— Marto! Prawda, żeśmy kłamali, prawda?!… — i wił się na swym łóżku jakby w strachu śmiertelnym...
Ruchy rewolucyjne dziewiętnastego wieku były w pewien sposób szczęśliwe, ponieważ nie miały za sobą...
Na tym zresztą tle toczył się spór w łonie Towarzystwa: pierwszy jego prezydent, Józef...
Przyczyny owych buntów i niepokojów autor widzi w przemieszaniu się osób i klas społecznych, w...
Następnie po tysiącach, tysiącach, tysiącach lat, po pismach hieroglificznych i demotycznych, po pismach nilotycznych, kryptycznych...
Wszyscy mieszczanie i szlachta i panowie najwięksi oddawali dzieci swoje do szkół; edukacyja i karność...
Pierwsi pijarowie jakoś około roku 1749 czyli trochę wyżej odważyli się wydrukować w jednym kalendarzyku...
Nie dosyć było na usilności profesora, chcącego dla swojej sławy i zasługi wlać umiejętność tego...
Drugi sposób do nawyknienia łaciny był zakaz surowy, aby student do studenta nie ważył się...
Akademije publiczne miały bez wątpienia i mają przywileje immunitatis (jako to: krakowska, zamojska i wileńska...
Motyw znajdzie zastosowanie we wszystkich utworach, w których mowa o szkole i nauczaniu (edukacji), a także takich, w których pojawiają się refleksje na temat życia i działalności naukowców. Zapewne najbardziej odpowiadają tej tematyce teksty oświeceniowe oraz utwory napisane przez pozytywistów (w Lalce Prusa nauka stanowi ważny drogowskaz życiowy zarówno dla Wokulskiego, jak też — w odmienny sposób — dla Ochockiego; znajdziemy tu zarówno wątek nauki rozumianej jako kształcenie, jak i pojmowanej jako działalność badawcza). Nauka jako motyw literacki często pojawia się w Satyrach Krasickiego:
,,Poszła w handel nauka, kramnicą drukarnie,
Głód kładzie pióro w rękę, zysk do pisma garnie." (Pochwała wieku)
