maachę.

Rozdział XXIII

1

I trwało życie Sary sto dwadzieścia i siedem lat[392], — lata życia Sary.

2

I umarła Sara w Kirjat-Arba[393], to jest w Hebronie, w ziemi Kanaan. I przybył Abraham[394], by ubolewać nad Sarą, i by opłakiwać ją[395].

3

I powstał Abraham sprzed oblicza zmarłej swojej, i rzekł do synów Cheta, jak następuje:

4

„GróbPrzybyszem i osiedleńcem[396] jestem u was; dajcie mi dziedziczny grób wpośród was, abym pochował zmarłą moją sprzed oblicza mojego”.

5

I odpowiedzieli synowie Cheta Abrahamowi, mówiąc mu:

6

„Słuchaj nas, panie nasz; księciem Bożym ty wpośród nas; w najprzedniejszym z grobów naszych pochowaj zmarłą twoją; nikt z nas grobu swojego nie wzbroni tobie, abyś nie pochował zmarłej twojej”.

7

I wstał Abraham, i pokłonił się ludowi kraju, synom Cheta.

8

I mówił z nimi, jak następuje: „Jeżeli jest wolą waszą pochować zmarłą moją sprzed oblicza mojego, posłuchajcie mnie, a przyczyńcie się za mną u Efrona, syna Cochara.

9

Aby mi ustąpił jaskinię w Machpela[397], którą posiada, która na końcu pola jego; za cenę pełną niech ją ustąpi mi, wpośród was, na dziedziczny grób”.

10

A Efron zasiadał wpośród synów Cheta; i odpowiedział Efron Chitejczyk Abrahamowi w uszy synów Cheta, wobec wszystkich wstępujących w bramę miasta jego, jak następuje:

11

„Nie, panie mój, słuchaj mnie! Pole to oddam tobie[398], i jaskinię, która w nim jest, tobie oddam ją; na oczach synów ludu mojego oddam ją tobie; pochowaj zmarłą twoją”.

12

I pokłonił się Abraham przed ludem tego kraju.

13

I rzekł do Efrona, w uszy ludu owego kraju jak następuje: „Gdybyś mnie tylko posłuchać zechciał! Dam pieniądze za to pole, przyjm ode mnie, a wtedy pochowam zmarłą moją tam”.

14

I odpowiedział Efron Abrahamowi, mówiąc mu:

15

„Panie mój, posłuchaj mnie: ziemia za czterysta szeklów srebra, między mną a tobą, cóż znaczy to? I tak pochowaj zmarłą twoją”.

16

I usłuchał Abraham Efrona; i odważył Abraham Efronowi to srebro, o którym mówił, w przytomności synów Cheta: czterysta szeklów srebra, obiegowego u kupców.

17

I dostało się pole Efrona, co w Machpela naprzeciw Mamre, — pole i jaskinia, która w nim, i wszystkie drzewa, które na polu były, na całej jego przestrzeni, wokoło,

18

Abrahamowi, jako nabytek w oczach synów Cheta, wobec wszystkich wstępujących w bramę miasta jego.

19

A następnie pochował [399] Abraham Sarę, żonę swoją, w jaskini na polu Machpela, naprzeciw Mamre, czyli Hebronu[400], w ziemi Kanaan.

20

I tak dostało się pole, i jaskinia, która w nim, Abrahamowi, jako dziedziczny grób od synów Cheta.

Rozdział XXIV

1

A Abraham był stary, podeszły w latach; i Wiekuisty błogosławił Abrahamowi we wszystkim.

2

I rzekł Abraham do sługi swojego, starszego domu swojego, który zawiadywał wszystkim, co doń należało: „Połóż oto rękę twoją pod biodro moje[401].

3

A zaprzysięgnę cię na Wiekuistego, Boga nieba i Boga ziemi, żebyś nie brał żony dla syna mojego spomiędzy cór Kanaanejczyka[402], w pośród którego ja mieszkam;

4

Lecz do ziemi mojej, i do rodzinnego miejsca mojego pójdziesz, i weźmiesz żonę dla syna mojego, dla Icchaka”.

5

I rzekł do niego sługa: „Może nie zechce ta kobieta pójść za mną do kraju tego, czyż mam wtedy zaprowadzić syna twojego do kraju, z któregoś wyszedł?”

6

I rzekł do niego Abraham: „Strzeż się, abyś nie zaprowadził syna mojego tam!

7

Wiekuisty, Bóg nieba, który wziął mnie z domu ojca mojego i z ziemi rodzinnej [403] mojej, który przyrzekł mi, i który zaprzysiągł mi[404], w słowach: »Potomstwu twojemu oddam ziemię tę«, On pośle anioła[405] swojego przed tobą, i weźmiesz żonę dla syna mojego stamtąd.

8

A gdyby nie zechciała kobieta owa pójść za tobą, zwolnionym będziesz[406] z tej przysięgi mojej. Tylko [407] syna mojego nie zaprowadzaj tam!”

9

I położył sługa rękę swoją pod biodro Abrahama, pana swojego, i zaprzysiągł mu to.

10

I wziął sługa dziesięć wielbłądów, z wielbłądów pana swojego, i poszedł; [mając] wszelakie kosztowności [408] pana swojego w ręku swoim, i powstał i wyruszył do Aram-Naharaim[409], do miasta Nachora.

11

I rozłożył [410] wielbłądy poza miastem przy studni wody, pod wieczór, gdy zwykły wychodzić czerpiące [wodę],

12

I rzekł: „Wiekuisty, Boże pana mojego Abrahama! Zdarz-że przede mną dzisiaj, i uczyń łaskę panu mojemu Abrahamowi!

13

WodaOtóż stoję u źródła wody, a córki mieszkańców tego miasta wychodzą, by czerpać wodę.

14

Tak niechaj stanie się, żeby dziewica [411] do której powiem: Nachylże dzban twój, a napiję się, a powie: pij, i wielbłądy twoje też napoję, — była tą, którą przeznaczyłeś [412] dla sługi Twojego, dla Icchaka; a po tym poznam, żeś uczynił łaskę[413] panu mojemu”

15

I stało się, że zaledwie przestał[414] mówić, a oto Riwka wyszła, która zrodzona była Betuelowi, synowi Milki, żony Nachora, brata Abrahama, a dzban jej na ramieniu jej.

16

A była to panna [415] pięknego wielce wejrzenia, dziewica[416], której mężczyzna nie poznał; i zeszła do źródła, i napełniła dzban swój, i wracała.

17

I pobiegł [417] sługa naprzeciw niej, i rzekł: „Pozwólże mi łyknąć nieco wody z dzbana twojego”.

18

I rzekła: „Pij panie mój!” i prędko spuściła dzban swój na rękę swoją, i dała mu pić.

19

A gdy dała mu się napić, rzekła: „I dla wielbłądów twoich czerpać będę, póki się nie napiją”.

20

I pospieszyła, i opróżniła dzban swój do koryta, i pobiegła znowu do studni, by czerpać, i naczerpała dla wszystkich wielbłądów jego.

21

A człowiek ten, zdumiewając [418] się nad nią, milczał [jeszcze], aby poznać, czy poszczęścił Wiekuisty drodze jego, czy nie.

22

SwatyAle gdy przestały wielbłądy pić, wyjął ów człowiek kolczyk złoty, pół szekla[419] wagi, i dwa naramienniki — na ręce jej — dziesięciu złotych wagi[420].

23

I rzekł[421]: „Czyją córką jesteś, powiedz że mi? Czy jest w domu ojca twojego miejsce dla nas, dla przenocowania?”

24

I rzekła do niego: „Córką Betuela jestem, syna Milki, którego urodziła Nachorowi”.

25

I rzekła do niego: „I słomy, i paszy dość u nas, i miejsce dla przenocowania”.

26

I skłonił się ów człowiek, i oddał pokłon przed Wiekuistym.

27

I rzekł: „Błogosławiony Wiekuisty, Bóg pana mojego Abrahama, który nie pominął łaski i rzetelności Swojej panu mojemu! Jestem na drodze, którą poprowadził mnie Wiekuisty do domu krewnych pana mojego!”

28

Dziewica zaś pobiegła, i opowiedziała w domu matki swojej o rzeczach tych.

29

A miała Riwka brata, imieniem Laban; i wybiegł [422] Laban do owego człowieka na drogę, do źródła.

30

A stało się [423] to, gdy ujrzał kolczyk i naramienniki na rękach siostry swojej, i gdy usłyszał słowa Riwki siostry swojej, która mówiła: „Tak rzekł do mnie człowiek ów”. I przyszedł do owego człowieka, a oto stał przy wielbłądach u źródła.

31

I rzekł: „Wnijdź, błogosławiony Wiekuistego! Czemuż stoisz na dworze? A jam wyprzątnął [424] dom, i miejsce dla wielbłądów”.

32

I wszedł ów człowiek do domu, i odkiełznał wielbłądy; on zaś dał słomy i paszy wielbłądom, i wody dla umycia nóg jego, i nóg ludzi, którzy byli z nim.

33

I postawiono przed nim, żeby jadł; ale rzekł: „Nie będę jadł, póki nie wypowiem rzeczy mojej”. A rzekł: „Mów!”

34

I rzekł: „Sługą Abrahama jestem.

35

A Wiekuisty pobłogosławił pana mojego bardzo, że stal się możnym; i dał mu trzody i rogaciznę, i srebro i złoto, i sługi i służebnice, i wielbłądy i osły.

36

I urodziła Sara, żona pana mojego, syna panu mojemu w starości swojej, któremu oddał wszystko co posiada[425].

37

I zaprzysiągł mnie pan mój w słowach: »Nie weźmiesz żony dla syna mojego z córek Kanaanejczyka, w którego ziemi mieszkam.

38

Lecz do domu ojca mojego pójdziesz, i do rodziny mojej, a weźmiesz żonę dla syna mojego«.

39

I rzekłem do pana mojego: „Może nie pójdzie[426] kobieta ta za mną?”

40

I odpowiedział mi: »Wiekuisty, co postępowałem przed Nim, pośle anioła swojego z tobą, i poszczęści drodze twojej, a weźmiesz żonę dla syna mojego, z rodziny mojej, i z domu ojca mojego.

41

Wtedy tylko zwolnionym będziesz z zaklęcia mojego, gdy przyjdziesz do rodziny mojej; i jeżeli nie dadzą ci [jej], zwolnionym będziesz z zaklęcia mojego!«

42

I przybyłem dzisiaj do źródła; i rzekłem: Wiekuisty, Boże pana mojego Abrahama, gdybyś raczył też poszczęścić drodze mojej, po której idę!

43

Oto stoję u źródła wody, — i niechaj stanie się, iż dziewica[427], która wyjdzie czerpać, i do której powiem: Dozwól mi też napić się nieco wody z dzbana twojego.

44

A powie mi: I ty się napij, a i dla wielbłądów twoich też [428] naczerpię — ta to będzie żona, którą przeznaczył Wiekuisty dla syna pana mojego.

45

Ja zaś, zaledwie przestałem to mówić w sercu swoim, — a oto Riwka wychodzi, a dzban jej na ramieniu jej, i zstąpiła do źródła, i czerpała; i rzekłem do niej: »Daj mi też się napić«.

46

I prędko spuściła dzban swój z siebie, i rzekła: »Pij, a i wielbłądy twoje też napoję«. I piłem, a i wielbłądy napoiła.

47

I zapytałem [429] się jej i rzekłem: »Czyją córką jesteś?« I rzekła: »Córką Betuela, syna Nachora, którego urodziła mu Milka«. Wtedy włożyłem kolczyk na nos jej, a naramienniki na ręce jej.

48

I skłoniłem się, i oddałem pokłon przed Wiekuistym i błogosławiłem Wiekuistemu, Bogu pana mojego Abrahama, który poprowadził mnie drogą prawdziwą, abym wziął córkę brata pana mojego dla syna jego.

49

A teraz, jeżeli chcecie wyświadczyć łaskę i wierność panu mojemu, powiedźcie mi; a jeżeli nie, powiedźcie mi [też], abym się zwrócił na prawo albo na lewo[430]”.

50

I odpowiedzieli[431] Laban i Betuel i rzekli: „Od Wiekuistego wyszła ta rzecz: nie możemy ci powiedzieć ani źle ani dobrze.

51

Oto Riwka przed tobą, zabierz ją, a idź, a niech będzie żoną syna pana twojego, jako wyrzekł Wiekuisty”.

52

I stało się, gdy usłyszał sługa Abrahama słowa ich, pokłonił się do ziemi Wiekuistemu.

53

I wyjął sługa klejnoty srebrne i klejnoty złote i szaty i dał Riwce; inne też kosztowności [432] dał bratu jej i matce jej.

54

I jedli i pili, on i ludzie, którzy z nim byli, i przenocowali. A gdy wstali z rana, rzekł: „Puśćcie mnie do pana mojego!”

55

I rzekł brat jej, i matka jej[433]: „Niech pobędzie dziewica z nami dni [kilka] albo dziesięć[434], a potem pójdzie”.

56

I rzekł do nich: „Nie zatrzymujcie mnie, skoro Wiekuisty poszczęścił drodze mojej; puśćcie mnie, abym poszedł do pana mojego”.

57

I rzekli: „Zawołamy dziewicę, i zapytamy się[435] ust jej”.

58

I zawołali Riwkę, i rzekli do niej: „Czy pójdziesz z mężem tym?” A odpowiedziała: „Pójdę”.

59

I tak puścili Riwkę, siostrę swoją oraz jej karmicielkę, i sługę Abrahama i ludzi jego.

60

BłogosławieństwoI pobłogosławili Riwkę, i rzekli do niej: „Siostro nasza! od ciebie niech powstaną[436] tysiące myriadów, a niech zdobędzie ród twój bramę wrogów swoich!”

61

I powstała Riwka i służebne jej, i wsiadły na wielbłądy, i poszły za owym człowiekiem. I tak wziął sługa ów Riwkę i poszedł.

62

A Icchak wracał właśnie z wycieczki [437] do studni Lachaj-Roi, gdyż mieszkał w ziemi południowej.

63

ModlitwaI wyszedł Icchak, by rozmyślać [438] w polu pod wieczór, i podniósł oczy swoje, i spojrzał, a oto wielbłądy nadciągają.

64

I podniosła [też] Riwka oczy swoje, i ujrzała Icchaka i zsunęła się z wielbłąda;

65

I rzekła do sługi: „Któż to ów człowiek, który idzie po polu naprzeciw nam?” I rzekł sługa: „To pan mój”. I wzięła zasłonę i zakryła się.

66

I opowiedział [439] sługa Icchakowi wszystkie rzeczy, które spełnił.

67

I wprowadził ją Icchak do namiotu Sary[440], matki swojej, i pojął Riwkę, i stała się jego żoną; Żona, Miłośći pokochał ją, i pocieszył się Icchak po matce swojej.

Rozdział XXV

1

A jeszcze pojął był Abraham żonę, a imię jej Ketura[441].

2

I urodziła mu Zimrana, i Jokszana, i Medana, i Midjana, i Iszbaka i Szuacha.

3

A Jokszan spłodził Szebę i Dedana. A synowie Dedana byli: Aszurowie, i Letuszowie, i Leumowie.

4

A synowie Midjana: Efa, i Efer, i Chanoch, i Abida, i Eldaa; wszyscy ci, synowie Ketury.

5

I oddał [442] Abraham wszystko co miał, Icchakowi.

6

A synom nałożnic[443], które miał Abraham, dał Abraham upominki[444], i wyprawił ich od Icchaka, syna swego, jeszcze za życia swojego, ku wschodowi, do krainy wschodniej.

7

A oto dni lat żywota Abrahama, które przeżył: sto siedemdziesiąt i pięć lat[445].

8

I skończył, i umarł[446] Abraham w sędziwości szczęśliwej, stary i syt [życia], i przyłączony został do ludu swojego[447].

9

I pochowali go Icchak i Iszmael[448], synowie jego, w jaskini w Machpela, na polu Efrona, syna Cochara Chitejczyka, co naprzeciw Mamre.

10

Na polu, które nabył był Abraham od synów Cheta, tam pochowany został Abraham i Sara żona jego.

11

I stało się po śmierci Abrahama, pobłogosławił Bóg Icchaka, syna jego, i osiadł Icchak przy studni Lachaj-Roi.

12

A oto rodowód Iszmaela, syna Abrahama, którego zrodziła Hagar, Micrejka, służebnica Sary, Abrahamowi.

13

Oto imiona synów Iszmaela podług nazw i rodowodów ich: pierworodny Iszmaela Nebajot; [po nim] Kedar, i Adbeel i Mibsam;

14

I Miszma, i Duma i Masa;

15

Chadad, i Tema, Jetur, Nafisz i Kedma;

16

Ci są synowie Iszmaela, i te imiona ich, w osadach ich, i w koczowiskach ich, — dwunastu książąt podług plemion ich.

17

A oto lata życia Iszmaela[449]: sto trzydzieści siedem lat; i skończył [450] i umarł, i przyłączony został do ludu swojego.

18

A mieszkali od Chawila aż do Szur, co naprzeciw Micraim, gdy idziesz do Aszuru; w obliczu wszystkich braci swoich rozsiadł się.

19

A oto rodowód Icchaka, syna Abrahama: Abraham spłodził Icchaka[451].

20

A miał Icchak czterdzieści lat, gdy pojął Riwkę, córkę Betuela, Aramejczyka, z Paddan-Aram, siostrę Labana Aramejczyka, sobie za żonę.

21

Bezpłodność, Dziecko, ModlitwaI błagał Icchak Wiekuistego za[452] żoną swoją, gdyż niepłodną była; i dał mu się ubłagać[453] Wiekuisty, i poczęła Riwka, żona jego.

22

I trącały się[454] dzieci w [łonie] jej, i rzekła: „Jeżeli tak, na cóż tedy jestem[455]?” I poszła dopytywać się[456] u Wiekuistego.

23

I rzekł Wiekuisty do niej: „Dwa narody w łonie twoim, i dwa plemiona z wnętrza twego się rozejdą[457], a jedno plemię nad drugie się wzmoże[458], a starsze służyć będzie młodszemu”.

24

ImięA gdy nastał czas jej, aby rodziła, a oto — — bliźnięta w łonie jej.

25

I wyszedł pierwszy, czerwonawy, cały niby szuba włosista[459]. I nazwali imię jego Esaw[460].

26

ImięA następnie [461] wyszedł brat jego, ręką swą trzymając się pięty Esawa; i nazwano imię jego Jakub[462]. A Icchak miał sześćdziesiąt lat[463] gdy się narodzili.

27

I podrastali chłopcy; i stał się Esaw mężem biegłym w myślistwie[464], mężem pola[465], a Jakub mężem skromnym[466], przebywającym w namiotach[467].

28

I umiłował Icchak Esawa, bo łowy na ustach jego; a Riwka miłowała Jakuba.

29

I uwarzył Jakub warzywo[468], a przyszedł Esaw z pola znużony[469].

30

ImięI rzekł Esaw do Jakuba: „Daj mi też łyknąć[470] z czerwonego, czerwonego[471] tego, bo znużony jestem!” Przeto nazwano imię jego: Edom[472].

31

I rzekł Jakub: „Sprzedajże mi zaraz [473]pierworodztwo[474] twoje”.

32

I rzekł Esaw: „Wszak ja idę na śmierć[475], i cóż mi po pierworodztwie?”

33

I rzekł Jakub: „Przysięgnijże mi zaraz!” I przysiągł mu, i sprzedał pierworodztwo swoje Jakubowi.

34

I podał Jakub Esawowi chleba i potrawę z soczewicy; i zjadł i wypił, i powstał, i poszedł; i pogardził Esaw pierworodztwem.

Rozdział XXVI

1

GłódI był głód w kraju, mimo[476] głodu pierwszego, który był za czasów Abrahama; i poszedł Icchak do Abimelecha, króla Pelisztów[477], do Gerar.

2

I ukazał mu się Wiekuisty i rzekł: „Nie zstępuj do Micraim! Zamieszkaj w kraju, o którym powiem tobie[478].

3

Przebywaj w kraju tym, a będę z tobą, i pobłogosławię cię; albowiem tobie i potomstwu twojemu oddam wszystkie kraje te, i stwierdzę przysięgę, którą zaprzysiągłem Abrahamowi ojcu twojemu.

4

I rozmnożę potomstwo twoje, jako gwiazdy nieba, i oddam potomstwu twojemu wszystkie kraje te, a błogosławić się będą potomstwem twoim wszystkie narody ziemi.

5

Za to, że usłuchał [479] Abraham głosu Mojego a przestrzegał przestrzeżenia[480] Mojego, — przykazań [481] Moich, ustaw [482] Moich, i nauk[483] Moich”.

6

I osiadł Icchak w Gerar.

7

I pytali się mieszkańcy tego miejsca o żonę jego, i powiedział: „Siostra to moja”; bo obawiał się mówić: żona moja: „żeby nie zabili mnie mieszkańcy miejsca tego z powodu Riwki”, gdyż była piękna z wejrzenia.

8

Ale gdy przeżył tam już dłuższy czas, wyjrzał Abimelech, król Pelisztów, oknem, i spostrzegł, a oto Icchak bawi się[484] z Riwką, żoną swoją.

9

I zawezwał Abimelech Icchaka, i rzekł: „ Ależ to żona twoja; i jakżeś powiadał: »Siostra to moja«?” I rzekł doń Icchak: „Ponieważ myślałem: czy nie umrę z jej przyczyny”.

10

I rzekł Abimelech: „Cóżeś to uczynił nam? Ledwie nie położył się który z ludu[485] z żoną twoją, i przywiódłbyś na nas grzech”.

11

I rozkazał Abimelech całemu ludowi mówiąc: „Kto by się dotknął męża tego, lub żony jego, ulegnie śmierci”.

12

I siał Icchak w ziemi onej, i zebrał roku tego[486] stokrotne plony[487] i błogosławił mu Wiekuisty.

13

I wzmógł się ten mąż, i stawał się coraz możniejszym, aż został możnym bardzo.

14

I miał stada owiec, i stada wołów, i czeladź [488] liczną; i zazdrościli mu Pelisztyni.

15

WodaA wszystkie studnie, które wykopali byli słudzy ojca jego za dni Abrahama, ojca jego, zasypali Pelisztyni, i napełnili je ziemią.

16

I rzekł Abimelech do Icchaka: „Oddal się od nas, boś wzmógł się nad nas wielce”.

17

I oddalił się stamtąd Icchak, i rozłożył się w dolinie Gerar, i osiadł tam.

18

I na nowo rozkopał Icchak studnie wody, które wykopali byli za dni Abrahama, ojca jego, a które zasypali Pelisztyni po śmierci Abrahama, i nadał im nazwy, podług nazw, które był nadał im ojciec jego.

19

I kopali też słudzy Icchaka w dolinie, i znaleźli tam źródło [489] wód żywych.

20

I spierali się pasterze Gerarscy z pasterzami Icchaka, mówiąc: „Naszą ta woda!” I nazwał imię studni tej Esek (swar), bo poswarzyli się z nim.

21

I wykopali studnię inną, ale spierali się również o nią; i nazwał imię jej Sitna (zwada).

22

I przeniósł się stamtąd, i wykopał studnię inną, i nie spierali się o nią, — i nazwał imię jej Rechowot [490] i rzekł: „Bo teraz rozprzestrzenił Wiekuisty nam, i rozplenimy się na tej ziemi”.

23

I wyruszył stamtąd do Beer-Szeby.

24

I ukazał mu się Wiekuisty nocy tej, i rzekł: „Jam Bóg Abrahama, ojca twego; nie obawiaj się, bo z tobą Ja; i pobłogosławię cię, i rozmnożę potomstwo twoje, z powodu Abrahama sługi Mojego”.

25

I zbudował tam ołtarz, i wzywał imienia Wiekuistego, — i rozbił tam namiot swój. I wykopali tam słudzy Icchaka studnię.

26

I przybył do niego Abimelech z Gerar, i Achuzat, przyjaciel jego, i Pichol, dowódca wojsk jego.

27

I rzekł do nich Icchak: „Pocóżeście przybyli do mnie; wszak wy nienawidzicie mnie, i oddaliliście mnie od siebie?”

28

I odpowiedzieli: „Widzieliśmy[491], że był Wiekuisty z tobą, i rzekliśmy: niechaj też będzie przysięga między nami, między nami a tobą[492], a zawrzyjmy przymierze z tobą.

29

Abyś nie uczynił nam złego, jakośmy też ciebie się nie tykali, i jakośmy czynili tobie tylko dobrze, a puściliśmy cię w pokoju; a tyś i teraz błogosławiony od Wiekuistego”.

30

I wyprawił im ucztę, i jedli i pili.

31

A powstawszy z rana, przysięgli jeden drugiemu; i odprowadził ich Icchak, i poszli od niego w pokoju.

32

I stało się dnia tego, że przyszli słudzy Icchaka, i donieśli mu w sprawie studni, którą kopali, i rzekli mu: „Znaleźliśmy wodę”.

33

I nazwał ją: Szibea[493]. Stąd nazwa miasta: Beer-Szeba, po dziś dzień.

34

Esaw zaś miał czterdzieści lat,[494] gdy pojął żonę Jehudytę, córkę Beeri Chitejczyka, również i Bosmatę, córkę Elona Chitejczyka.

35

Ale były one umartwieniem ducha[495] dla Icchaka i Riwki[496].

Rozdział XXVII

1

BłogosławieństwoI stało się, gdy się zestarzał Icchak, a przytępiły się oczy jego[497], że widzieć nie mógł, zawezwał tedy Esawa syna swego starszego, i rzekł doń: „Synu mój!” a odpowiedział mu: „Oto jestem”.

2

I rzekł: „Otóż zestarzałem się, nie znam dnia[498] śmierci mojej.

3

A teraz weźże [499] broń twoją, kołczan twój i łuk twój, a wyjdź w pole, i nałów mi zwierzyny[500].

4

I przyrządź mi przysmaki, jak to lubię, i przynieś mi, abym jadł, aby pobłogosławiła cię dusza moja, zanim umrę”.

5

PodstępA Riwka słyszała, gdy to mówił Icchak do Esawa, syna swego; i wyszedł Esaw na pole, aby ułowił zwierzynę i przyniósł[501].

6

I rzekła Riwka do Jakuba, syna swego, tak: „Otom słyszała ojca twojego rozmawiającego z Esawem, bratem twoim, mówiącego:

7

»Przynieś mi zwierzyny, a przyrządź mi przysmaki, abym jadł, i pobłogosławił cię w obliczu Wiekuistego[502] przed śmiercią moją«.

8

A teraz synu mój, posłuchaj głosu mojego w tym, co ci rozkazuję.

9

Zajdźże do trzody, i przynieś mi[503] stamtąd dwoje koźląt[504] dobrych, a przyrządzę z nich przysmaki dla ojca twego, jak to lubi.

10

I zaniesiesz ojcu twemu, a będzie jadł, aby pobłogosławił cię przed śmiercią swoją”.

11

I rzekł Jakub do Riwki, matki swojej: „Wszak Esaw, brat mój, człowiek kosmaty, a ja człowiekiem gładkim.

12

Może pomaca mnie ojciec mój, a byłbym w oczach jego jako szalbierz, a przywiódłbym na siebie przekleństwo, a nie błogosławieństwo”.

13

I rzekła doń matka jego: „Na mnie przekleństwo twoje, synu mój; tylko posłuchaj głosu mojego, a idź, przynieś mi”.

14

I poszedł, i wziął, i przyniósł matce swojej; i przyrządziła matka jego przysmaki, jak to lubił ojciec jego.

15

I wzięła Riwka szaty Esawa, syna swego starszego, lepsze, będące u niej w domu[505], i przyodziała Jakuba, syna swego młodszego.

16

A skórkami koźląt obłożyła ręce jego, i gładkość szyi jego.

17

I złożyła przysmaki i chleb, który przygotowała w ręce Jakuba, syna swego.

18

I wszedł do ojca swego, i rzekł: „Ojcze mój!” I odpowiedział: „Oto jestem; któżeś ty, synu mój?”

19

I rzekł Jakub do ojca swego: „Jam Esaw pierworodny twój[506]; uczyniłem jakoś mówił mi; powstańże, siądź, a jedz ze zwierzyny mojej, aby pobłogosławiła mnie dusza twoja”.

20

I rzekł Icchak do syna swego: „Jakże tak prędko znalazłeś, synu mój?” I rzekł: „Tak już zdarzył Wiekuisty, Bóg twój, przede mną”.

21

I rzekł Icchak do Jakuba: „Przystąpże, a pomacam cię[507], synu mój: czyż to ty syn mój Esaw, czy nie?”

22

I przystąpił Jakub do Icchaka, ojca swego, a [ten] pomacał go, i rzekł: „Głos, głosem Jakuba; ale ręce, rękami Esawa!”

23

I nie rozpoznał go; albowiem były ręce jego jako ręce Esawa, brata jego, kosmate; i pobłogosławił go,

24

I rzekł: „Tyś to syn mój Esaw?” i odpowiedział: „Ja”[508].

25

I rzekł: „Podaj mi, abym jadł z łowu syna mojego, żeby błogosławiła cię dusza moja!” I podał mu, i jadł; przyniósł mu też wina i pił.

26

I rzekł do niego Icchak, ojciec jego: „Przystąpże a pocałuj mnie, synu mój!

27

I przystąpił, i ucałował go, a [skoro] poczuł woń szat jego, pobłogosławił go, i rzekł: „Oto woń[509] syna mojego, jako woń pola, któremu błogosławił Wiekuisty.

28

I tak niechaj da ci Bóg [510] z rosy niebios, i żyzności ziemi, i obfitość zboża i moszczu!

29

Niechaj służą ci ludy[511], a korzą się tobie plemiona[512]; bądź panem braci twojej, a niech się korzą tobie synowie matki twojej[513]; przeklinający cię niechaj będą przeklęci, a błogosławiący cię, błogosławieni!”

30

I stało się, gdy skończył Icchak błogosławić Jakubowi, i gdy zaledwie wyszedł[514] Jakub sprzed oblicza Icchaka, ojca swego, że przybył Esaw, brat jego, z łowu swojego.

31

I przyrządził i on przysmaki, i przyniósł ojcu swojemu, i rzekł do ojca swojego: „Niech wstanie ojciec mój, i niech je z łowu syna swego, aby pobłogosławiła mnie dusza twoja”.

32

I rzekł doń Icchak, ojciec jego: „Któżeś ty?”. I odpowiedział: „Jam syn twój, pierworodny twój, Esaw”.

33

I zatrwożył [515] się Icchak trwogą wielką bardzo, i rzekł: „Któż zatem ten, co ułowił zwierzynę, i przyniósł mi, żem jadł z wszystkiego[516], zanim przybyłeś, i błogosławiłem mu? A też błogosławionym będzie[517]!”

34

Gdy usłyszał Esaw słowa ojca swojego, krzyknął krzykiem wielkim, i gorzkim niezmiernie, i rzekł do ojca swojego: „Pobłogosław i mnie, ojcze mój!”

35

On zaś rzekł: „Przyszedł brat twój chytrze[518], i wziął błogosławieństwo twoje”.

36

I rzekł [Esaw]: „Czyż nie dlatego nazwano imię jego Jakub[519]! I podszedł mnie już dwukrotnie: pierworodztwo moje odebrał, a oto teraz odebrał i błogosławieństwo moje!” I rzekł: „Czyś nie zachował dla mnie błogosławieństwa?”

37

I odpowiedział Icchak, i rzekł do Esawa: „Oto panem postanowiłem go[520] nad tobą, a wszystkich braci jego oddałem mu za sługi, a o zboże i moszcz upewniłem go, — a tobie, cóż teraz uczynię, synu mój?”

38

I rzekł Esaw do ojca swojego: „Czyżbyś błogosławieństwo jedno tylko miał, ojcze mój? Pobłogosław też i mnie, ojcze mój!” I podniósł Esaw głos swój i zapłakał.

39

I odpowiedział Icchak, ojciec jego, i rzekł doń: „Oto z żyzności ziemi[521] będzie siedlisko twoje, i z rosy niebios z góry.

40

A z miecza twojego będziesz żył[522], i bratu twojemu będziesz służył. Ale, gdy będziesz się tułał niespokojnie[523], zrzucisz jarzmo jego z karku twojego”.

41

I znienawidził Esaw Jakuba z powodu błogosławieństwa, którym pobłogosławił go ojciec jego; i rzekł Esaw w sercu swoim: „Przybliżą się dni żałoby po ojcu moim, a wtedy zabiję Jakuba, brata mego!”

42

I doniesiono Riwce słowa Esawa, syna jej starszego, i posłała i wezwała Jakuba, syna swego młodszego, i rzekła mu: „Oto Esaw, brat twój, pociesza się tym, że cię zabije.

43

A teraz synu mój, posłuchaj głosu mojego: wstań, uciekaj do Labana, brata mego, do Charanu.

44

I pobądź przy nim czas niejaki, aż uśmierzy się zapalczywość brata twojego.

45

Aż odwróci się gniew brata twojego od ciebie, i zapomni coś uczynił mu; wtedy poślę i zabiorę cię stamtąd; czemuż mam być pozbawioną obu[524] was dnia jednego!”

46

I rzekła Riwka do Icchaka: „Obmierzło mi życie z powodu córek Cheta. Jeżeli pojmie Jakub żonę spomiędzy córek Cheta, jakie są te, z córek tego kraju, po cóż mi życie?”

Rozdział XXVIII

1

BłogosławieństwoI wezwał Icchak Jakuba, i pobłogosławił go, i przykazał mu, i rzekł do niego: „Nie pojmiesz żony spośród córek Kanaanu.

2

Powstań, idź do Paddan-Aram, do domu Betuela, ojca matki twojej, a pojmij sobie stamtąd żonę, spośród córek Labana, brata matki twojej.

3

A Bóg Wszechpotężny[525] niechaj błogosławi tobie, i rozpleni cię i rozmnoży cię, aby powstał z ciebie zbór ludów.

4

I niechaj da ci błogosławieństwo Abrahama[526], tobie i potomstwu twojemu z tobą, abyś posiadł ziemię pobytu twojego, którą oddał Bóg Abrahamowi!”

5

I wyprawił Icchak Jakuba, a [ten] poszedł do Paddan-Aram do Labana, syna Betuela Aramejczyka, brata Riwki, matki Jakuba i Esawa.

6

A widząc Esaw, że pobłogosławił Icchak Jakuba, i że go wysłał do Paddan-Aram, aby pojął sobie stamtąd żonę, i że błogosławiąc go, przykazał mu mówiąc: »Nie pojmiesz żony spośród cór Kanaanu«,

7

I że usłuchał Jakub ojca swojego, i matki swojej, i poszedł do Paddan-Aram,

8

Widząc też Esaw, że nie mają upodobania córki Kanaanu w oczach Icchaka, ojca jego,

9

Poszedł tedy Esaw do Iszmaela, i pojął sobie Machalatę, córkę Iszmaela, syna Abrahama, siostrę Nebajota, oprócz żon swoich,[527] za żonę.

10

I wyruszył [528] Jakub z Beer-Szeby, i udał się do Charanu.

11

ModlitwaI natrafił [529] na pewne miejsce[530], i przenocował tam, gdyż zaszło było słońce[531]; i wziął z kamieni[532] tego miejsca, i umieścił w głowach swoich, i położył się na tym miejscu[533].

12

SenAniołI śniło mu się, a oto drabina postawiona na ziemi, a szczyt jej sięgał nieba, a oto aniołowie Boży wstępują i zstępują[534] po niej.

13

PrzymierzeA oto Wiekuisty stanął przy nim[535] i rzekł: „Jam Wiekuisty, Bóg Abrahama, ojca twojego, i Bóg Icchaka! Ziemię na której leżysz, tobie oddam ją, i potomstwu twojemu.

14

I będzie potomstwo twoje, jako proch ziemi, i rozprzestrzenisz się ku zachodowi, i ku wschodowi, i ku północy, i ku południowi; a błogosławić się będą tobą wszystkie plemiona ziemi i potomstwem twoim.

15

A oto, Ja z tobą[536], i strzec cię będę, gdziekolwiek pójdziesz, i przywrócę cię do ziemi tej; gdyż nie opuszczę cię, aż spełnię to, com przyrzekł tobie[537]”.

16

I przebudził się Jakub ze snu swojego, i rzekł: „Zaprawdę, jest Wiekuisty na miejscu tym, a jam nie wiedział[538]!”

17

I uląkł się i rzekł: „Jak groźnym miejsce to! Nic to innego, a tylko dom Boży; to brama niebios[539]!”

18

I wstał Jakub rano, i wziął kamień, który był położył w głowach swoich, i postawił go jako pomnik[540], i wylał olej na wierzch jego.

19

I nazwał imię miejsca tego Beit-El[541]; wszakże było Luz imię miasta tego przedtem.

20

I ślubował Jakub ślub, i rzekł[542]: „Jeżeli będzie Bóg ze mną, a strzec mnie będzie na drodze tej, którą idę, i da mi chleb na pokarm i suknię na odzienie,

21

A powrócę w pokoju[543] do domu ojca mojego: to [544] będzie Wiekuisty[545] Bogiem moim.

22

A kamień ten, który postawiłem jako pomnik, będzie domem Bożym; a z wszystkiego co mi dasz, dziesięcinę zaofiaruję Tobie”.

Rozdział XXIX

1

I powstał Jakub[546], i poszedł do ziemi synów Wschodu.

2

WodaI spojrzał, a oto studnia na polu, a tam trzy stada owiec rozłożone przy niej, bo ze studni tej zwykle pojono stada; a kamień był ogromny nad otworem studni.

3

A gdy zgromadzone tam były wszystkie stada, staczali kamień znad otworu studni, i poili trzody, i przywracali kamień nad otwór studni, na miejsce swoje.

4

I rzekł do nich Jakub: „Bracia moi, skąd wy?” I odpowiedzieli: „Z Charanu jesteśmy”.

5

I rzekł do nich: „Czy znacie Labana, syna Nachora[547]?” I odpowiedzieli: „Znamy”.

6

I rzekł do nich: „Czy dobrze się miewa?” I odpowiedzieli: „Dobrze; a oto Rachel[548], córka jego, nadchodzi z trzodą!”

7

I rzekł: „Wszak jeszcze dnia dosyć, nie czas zapędzać stada; napójcież trzodę, a idźcie popaść”.

8

I odpowiedzieli: „Nie możemy, póki zgromadzone nie będą wszystkie trzody, i nie stoczą kamienia znad otworu studni, a wtedy napoimy trzodę”.

9

Jeszcze rozmawiał z nimi, — a Rachel nadeszła z trzodą ojca swego, bo pasterką była[549].

10

I stało się, gdy ujrzał Jakub Rachelę, córkę Labana, brata matki swojej, i trzodę Labana, brata matki swojej, że przystąpił Jakub, i stoczył kamień[550] znad otworu studni, i napoił trzodę Labana, brata matki swojej.

11

I ucałował Jakub Rachelę, i podniósł głos swój, i zapłakał[551].

12

I oznajmił Jakub Racheli, że jest siostrzeńcem ojca jej[552], i że jest synem Riwki; i pobiegła, i opowiedziała to ojcu swojemu[553].

13

I stało się, gdy usłyszał Laban wiadomość o Jakubie, synu siostry swojej, pobiegł [554] na spotkanie jego, i uścisnął go[555], i ucałował go[556], i wprowadził go do domu swojego; a wtedy opowiedział[557] Labanowi o wszystkim tym.

14

I rzekł do niego Laban: „Wszak kością i ciałem moim ty[558]!” I zamieszkał u niego przez miesiąc czasu.

15

Wtedy rzekł Laban do Jakuba: „Czyż dlatego, żeś bratem moim, masz mi służyć darmo? Powiedzże mi jakie ma być wynagrodzenie twoje?”

16

A miał Laban dwie córki; imię starszej: Lea, a imię młodszej: Rachel.

17

A oczy Lei były mdłe[559]; Rachel zaś była pięknej postawy i pięknego wejrzenia.

18

MiłośćI pokochał Jakub Rachelę, i rzekł: „Będę ci służył siedem lat[560] o Rachelę, córkę twoją młodszą[561]”.

19

I rzekł Laban: „Lepiej, że dam ją tobie, niżbym miał oddać ją mężowi innemu; pozostań u mnie”.

20

I tak służył Jakub o Rachelę siedem lat; a zdawały się w oczach jego jako dni kilka w miłości jego ku niej.

21

I rzekł Jakub do Labana: „Daj mi żonę moją, bo spełniony czas mój[562], a pójdę do niej”.

22

ŚlubI zgromadził Laban wszystkich ludzi miejscowych, i wyprawił ucztę.

23

I było wieczorem, wziął Leę, córkę swoją, i wprowadził ją do niego; i [Jakub] poszedł do niej.

24

A dał jej Laban Zilpę, służebnicę swoją, — Lei córce swej, za służebnicę.

25

I okazało się z rana[563], a oto była — Lea! I rzekł do Labana: „Cóżeś mi to uczynił? Alboż nie o Rachelę służyłem tobie, — i dla czegóż mnie oszukałeś?”

26

I rzekł Laban: „Nie zwykło się tak czynić w miejscu naszym, aby wydawać młodszą przed starszą.

27

Dopełnij tydzień tej[564], a damy ci i tę[565] [drugą], za służbę, którą pełnić będziesz u mnie jeszcze siedem lat innych”.

28

I uczynił Jakub tak, i dopełnił tydzień tej; i dał mu Rachelę, córkę swoją, za żonę.

29

I dał Laban Racheli, córce swojej, Bilhę, służebnicę swoją, na jej służebnicę.

30

I poszedł też do Racheli, i kochał Rachelę bardziej, niż Leę; i służył u niego jeszcze siedem lat innych.

31

A widząc Wiekuisty, że nienawidzona [566] [jest] Lea, otworzył łono jej; Rachel zaś była niepłodną.

32

ImięI poczęła Lea, i urodziła syna, i nazwała imię jego: Reuben[567], bo rzekła: „Wejrzał Wiekuisty na niedolę moją, gdyż teraz pokocha mnie mąż mój”.

33

I poczęła znowu, i urodziła syna, i rzekła: „Ponieważ usłyszał Wiekuisty, że nienawidzoną [byłam], dał mi i tego;” i nazwała imię jego: Szimon[568].

34

I poczęła znowu, i urodziła syna, i rzekła: „Oto tym razem[569] przylgnie [570] mąż mój do mnie, gdyż urodziłam mu trzech synów;” przeto nazwano imię jego Lewi.

35

I poczęła jeszcze, i urodziła syna, i rzekła: „Tym razem sławić będę[571] Wiekuistego;” przeto nazwała imię jego: Jehuda[572]. I przestała rodzić.

Rozdział XXX

1

Bezdzietność, Dziecko, ModlitwaI widziała Rachel, że nie rodziła Jakubowi, — i zazdrościła Rachel siostrze swojej, i rzekła do Jakuba: „Daj mi dzieci[573]; a jeżeli nie, umrę!”

2

I zapłonął gniew Jakuba na Rachelę, i rzekł: „Alboż ja na miejscu Boga, który odmówił ci[574] płodu żywota[575]?”

3

I rzekła: „Oto służebnica moja Bilha, pójdź do niej, aby urodziła na kolanach moich, a zbudowaną będę i ja[576] od niej”.

4

I dała mu Bilhę, służebnicę swoją, za żonę; i poszedł do niej Jakub.

5

I poczęła Bilha, i urodziła Jakubowi syna.

6

ImięI rzekła Rachel: „Osądził mnie[577] Bóg i usłyszał głos mój[578], i dał mi syna”; przeto nazwała imię jego: Dan[579].

7

I poczęła znowu, i urodziła Bilha, służebnica Racheli, syna drugiego Jakubowi.

8

ImięI rzekła Rachel: „W zapasach [580] potężnych [581] pasowałam się z siostrą moją, a przemogłam”; i nazwała imię jego: Naftali.

9

A widząc Lea, że przestała rodzić, wzięła Zilpę służebnicę swoją, i dała ją Jakubowi za żonę.

10

I urodziła Zilpa, służebnica Lei, Jakubowi syna.

11

ImięI rzekła Lea: „Przyszło szczęście[582]!” I nazwała imię jego: Gad[583].

12

I urodziła Zilpa. służebnica Lei, syna drugiego Jakubowi.

13

ImięI rzekła Lea: „Na szczęście moje! bo szczęśliwą nazywać mnie będą niewiasty”. I nazwala imię jego: Aszer[584].

14

I wyszedł Reuben w czasie żniw pszenicy, i znalazł mandragory[585]na polu, i przyniósł je Lei, matce swojej; i rzekła Rachel do Lei: „Dajże mi mandragor syna twego”.

15

A rzekła do niej: „Czyż mało, żeś wzięła[586] męża mojego, że chcesz wziąć i mandragory syna mego?” I rzekła Rachel: „Niechajże śpi z tobą tej nocy za mandragory syna twego”.

16

A gdy przyszedł Jakub z pola wieczorem, wyszła Lea naprzeciw niego[587], i rzekła: „Do mnie zajdziesz, gdyż najęłam [588] cię za mandragory syna mego;” I spał z nią onej nocy.

17

I wysłuchał Bóg Leę, i poczęła, i urodziła Jakubowi syna piątego.

18

ImięI rzekła Lea: „Dał mi Bóg wynagrodzenie[589], iż oddałam służebnicę moją mężowi mojemu”. I nazwała imię jego Issachar.

19

I poczęła znowu Lea, i urodziła syna szóstego Jakubowi.

20

ImięI rzekła Lea: „Obdarował[590] mnie Bóg darem pięknym, tym razem[591] przytuli mnie[592] do siebie mąż mój, gdyż urodziłam mu sześciu synów!” I nazwała imię jego: Zebulun.

21

AImię następnie[593] urodziła córkę, i nazwała imię jej: Dina[594].

22

I wspomniał [595] Bóg na Rachelę, i wysłuchał ją Bóg, i otworzył łono jej.

23

I poczęła, i urodziła syna, i rzekła: „Zdjął [596] Bóg hańbę moją!”

24

ImięI nazwała imię jego: Josef[597], mówiąc: „Oby dodał mi Wiekuisty syna drugiego[598].

25

A gdy urodziła Rachel Josefa, rzekł Jakub do Labana: „Puść mnie[599], abym wrócił do miejsca mojego, i do ziemi mojej.

26

Daj mi żony i dzieci moje, za które ci służyłem, a pójdę; gdyż znasz służbę moją, jaką ci służyłem”.

27

I rzekł do niego Laban: „Gdybym też znalazł łaskę w oczach twoich! Wywróżyłem[600], że pobłogosławił mi Wiekuisty dzięki tobie”.

28

I rzekł: „Oznacz mi wynagrodzenie twoje, a dam ci”.

29

I rzekł do niego [Jakub]: „Tobie wiadomo, jakom ci służył, i czym się stał dobytek twój przy mnie.

30

Bo nielicznym było, coś miał przede mną, a rozmnożyło się w mnóstwo, i błogosławił ci Wiekuisty z przyjściem moim; a teraz, kiedyż popracować i mnie dla domu mojego?”

31

I rzekł: „Cóż ci mam dać? I odpowiedział Jakub: „Nie dasz mi nic, [ale] skoro uczynisz mi rzecz tę; wtedy znowu będę pasł trzodę twoje, i strzegł:

32

Przejdę całą trzodę twoją dzisiaj, i oddzielę z niej każde jagnię nakrapiane i pstre; a każde jagnię płowe między owcami, a pstre i nakrapiane między kozami, niechaj będzie wynagrodzeniem moim.

33

I świadczyć będzie za mną prawość moja w dzień przyszły, gdy przyjdziesz, by [zobaczyć] wynagrodzenie moje przed sobą: wszystko, coby nie było nakrapianym i pstrym między kozami, a płowym między owcami, kradzionym to będzie przy mnie”.

34

I rzekł Laban: „Oto niechaj będzie podług słów twoich!”

35

I oddzielił [601] dnia tegoż kozły pręgowate i pstre, i wszystkie kozy nakrapiane i pstre, wszystko, na czym coś białego było, i wszystko płowe między owcami, — i oddał w ręce synów swoich.

36

I naznaczył odległość trzech dni drogi między sobą a Jakubem; a Jakub pasał trzodę Labana pozostałą[602].

37

I nabrał sobie Jakub prętów topoli białej, świeżych, i [prętów] migdałowych i jaworowych[603], i ostrugał na nich pasy białe, odsłaniając białość, która na prętach była.

38

I postawił pręty, które ostrugał, u żłobów, u koryt wody, gdzie przychodzą trzody pić, przed trzody, i [gdzie] parzyły się, przychodząc pić.

39

I parzyły się trzody naprzeciw prętów, i rodziły [604] trzody, pręgowate, nakrapiane i pstre.

40

A jagnięta te oddzielił Jakub, i ustawiał trzody wejrzeniem ku pręgowatym i wszelkim płowym w trzodach Labana, i trzymał sobie stada osobno, a nie przyłączał ich do trzód Labana.

41

I bywało ile razy parzyły się owce silne, ustawiał Jakub pręty przed oczy trzody u koryt, aby się parzyły wobec prętów.

42

Ale gdy owce słabe były[605], nie ustawiał [prętów]: i tak zostały słabe dla Labana, a silne dla Jakuba.

43

I wzmógł się mąż ów bardzo a bardzo, i miał trzody liczne, i służebnice, i sługi, i wielbłądy i osły.

Rozdział XXXI

1

I usłyszał [606]słowa synów Labana mówiących: „Zabrał Jakub wszystko, co miał ojciec nasz, i z mienia ojca naszego utworzył sobie całe to bogactwo”.

2

Widział też Jakub oblicze Labana, a oto — nie był dlań jak wczoraj i onegdaj.

3

I rzekł Wiekuisty do Jakuba: „Wróć do ziemi ojców twoich, i do miejsca urodzenia twego, — a będę z tobą[607]!”

4

I posłał Jakub, i wezwał Rachelę[608] i Leę na pole trzody swojej,

5

I rzekł do nich: „Widzę ja po obliczu ojca waszego, iż nie jest dla mnie jak wczoraj i onegdaj; ale Bóg ojca mojego był ze mną.

6

Wy też same wiecie, że z całych sił moich służyłem ojcu waszemu.

7

A ojciec wasz urągał mi, i zmieniał wynagrodzenie moje po dziesięćkroć; ale nie dozwolił mu Bóg szkodzić mi.

8

Gdy tak mówił: »Nakrapiane będą wynagrodzeniem twoim«, rodziły tedy wszystkie trzody nakrapiane; gdy zaś tak mówił: »Pręgowate będą wynagrodzeniem twoim«, — rodziły tedy wszystkie trzody pręgowate.

9

I oddzielił [609]Bóg z dobytku ojca waszego, a oddał mnie.

10

Stało się bowiem podczas parzenia się trzody, żem podniósł oczy swe, i widziałem we śnie, a oto barany[610], pokrywając trzodę, były pręgowate, nakrapiane i pstre.

11

I rzekł do mnie anioł Boży we śnie: »Jakubie!« A rzekłem: »Oto jestem«.

12

I rzekł: »Podnieśże oczy twe, a zobacz: wszystkie barany, pokrywające trzodę, pręgowate są, nakrapiane i pstre: gdyż widziałem wszystko, co Laban czyni tobie.

13

Jam Bóg [z] Beit-El, gdzie namaściłeś pomnik[611], gdzie ślubowałeś mi[612] ślub; teraz powstań, wyjdź z ziemi tej, a wróć do ziemi rodzinnej twojej!«”

14

I odpowiedziały Rachel i Lea, i rzekły do niego: „Alboż mamy jeszcze udział[613] i dziedzictwo w domu ojca naszego?

15

Alboż nie jako obce [614]poczytane byłyśmy u niego, skoro sprzedał nas, a spożył także i pieniądze nasze[615]?

16

Zaprawdę, całe bogactwo[616], które oddzielił Bóg od ojca naszego, naszym jest i synów naszych. A teraz wszystko, co rozkazał Bóg tobie, uczyń!”

17

Powstał tedy Jakub, i wsadził synów swoich, i żony swe[617] na wielbłądy.

18

I uprowadził wszystkie stada swoje, i cały dorobek swój, którego się dorobił, — dobytek własny swój, który nabył w Paddan-Aram, — aby wrócić do Icchaka, ojca swojego, do ziemi Kanaan.

19

BałwochwalstwoLaban zaś poszedł był strzyc owce swoje[618], i ukradła Rachel bożki [619]ojca swego.

20

A Jakub wkradł się w zaufanie u Labana, Aramejczyka, nie dając mu wieści, że uchodzi.

21

I tak uszedł on, i wszystko co doń należało, i wybrał się i przeprawił się przez rzekę[620], i zwrócił oblicze swoje ku górze Gilead.

22

I doniesiono Labanowi dnia trzeciego, iż uszedł Jakub.

23

Zabrał wtedy krewnych swoich z sobą, i ścigał za nim siedem dni drogi[621], i doścignął go u góry Gilead.

24

I przyszedł Bóg do Labana, Aramejczyka, we śnie nocą i rzekł do niego: „Strzeż się, abyś się nie rozmówił z Jakubem, ani w dobrym ani w złym[622]!”

25

I tak doścignął Laban Jakuba; a Jakub rozbił był namiot swój na górze; Laban zaś rozbił go z krewnymi swoimi przy górze Gilead.

26

I rzekł Laban do Jakuba: „Cóżeś uczynił, żeś podszedł mnie, a uprowadził córki moje jako branki wojenne?

27

Czemu potajemnie uciekłeś, a wykradłeś się ode mnie, i nie mówiłeś mi nic, abym mógł puścić cię z radością i pieśniami, z bębnami i z cytrami[623]?

28

Ani dozwoliłeś mi ucałować wnuki moje i córki moje? Otóż nierozsądnie postąpiłeś[624].

29

Jest w mocy mojej czynić wam źle, ale Bóg ojca waszego wczorajszej nocy rzekł do mnie, mówiąc: »Strzeż się, abyś się nie rozmówił z Jakubem ani w dobrym ani w złym«.

30

I tak poszedłeś sobie, boś tęsknił bardzo za domem ojca twojego; ale czemu skradłeś bogi moje?”

31

I odpowiedział Jakub, i rzekł do Labana: „Bo obawiałem się, bo sądziłem, że może wydrzesz mi córki twoje.

32

Ten zaś, u którego znajdziesz bogi twoje, żyć nie będzie[625]; wobec krewnych naszych rozpoznawaj, co jest u mnie, i zabierz sobie!” A nie wiedział Jakub, iż Rachel je skradła.

33

I wszedł Laban do namiotu Jakuba[626], i do namiotu Lei, i do namiotu dwu służebnic, ale nie znalazł; i wyszedł z namiotu Lei, i wszedł do namiotu Racheli[627].

34

A Rachel wzięła bożki, i włożyła je pod siodło wielbłąda, i usiadła na nich: i przerzucił Laban cały namiot, ale nie znalazł.

35

I rzekła do ojca swojego: „Niechaj się nie gniewa pan mój, że nie mogę powstać przed tobą; bo właściwość kobiet mam[628]”. I tak szukał, a nie znalazł bożków.

36

I rozgniewał się Jakub i złajał Labana; i zaczął Jakub i rzekł do Labana: „Jakiż występek mój, i jakiż grzech mój, że ścigałeś mnie?

37

Gdyś przerzucił wszystkie sprzęty moje, cóżeś znalazł ze wszystkich sprzętów domu twojego? Połóż tu przed bracią moją i bracią twoją, a niech rozstrzygną między nami dwoma.

38

Oto dwadzieścia lat ja u ciebie; owce twoje i kozy twoje nie roniły, a baranów trzody twojej nie jadałem.

39

Rozszarpanego nie przynosiłem tobie; jam za nie odpowiadał; z ręki mojej poszukiwałeś go, czy skradzione było dniem, czy skradzione nocą.

40

Bywało we dnie pożerał mnie upał, a mróz w nocy, i odbiegał sen od oczu moich.

41

Takie to moje dwadzieścia lat w domu twoim. Służyłem ci czternaście lat za dwie córki twoje, a sześć lat za trzodę twoją; a odmieniałeś wynagrodzenie moje po dziesięć kroć.

42

Gdyby Bóg ojca mojego, Bóg Abrahama i Bojaźń Icchaka[629], nie był ze mną, to byś teraz z niczym mnie puścił. Nędzę moją i pracę rąk moich widział Bóg i rozstrzygnął wczoraj!”

43

I odpowiedział Laban, i rzekł do Jakuba: „Córki — córki to moje, a synowie — synowie to moi, a trzoda, — trzoda to moja, a wszystko, co widzisz, moim to; ale córkom moim, cóż uczynię im[630] dzisiaj, albo synom ich, których urodziły?

44

PrzymierzeA teraz pójdź, a zawrzemy przymierze ja i ty; a niechaj będzie [to] świadectwem[631] między mną a tobą”.

45

I wziął Jakub kamień i postawił go jako pomnik.

46

I rzekł Jakub do braci swojej: „Nazbierajcie kamieni!” I wzięli kamienie, i zrobili kopiec i jedli tam na kopcu.

47

I nazwał go Laban: Jegar-Sahaduta[632], a Jakub nazwał go: Galed[633].

48

I rzekł Laban: „Kopiec ten świadkiem między mną a tobą dzisiaj!” Przeto nazwano imię jego: Galed,

49

Oraz Micpa[634], ponieważ mówił: „Niechaj baczy Wiekuisty między mną a tobą, gdy rozstaniemy się[635] jeden z drugim!

50

Jeżelibyś dręczył córki moje, albo brał żony oprócz córek moich[636]: to choć nie ma człowieka między nami, ale patrz, Bóg świadkiem między mną a tobą!”

51

I rzekł Laban do Jakuba: „Oto kopiec ten i oto pomnik, który postawiłem między mną a tobą;

52

Świadkiem kopiec ten, i świadkiem ten pomnik, że ja nie przejdę do ciebie poza kopiec ten, ani ty nie przejdziesz do mnie poza kopiec ten i poza pomnik ten, na złe[637].

53

Bóg Abrahama, i bóg Nachora[638], niechaj rozsądzą między nami, — bogi ojców ich!” I przysiągł Jakub na Bojaźń ojca swojego, Icchaka.

54

I zarznął Jakub ofiary na górze, i zaprosił brać swoją, aby spożyli chleb[639]; i spożyli chleb, i przenocowali na górze.

Rozdział XXXII

1

I wstał Laban z rana, i ucałował synów swoich i córki swoje, i pobłogosławił ich. i poszedł; i wrócił Laban do miejsca swojego.

2

I Jakub też poszedł drogą swoją, i spotkali go aniołowie [640]Boga.

3

I rzekł Jakub, gdy ich spostrzegł: „Obóz to Boży!”, i nazwał imię miejsca tego: Machanaim[641].

4

I wysłał Jakub posłańców [642]przed sobą do Esawa, brata swego, do ziemi Seir, do krainy Edomu.

5

I rozkazał im, i rzeki: „Tak powiecie panu mojemu, Esawowi: tak rzecze sługa twój Jakub: u Labana gościłem[643], i bawiłem dotąd.

6

Ale nagromadziły się u mnie woły i osły, trzody, sługi i służebnice; a posyłam oznajmić to panu mojemu, by znaleźć łaskę w oczach twoich”.

7

I wrócili wysłańcy do Jakuba i rzekli: „Przybyliśmy do brata twojego, do Esawa, a on również idzie [na spotkanie] ku tobie, a czterysta [644]ludzi z nim”.

8

I uląkł się Jakub bardzo, i strwożył się; i rozdzielił ludzi, którzy z nim byli, i trzody, i bydło, i wielbłądy, na dwa hufce[645].

9

I rzekł: „Jeżeliby napadł Esaw na jeden hufiec, a poraził go, wtedy hufiec pozostały ocaleje[646]”.

10

I rzekł Jakub: „Boże ojca mojego Abrahama, i Boże ojca mojego Icchaka, Wiekuisty, któryś rzekł do mnie: »Wróć do ziemi twojej i do ojczyzny twojej a uszczęśliwię cię«,

11

Niegodny [647]jestem wszystkich łask i wszelkiego dotrwania[648], któreś wyświadczył słudze twojemu; gdyż o kiju swoim przeprawiłem się przez Jarden ten, a teraz stanowię dwa hufce.

12

Ocal mnie też z ręki brata mojego, z ręki Esawa!… gdyż obawiam się go, aby nie przyszedł, i nie pobił mnie, matki wraz z dziećmi.

13

A Tyś rzekł: »Dobrze świadczyć ci będę, i uczynię ród twój jako piasek morski[649], którego się nie zliczy z powodu mnóstwa«”.

14

I zanocował [650]tam tejże nocy, i wziął z tego, co miał pod ręką swoją[651], jako podarek dla Esawa, brata swego,

15

Kóz dwieście, i kozłów dwadzieścia; owiec dwieście, i baranów dwadzieścia,

16

Wielbłądzic dojnych wraz ze źrebiętami ich trzydzieści; krów czterdzieści i wołów dziesięć; oślic dwadzieścia i ośląt dziesięć.

17

I oddał w ręce sług swoich, każde stado z osobna, i rzekł do sług swoich: „Postępujcie przede mną, a przestrzeń zostawiajcie[652] między stadem a stadem”.

18

I polecił pierwszemu mówiąc: „Jeżeli spotka cię Esaw, brat mój, a zapyta się ciebie i powie: Czyj ty, i dokąd idziesz, a czyje te [stada] przed, tobą?

19

Tedy odpowiesz: Sługi twojego Jakuba; podarunek to posłany panu mojemu Esawowi; a oto i on sam za nami”.

20

I polecił też i drugiemu i trzeciemu, i wszystkim, którzy szli za stadami mówiąc: „Słowy tymi przemówicie do Esawa, gdy go spotkacie,

21

I powiecie: Oto też i sługa twój Jakub za nami”. Rzekł bowiem: „Przebłagam oblicze jego podarkiem, który idzie przede mną, a następnie obaczę oblicze jego, może przyjmie mnie łaskawie”.

22

I przeciągnął podarek przed obliczem jego; sam zaś nocował onej nocy w taborze[653].

23

I wstał tejże nocy, i zabrał obie żony swoje i obie służebnice swoje, i jedenaścioro [654]dzieci swoich, i przeprawił się przez bród Jabboka.

24

I wziął je, i przeprawił je[655] przez ten potok, i przeprawił też wszystko, co posiadał.

25

AniołI został [656]Jakub sam jeden, i pasował się ktoś [657]z nim aż do wzejścia jutrzenki;

26

A widział, że nie podoła mu, — i dotknął był stawu biodra jego, i zwichnął[658] staw biodra Jakuba podczas pasowania się z nim, —

27

I rzekł: „Puść mnie, bo wzeszła jutrzenka!” I odpowiedział: „Nie puszczę cię, póki nie pobłogosławisz mnie[659]!”

28

ImięI rzekł do niego: „Jakie imię twoje?” I odpowiedział: „Jakub”.

29

I rzekł: „Nie Jakub będzie nazywane odtąd imię twoje, ale Israel; gdyż walczyłeś [660]z istotą boską i z ludźmi[661], i przemogłeś”.

30

I zapytał Jakub i rzekł: „Powiedz mi też imię twoje!” I odpowiedział: „Czemu to pytasz o imię moje[662]?” I błogosławił mu tamże.

31

I nazwał Jakub imię miejscowości tej: Peniel[663]; „gdyż widziałem bóstwo[664] twarzą w twarz, a ocalała dusza moja”.

32

I wzeszło mu słońce[665], gdy minął Penuel[666]; ale chromał [667]on na biodro swoje.

33

Przeto nie jadają synowie Israela żyły skurczonej[668], co na stawie biodra, po dziś dzień, ponieważ na stawie biodra Jakuba dotknął żyły skurczonej.

Rozdział XXXIII

1

I podniósł Jakub oczy swoje, i spojrzał, a oto Esaw nadciąga, a z nim czterysta ludzi. I rozdzielił [Jakub] dzieci między Leę, Rachelę i dwie służebnice.

2

I umieścił służebnice i dzieci ich na przedzie, a Leę i dzieci jej w tyle; Rachelę zaś i Josefa na ostatku[669].

3

A sam szedł przed nimi, i kłaniał się ku ziemi siedem razy, zanim przystąpił do brata swojego.

4

I pobiegł Esaw naprzeciw niemu, i objął go, i padł na szyję jego, i ucałował go[670]; i płakali.

5

I podniósł oczy swe i spostrzegł kobiety i dzieci, i rzekł: „Czyjeż te przy tobie?[671]” I odpowiedział: „To dzieci, którymi obdarzył Bóg sługę twojego”.

6

I przystąpiły służebnice, one i dzieci ich, i pokłoniły się.

7

Przystąpiła też Lea i dzieci jej, i pokłoniły się; a nareszcie przystąpił Josef i Rachel[672], i pokłonili się.

8

I rzekł: „Komu [673]cały ten twój tabor, który spotkałem?” I odpowiedział: „Aby znaleźć łaskę w oczach pana mojego”.

9

I rzekł Esaw: „Posiadam ja wiele, bracie mój; niechaj pozostanie twoim, co twoje![674]”

10

I rzekł Jakub: „Nie, proszę; jeżelim też znalazł łaskę w oczach twoich, przyjmiesz podarunek mój z ręki mojej; gdyż oto ujrzałem oblicze twoje, jak gdyby się ujrzało oblicze anioła[675], a przyjąłeś mnie przychylnie!

11

Przyjmij że dar [676]mój, który złożonym ci został; gdyż obdarzył mnie Bóg, a mam wszystko[677]!” I nalegał nań, i przyjął.

12

I rzekł [Esaw]: „Zabierzmy się a idźmy; a ja pójdę przy tobie”.

13

I odpowiedział mu: „Panu memu wiadomo, że dzieci wątłe są, a trzody i bydło dojne u mnie; a jeżeli je popędzą dzień jeden, wymrze cała trzoda.

14

Niechajże pójdzie pan mój przed sługą swoim, a ja postępować będę[678] powoli, jako nadąży bydło, które przede mną, i jako nadążą dzieci, póki nie dojdę, do pana mojego do Seiru[679]”.

15

I rzekł Esaw: „Niechaj tedy pozostawię przy tobie kilku ludzi, którzy przy mnie są”. I rzekł: „Po co to? — Obym tylko znalazł łaskę[680] w oczach pana mojego!”

16

I tak wrócił [681]dnia tegoż Esaw drogą swą do Seiru.

17

A Jakub wyruszył do Sukot, i zbudował sobie dom, a dla stad swoich wystawił szałasy; przeto nazwano imię miejscowości tej: Sukot[682].

18

I przybył Jakub szczęśliwie [683]do miasta Szechem, co w ziemi Kanaan, po powrocie z Paddan-Aram, i rozłożył się przed miastem.

19

I nabył kawał pola, na którym rozbił namiot swój, od synów Chamora, ojca Szechema, za sto kesytów.

20

I postawił tam ołtarz, i nazwał go: Moc Boga Israela[684].

Rozdział XXXIV

1

I wyszła Dina, córka Lei[685], którą urodziła była Jakubowi[686], aby rozejrzeć się między córkami owej ziemi.

2

I ujrzał ją Szechem, syn Chamora, Chiwejczyka, księcia owej ziemi, i porwał ją, i położył się przy niej, i zgwałcił ją.

3

I przylgnęła dusza jego do Diny, córki Jakuba, i pokochał tę dziewicę[687], i przemawiał do serca dziewicy.

4

I rzekł Szechem do Chamora, ojca swojego, mówiąc: „Weź mi dziewczę [688]to za żonę!”

5

A Jakub usłyszał, że zhańbił Dinę, córkę jego; [gdy] synowie jego byli z bydłem jego na polu, zamilczał [689]Jakub aż do ich przybycia.

6

Tedy wyszedł Chamor, ojciec Szechema, do Jakuba, aby rozmówić się z nim.

7

A synowie Jakuba przyszli z pola, usłyszawszy o tym; i zasmucili się mężowie ci, i gniewało ich bardzo, że bezeceństwo popełnił w Israelu[690], leżąc przy córce Jakuba; a tak się nie czyni[691].

8

I mówił Chamor z nimi w te słowa: „Szechem, syn mój, — zapragnęła dusza jego córki waszej; dajcież mu ją za żonę.

9

A spowinowaćcie się z nami: córki wasze oddacie nam, a córki nasze weźmiecie sobie.

10

A z nami zamieszkacie; a ziemia stanie otworem przed wami; osiądźcie i prowadźcie interesy[692] w niej, i utwierdzajcie się na niej[693]”.

11

I rzekł Szechem do ojca i do braci jej: „Obym tylko znalazł łaskę w oczach waszych, a cokolwiek mi powiecie, dam.

12

Nałóżcie na mnie największe wiano [694]i dary, a dam, ile naznaczycie mi: — tylko dajcie mi tę dziewicę za żonę!”

13

PodstępI odpowiedzieli synowie Jakuba Szechemowi i Chamorowi, ojcu jego, podstępnie[695]; a mówili tak dlatego, że zhańbił Dinę, siostrę ich.

14

I rzekli do nich: „Nie możemy tego uczynić, abyśmy wydali siostrę naszą za człowieka nieobrzezanego; bo hańbą by to było dla nas.

15

Wszakże pod tym warunkiem będziemy wam powolni, jeżeli staniecie się podobni do nas, aby obrzezany był u was każdy mężczyzna.

16

A wtedy oddamy córki nasze wam, a córki wasze pojmiemy sobie, i zamieszkamy przy was, a staniem się ludem jednym.

17

Gdybyście zaś nie usłuchali nas, abyście się obrzezali, to zabierzemy córkę naszą i pójdziemy”.

18

I znalazły upodobanie słowa ich w oczach Chamora, i w oczach Szechema, syna Chamora.

19

I nie zwlekał młodzieniec ze spełnieniem tej rzeczy, bo się rozmiłował w córce Jakuba; a był on najbardziej poważany ze wszystkich w domu ojca swojego.

20

I przyszedł Chamor i Szechem, syn jego, do bramy swego miasta, i przedstawili [to] ludziom miasta swego, mówiąc:

21

„Ludzie ci są pokojowo usposobieni dla nas[696], osiedliby na tej ziemi, i prowadziliby w niej interesy, bo ziemia oto przestronna przed nimi; córki ich bralibyśmy sobie za żony, a córki nasze oddalibyśmy im.

22

Wszakże pod tym jedynie warunkiem zgodzą się ci ludzie zamieszkać z nami, i być ludem jednym, — jeżeli obrzezanym będzie u nas każdy mężczyzna, tak jako oni są obrzezani.

23

Stada ich i dobytek ich, i wszelkie bydło ich, czyż nie naszym będzie? Tylko bądźmy im powolni, i niech zamieszkają z nami”.

24

I usłuchali Chamora i Szechema, syna jego, wszyscy wychodzący z bram miasta jego; i dał się obrzezać każdy mężczyzna, wszyscy wychodzący z bram miasta jego.

25

ZemstaI stało się dnia trzeciego, gdy byli w bólu, wzięli wtedy dwaj synowie Jakuba[697], Szimon i Lewi, bracia Diny[698], każdy miecz swój, i napadli na miasto śmiało[699], i wymordowali wszystkich płci męskiej.

26

I Chamora i Szechema, syna jego, zabili ostrzem miecza, i zabrali Dinę z domu Szechema i odeszli.

27

Synowie zaś Jakuba naszli na zabitych, i zrabowali miasto, w którym zhańbili siostrę ich.

28

Trzody ich, rogaciznę ich, i osły ich, i co było w mieście i co na polu, zabrali.

29

I całe mienie ich, i wszystką dziatwę ich, i kobiety ich zabrali w niewolę, i zrabowali też wszystko, co w domach było.

30

I rzekł Jakub do Szimona i Lewiego: „Wprowadziliście mnie w biedę[700], poróżniwszy mnie[701] z mieszkańcami tej ziemi, z Kanaanejczykiem i Peryzejczykiem! A stanowię ja garstkę nieliczną: gdy zgromadzą się przeciwko mnie, porażą mnie, i wytępionym będę ja i dom mój”.

31

I rzekli: „Czyż jako z wszetecznicą [702]postępować można z siostrą naszą?”

Rozdział XXXV

1

I rzekł Bóg do Jakuba: „Wstań, udaj się[703] do Beit-El, a osiądź tam, i wystaw tam ołtarz Bogu, który ukazał się tobie, gdyś uchodził przed Esawem, bratem twoim!”

2

I rzekł Jakub do domowników swoich, i do wszystkich, którzy z nimi byli: „Usuńcie bogi obce[704], co wpośród was, a oczyśćcie się, i zmieńcie szaty wasze.

3

A wstaniemy, i pójdziemy do Beit-El, i wystawię tam ołtarz Bogu, który mnie wysłuchał w dniu niedoli mojej, i był ze mną na drodze, którą chodziłem!”

4

I oddali Jakubowi wszystkie bogi obce, które były w ich ręku, i kolczyki, które mieli w uszach swoich; i zakopał je[705] Jakub pod dębem, co przy Szechem,

5

I wyruszyli. A padł postrach Boży na miasta wokoło nich, i nie ścigali synów Jakuba.

6

I przybył Jakub do Luz, co w ziemi Kanaan, to jest do Beit-El, on i wszystek lud, który z nim był.

7

I zbudował tam ołtarz i nazwał miejscowość tę: El Beit-El[706]; gdyż tam objawił mu się Bóg, gdy uchodził przed bratem swoim.

8

I umarła Debora[707], karmicielka Riwki; i pochowaną została poniżej Beit-El, pod dębem, i nazwano imię jego: Dąb płaczu.

9

I ukazał się Bóg Jakubowi raz jeszcze[708], po powrocie jego z Paddan-Aram, i pobłogosławił go[709].

10

ImięI rzekł do niego Bóg: „Imię twoje — Jakub[710]; ale nie będzie nazwanym odtąd imię twoje: Jakub, lecz Israel będzie imię twoje”. I nazwał imię jego: Israel.

11

I rzekł doń Bóg: „Jam Bóg Wszechpotężny[711]; rozpleniaj się i rozmnażaj; naród[712] i zbór narodów[713] powstanie z ciebie[714], a królowie[715] z bioder twoich wyjdą.

12

A ziemię, którą dałem Abrahamowi i Icchakowi, tobie ją oddam, i potomstwu twojemu po tobie oddam ziemię tę”.

13

I wzniósł się od niego Bóg, z miejsca, na którym mówił z nim.

14

I postawił Jakub pomnik[716] na miejscu, na którym mówił z nim [Bóg], pomnik kamienny; i wylał nań ofiarę płynną[717], i polał go oliwą.

15

I nazwał Jakub imię miejsca, na którym mówił z nim Bóg: Beit-El.

16

I wyruszyli z Beit-El, a pozostała jeszcze przestrzeń ziemi, aby przybyć do Efraty, gdy urodziła Rachel; a miała ciężki poród.

17

A gdy ciężko rodziła, rzekła do niej położniczka: „Nie obawiaj się, gdyż i ten tobie synem!”

18

ImięI stało się to, gdy uchodziła dusza jej, bo umierała; i nazwała imię jego: Ben-oni[718]. Lecz ojciec jego nazwał go: Binjamin[719].

19

I umarła Rachel, i pochowaną została na drodze do Efraty, czyli Beit-Lechem.

20

I postawił Jakub pomnik[720] na grobie jej; jest to pomnik grobu Racheli, po dziś dzień.

21

I wyruszył[721] Israel, i rozbił namiot swój poza wieżą Eder[722].

22

I stało się, gdy mieszkał Israel w owej krainie[723], że poszedł Reuben, i obcował[724] z Bilhą, nałożnicą ojca swojego. I usłyszał to Israel. — A synów Jakuba było dwunastu[725]:

23

Synowie Lei: pierworodny Jakuba — Reuben, i Szimon, i Lewi, i Jehuda, i Issachar, i Zebulun.

24

Synowie Racheli: Josef i Binjamin.

25

A synowie Bilhy, służebnicy Racheli: Dan i Naftali.

26

A synowie Zilpy, służebnicy Lei: Gad i Aszer. Ci są synowie Jakuba, którzy mu się urodzili w Paddan-Aram.

27

I przybył Jakub do Icchaka, ojca swojego, do Mamre, do Kirjat-Arba, to jest Hebron, gdzie przebywał Abraham i Icchak.

28

A były dni Icchaka sto osiemdziesiąt lat.

29

I skonał Icchak[726] i umarł, i przyłączony został do ludu swojego, stary i syt dni. I pochowali go Esaw i Jakub, synowie jego.

Rozdział XXXVI

1

A oto rodowód Esawa, czyli Edomu.

2

Esaw pojął był żony swoje spośród cór Kanaanu: Adę[727], córkę Elona, Chitejczyka i Oholibamę, córkę Any, córkę Cybeona, Chiwejczyka.

3

I Bosmatę[728], córkę Iszmaela, siostrę Nebajota[729].

4

1 urodziła Ada Esawowi Elifaza, a Bosmat urodziła Reuela.

5

A Oholibama urodziła Jeusza, i Jalama i Koracha. Oto synowie Esawa, którzy mu się urodzili w ziemi Kanaan.

6

I zabrał Esaw żony swoje, i synów swoich, i córki swe, i wszystkich ludzi domu swego, i stada swoje, i całe swoje bydło, i cały swój majątek, który nabył w ziemi Kanaan, i udał się do ziemi [730]z dala od Jakuba, brata swojego.

7

Gdyż mienie ich było za wielkie, aby mogli mieszkać razem, i nie mogła ziemia ich pobytu pomieścić ich[731] z powodu stad ich.

8

I osiadł Esaw na górze Seir: Esaw, czyli Edom.

9

A oto rodowód Esawa, ojca Edomitów, na górze Seir.

10

Oto imiona synów Esawa: Elifaz, syn Ady, żony Esawa; Reuel, syn Bosmaty, żony Esawa.

11

I byli synowie Elifaza: Teman, Omar, Cefo, i Gatam i Kenaz.

12

A Timna [732]była nałożnicą Elifaza, i urodziła Elifazowi Amaleka[733]. Oto synowie Ady, żony Esawa.

13

A oto synowie Reuela: Nachat i Zerach, Szamma i Mizza. Ci byli synowie Bosmaty, żony Esawa.

14

A oto synowie Oholibamy, córki Any, córki Cybeona, żony Esawa: urodziła ona Esawowi Jeusza, i Jalama i Koracha.

15

Oto książęta [734]synów Esawa: synowie Elifaza, pierworodnego Esawa: książę Teman, książę Omar, książę Cefo, książę Kenaz.

16

Książę Korach, książę Gatam, książę Amalek. Oto książęta z Elifaza na ziemi Edomitów; oto synowie Ady.

17

A oto synowie Reuela, syna Esawa: książę Nachat, książę Zerach, książę Szamma, książę Mizza. Oto są książęta z Reuela na ziemi Edomitów: oto synowie Bosmaty, żony Esawa.

18

A oto synowie Oholibamy, żony Esawa: książę Jeusz, książę Jalam, książę Korach. Oto książęta z Oholibamy, córki Any, żony Esawa.

19

Oto synowie Esawa, i oto książęta ich, mianowicie Edomitów.

20

Oto synowie Seira, Chorejczyka, zamieszkali w tym kraju[735]: Lotan i Szobal, i Cybeon i Ana.

21

I Diszon, i Ecer i Diszan. Oto książęta Chorejczyków, synów Seira, na ziemi Edomitów.

22

A byli synowie Lotana: Chori i Hemam, a siostrą, Lotana: Timna.

23

A oto synowie Szobala: Alwan, i Manachat, i Ebal, Szefo, i Onam.

24

A oto synowie Cybeona: Aja i Ana. Tenże to Ana, który odkrył gorące źródła[736] w pustyni, pasąc osły Cybeona, ojca swojego.

25

A oto dzieci Any: Diszon i Oholibama, córka Any.

26

A oto synowie Diszona: Chemdan, i Eszban, i Itran i Cheran.

27

Oto synowie Ecera: Bilhan i Zaawan i Akan.

28

Oto synowie Diszana: Uc i Aran.

29

Oto książęta Chorejczyków: książę Lotan, książę Szobal, książę Cybeon, książę Ana.

30

Książę Diszon, książę Ecer, książę Diszan. Oto książęta Chorejczyków, według księstw ich w ziemi Seir.

31

A oto królowie, którzy panowali na ziemi Edom, zanim panował król nad synami Israela.

32

I panował w Edomie: Bela, syn Beora; a nazwa miasta jego: Dinhaba.

33

I umarł Bela, a panował zamiast niego Jobab, syn Zeracha, z Bocra.

34

I umarł Jobab, a panował zamiast niego Chuszam, z ziemi Temanitów.

35

I umarł Chuszam, a panował zamiast niego Hadad, syn Bedada, który poraził Midjanitów na błoniach Moabu; a nazwa miasta jego Awit.

36

I umarł Hadad, a panował zamiast niego Samla z Masreka.

37

I umarł Samla, a panował zamiast niego Szaul z Rechobot, co nad strumieniem[737].

38

I umarł Szaul, a panował zamiast niego Baal-Chanan, syn Achbora.

39

I umarł Baal-Chanan, syn Achbora, a panował zamiast niego Hadar; a nazwa miasta jego: Pau; a imię żony jego: Mehetabel, córka Matredy, córka Mei-Zahaba[738].

40

A oto imiona książąt Esawa[739] podług plemion ich, podług miejscowości ich, podług nazw ich: książę Timna, książę Alwa, książę Jetet;

41

Książę Oholibama[740], książę Ela, książę Pinon;

42

Książę Kenaz, książę Teman, książę Mibcar;

43

Książę Magdiel, książę Iram. Oto książęta Edomu podług siedzib ich, w ziemi dziedzictwa ich. Oto Esaw, ojciec Edomitów.

Rozdział XXXVII

1

I osiadł[741] Jakub w ziemi pobytu ojca swojego, w ziemi Kanaan.

2

Oto [rodzinne] dzieje Jakuba. Josef[742] w wieku siedemnastu lat był wraz z bracią swoją pasterzem trzód — on, młodzieniec[743] — z synami Bilhy[744] i Zilpy, żon ojca swojego. I donosił Josef oszczerstwa ich złośliwe[745] ojcu ich.

3

A Israel miłował Josefa nad wszystkich synów swoich, gdyż synem starości[746] jego był; i sprawił mu płaszcz strojny[747].

4

A widząc bracia jego, iż go miłował ojciec ich nad wszystkich braci jego, — znienawidzili go, i nie mogli mówić z nim uprzejmie[748].

5

Sen, ProroctwoI śnił się Josefowi sen, i opowiedział braciom swoim; — i znienawidzili go jeszcze bardziej.

6

Rzekł bowiem do nich: „Posłuchajcież sen ten, który mi się przyśnił.

7

Oto wiążemy snopy wśród pola; a oto powstał snop mój, i stanął; a oto otoczyły go snopy wasze, i kłaniały się snopowi mojemu”.

8

I rzekli mu bracia jego: „Alboż jako król królować chcesz nad nami? Alboż jako władca władać chcesz nami?” — I zaczęli go jeszcze bardziej nienawidzić za sny jego, i za słowa jego[749].

9

I śnił mu się jeszcze sen inny, i opowiedział go braciom swoim, i rzekł: „Oto przyśnił mi się znowu sen; a oto słońce i księżyc i jedenaście gwiazd kłaniają mi się”.

10

I opowiedział to i ojcu swojemu, jak i braciom swoim; i zgromił go ojciec jego, i rzekł doń: „Cóż to za sen, co ci się przyśnił? Czyliż mamy przyjść[750] ja, i matka twoja, i bracia twoi, aby ci się pokłonić ku ziemi?

11

I pałali przeciwko niemu bracia jego; a ojciec jego pomiarkował sobie[751] tę rzecz.

12

I poszli bracia jego pasać[752] trzodę ojca swego w Szechem.

13

I rzekł Israel do Josefa: „Wszak bracia twoi pasą w Szechem; idź, a poślę cię do nich”. I odpowiedział mu: „Oto jestem![753]”

14

I rzekł doń: „Idźże, wywiedz się o powodzeniu braci twoich, i powodzeniu trzody, i przynieś mi wiadomość”. I wysłał go z doliny Hebronu; i przybył do Szechem[754].

15

I spotkał go ktoś[755], gdy błąkał się po polu; i zapytał się go ów człowiek mówiąc: „Czego szukasz?”

16

I rzekł: „Braci moich szukam; powiedzże mi gdzie oni pasą?

17

I odpowiedział ów człowiek: „Wyruszyli stąd; a słyszałem ich mówiących: pójdźmy do Dotan”. I poszedł Josef za braćmi swoimi, i spotkał ich w Dotanie.

18

I spostrzegli go z daleka; zanim zaś zbliżył się do nich, uknuli przeciw niemu, aby go zabić.

19

I rzekli jeden do drugiego: „Oto snowidz ów idzie!

20

A teraz pójdźmy, a zabijmy go, — wrzućmy go w jaki dół, a powiemy: zwierz dziki pożarł go; i zobaczymy, co się stanie ze snów jego[756]!”

21

I usłyszał to Reuben, i ocalił go z ręki ich, i rzekł: „Nie zabijajmy go!”

22

I rzekł do nich Reuben: „Nie rozlewajcie krwi; wrzućcie go do dołu owego, co na pustyni, a ręki nie podnieście nań!” Aby ocalić go[757] z ręki ich, aby go zwrócić ojcu swemu.

23

I stało się, gdy przyszedł Josef do braci swoich, że ściągnęli z Josefa płaszcz jego, płaszcz strojny[758], co na nim był.

24

I wzięli go, i wrzucili do dołu; a dół ten był próżny: nie było w nim wody[759].

25

I zasiedli jeść chleb, — i podnieśli oczy swoje i spostrzegli, a oto — karawana Iszmaelitów przybywa z Gilead; a wielbłądy ich niosły[760] korzenie[761], i balsam[762] i lotus[763]; a szły, aby sprowadzić to do Micraim.

26

I rzekł Jehuda do braci swoich: „Jakaż korzyść, że zabijemy brata naszego, a zataimy krew jego?

27

Pójdźcie, a sprzedajmy go Iszmaelitom, a ręka nasza niech nie będzie na nim; gdyż bratem naszym, ciałem naszym on!” I usłuchali bracia jego.

28

A gdy przechodzili mężowie Midjaniccy[764], kupcy, wyciągnęli [765]i wyjęli Josefa z dołu, i sprzedali Josefa Iszmaelitom za dwadzieścia srebrników[766]; a ci sprowadzili Josefa do Micraim.

29

Reuben zaś wrócił[767] do dołu, a oto nie było już Josefa w dole! I rozdarł szaty swoje.

30

I wrócił do braci swoich, i rzekł: „Chłopca nie ma! A ja, gdzież się schronię[768]?”

31

I wzięli płaszcz Josefa, i zarznęli koźlę[769], i umoczyli płaszcz we krwi.

32

I posłali[770] płaszcz strojny, — zanieśli ojcu swojemu i rzekli: „Tośmy znaleźli; rozpoznajże[771], czy to płaszcz syna twojego, czy nie”.

33

A on poznał go, i rzekł: „To płaszcz syna mojego! Zwierz dziki[772] pożarł go! Rozszarpany, rozszarpany Josef!”

34

I rozdarł Jakub szaty swoje, i włożył wór na biodra swoje, i opłakiwał syna swego przez długi czas[773].

35

I powstali wszyscy synowie jego, i wszystkie córki jego[774], aby go pocieszyć; ale nie dał się pocieszyć, i rzekł: „Tak już zstąpię za synem moim w żałobie do grobu!” I opłakiwał go ojciec jego[775].

36

A Midjanici sprzedali go w Micraim Potifarowi, dworzaninowi[776] Faraona, naczelnikowi straży przybocznej[777].

Rozdział XXXVIII

1

I stało się onego czasu, iż odszedł Jehuda od braci swoich, i zaszedł[778] do pewnego Adulamity, imieniem Chira[779].

2

I ujrzał tam Jehuda córkę pewnego Kanaanejczyka imieniem Szua[780]; i pojął ją, i poszedł do niej,

3

I poczęła, i urodziła syna; i nazwał imię jego: Er.

4

I poczęła znowu, i urodziła syna; i nazwała[781] imię jego: Onan.

5

I nadto jeszcze urodziła syna, i nazwała imię jego: Szela. [Jehuda] zaś był w Kezybie, gdy go urodziła.

6

I wziął Jehuda żonę Erowi, pierworodnemu swojemu, imieniem Tamar.

7

A był Er, pierworodny Jehudy, zły[782] w oczach Wiekuistego, i uśmiercił go Wiekuisty.

8

Tedy rzekł Jehuda do Onana: „Idź do żony brata twojego, a spowinować się[783] z nią, i ustanów potomstwo bratu twojemu”.

9

Lecz wiedział Onan, iż nie jego będzie to potomstwo; i bywało, ile razy wchodził do żony brata swojego, marnował [nasienie] na ziemię, aby nie dać potomstwa bratu swojemu.

10

I złem było w oczach Wiekuistego, to co czynił; i uśmiercił go także[784].

11

I rzekł Jehuda do Tamary, synowej swojej: „Pozostań wdową w domu ojca twojego, aż podrośnie Szela, syn mój”; bo myślał: może umarłby i on, jak bracia jego. I poszła Tamar, i zamieszkała w domu ojca swego.

12

I upłynęło wiele dni, i umarła córka Szuego, żona Jehudy. A pocieszywszy się Jehuda, poszedł do postrzygaczy owiec swoich, on i Chira, przyjaciel jego, Adulamita — do Timny.

13

I doniesiono Tamarze, mówiąc: „Oto teść twój udaje się do Timny, aby strzyc owce swoje”.

14

I zdjęła szaty wdowieństwa swego z siebie, i okryła się zasłoną, a otuliwszy się[785] siadła u wrót Enaimu[786], co na drodze do Timny; widziała bowiem, że wyrósł Szela, a ona nie oddana mu za żonę.

15

I ujrzał ją Jehuda, i poczytał ją za nierządnicę, gdyż zakryła była twarz swoją[787].

16

I zwrócił się ku niej ku drodze, i rzekł: „Pozwólże, pójdę do ciebie!” Gdyż nie wiedział, że to synowa jego. I rzekła: „Co mi dasz, jeżeli pójdziesz do mnie?”

17

I rzekł: „Poślę ci koźlątko z trzody”. I rzekła: „Czy dasz zastaw, aż przyślesz?”

18

I rzekł: „Jakiż zastaw ci mam dać?” I odpowiedziała: „Pieczęć twoją, sznur twój[788], i laskę, co w ręku twoim”. I dał jej, i poszedł do niej; i poczęła z niego.

19

I wstała i odeszła; a zdjąwszy zasłonę swoją z siebie, włożyła szaty wdowieństwa swojego.

20

Jehuda zaś posłał koźlątko przez przyjaciela swego Adulamitę, aby odebrać zastaw z ręki kobiety; ale nie znalazł jej.

21

I pytał się ludzi miejscowości tej, mówiąc: „Gdzież ta wszetecznica[789], co była w Enaim na drodze?” I rzekli: „Nie było tu wszetecznicy”.

22

I wrócił do Jehudy i rzekł: „Nie znalazłem jej, a także ludzie miejscowi mówili: Nie było tu wszetecznicy”.

23

I rzekł Jehuda: „Niechaj zatrzyma sobie, abyśmy tylko nie stali się pośmiewiskiem[790]! Otom posyłał to koźlątko[791], a tyś nie znalazł jej!”

24

A gdy upłynęło około trzech miesięcy, doniesiono Jehudzie mówiąc: „Dopuściła się nierządu Tamar, synowa twoja, a już oto brzemienna z nierządu”. I rzekł Jehuda: „Wyprowadźcie ją, a niech będzie spalona!”

25

Lecz gdy wyprowadzono ją, posłała do teścia swojego[792], by mu powiedzieć: „Od męża, do którego to należy, brzemienna jestem”. I rzekła: „Rozpoznajże czyja ta pieczęć, i te sznury, i ta laska?”

26

I poznał Jehuda i rzekł: „Sprawiedliwsza ona ode mnie[793], ponieważ nie oddałem jej Szeli, synowi mojemu”. I nie przestawał[794] z nią więcej.

27

I okazało się w czasie porodu jej, a oto — bliźnięta w jej łonie.

28

A gdy rodziła, wysunął [jeden] rękę; i wzięła położniczka, i uwiązała u ręki jego nić purpurową, mówiąc: „Ten wyszedł pierwszy!”

29

ImięLecz gdy wciągnął rękę swoją, a oto wyszedł brat jego, i rzekła: „Cóż to, przełamałeś sobie ten przełom?” I nazwano imię jego: Perec[795].

30

A następnie wyszedł brat jego, na którego ręku była nić purpurowa. I nazwano imię jego: Zerach[796].

Rozdział XXXIX

1

Josef zaś sprowadzony został do Micraim; i kupił go Potifar, dworzanin[797] Faraona, naczelnik przybocznej straży, Micrejczyk, od Iszmaelitów, którzy sprowadzili go tam.

2

I był Wiekuisty z Josefem, a był mężem, któremu się szczęściło; i zostawał w domu pana swojego, Micrejczyka.

3

A widząc pan jego, że Wiekuisty z nim, i że wszystkiemu, co czyni, Wiekuisty szczęści w ręku jego;

4

Znalazł wtedy Josef łaskę w oczach jego, i służył mu. I ustanowił go nad domem swoim, a wszystko, co posiadał, oddał w ręce jego.

5

I było od czasu, gdy go ustanowił nad domem swoim i nad wszystkim, co posiadał, błogosławił Wiekuisty domowi Micrejczyka z powodu Josefa, i było błogosławieństwo Wiekuistego nad wszystkim, co posiadał w domu i na polu[798].

6

I zostawił wszystko, co posiadał, w ręku Josefa, i nie troszczył się przy nim o nic, z wyjątkiem chleba[799], który pożywał. A był Josef pięknej postaci[800], i pięknego wejrzenia.

7

I stało się po zdarzeniach tych, iż zwróciła żona pana jego oczy swe na Josefa, i rzekła: „Połóż się ze mną!”

8

Ale on wzbraniał się, i rzekł do żony pana swojego: „Oto pan mój nie troszczy się przy mnie o nic, co w domu, a wszystko, co posiada, oddał w ręce moje.

9

Nie ma wyższego w domu tym nade mnie, a nie odmówił mi niczego prócz ciebie, przeto żeś ty żoną jego; i jakże miałbym spełnić tę niegodziwość wielką, i zgrzeszyć przeciw Bogu!?”

10

I było tak, że choć namawiała Josefa codziennie, nie usłuchał jej, by położyć się[801] przy niej i być z nią[802].

11

I zdarzyło się dnia pewnego[803], że wszedł do domu, by załatwić sprawę swoją[804]; a nikogo z domowników tam w domu nie było.

12

I pochwyciła go za szatę jego, i rzekła: „Połóż się ze mną!” Lecz on zostawił szatę swą w ręku jej, — uciekł, i wyszedł na ulicę.

13

I stało się, gdy zobaczyła, że zostawił szatę swą w ręku jej, a uciekł na ulicę:

14

Że zawołała na domowników swoich, i rzekła do nich, mówiąc: „Patrzcie, sprowadził nam Ibrejczyka[805], by swawolił z nami! Przyszedł do mnie, aby położyć się ze mną; lecz zawołałam głosem wielkim;

15

I było, gdy usłyszał, że podniosłam głos mój i zawołałam, zostawił szatę swą u mnie i uciekł, i wyszedł na ulicę”.

16

I zostawiła szatę jego u siebie, do przybycia pana jego do domu.

17

I opowiedziała mu w tych samych słowach, mówiąc: „Przyszedł do mnie ten sługa, Ibrejczyk, którego sprowadziłeś nam, — aby swawolić ze mną.

18

Lecz gdy podniosłam głos mój, i krzyknęłam, — zostawił szatę swą u mnie, i uciekł na ulicę”.

19

I stało się, gdy usłyszał pan jego słowa żony swojej, które opowiadała mu mówiąc: „W podobny sposób postąpił ze mną sługa twój[806]”; — że wspłonął gniew jego[807].

20

I wziął go pan Josefa, i oddał go do więzienia, do miejsca, gdzie więźniowie króla więzieni byli. I był on tam w więzieniu.

21

Ale był Wiekuisty z Josefem, i zwrócił ku niemu przychylność[808], i użyczył mu łaski w oczach przełożonego więzienia.

22

I oddał przełożony więzienia w moc Josefa wszystkich więźniów będących w więzieniu; a wszystkim, co tam robić mieli, on rozporządzał[809].

23

Przełożony więzienia nie wglądał w nic, co pod ręką jego było; gdyż był Wiekuisty z [Josefem], i cokolwiek on czynił, Wiekuisty poszczęścił.

Rozdział XL

1

I stało się po zdarzeniach tych, że przewinili[810] podczaszy króla Micraim i piekarz, przeciw panu swojemu, królowi Micraim.

2

I rozgniewał się Faraon na obu dworzan swoich: na przełożonego podczaszych, i przełożonego piekarzy.

3

I oddał ich pod straż, do domu naczelnika straży przybocznej, do więzienia, do miejsca, gdzie osadzony był Josef.

4

I ustanowił naczelnik straży przybocznej Josefa przy nich, i posługiwał im. I przebyli przez niejaki czas[811] pod strażą.

5

SenI śnił się sen im obu[812], — każdemu sen jego jednej nocy, każdemu sen [innego] znaczenia[813], — podczaszemu i piekarzowi króla Micraim, którzy osadzeni byli w więzieniu.

6

I przyszedł do nich Josef z rana, i ujrzał ich, a oto byli zasępieni.

7

I zapytał się dworzan Faraona, będących z nim pod strażą, w domu pana jego, mówiąc: „Czemu to lica wasze tak ponure dzisiaj?”

8

I odpowiedzieli mu: „Sen śnił się nam, a wytłumaczyć go nie ma komu”. I rzekł do nich Josef: „Wszak od Boga wytłumaczenia! Chciejcie mi opowiedzieć!”

9

I opowiedział przełożony podczaszych sen swój Josefowi, i rzekł mu: „We śnie moim, — a oto winorośl przede mną;

10

A na winorośli trzy gałązki; a ona zaledwie się rozwinęła, puściła kwiat, i dojrzały szypułki[814] jej w grona.

11

A puchar Faraona w ręku moim. I wziąłem grona te, i wycisnąłem je w puchar Faraona, i podałem puchar w rękę Faraona”.

12

I rzekł doń Josef: „Oto wyjaśnienie jego: trzy gałązki to trzy dni:

13

Za trzy dni wywyższy Faraon głowę twoją[815], a przywróci cię na stanowisko twoje, i będziesz podawał puchar Faraona do ręki jego, zwyczajem dawnym, gdy byłeś podczaszym jego.

14

Jeżeli przypomnisz mnie sobie, gdy dobrze ci będzie, to wyświadcz że mi tę łaskę, i napomknij o mnie przed Faraonem, i wyprowadź mnie z domu tego.

15

Gdyż po złodziejsku wykradziono mnie z ziemi Ibrejczyków[816], a także i tu nie uczyniłem nic takiego, żeby wtrącono mnie do lochu”.

16

Widząc zaś przełożony piekarzy, że dobrze wytłumaczył, rzekł do Josefa: „A ja we śnie moim: a oto trzy kosze białego pieczywa na głowie mojej,

17

A w koszu wierzchnim wszelaka żywność Faraona, wyrobu piekarskiego; ale ptactwo wyjadało ją z kosza sponad głowy mojej”.

18

I odpowiedział Josef i rzekł: „Oto wyjaśnienie jego: trzy kosze to trzy dni:

19

Za trzy dni zdejmie Faraon głowę twoją[817] z ciebie, i powiesi cię na drzewie; a zjadać będzie ptactwo ciało twoje z ciebie.

20

I stało się dnia trzeciego, dnia urodzin Faraona, że wyprawił ucztę dla wszystkich sług swoich, i policzył głowę[818] przełożonego podczaszych i głowę przełożonego piekarzy między sługami swoimi.

21

I przywrócił przełożonego podczaszych do podczastwa swego[819], i podawał puchar do rąk Faraona:

22

A przełożonego piekarzy powiesił, — jak był wyłożył im Josef.

23

Ale nie pamiętał przełożony podczaszych o Josefie, i zapomniał go[820].

Rozdział XLI

1

SenI stało się po upływie dwóch lat, że Faraonowi się śniło: a niby stanął nad rzeką[821]:

2

A oto z rzeki wystąpiło siedem krów, pięknych z wejrzenia, i zdrowych na ciele: i pasły się na łące.

3

I oto, siedem krów innych wystąpiło za nimi z rzeki, lichych z wejrzenia i wychudłych na ciele, i stanęły obok owych krów, nad brzegiem rzeki.

4

I pożarły owe krowy liche z wejrzenia, i wychudłe na ciele, siedem krów pięknych z wejrzenia, zdrowych. I ocknął się Faraon.

5

I zasnął; i śniło mu się powtórnie: a oto siedem kłosów wyrastało z jednego źdźbła, zdrowych i pięknych,

6

A oto siedem kłosów pustych i opalonych wiatrem wschodnim, wyrastało za nimi.

7

I połknęły te kłosy puste owe siedem kłosów zdrowych i pełnych. I ocknął się Faraon; a to sen[822].

8

I stało się z rana, zaniepokoił się duch jego; i posłał i zwołał wszystkich wróżbitów[823] Micraimu i wszystkich mędrców jego; i opowiedział im Faraon sny swoje[824]: lecz nie było nikogo, kto by je wytłumaczył Faraonowi[825].

9

I rzekł przełożony podczaszych do Faraona, mówiąc: „Przewinienia moje wspominam ja dzisiaj.

10

Faraon rozgniewał się był na sługi swoje, oddał mnie pod straż do domu naczelnika przybocznej straży, — mnie i przełożonego piekarzy.

11

I śnił się nam sen jednej nocy, mnie i jemu, każdy [innego] znaczenia sen[826] śniliśmy.

12

A był tam z nami młodzieniec Ibrejski[827], sługa naczelnika przybocznej straży; i opowiedzieliśmy mu i wyłożył nam sny nasze, każdemu wedle snu jego wyłożył.

13

I stało się, że jako nam wyłożył, tak i było: mnie przywrócono na stanowisko moje, a jego powieszono”.

14

I posłał Faraon, i zawezwał Josefa; i wyprowadzili go spiesznie z lochu. I ostrzygł się[828], i zmienił szaty swoje, i przyszedł do Faraona.

15

I rzekł Faraon do Josefa: „Sen mi się śnił, a nie ma nikogo, coby go wytłumaczył; ja zaś słyszałem o tobie mówią, że zrozumiesz[829] sen, by go wyłożyć.

16

I odpowiedział Josef Faraonowi, i rzekł: „Nie ja[830]! Bóg objawi szczęście Faraona!”

17

I rzekł Faraon do Josefa: „We śnie moim, — niby stoję nad brzegiem rzeki.

18

A oto z rzeki wystąpiło siedem krów, zdrowych na ciele, i pięknych z kształtu, i pasły się na łące.

19

A oto siedem krów innych wyszło za nimi, nędznych i lichych bardzo z kształtu, i chudych na ciele; nie widziałem podobnych na całej ziemi Micraim co do lichoty.

20

I pożarły krowy chude i liche siedem krów pierwszych, zdrowych.

21

I weszły do wnętrza ich: a przecie znać nie było, iż weszły do wnętrza ich, a wygląd ich pozostał lichy jak poprzednio. I ocknąłem się. —

22

I ujrzałem we śnie, a niby siedem kłosów wyrastało z źdźbła jednego, pełnych i pięknych.

23

Ale oto siedem kłosów zeschniętych, pustych i opalonych wiatrem wschodnim, wyrastało za nimi.

24

I pochłonęły kłosy puste, siedem kłosów pięknych. I opowiedziałem to wróżbitom, lecz nikt nie wyjaśnił mi”.

25

I rzekł Josef do Faraona: „Sen Faraona jeden jest! Co Bóg uczyni, zapowiedział to Faraonowi!

26

Siedem krów pięknych — to siedem lat; a siedem kłosów pięknych — to siedem lat; sen to jeden.

27

A siedem krów nędznych i lichych, które wstąpiły za nimi, — to siedem lat; a siedem kłosów czczych i opalonych wiatrem wschodnim, będą to siedem lat głodu.

28

Oto rzecz, o której powiedziałem do Faraona: co Bóg uczyni, pokazał Faraonowi.

29

Oto siedem lat nadejdzie obtfitości wielkiej na całej ziemi Micraim.

30

A nastanie siedem lat głodu po nich, że zapomniana będzie[831] cała obfitość na ziemi Micraim, i zniszczy głód ziemię.

31

I znać nie będzie obfitości[832] onej w ziemi, z powodu głodu tego, który nastąpi; gdyż ciężkim będzie bardzo.

32

A ponieważ powtórzył się sen Faraonowi dwukrotnie: to postanowioną jest ta rzecz od Boga, a przyspiesza Bóg jej spełnienie.

33

A teraz niech upatrzy Faraon męża rozsądnego i mądrego, a niech ustanowi go nad ziemią Micraim;

34

I niechaj zarządzi Faraon, aby ustanowił nadzorców nad ziemią, i zbierał piątą część [urodzajów] ziemi Micraim, w siedmiu latach obfitości.

35

I niech nagromadzą wszelkiej żywności lat tych dobrych, które nastąpią, i składają zboże pod rękę Faraona[833], na żywność po miastach, i niech pilnują.

36

I będzie ta żywność zapasem dla ziemi, na siedem lat głodu, które nastaną w ziemi Micraim, aby nie wyniszczała ziemia od głodu”.

37

I podobało się słowo to w oczach Faraona, i w oczach wszystkich sług jego.

38

I rzekł Faraon do sług swoich: „Czyż znajdziemy podobnego męża, w którym by był duch Boży[834]?”

39

I rzekł Faraon do Josefa: „Skoro oznajmił ci Bóg to wszystko, to nie ma rozsądnego i mądrego, równego tobie!

40

Ty będziesz nad domem moim, a podług słowa twojego rządzić się będzie cały lud mój; tylko tronem będę wyższy[835] od ciebie”.

41

I rzekł Faraon do Josefa: „Patrz, postanawiam cię nad całą ziemią Micraim!”

42

I zdjął Faraon pierścień swój z ręki swojej, i włożył go na rękę Josefa[836]; i przyodział go w szaty z bisioru, i zawiesił łańcuch złoty na szyję jego.

43

I kazał go wozić na wozie namiestnikowskim[837] swoim, i wołali przed nim; „zgiąć kolana![838]” I tak ustanowił go nad całą ziemią Micraim.

44

I rzekł Faraon do Josefa: „Jam Faraon[839]; ale bez ciebie[840] nie podniesie nikt ani ręki, ani nogi[841] swojej, w całej ziemi Micraim”.

45

ImięI nazwał Faraon imię Josefa: Cafnat-Paneach[842]; a dał mu Osnatę, córkę Poti-fery[843], kapłana Onu, za żonę. I przeszedł Josef całą ziemię Micraim.

46

A Josef miał trzydzieści lat, gdy stanął przed Faraonem, królem Micraim. I wyszedł Josef sprzed oblicza Faraona, i przeszedł całą ziemię Micraim.

47

I wydawała ziemia w siedmiu latach obfitość, garściami[844].

48

I gromadził on wszelaką żywność w siedmiu latach, które nastały w ziemi Micraim, i składał żywność tę w miastach; żywność z pól każde miasto otaczających[845], składał w nim.

49

I nagromadził Josef zboża, jak piasku morskiego, mnóstwo wielkie; tak że zaniechał liczyć, gdyż nie było liczby.

50

A Josefowi urodzili się dwaj synowie, zanim[846] nastał rok głodu, których urodziła mu Osnat, córka Poti-fery, kapłana Onu.

51

ImięI nazwał Josef imię pierworodnego: Menasze[847], „gdyż — dał mi zapomnieć Bóg wszystkie nieszczęścia moje, i cały dom ojca mojego”.

52

A imię drugiego nazwał: Efraim[848], „gdyż — rozmnożył mnie Bóg w ziemi niedoli mojej”.

53

I skończyło się siedem lat obfitości, która była w ziemi Micraim.

54

GłódI zaczęło siedem lat głodu następować, jako był przepowiedział Josef. I był głód we wszystkich krajach; ale na całej ziemi Micraim był chleb.

55

Lecz nastał głód i w całej ziemi Micraim[849], a wołał lud do Faraona o chleb; rzekł tedy Faraon do wszystkich Micrejczyków: „Idźcie do Josefa, a co powie wam, uczyńcie[850]!”

56

Gdy zaś nastał głód na powierzchni całej ziemi, otworzył Josef wszystkie składy, i sprzedawał[851] zboże Micrejczykom[852]. A głód wzmagał się w ziemi Micraim.

57

I ze wszystkich krajów przybywali do Micraim, aby zakupować [zboże] u Josefa; gdyż wzmagał się głód na całej ziemi.

Rozdział XLII

1

I dowiedział się[853] Jakub, że jest zboże[854] w Micraim, i rzekł Jakub do synów swoich: „Na co się oglądacie[855]?”

2

I rzekł: „Oto słyszałem, że jest zboże w Micraim; zejdźcie[856] tam, a zakupcie nam stamtąd, abyśmy przeżyli, a nie pomarli”.

3

Zeszło tedy dziesięciu[857] braci Josefa[858] zakupić zboże w Micraim.

4

Ale Binjamina, brata Josefa, nie posłał Jakub z braćmi jego, rzekł bowiem: „by go nie spotkała przygoda[859]”.

5

I przybyli synowie Israela dla zakupienia zboża wśród przybywających[860]; gdyż był głód w ziemi Kanaan.

6

Josef zaś był władcą w kraju tym; on to sprzedawał zboże całemu ludowi kraju. I przybyli bracia Josefa, i pokłonili mu się twarzą ku ziemi.

7

I ujrzał Josef braci swoich, i poznał ich; lecz udawał obcego wobec nich, i przemówił do nich surowo, i rzekł do nich: „Skądeście przyszli?” I odpowiedzieli: „Z ziemi Kanaan, dla zakupienia żywności”.

8

Tak poznał Josef braci swoich[861], oni zaś nie poznali go[862].

9

I wspomniał Josef na sny, które mu się śniły o nich; i rzekł do nich: „Wyście szpiegi; by wypatrywać słabości[863] tej ziemi, przybyliście!”

10

I rzekli do niego: „Nie, panie: ale słudzy twoi przybyli dla zakupienia żywności.

11

Wszyscyśmy synowie jednego człowieka[864]; prawi jesteśmy; nie są słudzy twoi szpiegami”.

12

Ale on rzekł do nich: „Nie, bo słabość tej ziemi przybyliście wypatrywać[865]!”

13

I rzekli: „Dwunastu nas braci, sług twoich; myśmy synowie jednego człowieka w ziemi Kanaan; a oto najmłodszy przy ojcu naszym dzisiaj, a jednego już nie ma[866]”.

14

I rzekł do nich Josef: „To właśnie i powiedziałem wam[867], mówiąc: wyście szpiegi!

15

Poprzez to wybadani będziecie: na życie Faraona[868]! nie wyjdziecie stąd, chyba że przybędzie tu brat wasz najmłodszy:

16

Wyprawcie jednego z was, i niech zabierze brata waszego; a wy będziecie uwięzieni, i zbadane będą słowa wasze, — czy jest prawda przy was; a jeśli nie, na życie Faraona, żeście szpiegi!”

17

I oddał ich pod straż na trzy dni.

18

I rzekł do nich Josef dnia trzeciego: „Oto co wam czynić, a żyć będziecie, — Boga ja się boję:

19

Jeżeliście wy prawi, niechaj brat wasz jeden pozostanie uwięzionym w domu, w którym jesteście strzeżeni; a wy idźcie, odwieźcie zboże wedle niedostatku rodzin waszych.

20

A brata waszego najmłodszego przyprowadźcie do mnie, aby stwierdziły się słowa wasze, i abyście nie zginęli”. I uczynili tak.

21

Ale mówili jeden do drugiego: „Zaprawdę, myśmy grzeszni[869] ze względu na brata naszego; ponieważ widzieliśmy utrapienie duszy jego, gdy błagał nas, a nie wysłuchaliśmy; dlatego przyszło na nas utrapienie to”.

22

I odpowiedział im Reuben, mówiąc: „Alboż nie mówiłem wam tymi słowy: Nie grzeszcie przeciw chłopcu! Aleście nie słuchali. To też krew jego, oto poszukiwana jest[870]!”

23

A oni nie wiedzieli, że rozumie to Josef; bo był tłumacz[871] między nimi.

24

On zaś odszedł od nich, i zapłakał[872]; i wrócił do nich i mówił z nimi, a wziąwszy spośród nich Szimona[873], związał go przed oczyma ich[874].

25

I rozkazał Josef, by napełniono wory ich zbożem, i aby zwrócono pieniądze ich, każdemu do worka jego, i żeby dano im zapasów na drogę. I uczyniono im tak.

26

I włożyli zboże swe na osły swoje, i wyruszyli stamtąd.

27

Ale rozwiązał jeden z nich[875] wór swój, by dać obrok osłowi swemu w gospodzie, i spostrzegł pieniądze swoje: że oto były u otworu biesagi[876] jego.

28

I powiedział braciom swoim: „Zwrócono pieniądze moje, a oto są w biesadze mojej”. I zatrwożyło się serce ich, i z drżeniem rzekł jeden do drugiego: „Co to nam Bóg uczynił![877]”

29

I przybyli do Jakuba ojca swego, do ziemi Kanaan, i opowiedzieli mu wszystko, co im się przytrafiło, mówiąc:

30

„Przemawiał do nas mąż ów, pan owej ziemi, surowo, i uważał nas za szpiegujących kraj.

31

I rzekliśmy do niego: myśmy prawi; nie jesteśmy szpiegami.

32

Dwunastu nas braci, synów ojca naszego; jednego już nie ma, a najmłodszy dziś przy ojcu naszym, w ziemi Kanaan.

33

I rzekł do nas mąż ów, pan owej ziemi: »Po tym poznam, żeście prawi: brata jednego zostawcie u mnie, a [żywność] dla niedostatku rodzin waszych zabierzcie i idźcie.

34

I sprowadźcie brata waszego najmłodszego do mnie a poznam, żeście nie szpiegami, żeście prawi; brata waszego wrócę wam, a będziecie mogli krążyć po kraju«”.

35

I stało się, gdy opróżniali wory swoje, a oto miał każdy węzełek pieniędzy swoich w worze swoim! I spostrzegli węzełki pieniędzy swoich, oni i ich ojciec i zatrwożyli się.

36

I rzekł do nich Jakub, ojciec ich: „Osierocicie mnie[878]! Josefa nie ma, Szimona nie ma, a Binjamina zabrać chcecie — na mnie spada wszystko!”

37

I rzekł Reuben do ojca swego, mówiąc: „Dwóch [879]synów moich zabij, jeżeli go nie sprowadzę tobie: oddaj go na ręce moje, a ja ci go zwrócę”.

38

I rzekł: „Nie pójdzie syn mój z wami, gdyż brat jego umarł[880], a on sam jeden pozostał; a gdyby spotkało go nieszczęście na drodze, którą pójdziecie, to strącicie siwiznę moją w żałości do grobu”.

Rozdział XLIII

1

A głód był ciężkim w kraju.

2

I stało się, gdy do ostatka spożyli[881] zboże, które sprowadzili z Micraim, że rzekł do nich ojciec ich: „Wróćcie [tam] znowu, a kupcie nam cokolwiek żywności”.

3

I rzekł do niego Jehuda, mówiąc: „Oświadczył nam ów mąż, mówiąc: »Nie ujrzycie oblicza mojego, jeżeli brat wasz nie będzie z wami!«

4

Jeżeli zechcesz posłać brata naszego z nami, to zejdziemy i zakupimy ci żywności.

5

A jeżeli zaś nie poślesz, nie zejdziemy; bo mąż ów powiedział nam: Nie ujrzycie oblicza mojego, jeżeli nie będzie brata waszego z wami!”

6

I rzekł Israel: „Czemuście tak skrzywdzili mnie, mówiąc temu mężowi, że macie jeszcze brata?”

7

I rzekli: „Wypytywał się dokładnie ów mąż o nas i o rodzinie naszej, mówiąc: »Czyż jeszcze ojciec wasz żyje? Czy macie jeszcze brata?« I odpowiedzieliśmy mu stosownie do pytań tych. Alboż mogliśmy wiedzieć, że powie: »Sprowadźcie brata waszego«?”

8

I rzekł Jehuda do Israela, ojca swego: „Poślij chłopca ze mną, a wybierzemy się i pójdziemy, abyśmy żyli[882], a nie pomarli[883], — tak my, jako i ty i dzieci nasze!

9

Ja odpowiadam zań, z ręki mojej zażądasz go; jeżeli go nie odprowadzę do ciebie, i nie stawię[884] przed oblicze twoje, niechaj będę grzesznym przed tobą po wszystkie dni[885].

10

Bo gdybyśmy nie byli zwlekali[886], już byśmy wrócili dwa razy”.

11

I rzekł do nich Israel, ojciec ich: „Jeżeli więc tak być musi, uczyńcie to; nabierzcie lepszych płodów tej ziemi w naczynia wasze, a zawieźcie mężowi owemu w darze — nieco balsamu[887], i nieco miodu[888], korzeni[889] i lotusu[890], pistacji[891] i migdałów[892].

12

Pieniędzy też w dwójnasób weźcie do rąk waszych, a pieniądze włożone na powrót w otwory biesag waszych zwróćcie rękami waszymi: może to [była] pomyłka.

13

I brata waszego weźcie, i wybierzcie się, i wróćcie się do owego męża.

14

A Bóg Wszechpotężny[893] niechaj da wam miłosierdzie[894] przed owym mężem, aby wypuścił wam brata[895] waszego drugiego[896] i Binjamina. A mnie[897] — jeśli mi być osieroconym[898], niech osieroconym będę[899]!”

15

I zabrali ci ladzie dary owe, i pieniędzy w dwójnasób wzięli w ręce swoje, i Binjamina, i wybrali się, i zeszli do Micraim, i stanęli przed obliczem Josefa.

16

A ujrzawszy Josef Binjamina z nimi, rzekł do przełożonego domu swego: „Wprowadź tych ludzi do domu, a narznij bydła i przygotuj; gdyż ze mną jeść będą ci ludzie w południe”.

17

I uczynił mąż ów jako rozkazał Josef, i wprowadził mąż ów tych ludzi do domu Josefa.

18

I zlękli się ci ludzie, że zaprowadzeni zostali do domu Josefa[900] i rzekli: „Z powodu pieniędzy zwróconych do biesag naszych poprzednio, myśmy tu wprowadzeni, aby rzucić się na nas, i napaść nas, a wziąć nas na niewolników i osły nasze”.

19

I przystąpili do męża owego, co przełożonym był nad domem Josefa i przemówili do niego u wnijścia do domu.

20

I rzekli: „Pozwól panie! Przychodziliśmy już poprzednio kupować żywność.

21

I stało się, gdyśmy przybyli do gospody i rozwiązali biesagi nasze, a oto pieniądze każdego u otworu biesagi jego, pieniądze nasze według wagi ich! I przywieźliśmy je na powrót w rękach naszych.

22

Pieniądze też inne sprowadziliśmy w rękach naszych, dla zakupienia żywności. Nie wiemy, kto włożył pieniądze nasze do biesag naszych”.

23

I rzekł: „Bądźcie spokojni! Nie obawiajcie się: Bóg wasz[901], i Bóg ojca waszego[902] dał wam skarb do biesag waszych; pieniądze wasze doszły mnie”. I wyprowadził do nich Szimona.

24

I wprowadził[903] mąż ów tych ludzi w dom Josefa, i podał wody, i umyli nogi swoje; dał też obrok osłom ich.

25

I przygotowali dary, zanim nadszedł Josef w południe; gdyż słyszeli, iż tam jeść mieli posiłek.

26

A gdy przyszedł Josef do domu, przynieśli mu dary, które były w ręku ich, do domu[904], i pokłonili mu się ku ziemi.

27

A zapytał ich o zdrowie i rzekł: „Zdrówże ojciec wasz, starzec, o którymście mówili? Czy jeszcze żyje?”

28

A odpowiedzieli: „Zdrów sługa twój, ojciec nasz; jeszcze żyje”. I schylili się i pokłonili.

29

I podniósł oczy[905] swoje, i spostrzegł Binjamina, brata swego, syna matki swojej, i rzekł: „Czyż to ten brat wasz najmłodszy, o którymście mówili mi?” I rzekł: „Oby ci był Bóg miłościw, synu mój!”

30

I pospieszył Josef, bo zawrzała miłość jego ku bratu swojemu[906], i chciał się wypłakać; i poszedł do komnaty, i płakał tam.

31

I umywszy twarz swoją wyszedł, i przezwyciężył się i rzekł: „Podajcie chleb!”

32

I podali jemu osobno, i im osobno i Mierejczykom też, którzy jadali z nim, osobno; ponieważ nie mogą Micrejczycy jeść z Ibrejczykami chleba, gdyż obrzydzeniem[907] to dla Micrejczyków.

33

I usiedli przed nim, — starszy po starszeństwie swoim[908], a młodszy po młodości swojej; i zdziwieni [spoglądali] jeden na drugiego.

34

I wnoszono porcje sprzed oblicza jego dla nich; a przewyższała porcja dla Binjamina porcje wszystkich pięciokrotnie. I pili i podpili sobie[909] z nim.

Rozdział XLIV

1

I rozkazał przełożonemu domu swojego, i rzekł: „Napełnij biesagi ludzi tych żywnością, ile potrafią unieść, a włóż pieniądze każdego u otworu biesagi jego.

2

A kielich mój, kielich srebrny, włożysz u otworu biesagi najmłodszego, jako i pieniądze za zboże jego”. I uczynił wedle słów Josefa, które wyrzekł.

3

Poranek zaświecił, gdy ludzie owi wyprawieni zostali, — oni i osły ich.

4

Zaledwie wyszli z miasta, jeszcze nie poszli daleko, gdy Josef rzekł do przełożonego nad domem swoim: „Wstań, pogoń za tymi ludźmi, a gdy dościgniesz ich, powiedz im: „Czemuście odpłacili złem za dobre?

5

Wszakże to ten, z którego pija pan mój! I wróżyć też wróży z niego, źleście to sobie poczęli!”

6

I doścignął ich i powiedział im te słowa.

7

I rzekli do niego: „Czemu mówi pan nasz słowa podobne? Niegodnym by to było sług twoich, uczynić rzecz taką!

8

Wszak pieniądze, któreśmy znaleźli u otworu biesag naszych, zwróciliśmy tobie z ziemi Kanaan, i jakże nam kraść z domu pana twojego srebro albo złoto?

9

U którego ze sług twoich znalezionym będzie, niechaj umrze; a my też będziemy pana naszego niewolnikami!”

10

I rzekł: „Istotnie podług słów waszych być powinno[910]! Jednak ten, u którego się znajdzie, będzie mi niewolnikiem; wy zaś będziecie niewinni”.

11

I spiesznie złożyli każdy biesagę swą na ziemię, i rozwiązali każdy biesagę swoją.

12

I szukał; od najstarszego zaczął[911], a na najmłodszym skończył; i znalazł się kielich w biesadze Binjamina.

13

Tedy rozdarli szaty swoje, i objuczywszy każdy osła swojego, wrócili do miasta.

14

I przyszedł Jehuda i bracia jego do domu Josefa, który jeszcze tam był[912], i padli przed nim na ziemię[913].

15

I rzekł do nich Josef: „Cóż to za czyn, któryście popełnili? Alboście nie wiedzieli, że odgadywać[914] może człowiek mnie podobny?”

16

I rzekł Jehuda: „Cóż mamy powiedzieć panu naszemu? Cóż nam mówić, i czym się usprawiedliwimy? Bóg znalazł[915] grzech sług twoich! Otośmy niewolnikami pana naszego — i my, i ten, w którego ręku kielich znaleziony!”

17

I rzekł [Josef]: „Dalekim ode mnie, abym to uczynił: ten w którego ręku kielich znaleziony, ten będzie mi niewolnikiem; wy zaś idźcie w pokoju do ojca waszego[916]!”

18

I przystąpił doń Jehuda[917], i rzekł: „Proszę, panie mój! Dozwólże słudze twojemu powiedzieć słowo w uszy pana mojego, a niech się nie zapali gniew twój na sługę twojego; gdyżeś ty jako sam Faraon[918]!

19

Pan mój pytał[919] sług swoich, mówiąc: »Czyż macie ojca albo brata?«

20

I odpowiedzieliśmy panu naszemu: »Mamy ojca starego, i chłopca [urodzonego mu na] starość, najmłodszego; brat zaś jego umarł[920], i został sam po matce swojej[921], a ojciec jego pokochał go«.

21

Tedy rzekłeś do sług twoich: »Sprowadźcie go do mnie, abym zwrócił oko moje na niego«.

22

I powiedzieliśmy panu naszemu: »Nie może ten chłopiec opuścić ojca swojego — bo gdyby opuścił ojca swojego[922], — on by umarł[923]«.

23

Tedy rzekłeś do sług twoich: »Jeżeli nie zejdzie brat wasz najmłodszy z wami, to nie będziecie oglądać więcej oblicza mojego!«

24

I stało się, gdyśmy przyszli do sługi twego, do ojca mojego, powiedzieliśmy mu słowa pana naszego;

25

I rzekł ojciec nasz: »Wróćcie znowu i zakupcie nam cokolwiek żywności«.

26

I odpowiedzieliśmy: »Nie możemy zejść; jeżeli będzie brat nasz najmłodszy z nami, to zejdziemy; gdyż nie możemy oglądać oblicza męża owego, jeżeli brat nasz najmłodszy nie będzie z nami«.

27

I rzekł sługa twój, ojciec mój do nas: »Wam wiadomo, iż dwóch urodziła mi żona moja[924].

28

I poszedł jeden ode mnie, i rzekłem: zapewne rozszarpanym został; bo nie widziałem go dotychczas.

29

A jeżeli zabierzecie i tego sprzed oblicza mojego, a spotka go nieszczęście, strącicie tedy siwiznę moją w niedoli do grobu[925]«.

30

A teraz, jeżelibym przyszedł do sługi twego, ojca mojego, a nie było by z nami chłopca, — dusza zaś jego przewiązana do duszy jego, —

31

Wtedy zobaczywszy, że chłopca nie ma, — umrze; i strącą słudzy twoi siwiznę sługi twego, ojca naszego, w żałości do grobu.

32

Sługa zaś twój poręczył za chłopca u ojca mojego, mówiąc: Jeżeli go nie odprowadzę do ciebie, niechaj grzesznym będę[926] przed ojcem moim po wszystkie dni.

33

A teraz niech też zostanie sługa twój zamiast chłopca[927] niewolnikiem pana mojego, a chłopiec niechaj pójdzie z braćmi swoimi!

34

Bo jakże pójdę do ojca mojego, gdy chłopca tego ze mną nie będzie? Niechaj nie zobaczę niedoli, która spotka ojca mojego!”

Rozdział XLV

1

I nie mógł się Josef powstrzymać[928] wobec wszystkich stojących przed nim[929], i zawołał: „Wydalcie[930] wszystkich ode mnie!” I nie został nikt przy nim, gdy się dał poznać Josef braciom swoim.

2

I podniósł głos swój z płaczem: i usłyszeli Micrejczycy, i usłyszał dom Faraona.

3

I rzekł Josef do braci swoich: „Jam jest Josef. Czy jeszcze ojciec mój żyje?” I nie mogli bracia jego odpowiedzieć mu, gdyż zlękli się przed nim[931].

4

I rzekł Josef do braci swoich: „Przystąpcie też do mnie![932]”; I przystąpili. I rzekł: „Jam jest Josef, brat wasz, coście sprzedali mnie do Micraim.

5

Ale teraz nie smućcie się, i niech to przykrym nie będzie w oczach waszych, żeście mnie tu sprzedali: gdyż dla utrzymania was wysłał mnie Bóg przed wami.

6

Bo oto już dwa lata głodu na ziemi, a jeszcze pięć lat, w których nie będzie ani orki, ani żniwa.

7

Wysłał mnie tedy Bóg przed wami, abym przygotował wam ostój na ziemi, i utrzymał przy życiu was, dla wielkiego ocalenia.

8

I tak teraz nie wyście posłali mnie tutaj, lecz Bóg, który też postanowił mnie ojcem Faraona[933] i panem całego domu jego, i władcą w całym kraju Micraim.

9

Spieszcie się, a idźcie do ojca mojego, i powiedzcie mu: Tak rzecze syn twój Josef: Postanowił mnie Bóg panem całego Micraimu, przyjdźże do mnie, nie zwlekaj.

10

I osiądziesz w ziemi Goszen, a będziesz blisko mnie, — ty, i synowie twoi, i wnuki twoje, i trzody i bydło twoje, i wszystko co twoje.

11

A będę cię żywił tam, — bo jeszcze pięć lat będzie głód: abyś nie zubożał ty i dom twój, i wszystko, co twoje.

12

A oto, oczy wasze widzą[934] i oczy brata mojego, Binjamina[935], że to usta moje przemawiają do was[936].

13

Opowiecie też ojcu mojemu o wszystkiej chwale mojej[937] w Micraim, i o wszystkim, coście widzieli. I pospieszcie się, i sprowadźcie ojca mojego tutaj”.

14

I padł na szyję Binjamina, brata swego, i płakał, a płakał też Binjamin u szyi jego.

15

I ucałował wszystkich braci swoich, i płakał, obejmując ich[938]; po czym rozmawiali bracia jego z nim.

16

A wieść rozniosła się w domu Faraona, i mówiono: „Przybyli bracia Josefa!” I było to przyjemnym w oczach Faraona i w oczach sług jego.

17

I rzekł Faraon do Josefa: „Powiedz braciom swoim: Oto co wam uczynić, — objuczcie bydło wasze, a idźcie, udajcie się do ziemi Kanaan;

18

I zabierzcie ojca waszego i rodziny wasze, i przyjdźcie do mnie; a oddam wam dobro ziemi Micraim[939], i będziecie pożywali żyzność [940]ziemi.

19

A ty masz przykazane[941]: — Oto co wam czynić: Weźcie sobie z ziemi Micraim wozów dla dzieci i dla żon waszych, i przywieźcie ojca waszego, i przybądźcie.

20

A oko wasze niech nie żałuje sprzętów waszych, gdyż dobro całej ziemi Micraim waszym będzie”.

21

I uczynili tak synowie Israela; i dał im Josef wozy z polecenia Faraona, i dał im zapasy na drogę.

22

Wszystkim im dał szaty na zmianę[942]; a Binjaminowi dał trzysta srebrników i pięć szat[943] na zmianę.

23

A ojcu swojemu posłał również: dziesięć osłów, objuczonych dobrem Micraimu, i dziesięć oślic, objuczonych zbożem i chlebem i żywnością — dla ojca swego na drogę.

24

I wyprawił braci swoich, i poszli; a rzekł do nich: „Nie wadźcie się[944] w drodze!”

25

I wyszli z Micraimu, i przybyli do ziemi Kanaan, do Jakuba, ojca swojego.

26

I oznajmili mu, mówiąc: „Jeszcze Josef żyje”, i że on włada nad całą ziemią Micraim. I osłupiało serce jego; gdyż nie wierzył im.

27

I powtórzyli mu wszystkie słowa Josefa, które mówił do nich; i zobaczył wozy, które przysłał Josef[945] dla przewiezienia go; i ożył duch[946] Jakuba, ojca ich.

28

I rzekł Israel: „Dosyć![947] Jeszcze Josef, syn mój żyje? Pójdę, a zobaczę go, zanim umrę”.

Rozdział XLVI

1

I wyruszył Israel ze wszystkim co miał; i przybyli do Beer-Szeby, i złożył ofiary Bogu ojca swego, Icchaka[948].

2

I rzekł Bóg do Israela w widzeniach nocy tej i zawołał: „Jakubie, Jakubie![949]” I rzekł: „Oto jestem!”

3

I rzekł: „Jam Bóg, Bóg ojca twojego; nie obawiaj się zstąpić do Micraimu[950]; gdyż narodem wielkim uczynię cię tam!

4

Ja zstąpię z tobą do Micraim, i Ja też cię wywiodę[951]; a Josef położy rękę swą na oczy twoje!”

5

I ruszył Jakub z Beer-Szeby; i powieźli synowie Israela Jakuba, ojca swego, i dziatwę swą, i żony swoje, na wozach, które był posłał Faraon dla przewiezienia go.

6

I zabrali bydło swoje i dobytek swój, który nabyli w ziemi Kanaan[952], i przybyli do Micraim, Jakub i całe potomstwo jego z nim.

7

Synów swoich i wnuków swoich z sobą, córki swoje i wnuczki swoje[953], i całe potomstwo swoje sprowadził z sobą do Micraim.

8

A oto imiona synów Israela, przybyłych do Micraim: Jakub i synowie jego: pierworodny Jakuba Reuben.

9

A synowie Reubena: Chanoch, i Fallu, i Checron, i Karmi.

10

A synowie Szimona: Jemuel, i Jamin, i Ohad, i Jachin, i Cochar, i Szaul, syn Kanaanejki.

11

A synowie Lewiego: Gerszon, Kehat i Merari.

12

A synowie Jehudy: Er, i Onan, i Szela, i Perec, i Zerach; ale umarł Er i Onan w ziemi kanaanejskiej. A byli synowie Pereca: Checron i Chamul.

13

A synowie Isachara: Tola, i Fuwa, i Job i Szimron.

14

A synowie Zebuluna: Sered, i Elon i Jachleel.

15

Oto synowie Lei, których urodziła Jakubowi w Paddan-Aram, wraz z Diną, córką jego. Wszystkich dusz synów i córek jego, — trzydzieści i trzy[954].

16

A synowie Gada: Cifjon, i Chaggi, Szuni, i Ecbon, Eri, i Arodi i Areli.

17

A synowie Aszera: Imna, i Iszwa, i Iszwi, i Beria i Serach, siostra ich; a synowie Berii: Cheber i Malkiel.

18

Oto synowie Zilpy, którą dał Laban Lei, córce swojej, a urodziła ich Jakubowi; szesnaście dusz.

19

Synowie Racheli, żony Jakuba[955]: Josef i Binjamin.

20

I urodzili się Josefowi [synowie] w ziemi Micraim, których urodziła mu Osnat, córka Poti-Fery, kapłana Onu: Menasze i Efraim.

21

A synowie Binjamina: Bela, i Becher, i Aszbel, Gera i Naaman, Echi, i Rosz, Muppim, i Chuppim i Ard.

22

Oto synowie Racheli, którzy się urodzili Jakubowi; wszystkich dusz czternaście.

23

A synowie Dana: Chuszim.

24

A synowie Naftalego: Jachceel, i Guni, i Jecer i Szillem.

25

Oto synowie Bilhy, którą dał Laban Racheli, córce swojej, a urodziła ich Jakubowi: wszystkich dusz siedem.

26

Wszystkich dusz przybyłych z Jakubem do Micraim, wyszłych z bioder jego, oprócz żon synów Jakuba, — wszystkich dusz było sześćdziesiąt i sześć.

27

A synów Josefa, którzy mu się urodzili w Micraim — dusz dwie. Wszystkich dusz domu Jakuba przybyłych do Micraim było siedemdziesiąt[956].

28

A Jehudę wysłał przed sobą do Josefa, aby mu wskazał[957] drogę do Goszen. I przybyli do ziemi Goszen.

29

I zaprzągł Josef wóz swój[958], i wyjechał na spotkanie Israela, ojca swojego, do Goszen; a gdy mu się ukazał[959], padł na szyję jego, i płakał u szyi jego[960] długo.

30

I rzekł Israel do Josefa: „Teraz już mogę umrzeć po ujrzeniu oblicza twojego, że jeszcze żyjesz!”

31

I rzekł Josef do braci swoich, i do domu ojca swego: „Pójdę i doniosę Faraonowi, i powiem mu: Bracia moi i dom ojca mojego, którzy byli w ziemi Kanaan, przybyli do mnie.

32

A ci ludzie są pasterzami trzód; gdyż hodowcami bydła zawsze byli, a trzody swoje i bydło swoje i wszystko, co do nich należy, sprowadzili.

33

I będzie, gdy zawezwie was Faraon, i powie: Jakie zatrudnienie wasze?

34

To powiecie: hodowcami bydła[961] byli słudzy twoi od młodości naszej aż dotąd, — i my i ojcowie nasi; — abyście osiedli w ziemi Goszen; gdyż obrzydzeniem[962] dla Micrejczyków jest każdy pasterz trzód”.

Rozdział XLVII

1

I przybył Josef i doniósł Faraonowi, i rzekł: „Ojciec mój i bracia moi i trzody ich, i bydło ich, wszystko co do nich należy, przybyli z ziemi Kanaan, — a oto są w ziemi Goszen.

2

I część braci swoich zabrał, pięciu mężów[963], i przedstawił ich Faraonowi.

3

I rzekł Faraon do braci jego: „Jakież zatrudnienie wasze?” I odpowiedzieli Faraonowi: „Pasterzami trzód są słudzy twoi, i my i ojcowie nasi”.

4

I rzekli do Faraona: „Przemieszkiwać w kraju tym przybyliśmy, gdyż nie ma pastwiska dla trzód sług twoich, bo ciężkim głód w ziemi Kanaan; a teraz niechże osiądą słudzy twoi w ziemi Goszen!”

5

I rzekł Faraon do Josefa, mówiąc: „Ojciec twój i bracia twoi przybyli do ciebie:

6

Ziemia Micraim przed tobą jest; na najlepszej ziemi usadów ojca twojego i braci twoich, niech osiądą w ziemi Goszen; a jeśli wiadomo ci, że są między nimi ludzie dzielni, to ustanowisz ich nadzorcami bydła mojego”.

7

I sprowadził Josef Jakuba, ojca swojego, i przedstawił go Faraonowi; i pobłogosławił[964] Jakub Faraona.

8

I rzekł Faraon do Jakuba: „Ileż dni-lat życia twojego?”

9

I rzekł Jakub do Faraona: „Dni-lat wędrówki mojej[965] — sto trzydzieści lat; krótkie i smutne były dni lata życia mojego, i nie doszły dni-lat życia ojców moich[966] w dniach wędrowania ich”.

10

I pobłogosławił Jakub Faraona[967], i wyszedł sprzed oblicza Faraona.

11

I osiedlił Josef ojca swego i braci swoich, i nadał im posiadłość w ziemi Micraim, w wyborowej ziemi, w ziemi Rameses[968], jak rozkazał Faraon.

12

I zaopatrywał Josef ojca swojego, i braci swoich, i cały dom ojca swego chlebem, stosownie do dziatwy[969].

13

GłódA chleba już nie było w całej ziemi, bo ciężkim był głód bardzo; i wycieńczona była ziemia Micraim i ziemia Kanaan z przyczyny głodu.

14

I zebrał Josef wszystkie pieniądze, które się znajdowały w ziemi Micraim i w ziemi Kanaan, za żywność, którą kupowali; i wniósł Josef pieniądze te do domu Faraona.

15

Ale wyczerpały się pieniądze w ziemi Micraim i w ziemi Kanaan; i przybyli wszyscy Micrejczycy do Josefa, mówiąc: „Daj nam chleba. Czemu mamy umierać przed tobą? Bo — nie staje pieniędzy[970]!”

16

I rzekł Josef: „Sprowadźcie bydło wasze, a dam wam za bydło wasze, jeżeli nie staje pieniędzy”.

17

I sprowadzili bydło swoje do Josefa; i dał im Josef chleba za konie, i za stada owiec, i za stada wołów, i za osły; — i wspierał ich chlebem za wszystko bydło ich w roku onym.

18

I upłynął rok ów; i przyszli doń roku drugiego, i powiedzieli mu: „Nie zataim przed panem naszym, że gdy wyczerpały się pieniądze, a stada bydła u pana naszego są, nie pozostało nic przed panem naszym, prócz ciała naszego i ziemi naszej.

19

Czemu zamierać nam przed oczyma twoimi — i nam i ziemi naszej? Kup nas i ziemię naszą za chleb, a będziemy my z ziemią naszą niewolnikami Faraona; tylko daj nasienia[971], abyśmy żyli, a nie pomarli, a ziemia nie spustoszała”.

20

I tak kupił Josef wszystką ziemię Micraim dla Faraona, bo sprzedali Micrejczycy, każdy pole swoje, gdyż wzmógł się między nimi głód. I dostała się ziemia Faraonowi.

21

A lud przeniósł on do miast[972], od końca granic Micraimu, do końca jego.

22

Tylko ziemi kapłańskiej nie kupił, gdyż udział wyznaczony był dla kapłanów przez Faraona, i żywili się wyznaczonym udziałem swoim, który dał im Faraon; przeto nie sprzedawali ziemi swojej.

23

I rzekł Josef do ludu: „Oto kupiłem dzisiaj was i ziemię waszą dla Faraona: oto macie ziarno, i zasiejcie ziemię.

24

I będzie przy żniwie, oddacie piątą część Faraonowi, a cztery części zostaną wam na zasiew pól, i na pożywienie wasze i dla tych co w domach waszych, i na pożywienie dla dziatwy waszej”.

25

I rzekli: „Zachowałeś nas przy życiu! Niechaj znajdziemy łaskę w oczach pana naszego, i niechaj będziemy niewolnikami Faraona!”

26

I ustanowił to Josef za prawo aż do dnia dzisiejszego na ziemi Micraim: Faraonowi piąta część. Jedna tylko ziemia kapłanów nie dostała się Faraonowi.

27

I osiadł Israel w ziemi Micraim, w krainie Goszen; i nabywali posiadłości w niej, i rozplenili się i rozmnożyli się wielce.

28

I żył Jakub w ziemi Micraim siedemnaście lat[973]; a było dni Jakuba, — lat życia jego, — sto czterdzieści i siedem lat.

29

I zbliżył się czas Israela, aby umarł; i wezwał syna swego, Josefa, i rzekł do niego: „Jeżelim też znalazł łaskę w oczach twoich, połóżże rękę twoją pod biodro moje[974], i okaż mi miłość i wierność[975]; nie [chciej] pochować mnie w Micraim!

30

A gdy spocznę przy ojcach moich, wyniesiesz mnie z Micraim, i pochowasz mnie w grobie ich!” I odrzekł: „Uczynię podług słowa twojego!”

31

I rzekł: „Przysiąż mi!” I przysiągł mu. I pokłonił się Israel w głowach łoża[976].

Rozdział XLVIII

1

I stało się po wypadkach tych, że doniesiono Josefowi[977]: „Oto ojciec twój zachorował!” I zabrał obu synów ze sobą: Menasze i Efraima.

2

I oznajmiono Jakubowi, mówiąc: „Oto syn twój, Josef, przybył do ciebie!” I wysilił się Israel, i usiadł na łożu.

3

I rzekł Jakub do Josefa: „Bóg Wszechpotężny[978] objawił mi się w Luz, w ziemi Kanaan, i błogosławił mi.

4

I rzekł do mnie: »Oto rozplenię i rozmnożę cię i wywiodę z ciebie zbór narodów[979], i oddam ziemię tę potomstwu twojemu po tobie w posiadanie wieczne«.

5

A teraz dwaj synowie twoi, którzy ci się urodzili w ziemi Micraim, przed przybyciem moim do ciebie do Micraim, moimi oni[980]: Efraim i Menasze jako Reuben i Szimon będą mi.

6

Dzieci wszakże, które urodzą się z ciebie, po nich, twoje będą[981]: imieniem braci swoich nazywani będą w udziale ich[982].

7

Ja zaś… gdy wracałem z Paddan, umarła mi Rachel w ziemi Kanaan, w drodze, gdy pozostała jeszcze przestrzeń ziemi, aby przybyć do Efraty; i pochowałem ją tam[983] na drodze do Efraty, czyli Beit-Lechem”.

8

I spostrzegł Israel synów Josefa i rzekł: „Któż ci są?”[984]

9

I odpowiedział Josef ojcu swojemu: „Synowie to moi, których dał mi tu [985]Bóg”. I rzekł [Israel]: „Przyprowadźże ich do mnie, a pobłogosławię ich”.

10

A oczy Israela przytępiły się od starości; nie mógł dojrzeć. I przybliżył ich do niego, a on ucałował ich i uściskał ich.

11

I rzekł Israel do Josefa: „Oglądać oblicza twojego nie spodziewałem się, a oto pokazał mi Bóg i potomstwo twoje!”

12

I usunął ich Josef od kolan jego, i pokłonił się twarzą ku ziemi.

13

I wziął Josef obydwu, — Efraima prawą ręką swoją, po lewej Israela, a Menaszego lewą ręką swoją, po prawej Israela[986], — i przybliżył ich ku niemu.

14

Ale wyciągnął Israel prawicę swoją, i położył ją na głowę Efraima, a ten był młodszy, a lewą rękę swoją na głowę Menaszego. Umyślnie przełożył ręce swoje, choć Menasze był pierworodnym.

15

I błogosławił Josefowi[987] i rzekł: „Bóg, przed którego obliczem postępowali ojcowie moi, Abraham i Icchak, Bóg, który mnie prowadził od początku istnienia mojego aż do dnia obecnego,

16

Anioł[988], który wybawił mnie od wszelkiego zła, niechaj błogosławi tym chłopcom; niechaj mianowane będzie na nich imię moje i imię ojców moich, Abrahama i Icchaka, i niechaj rozrosną się w mnóstwo[989] w pośród ziemi!”

17

I zobaczył Josef, iż położył ojciec jego rękę prawą swoją na głowę Efraima, i nie podobało się to w oczach jego; i ujął rękę ojca swojego, aby przenieść ją z głowy Efraima na głowę Menaszego.

18

I rzekł Josef do ojca swego: „Nie tak, ojcze mój! Gdyż ten jest pierworodny; połóż prawicę twoją na głowę jego”.

19

Ale wzbraniał się ojciec jego, i rzekł: „Wiem, synu mój, wiem! I z niego powstanie lud; i on będzie wielkim; wszakże brat jego młodszy większym będzie od niego, a ród jego będzie mnóstwem plemion”.

20

I błogosławił im w on dzień, mówiąc: „Tobą błogosławić będzie Israel w słowach[990]: „Oby uczynił cię Bóg jako Efraima i jako Menaszego!” I przedłożył Efraima nad Menaszego.

21

I rzekł Israel do Josefa: „Oto ja umieram, a będzie Bóg z wami, i przywróci was do ziemi ojców waszych.

22

Ja zaś daję ci udział[991] jeden więcej niż braciom twoim, z tego, co zdobyłem z ręki Emorejczyka[992] mieczem moim i łukiem moim[993]”.

Rozdział XLIX

1

I wezwał Jakub synów swoich i rzekł: „Zbierzcie się a oznajmię wam[994], co spotka was w późnych czasach!

2

Zgromadźcie się i posłuchajcie, synowie Jakuba, a słuchajcie Israela, ojca waszego!

3

Reuben, pierworodny tyś mój, siła moja i pierwiastek mocy mojej! Pierwszeństwo [byś miał] w dostojeństwie i pierwszeństwo w potędze;

4

Ale porywczość była jako powódź; pierwszeństwa mieć nie będziesz![995] Boś wstąpił na łoże ojca twojego; wtedy znieważyłeś![996] [Na] łoże moje wstąpił!

5

Szimon i Lewi to bracia[997]: narzędziami rozboju[998] miecze ich!

6

W radę ich nie wnijdź duszo moja! Ze zborem ich nie łącz się sławo moja! Bo w gniewie swoim zabili męża[999], a w swawoli swej kaleczyli wołu[1000].

7

Przeklęty gniew ich[1001], gdyż zawzięty, i zapalczywość ich, gdyż okrutna! Rozdzielę ich w Jakubie, a rozproszę ich w Israelu[1002].

8

Jehudo! ciebie wysławiać będą bracia twoi[1003]; ręka twoja na karku wrogów twoich; korzyć się tobie będą synowie ojca twojego[1004].

9

Młody lwie Jehudo[1005]! Na zdobyczy, synu mój, wzrosłeś![1006] Przykląkł, zaległ jako lew, jako lwica: któż pobudzi go?

10

Nie ustąpi berło od Jehudy[1007], ani buława spomiędzy stóp jego[1008], póki nie przyjdzie [do] Szilo[1009], a jemu posłuszeństwo ludów!

11

Uwiąże u winogradu osła swojego, a u winorośli wyborowej źrebię oślicy swojej, wypierze w winie odzież swoją, a w soku winogron szatę swą[1010].

12

[Z] iskrzącymi oczami od wina, a białymi zębami od mleka[1011].

13

Zebulun ku brzegom mórz[1012] się rozłoży i przy przystani okrętów, a jego krańce ku Cidonowi[1013]!

14

Isachar osioł kościsty[1014], wyleguje się między zagrodami!

15

Upatrzył miejsce spoczynku, że dobre, i ziemię, że rozkoszna, i nachylił barki swe do dźwigania[1015] i poddał się daninie robotnika[1016]!

16

Dan bronić będzie[1017] ludu swego, jako każde[1018] z pokoleń Israela.

17

Niechaj będzie Dan wężem na drodze[1019], żmiją na ścieżce, co kąsa pęciny rumaka, że pada jeździec jego wznak!

18

Pomocy twojej wyglądam, o Wiekuisty!

19

Gad, — najeźdźcy napierać nań będą[1020], ale on odeprze ich pięty[1021]!

20

Od Aszera tłuste pokarmy[1022], dostarczy on przysmaków królewskich.

21

Naftali łania chyża[1023], przemawia on słowami pięknymi.

22

Różdżką płodną[1024] Josef, różdżką płodną nad zdrojem[1025]; latorośle jego rozkrzewiają się poza mur.

23

I jątrzą go i strzelają nań, i prześladują go[1026] łucznicy.

24

Wszakże pozostaje w mocy łuk jego i giętkimi są ramiona i ręce jego, z rąk Mocarza Jakuba, stamtąd — [od] Pasterza[1027], Opoki Israela!

25

Od Boga ojca twojego, który ci też pomoże[1028], i od Wszechpotężnego, który cię pobłogosławi[1029], błogosławieństwami niebios z góry, błogosławieństwami głębi leżącej nisko, błogosławieństwami piersi i żywota[1030]!

26

Błogosławieństwa ojca twojego, które przewyższają błogosławieństwa przodków moich po granice wzgórz odwiecznych![1031] Niechaj one zstąpią na głowę Josefa i na ciemię wybrańca braci swoich!

27

Binjamin wilk drapieżny[1032]: z rana pożera łup, wieczorem rozdziela zdobycz!”

28

Oto wszystkie dwanaście pokoleń Israela, i oto co powiedział im ojciec ich i błogosławił im, każdego błogosławieństwem jego błogosławił ich[1033].

29

I polecił im i rzekł do nich: „Ja będę przyłączony do ludu mojego: pochowajcie mnie przy ojcach moich, w jaskini, co na polu Efrona Chitejczyka,

30

W jaskini, co na polu Machpela, co naprzeciw Mamre w ziemi Kanaan, którą nabył Abraham wraz z polem od Efrona Chitejczyka na dziedziczny grób.

31

Tam pochowano Abrahama i Sarę, żonę jego, tam pochowano Icchaka i Riwkę, żonę jego, i tam pochowałem i Leę —

32

Nabywszy pole i jaskinię, która w nim od synów Cheta”.

33

I przestał Jakub nakazywać synom swoim i złożył nogi swe na łoże, i skonał; i przyłączony został do ludu swego.

Rozdział L

1

I padł Josef na oblicze ojca swego i płakał nad nim, i całował go.

2

I rozkazał Josef sługom swym, lekarzom, zabalsamować ojca swego; i zabalsamowali lekarze Israela.

3

I upłynęło mu czterdzieści dni — gdyż tyle dni upływa na balsamowaniu — i opłakiwali go Micrejczycy siedemdziesiąt dni[1034].

4

A gdy przeminęły dni płaczu po nim, rzekł Josef do domu Faraona, mówiąc: „Jeżelim też znalazł łaskę w oczach waszych, powiedzcież Faraonowi tak:

5

Ojciec mój zaprzysiągł mnie, mówiąc: »Oto, ja umieram; w grobie moim, którym wykopał sobie[1035] w ziemi Kanaan, tam pochowaj mnie!« A teraz, chciałbym pójść i pochować ojca mojego, i powrócić!”

6

I rzekł Faraon: „Idź, a pochowaj ojca twego, jako zaprzysiągł ciebie[1036]”.

7

I poszedł Josef, aby pochować ojca swego; i poszli z nim wszyscy słudzy Faraona, starsi domu jego, i wszyscy starsi ziemi Micraim.

8

I cały dom Josefa i bracia jego, i dom ojca jego; tylko dzieci swoje i trzody swe, i rogaciznę swą zostawili w ziemi Goszen.

9

Wyprawili się też z nim i wozy i jeźdźcy, tak, że poczet był bardzo wielki.

10

I doszli oni do klepiska Cierniowego[1037], które po drugiej stronie Jardenu i urządzili tam żałobę wielką i ciężką bardzo[1038]; i obchodził po ojcu swym żałobę przez siedem dni.

11

I ujrzeli mieszkańcy ziemi tej, Kanaanejczycy, żałobę na klepisku Cierniowym i rzekli: „Żałoba to ciężka u Micrejczyków!” Przeto nazwano imię jego: Abel-Micraim[1039], które po drugiej stronie Jardenu.

12

Uczynili z nim tedy synowie jego, jako im był przykazał:

13

Ponieśli go synowie jego[1040] do ziemi Kanaan i pochowali go w jaskini na polu Machpela, którą był nabył Abraham wraz z polem na grób dziedziczny od Efrona Chitejczyka, naprzeciw Mamre.

14

I wrócił Josef do Micraim, on i bracia jego, i wszyscy, którzy poszli z nim dla pochowania ojca jego — gdy pochował ojca swego.

15

A widząc bracia Josefa, że umarł ojciec ich[1041], rzekli: „Cóż, jeżeli znienawidzi nas Josef i odda nam wszystko zło, któreśmy mu wyrządzili?”

16

I wysłali do Josefa tak[1042]: „Ojciec twój nakazał przed śmiercią swoją, mówiąc:

17

»Tak powiecie Josefowi: Proszę cię, chciejże przebaczyć winę braci twoich i grzech ich, że zło wyrządzili ci!« A teraz przebaczże winę sług Boga ojca twojego!” I zapłakał Josef gdy tak przemówiono do niego.

18

Poszli tedy i bracia sami, i upadli przed nim i rzekli: „Otośmy niewolnikami twoimi!”

19

I rzekł do nich Josef: „Nie obawiajcie się, bo czyż ja w miejscu Boga?

20

Jakkolwiek umyśliliście zło na mnie, Bóg umyślił to na dobre, aby sprowadzić to, co dziś się stało: aby zachować życie ludu licznego.

21

I tak nie obawiajcie się! Ja będę żywił was i dziatwę waszą”. I pocieszał ich, i przemawiał do serca ich[1043].

22

I został Josef w Micraim, — on i dom ojca jego. I żył Josef sto dziesięć lat.

23

I widział Josef u Efraima dzieci trzeciego pokolenia; synowie też Machira, syna Menaszego, zrodzili się na kolanach Josefa[1044].

24

I rzekł Josef do braci swoich: „Ja umieram; ale Bóg wspomni was i wyprowadzi was z ziemi tej, do ziemi, którą zaprzysiągł Abrahamowi, Icchakowi, i Jakubowi.

25

I zaprzysiągł Josef synów Israela, i rzekł: „Wspomnieć wspomni[1045] Bóg was, a wtedy wyniesiecie kości moje stąd!”

26

I umarł Josef w wieku stu dziesięciu lat, i zabalsamowano go, i złożono do skrzyni w Micraim.