— Zapomniałam, zapomniałam! — szepnęła, wskazując zwierciadło. — Zajrzeć tam — przed śmiercią zapomniałam!
Uśmiechnęła się do własnej zapominawczości...
Dwa kierunki — Badając zwierciadło samo w sobie nie odkrywamy na nim ostatecznie nic oprócz rzeczy...
Albowiem wrogowie twoi pokazali nam obraz twój w swoim zwierciadle: oto spojrzałeś ku nam maszkarą...
Umieć się zaskoczyć. — Kto siebie samego chce ujrzeć takim, jakim jest, musi umieć siebie samego...
— Jestem bardzo stare — zabrzękło — bardzo stare! Odbiłom już więcej, niż to sobie wyobrazić możecie. A...
Gabinet, gdzie siedzieliśmy, był mały, ale jedyne lustro, które go zdobiło, umieszczone było w ten...
Nikt się nie będzie dziwił, że to wszystko wyciągałem na światło; że to i owo...
Lustro daje możliwość spojrzenia sobie samemu prosto w twarz, konfrontacji z sobą i swymi czynami. Ważną rolę gra zwierciadło w Hamlecie: mają w nim się przejrzeć zbrodniczy Król i Królowa. Poza tym odbicie lustrzane stoi w szeregu zjawisk sobowtórowych (obok cienia, maski czy portretu). Niezwykle ciekawa scena, która łączy motyw lustra z sytuacją sobowtórową, pojawia się w Lalce Prusa. W paryskim hotelu Wokulski przeraża się na widok swojego odbicia, co prowadzi do refleksji filozoficznych i psychologicznych (bogata wiedza Prusa z tego zakresu znajduje swoje odbicie w jego twórczości). Swoistą fantazmatykę i metaforykę ma również lustro odbijające inne lustro — jest to sytuacja nieskończonych odbić: pustych, labiryntowych, melancholijnych, wiodących do zatracenia poczucia rzeczywistości i jej sensu.
