Adam Mickiewicz
Przegląd wojska
Pułki stanęły; — patrzą car, car jedzie,
Tuż kilku starych, konnych admirałów,
Tłum adiutantów i ćma...
Tak samo jak prawo naszego proroka broni nam użytku wina, tak zakaz pana zabrania go...
Jeden z tych synów pojął sobie żonę u rybaków, drugi ją wybrał pomiędzy sokolnikami, trzeciemu...
Wyciągnął rękę i spod przycisku wyjął list, już przeczytany, lecz który po raz drugi chciał...
Wyszczególniliśmy na naszej liście te narodowości, z którymi powiązany był proces kształtowania się polskiej tożsamości narodowej; dlatego obok Polaka uwzględniliśmy Niemca i Rosjanina — na ich temat znajdziemy najwięcej literackich wypowiedzi.