- Ur.
-
4 sierpnia 1859
w
Vågå
- Zm.
-
19 lutego 1952
w
Grimstad
- Najważniejsze dzieła:
-
Głód,
Błogosławieństwo ziemi,
Na zarośniętych ścieżkach
Właściwie: Knud Pedersen; norweski pisarz, laureat literackiej Nagrody Nobla za rok 1920, prekursor modernizmu w powieści psychologicznej i egzystencjalnej. Urodzony jako czwarte dziecko w wielodzietnej rodzinie ubogiego wiejskiego krawca, od dzieciństwa wykonywał pracę fizyczną. Pracował na życie jako pomocnik swojego wuja na poczcie, sprzedawca w sklepie, czeladnik szewski, kamieniarz, a następnie nauczyciel w szkole podstawowej. W roku 1879 opuścił rodzimy okręg Nordland i próbował podjąć karierę literacką w stolicy kraju, Christianii. Debiutował w roku 1877 książką Den Gaadefulde: En Kjærlighedshistorie fra Nordland (Tajemniczy człowiek: historia miłosna z północnej Norwegii), sygnowaną jego prawdziwym nazwiskiem. W roku 1882, entuzjastycznie nastawiony do amerykańskich ideałów równości i wolności, wyemigrował zarobkowo do Stanów Zjednoczonych, gdzie spędził łącznie kilka lat, podejmując się różnych zajęć. Swoje negatywne wrażenia z tego okresu opublikował później w książce mającej postać cyklu artykułów satyrycznych Fra Det moderne Amerikas Aandsliv (Z życia duchowego nowoczesnej Ameryki, 1889). W 1888 roku wrócił do Europy. Dwa lata później opublikował powieść Głód, która przyniosła mu uznanie krytyki i wielki rozgłos, zapoczątkowując w literaturze subiektywizm, kierunek przeciwstawny realizmowi. W roku 1917 wydał powieść Błogosławieństwo ziemi, epicką pochwałę ludzkiej pracy, ziemi i trudu rolnika, za którą w 1920 otrzymał literacką Nagrodę Nobla.
Krytykował kapitalizm, industrializację i nowoczesną demokrację, prezentował poglądy antybrytyjskie i proniemieckie. Podczas okupacji niemieckiej w trakcie II wojny światowej pisał w norweskiej prasie artykuły nakłaniające do współpracy z okupantem, apelował o złożenie broni i zaniechanie oporu wobec nazistów. Po zakończeniu wojny został osadzony w areszcie domowym, następnie poddany badaniom psychiatrycznym. Uznano, że miał upośledzone zdolności umysłowe, wycofano zarzuty o zdradę i zamiast tego w roku 1947 wytoczono mu proces o odpowiedzialność cywilną i skazano na bardzo wysoką grzywnę, która pozbawiła go niemal całego majątku. Swoje doświadczenia z tego okresu opisał w opublikowanej w roku 1949 autobiografii pt. Na zarośniętych ścieżkach.
