Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Tak, dorzucę się do Wolnych Lektur! Tym razem nie pomogę, przechodzę prosto do biblioteki
Strona główna
Informacje Ustawienia Spis treści

Wszystkie zasoby Wolnych Lektur możesz swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać pod warunkiem zachowania warunków licencji i zgodnie z Zasadami wykorzystania Wolnych Lektur.
Ten utwór jest w domenie publicznej.
Wszystkie materiały dodatkowe (przypisy, motywy literackie) są udostępnione na Licencji Wolnej Sztuki 1.3.
Fundacja Wolne Lektury zastrzega sobie prawa do wydania krytycznego zgodnie z art. Art.99(2) Ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych. Wykorzystując zasoby z Wolnych Lektur, należy pamiętać o zapisach licencji oraz zasadach, które spisaliśmy w Zasadach wykorzystania Wolnych Lektur. Zapoznaj się z nimi, zanim udostępnisz dalej nasze książki.

Zasób opracowany na podstawie: Władysław Syrokomla, Gawędy i rymy ulotne, Nakładem Księgarni pod firmą Zawadzkiego i Węckiego, Warszawa 1853.

Utwór powstał w ramach konkursu ,,Współpraca w dziedzinie dyplomacji publicznej 2013", realizowanego za pośrednictwem MSZ RP w roku 2013. Zezwala się na dowolne wykorzystanie utworu, pod warunkiem zachowania ww. informacji, w tym informacji o stosowanej licencji, o posiadaczach praw oraz o konkursie ,,Współpraca w dziedzinie dyplomacji publicznej 2013". Publikacja wyraża jedynie poglądy autora i nie może byc utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.

Opracowanie redakcyjne i przypisy: Paulina Choromańska, Aleksandra Sekuła.

Wydawca: Fundacja Nowoczesna Polska

Ilustracja na okładce: Alaskan Dude@Flickr, CC BY 2.0.

Szacowany czas do końca: -
Władysław Syrokomla, Rymy ulotne, Gwarinos

Władysław Syrokomla

Gwarinos

Przedwiośnie → ← Do ***

Spis treści

    I
  1. II

    Władysław SyrokomlaRymy ulotneGwarinosStara hiszpańska ballada

    I

    1
    Ej Francuzi! czyż nie boli
    Roncewalska was przegrana[1]?
    Padli trupem lub w niewoli
    Bohatéry Karlomana.
    5
    I Gwarynos stracił wieńce
    Dawnych zwycięstw skroni męskich,
    Dzień potyczki dał go w ręce
    Siedmiu królów saraceńskich —
    Kość rzucili siedém razy,
    10
    A los jedno wciąż stanowi;
    I Gwarinos siedem razy,
    Przysądzony Marlotowi.
    Król z radością jeńca bierze,
    Bo on droższy mu od złota,
    15
    «Słuchaj — mówi — słów Marlota,
    Chrześcijański bohaterze!
    Zrzuć z twych piersi krzyż ten słaby,
    Przyjmij świętą cześć proroka,
    Będziesz wodzem nad Araby,
    20
    I źrzenicą mego oka.
    Dam ci skarby niezliczone,
    Odziedziczysz tron mój w spadku,
    Jedną córkę bierz za żonę,
    Drugą oddam ci w dodatku».
    25
    — «Cześć ci królu za twe słowa,
    Za twe łaski, za twe dary,
    Lecz niech Chrystus mię uchowa
    Od przyjęcia twojéj wiary!
    Nie chcę żony, łask, nadziei,
    30
    Nie chcę Maurów wieść na boje;
    Z tamtéj strony Pirenei,
    Król, kochanka, wszystko moje…»
    Złość okrutna wstrzęsła Maura…
    «Gardzisz złotem, szczęściem, władzą!
    35
    Niech mi zaraz tego giaura
    Do wiezienia odprowadzą!
    W najstraszniejszy loch pokuty
    Niech zawiedzie go odźwierny,
    W sześć łańcuchów mocno skuty
    40
    Niechaj gnije pies niewierny.
    A gdy święte dni nadbiegą,
    Zwołać trąbą naród mnogi,
    I gdzie ulic cztéry drogi,
    Smagać do krwi niegodnego…»

    II

    45
    Płyną lata!… on w ciemnicy,
    Przyszedł dzień świętego Jana,
    Dzień to święty bez różnicy,
    Dla Araba i Hiszpana.
    Składa modły tłum narodu,
    50
    I w meczecie, i w kościele,
    Syn zachodu i syn wschodu,
    Po ulicach kwiaty ściele.
    Król Marlotes siadł w purpurze,
    I zabawą lud weseli,
    55
    Kazał tarczę przybić w górze,
    Rzucać kopiję do celi…
    Kilka godzin już igrzyska,
    Nikt nie trafił w celi oko:
    Każdy Arab włócznię ciska,
    60
    Ale meta za wysoko.
    Gniew na króla osiadł czole,
    Ogień w oku, groźba w mowie,
    I straszliwą jego wolę,
    Ogłaszają heroldowie:
    65
    «Ssać nie mogą niemowlęta,
    Jeść ni pić usta niczyje,
    Póki cel nie będzie tknięta,
    Póki tarczy kto nie zbije!»
    Powstał w mieście okrzyk dziki,
    70
    Aż pod ziemię jęki płyną;
    «Ach! co znaczą te okrzyki?»
    Sam do siebie rzekł Gwaryno!
    «Czy to radość jakaś żywa?
    Czy się żeni kto z królewną?
    75
    Albo trąba lud przyzywa
    I mię smagać będą pewno!»
    Maur, podziemnych stróż sklepieni,
    Rzekł mu na to: «Jesteś w błędzie,
    Nikt z królewną się nie żeni,
    80
    Ciebie smagać nikt nie będzie;
    Dzisiaj wielkie Jana święto,
    Ciska włócznie młodzież nasza,
    Dotąd celu nie draśnięto,
    A król gniewny tak ogłasza:
    Niech nikt nie je ani pije,
    Ani starzy, ani mali,
    Póki mety kto nie zbije,
    Póki tarczy nie powali!»
    85
    Więc Gwarinos drży tajemno:
    «Ej strażniku, gdyby zbroja!
    Gdyby śnieżny koń mój ze mną,
    I stalowa włócznia moja!
    Włócznia, co służyła godnie,
    90
    W Karlomana świętej sprawie,
    W zakład głowę moją stawię —
    Zbiłbym tarczę niezawodnie!»
    — «Jak to! ufasz twojej ręce?
    Twojej sile? twemu oku?
    95
    W tej katuszy inni jeńce
    Nie przeżyli ani roku…
    Twoją szyję w ciężkiéj sforze
    Siedem lat jak łańcuch mula,
    Chcesz? pobiegę wraz do króla,
    100
    I żądanie twe przełożę».
    Stróż zatrzasnął stalne wrota,
    Aż zawyła podziem głucha,
    I pośpiesza do Marlota,
    I tak szepce mu do ucha:
    105
    «Ten Gwarinos co w sklepisku
    Siódmy rok w kajdany dzwoni,
    Chce zbić tarczę na igrzysku,
    Prosi swego konia, broni».
    Król zakrzyknął: «On? w téj chwili?
    110
    Jeszcze w lochu nie zgnił marnie?
    Chyba żeście mu szczędzili,
    Głodu, więzów i męczarnie?!
    Niech tu przyjdzie! hola straże!
    Dać mu jego strój orężny!
    115
    Gdy go dźwignie, cud pokaże,
    Jeden więzień niedołężny!»
    Zbroję więźnia rdza przejadła,
    Koń lat siedem piasek woził.
    On podobny do widziadła,
    120
    Szedł przed króla… okiem groził…
    I uzbroił się z pośpiechem;
    Dosiadł konia… przejrzał broni…
    A Marlotes parskał śmiechem:
    «No! obaczym cud twej broni…»
    125
    Twarz wybladła i znędzniała,
    Wnet się płoni i rozchmurza,
    Więzień ożył… męstwem pała….
    Ruszył w harce jako burza.
    Rumak zarżał… bo widocznie
    130
    Wspomniał bitwy, poznał pana,
    Więzień silnie cisnął włócznię,
    Spadła tarcza potrzaskana…
    Powstał gwar zazdrośnéj wrzawy,
    W górę mieczów błysło wiele,
    135
    Ale miecz Gwaryna rdzawy,
    Naokoło trupy ściele —
    Silnie konia spiął ostrogą…
    Stary koń w podkowę dzwoni,
    Maury w pogoń lecą drogą…
    140
    Więzień umknął od pogoni. —
    Dobiegł Francji, tam go szczérze
    Spotkał wiernych tłum wasali,
    Tam go damy i rycerze
    Z uwielbieniem powitali. —

    1845

    Przypisy

    [1]

    roncewalska (…) przegrana — rozsławiona przez średniowieczną epikę rycerską (m.in. Pieśń o Rolandzie) bitwa w wąwozie Roncevaux (także: Roncevalles, Ronsewal) stoczona 15 sierpnia 778 przez tylną straż osłaniającą odwrót z Hiszpanii wojsk frankijskich pod wodzą Karola Wielkiego; w legendzie przeciwnikami Franków byli Saracenowie (tj. Arabowie, „niewierni”), w istocie był to odwet górali baskijskich za zburzenie ich stolicy Pampeluny. [przypis edytorski]

    15 zł

    tyle kosztują 2 minuty nagrania audiobooka

    35 zł

    tyle kosztuje redakcja jednego krótkiego wiersza

    55 zł

    tyle kosztuje przetłumaczenie 1 strony z jęz. angielskiego na jęz. polski

    200 zł

    tyle kosztuje redakcja 20 stron książki

    500 zł

    Dziękujemy za Twoje wsparcie! Uzyskujesz roczny dostęp do przedpremierowych publikacji.

    20 zł /mies.

    Dziękujemy, że jesteś z nami!

    35 zł /mies.

    W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na opłacenie jednego miesiąca utrzymania serwera, na którym udostępniamy lektury szkolne.

    55 zł /mies.

    W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na nagranie audiobooka, np. z baśnią Andersena lub innego o podobnej długości.

    100 zł /mies.

    W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na zredagowanie i publikację książki o długości 150 stron.

    Bezpieczne płatności zapewniają: PayU Visa MasterCard PayPal

    Dane do przelewu tradycyjnego:

    nazwa odbiorcy

    Fundacja Wolne Lektury

    adres odbiorcy

    ul. Marszałkowska 84/92 lok. 125, 00-514 Warszawa

    numer konta

    75 1090 2851 0000 0001 4324 3317

    tytuł przelewu

    Darowizna na Wolne Lektury + twoja nazwa użytkownika lub e-mail

    wpłaty w EUR

    PL88 1090 2851 0000 0001 4324 3374

    Wpłaty w USD

    PL82 1090 2851 0000 0001 4324 3385

    SWIFT

    WBKPPLPP

    x
    Skopiuj link Skopiuj cytat
    Zakładka Istniejąca zakładka Notka
    Słuchaj od tego miejsca

    Pora na chwilę przerwy :)

    Podoba Ci się nasza biblioteka? Wesprzyj ją drobną wpłatą, a otrzymasz wcześniejszy dostęp do prapremier!

    Jeśli wciąż chcesz mieć nasze książki zawsze pod ręką — wesprzyj Wolne Lektury 1,5%!
    KRS: 0000070056
    Nazwa organizacji: Wolne Lektury

    Chcemy, aby każde dziecko w Polsce miało wygodny i bezpłatny dostęp do lektur szkolnych - zróbmy to razem! Wspieraj Wolne Lektury stałą wpłatą!
    Kliknij, by dowiedzieć się więcej >>>

    Warto wspierać czytanie w każdej formie, możliwie dostępne dla wszystkich. I takich książek, po które warto sięgnąć

    Sylwia Chutnik

    Znajdź nasze książki na Legimi! Za każdym razem, kiedy czytasz lub słuchasz Wolnych Lektur w księgarni Legimi, wspierasz naszą bibliotekę - DZIĘKUJEMY!

    Co nowego na Wolnych Lekturach? Dowiesz się z naszego newslettera. Kliknij, by się zapisać.

    Potrzebujemy Twojej pomocy! Wspieraj Wolne Lektury stałą wpłatą. Kliknij i zadeklaruj comiesięczne wsparcie >>>

    Audiobooki Wolnych lektur znajdziesz też na naszym kanale na YouTube.

    Regularnie dodajemy nowe książki. By ich nie przegapić, subskrybuj nasz kanał.

    Kliknij obrazek, by subskrybować!

    Bez wsparcia czytelników Wolne Lektury nie będą się rozwijać. Nie pozwól na to! Kliknij i dorzuć się!

    Czy wiesz, że żeby wciąż docierać do miejsc, w których nie wszyscy mają dostęp do biblioteki, potrzebujemy Twojego wsparcia? Kliknij i dorzuć się!

    Dlaczego warto pamiętać o Kochanowskim, w jaki sposób zmiana akcentu może symbolizować bunt, jak rymować, aby prawie nikt nie zauważył, że rymujecie - wszystkiego dowiesz się słuchając Mistrzowskiej Szkoły Poezji.
    • NIP: 952-187-70-87
    • KRS: 0000070056
    • REGON: 017423865
    • Numer konta: 75 1090 2851 0000 0001 4324 3317
    Wolne Lektury to projekt prowadzony przez fundację Wolne Lektury.
    MKiDN
    Strona biblioteki Wolne Lektury powstała dzięki dofinansowaniu ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.