Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 467 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Lubisz czytać? Chcesz mieć wolny dostęp do książek?

Dorzuć się!
Blaise Pascal, Prowincjałki
Posłuchaj w ElevenReader

Pobieranie e-booka

Wybierz wersję dla siebie:

.pdf

Jeśli planujesz wydruk albo lekturę na urządzeniu mobilnym bez dodatkowych aplikacji.

.epub

Uniwersalny format e-booków, obsługiwany przez większość czytników sprzętowych i aplikacji na urządzenia mobilne.

.mobi

Natywny format dla czytnika Amazon Kindle.

Prowincjałki (fr. Lettres Provinciales) to polemika filozoficzna w formie epistolarnej: pojedynek Pascala z potężnym zakonem jezuitów i spór osobistej, głęboko przeżywanej pobożności oraz interpretacji Pisma i prawd wiary z jednej strony z religią instytucjonalną z drugiej.

Generalnie więc rzecz aktualna, choć zapewne niełatwa to dziś lektura. Dziś; ponieważ w XVII wieku dzieło to budziło wielkie emocje i zyskało sobie niemałą popularność. Forma listów paryżanina do przyjaciela z prowincji dla współczesnych była atrakcyjna, i to czytelnicy zmienili długi, iście barokowy tytuł nadany przez wydawcę (Listy napisane przez Ludwika de Montalte do przyjaciela-mieszkańca prowincji i do WW.OO. Jezuitów w sprawie nauki o moralności i polityki tych Ojców) na poręczniejszy, pod którym dziś teksty Pascala są znane. Pióro tłumacza, równie lekkie jak autora, i Wstęp Boya Żeleńskiego — to ważne ułatwienia w odbiorze Prowincjałek.

Może kwestie: na ile łaska Boga jest potrzebna człowiekowi do wydobycia się z grzechu czy też różnice interpretacji między św. Augustynem a św. Tomaszem — nie spędzają już snu z powiek zwykłym zjadaczom chleba. Ale istota sporu dotyczy wolności i władzy. Otóż czy można wprowadzić do składu orzekającego 32 pozaregulaminowych osób, żeby przeforsować swoją rację? Można, jeśli ma się władzę. Chociaż… panowie, tak nie można!

O autorze

Blaise Pascal
Aut. Gérard Edelinck, domena publiczna, Wikimedia Commons

Blaise Pascal

Ur.
19 czerwca 1623 w Clermont-Ferrand
Zm.
19 sierpnia 1662 w Paryżu
Najważniejsze dzieła:
Prowincjałki, Myśli, Rozprawa o namiętnościach miłości, Rozprawa o kondycji możnych

Matematyk, fizyk i filozof. Jego prace z zakresu nauk ścisłych pozostają nieprzetłumaczone na polski, choć zawarte w nich koncepcje stanowią znaczące dokonania naukowe. Zajmował się geometrią (Esej o stożkach; Twierdzenie Pascala), arytmetyką (Traktat o trójkącie arytmetycznym; Trójkąt Pascala; ślimak Pascala) i teorią prawdopodobieństwa; skonstruował maszynę liczącą (Pascalina), prowadził doświadczenia fizyczne, badając mechanikę płynów i ciśnienie (udoskonalenie barometru, wynalazek strzykawki; prawo Pascala w hydrostatyce); wbrew swoim współczesnym (m.in. Kartezjuszowi) utrzymywał, że istnieje próżnia. Do najbardziej znanych fragmentów z Myśli Pascala należą te, które wykorzystując teorię prawdopodobieństwa, przekonują, że nieskończenie bardziej korzystne dla człowieka jest założyć, że Bóg istnieje i iść za wskazaniami religii (Kościoła katolickiego) niż przyjąć postawę przeciwną, ponieważ w pierwszym przypadku można ,,wygrać" wszystko: zbawienie, łaskę odpuszczenia grzechów i życie wieczne, w drugim zaś nic (tzw. zakład Pascala). Argument ten uchodzi za zbawienny dla agnostyków i ,,niedowiarków", choć został sformułowany ze stanowiska żarliwego zaangażowania religijnego, któremu Pascal oddał się pod koniec swojego niedługiego, naznaczonego ciężką chorobą życia.
Jego nazwisko patronuje jednemu z wczesnych języków programowania.