Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Julian Tuwim, Lokomotywa i inne wiersze dla dzieci

Pobieranie e-booka

Wybierz wersję dla siebie:

.pdf

Jeśli planujesz wydruk albo lekturę na urządzeniu mobilnym bez dodatkowych aplikacji.

.epub

Uniwersalny format e-booków, obsługiwany przez większość czytników sprzętowych i aplikacji na urządzenia mobilne.

.mobi

Natywny format dla czytnika Amazon Kindle.

O czym marzy Dyzio? Gdzie są okulary pana Hilarego? Dlaczego słowik spóźnia się na kolację?

Błyskotliwy humor z morałem to przepis na poetycki sukces — ponadczasowe utwory Juliana Tuwima zamieszczone w Lokomotywie i innych wierszach dla dzieci wychowały kilka pokoleń Polaków i do dziś bawią nie tylko najmłodszych, ale także dorosłych.

Tomasz Trąbalski jest roztrzepanym słoniem, który ma „wszystko słoniowe — oprócz pamięci” — zapomina imion najbliższych (niekiedy nawet własnego!), umykają mu terminy umówionych spotkań, a jego orientacja w terenie również nie jest najlepsza. Roztargniony pan Hilary i jego historia związana z poszukiwaniem okularów to dowód na to, że najciemniej jest pod latarnią. Tymczasem w gniazdku na akacji roztrzęsiona pani Słowikowa niepokoi się o swego męża, pana Słowika, który już dawno temu powinien wrócić do domu na kolację. Wytworne potrawy na suto zastawionym stole zaczynają stygnąć, a gospodarza nadal nie ma… W wierszach Okulary, Słoń Trąbalski i Spóźniony słowik Tuwim w żartobliwy sposób opisuje ludzkie słabostki.

Dyzio Marzyciel to kolejny bohater poezji Tuwima i — jak dowiadujemy się z wiersza — miłośnik słodkości. Chłopiec leniuchuje na łące, oddaje się marzeniom i obserwuje niebo. Wszystkie chmurki wydają mu się być podobne do łakoci: obłoczki są jak waniliowy krem, różowe chmurki to lody malinowe…

W wierszu Abecadło Tuwim w zabawny sposób opisuje perypetie wybranych literek, nadając mu jednocześnie charakter dydaktyczny. Za sprawą zręcznej gry słów i przypisania „bohaterom” cech typowych dla ludzi autorowi udało się stworzyć w zaledwie kilku wersach wciągającą fabułę.

Lokomotywa to jeden z najbardziej rozpoznawalnych wierszy Tuwima. Jest wyrazem uznania dla postępu technicznego. Opisuje wygląd i mechanizmy działania potężnej maszyny, mogącej pomieścić wielu pasażerów. Autor wplata w tekst wyrazy dźwiękonaśladowcze, które pobudzają wyobraźnię czytelnika. Podobny zabieg zastosował w Ptasim radiu — wierszu opisującym dyskusję ptaków zamieszkujących las, przeprowadzaną w trakcie audycji radiowej, która kończy się wielką kłótnią, przepychankami i interwencją ptasiej policji. W naradach zabierają głos przedstawiciele bardziej i mniej znanych gatunków, między innymi słowik, czubatka, gąska i jemiołuszka.

Wiersz Pstryk to kolejny po Lokomotywie utwór poruszający tematykę nowinek technologicznych i postępu cywilizacyjnego. Dzieci w prostych słowach dowiadują się z niego, czym jest prąd i skąd się bierze światło w domu.

Rzepka przenosi czytelnika do ogrodu, gdzie dziadek wyhodował potężny korzeń i głowi się nad tym, jak go wyrwać. Z pomocą dziadkowi przychodzą babcia, wnuczek i różne zwierzęta. Z wiersza płynie przesłanie, że współdziałanie jest koniecznym warunkiem osiągnięcia zamierzonego celu. Podobny morał znajdujemy w utworze Wszyscy dla wszystkich, w którym to Tuwim wskazuje, że ludzie są od siebie zależni, a każdy zawód jest potrzebny i powinien być tak samo ceniony.

Julian Tuwim to jeden z głównych przedstawicieli epoki dwudziestolecia międzywojennego. Oprócz wierszy dla dzieci i dorosłych pisał również skecze kabaretowe i teksty piosenek, a także tłumaczył poezję francuską, niemiecką, rosyjską i łacińską (znał również język esperanto). Jego debiut poetycki nastąpił w 1913 roku, kiedy to w „Kurierze Warszawskim” opublikowano wiersz Prośba.

Zbiór Lokomotywa i inne wiersze dla dzieci jest dostępny na Wolnych Lekturach jako e-book (EPUB i Mobi Kindle) oraz plik PDF. Wybrane utwory dla najmłodszych autorstwa Juliana Tuwima to lektura szkolna w klasach I–III szkoły podstawowej.

Ta książka jest dostępna dla tysięcy dzieciaków dzięki darowiznom od osób takich jak Ty!

Dorzuć się!

O autorze

Julian Tuwim
fot. Władysław Miernicki, domena publiczna, Wikimedia Commons

Julian Tuwim

Ur.
13 września 1894 w Łódź
Zm.
27 grudnia 1953 w Zakopane
Najważniejsze dzieła:
Sokrates tańczący, Rzecz czarnoleska, Bal w operze, Wiersze dla dzieci, Kwiaty polskie

Poeta i pisarz polski pochodzenia żydowskiego, jeden z najważniejszych przedstawicieli epoki dwudziestolecia międzywojennego. Poza liryką tworzył również wodewile, libretta operetkowe oraz skecze kabaretowe; tłumaczył poezję francuską, rosyjską, niemiecką i łacińską. Był współzałożycielem kabaretu literackiego Pikador, współtwórcą grupy poetyckiej Skamander, a także członkiem założycielem Związku Artystów i Kompozytorów Scenicznych (ZAiKS). W trakcie swojej kariery literackiej współpracował z pismami takimi jak „Wiadomości Literackie”, „Cyrulik Warszawski”, „Szpilki”, „Problemy” czy „Skamander”.

Przyszedł na świat w 1894 roku w Łodzi. Jego ojciec, Izydor Tuwim, zdobywszy gruntowne wykształcenie (studiował w Paryżu, władał kilkoma językami obcymi), pracował jako urzędnik w Azowsko-Dońskim Banku Handlowym. Matka, Adela z Krukowskich, wychowywała się w rodzinie inteligenckiej; zmarła tragicznie w 1942 roku podczas likwidacji getta w Otwocku.

Julian Tuwim ukończył Męskie Gimnazjum Rządowe w Łodzi. W 1916 przeprowadził się do Warszawy w celu odbycia studiów na Uniwersytecie Warszawskim (prawo i filozofia), których ostatecznie nie ukończył. W 1911 roku zadebiutował przekładem wierszy Leopolda Staffa na język esperanto, a jego właściwy debiut literacki miał miejsce w roku 1913, kiedy to na łamach „Kuriera Warszawskiego” ukazał się wiersz Prośba (podpisany inicjałami Stefanii Marchew – przyszłej żony Tuwima). Podczas wojny polsko-bolszewickiej był pracownikiem Biura Prasowego Józefa Piłsudskiego. W 1939 roku wyemigrował do Francji, a następnie udał się do Rio de Janeiro i ostatecznie osiadł w Nowym Jorku, gdzie przebywał przez kilka lat. Na uchodźstwie pracował nad jednym z najszerzej zakrojonych swych dział, poematem dygresyjnym Kwiaty polskie (nigdy nieukończonym, fragmentarycznie opublikowanym już w czasie okupacji niemieckiej w Polsce).
W 1946 roku powrócił do Polski. W 1947 zainicjował powstanie Teatru Nowego, w którym sprawował funkcję kierownika artystycznego i literackiego. Wraz z żoną Stefanią, adoptowaną córką Ewą i siostrą Ireną mieszkał w otrzymanym po wojnie domu w Aninie.

Tworzył zarówno dla dorosłych, jak i dla dzieci. Jego wiersze dla najmłodszych charakteryzują się błyskotliwym humorem, wciągającą fabułą i zaskakującym zakończeniem z morałem. Natomiast twórczość skierowana do dorosłych niekiedy bywa trudna w interpretacji z uwagi na częste stosowanie gry słów i wieloznaczność. Poezja Tuwima stoi w opozycji do idei Młodej Polski. Autor był piewcą witalizmu, codzienności i zwyczajnego życia, często sięgał do motywów religijnych, mitologicznych i apokaliptycznych.

Julian Tuwim zmarł na atak serca 27 grudnia 1953 roku w Zakopanem, w pensjonacie należącym do ZAiKS-u. Jego grób znajduje się na warszawskich Powązkach.