Dobra kobieta zaprowadziła Basię na dalekie miejsce poza miastem, gdzie rosły drzewa i stały krzyże...
Czekał ją jeszcze jeden obowiązek, bardzo pilny: odwiedzenia grobu matki i wizyta u pani Natalii...
Na cmentarzu wybrały tanie miejsce, puste i gołe, daleko od bramy i od kościoła. Justyna...
Na tym miejscu, już bliskim ogrodzenia, cmentarz jest cały zatopiony zielenią, groby leżą jak krótkie...
Droga na cmentarz powoli z miejsca żywych zamienia się na miejsce umarłych. Ale, objęte pustą...
Głodny, zmęczony i upadły na duchu, wrócił do swojej rudery. Przez cały czas myślał i...
Odwiedził miejsce porzuconych już poręb.
Zbocza gór miały smutny, żałosny wygląd pobojowiska.
Z wybujałej trawy...
Birara szedł przez znane mu cmentarzysko leśne.
Leżały tu nędzne, smutne szczątki wspaniałej przed laty...
Przed tobą groby, za tobą groby, na prawo i na lewo także groby, pod tobą...
W związku z cmentarzem poruszane są problemy sensu życia, wyobrażeń o życiu pośmiertnym - jest to miejsce ważne w każdej kulturze, choć jednocześnie cmentarze umieszczane są na obrzeżach osiedli ludzkich (i przez to niejako przesuwane na margines codzienności). Ciekawy fragment związany z pobytem na cmentarzu w Zaduszki znalazł się w pierwszej części Chłopów Reymonta; motyw gra istotną rolę w Dziadach Mickiewicza i wielu innych utworach.
