Henryk Sienkiewicz
Krzyżacy, tom pierwszy
Na popasie począł więc wypytywać o nią i Czecha, i Sanderusa — ale obaj nie wiedzieli...
Na popasie począł więc wypytywać o nią i Czecha, i Sanderusa — ale obaj nie wiedzieli...
Widział tedy pan Skrzetuski, że jego ekspedycja może istotnie jest spóźnioną; może, nim dojedzie do...
Nietrudno by mi nawet przyszło wyrzec się innych bogów, bo wszakże żaden rozumniejszy umysł i...
Rozum mówi, że ta nauka jest boska i najlepsza, serce to czuje, a takim dwom...
>— Słuchajcie mnie, Piotrze, Linusie i ty, Ligio! Mówiłem, co mi nakazał mój ludzki rozum, ale...
Twój bystry umysł potrafi prawdę rozpoznać, a gdy poznasz, to ją pokochasz, bo może można...
Pan wielki zabić słonia, a Kali go jeść zamiast zbierać trawę i gałęzie.
Lecz „pan...
Z czego baczyć każdy może, co to jest mieć mądrość, zwłaszcza taką, o której tu...
Kto też jest okrutny, a dobrych uczynków miłosiernych nie czyni, do tego mądrość Boża nie...
Jest jeszcze druga przyprawa do brania i uproszenia mądrości z nieba: nabyta nauka z pracej...
O rozumie wiele mówi w Satyrach Krasicki — podkreśla jego wartość, a także przeciwstawia głupocie. W romantyzmie rozum staje się przeciwieństwem serca, które reprezentuje „czucie i wiarę” (Romantyczność Mickiewicza). Romantycy przewartościowali pojęcie rozumu, przyznając wyższą rangę temu, co niedostępne poznaniu za pomocą „szkiełka i oka”. Dopiero pozytywizm stanie się kolejną epoką literacką, która mając tradycję romantyczną zapisaną w sercu (Lalka Prusa), rozumowi będzie oddawała cześć.