Przypisy

facjenda — folwark [dziś popr. w tym znaczeniu: hacjenda; red. WL]. [przypis autorski]

Fac te ipsum felicem (łac.) — uczyń siebie samego szczęśliwym (Seneka). [przypis autorski]

fafoły — brudy. [przypis autorski]

faktem jest, iż w chwili jego śmierci — na krótki czas przed śmiercią napisał odę, która ma tę zaletę, iż dobrze wyraża jego uczucia: L'ultimo di Anacreontica. A Elvira Vedi tu dove il rio/ Lambendo un mirto va,/ La del riposo mio/ La pietra surgerà./ Il passero amoroso,/ E il nobile usignuol,/ Entro quel mirto ombroso/ Raccoglieranno il vol./ Vieni, diletta Elvira,/ A quella tomba vien,/ E sulla muta lira,/ Appoggia il bianco sen./ Su quella bruna pietra,/ Le tortore verran,/ E intorno alla mia cetra,/ Il nido intrecceran./ E ogni anno, il di che offendere/ M'osasti tu infedel,/ Faro lessù discendere/ La folgore del ciel./ Odi d'un uom che muore/ Odi lestremo suon/ Questo appassito fiore/ Ti lascio, Elvira, in don./ Quanto prezioso ei sia/ Saper tu il devi appien;/ Il di che fosti mia,/ Te l'involai dal sen./ Simbolo allor d'affetto,/ Or pegno di dolor,/ Torno a posarti in petto/ Quest' appassito fior./ E avrai nel cuor scolpito,/ Se crudo il cor non è,/ Come ti fu rapito,/ Come fu reso a te./ S. Radael [Ostatni dzień. Anakreontyk. Do Elwiry.: Widzisz miejsce, gdzie płynie ten strumień, kąpiąc drzewo mirtowe? Tam będzie się wznosił mój grobowy kamień. Kochliwy wróbelek i szlachetny słowik będą odpoczywały w cieniu tego mirtu. Przyjdź, droga Elwiro, przyjdź na mój grób i oprzyj na mej niemej lutni twoje białe łono. Na ten ciemny kamień przylecą turkawki, zbudują gniazdo dokoła mej lutni. I co rok, w dniu, w którym ważyłaś się mnie zdradzić, niewierna! ściągnę tam piorun z nieba! Przyjm, przyjm ostatnie słowo umierającego. Spójrz na ten zwiędły kwiat, zostawiam ci go, Elwiro, daję ci go. Jak on jest drogi! musisz to wiedzieć. W dniu, w którym zostałaś moją, uszczknąłem go na twoim łonie. Godło uczucia niegdyś, zakład cierpienia dziś, zwracam ten zwiędły kwiat na twoje łono. A ty wyryjesz w twoim sercu, jeśli twe serce nie jest bezlitosne, jak ci go wzięto, jak ci go oddano”. G. Redaelli; przyp. tłum.]. [przypis autorski]

fakt nieprzerwanie ciągłej pamięci przedstawia się jako psychologiczny wyraz logicznej zasady tożsamości — Tym samym, jak mam nadzieję, śmiałość tego zupełnie nowego przejścia z dziedziny pamięci do logiki może być uważana za dostatecznie uzasadnioną. [przypis autorski]

fakt — wypadek. [przypis autorski]

fakty przeistoczenia się w istotę żeńską tam, gdzie (…) ekstyrpacja męskiego gruczołu rozrodczego — Tak samo jak i na odwrót: przy kastracji żeńskiego zwierzęcia nie można bezwzględnie zaprzeczyć maskulinizacji. [przypis autorski]

fałszywa naukowość — jest to wynikiem złego wpływu nauk ścisłych, gdzie eliminacja osobowości jest uprawniona, a nawet konieczna, na filozofię, w obrębie której właśnie o stosunek osobowości do świata chodzi. W ten sposób następuje sfałszowanie samego problemu; zamiast dotyczących go pojęć koniecznych muszą być użyte sztuczne konstrukcje, zaciemniające przedmiot badania. [przypis autorski]

[przypis autorski]

Fanatycznym prześladowcą czarowników i czarownic był uczony i nabożny teolog na tronie, król Jakub I, syn Marii Stuart. W czasie podróży po wybrzeżach Szkocji złapała go burza na morzu… — Helbing-Bauer, op. cit., s. 232. [przypis autorski]

fanza — chata. [przypis autorski]

faramuszka — drobiazg. [przypis autorski]

farbują ogólnie włosy za pomocą heune — Lawsonia, roślina, z której liści robią odwar zwany henne [dziś: henna; red. WL], zabarwiający włosy i paznokcie na żółtopomarańczową barwę; domieszka liści indygo wytwarza kolor czarny. [przypis autorski]

farewell — szczęśliwej drogi. [przypis autorski]

Farsi midanid? — Czy znasz farsi? [przypis autorski]

fartaszka — grzechotka. [przypis autorski]

Far West (ang.) — Daleki Zachód. [przypis autorski]

farys — jeździec. Jest to zaszczytne nazwanie u Arabów Beduinów, znaczące to samo, co chevalier, rycerz w wiekach średnich. [przypis autorski]

Fate show thy force (…) and be this so (ang.) — A teraz, losie, popisz się z swą mocą:/ Co ma być, musi stać się, nikt nie rządzi sobą. [przypis autorski]

Fatum jedno spokojne, niewzruszone, rozum nieubłagany świata — Fatum u Rzymian, ανανϰη u Greków według Hezjoda, syn Nocy i Chaosu, znaczyło przeznaczenie, konieczność wyższą od wszystkich bogów i duchów czy niebieskich, czy piekielnych; wystawiali go pod postacią starca gniotącego nogami ziemię, a trzymającego w dłoniach urnę, w której spały losy śmiertelnych — najczęściej jednak, w sensie idealnym pojmowany, znaczył jedność boską, ostatnią przyczynę, matematykę, uniwersum, której nic oprzeć się nie mogło. [przypis autorski]

fejtoka — cmentarz. [przypis autorski]

Feldman (…) wspomniał o jego związkach „z najnaiwniejszymi naturalistami” — W. Feldman, Piśmiennictwo polskie, s. 196. [przypis autorski]

Felkerson — w inn. źrd. nazywany także Felkerzanem (Gord. I, 448) i Felkerzonem (Koch. Ann. I, 457), rodem z Niemiec, był już w r. 1660 rotmistrzem regimentu rajtarskiego. [przypis autorski]

Feralny tydzień — działo się to za czasów szkoły rosyjskiej. [przypis autorski]

Ferdynand Trojnicki — Żyje. Jest w Warszawie. Pracuje. [przypis autorski]

Fernando Poo — wyspa ta nazwana została podług jej odkrywcy: Fernando Poo, będę więc zawsze zachowywał pisownię ściśle zgadzającą się z tym nazwiskiem, tj. Poo, a nie Po [obecnie wyspa nazywa się Bioko, jest największą wyspą należącą do Gwinei Równikowej; red WL]. [przypis autorski]

ferrasz — sługa konny torujący drogę przed panem. [przypis autorski]

Feuerbach kochał konkretnego człowieka (…) jako przezwyciężenie abstrakcji, nie jako rozbudzenie samodzielne i irracjonalne całej tej konkretnej treści — Stanisław Brzozowski, Fryderyk Nietzsche, Stanisławów 1907, s. 72. [przypis autorski]

fibula — sprzączka, na którą sprzęgała się toga lub tunika na ramieniu. [przypis autorski]

Fidanza Jan a. Bonaventura — ur. 1221 w Balneoregium (Bagnorea) w Toskanii, nazwany Bonaventura przez św. Franciszka z Asyżu; franciszkanin, generał zakonu; uczeń Aleksandra z Hales i Jana z Rochelle, od 1257 r. magister w uniwersytecie paryskim; um. 1274. Ważniejsze dzieła: Commentarii In IV 11. sententiarum P. Lombardi, Quaestiones disputatae, Breviloquium, Itinerarium mentis in Deum, De reductione artium ad theologiam, De triplici via, Soliloquium. [przypis autorski]

fideles — wierni wyznawcy. [przypis autorski]

fiebre amarilla — żółta febra. [przypis autorski]

fifak — spryciarz. [przypis autorski]

fikant — trzpiot. [przypis autorski]

Fikcje te zdają się być potrzebne (…) przedstawicielom gnijącego nowotworu — kapitału, dla ich potwornych przedśmiertno-drgawkowych machinacji — faszyzm, nie tylko włoski oczywiście (ten ostatni zdrowy jeszcze odruch dawnej ludzkości, raczej dawnej jej, upadającej indywidualistycznej elity), też nie lubi tego gnijącego cielska i chce z nim walczyć. Ale z założenia samego rady sobie z tym nie da i może być raczej przez nowotworowe czynniki zużytym, czyli wygranym. [przypis autorski]

fiksum-dyrdum cierpi — zwariował. [przypis autorski]

filozofia humanistyczna, opierając się na pojęciach o świecie oddartych od pracy, mówiąc o ludzkości i jej samodzielności wobec świata, mówiła o darmozjadztwie kleru, feudałów, ich dworaków, a w ich liczbie literatów oraz filozofów — S. Brzozowski, Fryderyk Nietzsche, Stanisławów 1907, s. 18. [przypis autorski]

Filozofia Nietzschego (…) jest dzieckiem (…) czasów, w których nieustanna zmienność form życia strzaskała już wszystkie stałe formy (…) dzisiejsze nieokreślone pojęcia o życiu, jego potędze, z którą człowiek walczy, którą zwycięża lub której ulega — S. Brzozowski, Filozofia Fryderyka Nietzschego, „Przegląd Filozoficzny” 1912, s. 481. [przypis autorski]

Filozofia przestaje być poznawaniem idei — staje się ich tworzeniem — S. Brzozowski, Filozofia Fryderyka Nietzschego, „Przegląd Filozoficzny” 1912, s. 464. [przypis autorski]

Filozofia wszystkich wieków, wszystkich ludów (…) dojść znowu do tego portu, którego nie opuszcza najprostszy wieśniak — B. Dziekoński, Spomnienia i marzenia, Warszawa 1848, I, s. 19–20 (Wyzwolenie zapaleńca). [przypis autorski]

Filozoficzne uzasadnienie owej supremacji muzyki uczynione zostało zresztą już wcześniej: przez Schopenhauera (…) wpływie na poezję Liedera teorii i praktyki francuskich symbolistów w zakresie umuzykalnienia poezji — M. Podraza-Kwiatkowska, Wacław Rolicz-Lieder, Warszawa 1966, s. 150–152. [przypis autorski]

Fiński socjolog motywował znaczenie piękności dla miłości i rozwoju rasy… — Westermarck: The History of Human Marriage. [przypis autorski]

Fin-de-siècle (…) „koniec wieku” — [por.] A. Złotnicki, Koniec wieku, „Przegląd Tygodniowy” 1891, nr 21–22. [przypis autorski]

Fin-de-siècle (…) „schyłek wieku” — [por.] T. Jeske-Choiński, Na schyłku wieku, Warszawa 1894; data napisania: sierpień-grudzień 1893; wyd. II, Warszawa 1895. [przypis autorski]

Fine Art Copyright Act, London (1862)…, ustęp 6, ustęp 11. [przypis autorski]

Fine Art Copyright Act, London (1862)…, ustęp 6, ustęp 7. [przypis autorski]

Fine Art Copyright Act, London (1862), [w:] Primary Sources on Copyright… (11.02.2014), preambuła. [przypis autorski]

Fine Art Copyright Act, London (1862), [w:] Primary Sources on Copyright (1450–1900), red. L. Bently, M. Kretschmer, www.copyrighthistory.org, (11.02.2014). [przypis autorski]

Fine Art Copyright Act, London (1862), [w:] Primary Sources on Copyright…, ustęp 1. [przypis autorski]

Fingary jest Febe czyli księżyc wschodnich narodów. [przypis autorski]

fistułę (chwistułę? — co? — dobre — co?) — pewien hrabia wymyślił malowanie à prima chwista — ja wymyśliłem sochwisterię i sochwizmaty, a teraz to. Dosyć — co? Uważam, że za takie rzeczy nie trzeba się obrażać — to są dowody popularności. Wilhelm II nawet cieszył się z tego, więc co my tam bracia-szlachta, powsinogi szaraczkowate. [przypis autorski]

fizjonomiczny sprawdzian jego uzdolnienia — Używam wyrazu uzdolnienie, ażeby w miarę możności unikać słowa genialność i oznaczam nim to przysposobienie, którego najwyższym spotęgowaniem jest genialność. Uzdolnienie i talent są tu więc ściśle rozgraniczone. [przypis autorski]

fizycznie i psychicznie zdrowych i dzielnych jednostek… — czytaj: Harry Lowerison Sweet-Briar Sprays. Później Lowerison drukował sprawozdanie ze swego pierwszego roku szkolnego w broszurze: Ruskin School Home (Szkolna rodzina Ruskina). [przypis autorski]

F. Kawohl (2008),Commentary on an Imperial privilege for Arnolt Schlick(1511), [w:] Primary Sources on Copyright (1450–1900), red. L. Bently, M. Kretschmer, www.copyrighthistory.org, punkt 6 ustęp 10 (dostęp 10.11.2013). [przypis autorski]

F. Kawohl (2008), Commentary on an Imperial privilege for Arnolt Schlick (1511), [w:] Primary Sources on Copyright (1450–1900), red. L. Bently, M. Kretschmer, www.copyrighthistory.org, punkt 6 ust. 9 (dostęp 11.10.2012). [przypis autorski]

F. Kawohl (2008), Commentary on Josef Kohler's The Author's Right (1880), [w:] Primary Sources on Copyright (1450–1900), wyd. L. Bently, M. Kretschmer, www.copyrighthistory.org, D. Saunders, Authorship and copyright, London 1992, 115. [przypis autorski]

F. Kawohl (2008), Commentary on Josef Kohler's The Author's Right (1880), [w:] Primary Sources on Copyright (1450–1900), wyd. L. Bently, M. Kretschmer, www.copyrighthistory.org. [przypis autorski]

F. Kawohl (2008), Commentary on Kant's essay On the Injustice of Reprinting Books (1785), [w:] Primary Sources on Copyright (1450–1900), wyd. L. Bently, M. Kretschmer, www.copyrighthistory.org, P. E. Geller, Must copyright be for ever caught between marketplace and authorship norms?, [w:] B. Sherman, A. Strowel, Of authors and origins. Essays on copyright law, Oxford 1994, s. 168. [przypis autorski]

F. Kawohl (2008), Commentary on Kant's essay On the Injustice of Reprinting Books (1785), [w:] Primary Sources on Copyright (1450–1900), wyd. L. Bently, M. Kretschmer, www.copyrighthistory.org. [przypis autorski]

F. Kawohl (2008), Commentary on Kant's essay On the Injustice of Reprinting Books (1785), [w:] Primary Sources on Copyright… [przypis autorski]

F. Kawohl, (2008) Commentary on Kant's essay On the Injustice… [przypis autorski]

F. Kawohl (2008), Commentary on Kant's essay On the Injustice… [przypis autorski]

F. Kawohl, (2008), Commentary on the German Copyright Acts 1876, [w:] Primary Sources on Copyright (1450–1900), red. L. Bently, M. Kretschmer, www.copyrighthistory.org, (dostęp 11.12.2013) punkt 4. [przypis autorski]

F. Kawohl (2008), Commentary on the German Copyright Acts 1876, [w:] Primary Sources on Copyright (1450–1900), red. L. Bently, M. Kretschmer, www.copyrighthistory.org, (dostęp 11.12.2013) punkt 4. [przypis autorski]

F. Kawohl (2008), Commentary on the German Imperial Copyright Act (1870), [w:] Primary Sources on Copyright (1450–1900), red. L. Bently, M. Kretschmer, www.copyrighthistory.org, (dostęp 10.11.2013), punkt 5. [przypis autorski]

F. Kawohl (2008), Commentary on the German Imperial Copyright Act (1870), [w:] Primary Sources on Copyright (1450–1900), red. L. Bently, M. Kretschmer, www.copyrighthistory.org, (dostęp 10.11.2013), punkt 6. [przypis autorski]

F. Kawohl (2008), Commentary on the German Imperial Copyright Act (1870), [w:] Primary Sources on Copyright (1450–1900), red. L. Bently, M. Kretschmer, www.copyrighthistory.org, (dostęp 10.11.2013), punkt 5. [przypis autorski]

F. Kawohl (2008), Commentary on the German Imperial Copyright Act (1870), [w:] Primary Sources on Copyright (1450–1900), red. L. Bently, M. Kretschmer, www.copyrighthistory.org, (dostęp 11.12.2013), punkt 2. [przypis autorski]

F. Kawohl (2008), Commentary on the German Imperial Copyright Act…, punkt 5. [przypis autorski]

F. Kawohl, The Berlin Publisher Friedrich Nicolai and the Reprinting Sections of the Prussian Statute Book of 1794, [w:] R. Deazley, M. Kretschmer, L. Bently [red.], Privilege and Property. Essays on the History of Copyright, s. 207, P. E. Geller, Must copyright be for ever caught between marketplace and authorship norms?, [w:] B. Sherman, A. Strowel, Of authors and origins. Essays on copyright law, Oxford 1994, s. 168. [przypis autorski]

F. Kawohl, The Berlin Publisher Friedrich Nicolai and the Reprinting Sections of the Prussian Statute Book of 1794, [w:] R. Deazley, M. Kretschmer, L. Bently [red.] Privilege and Property. Essays on the History of Copyright, s. 217–223; D. Saunders, Authorship and copyright, London 1992, s. 224. [przypis autorski]

F. Kawohl, The Berlin Publisher Friedrich Nicolai…, s. 229. [przypis autorski]

F. Kawohl, The Berlin Publisher Friedrich Nicolai…, s. 237. [przypis autorski]

F. Kawohl, The Berlin Publisher Friedrich Nicolai…, s. 239, Na temat Landrechtu Pruskiego por. szerzej: L. Górnicki, Rozwój idei praw autorskich, od starożytności do II wojny światowej, Wrocław 2013, s. 135. [przypis autorski]

Flamen dialis — Kapłan Jowisza. [przypis autorski]

flaszkomyj — aptekarz. [przypis autorski]

flats ghost — widmo nizin. [przypis autorski]

F. M. Scherer, podaję za: M. W. Carroll, The Struggle for Music Copyright, „Villanova Law/Public Policy Research Paper” No. 2005-7, http://ssrn.com/abstract=687963, (dostęp 11.03.2014), s. 945. [przypis autorski]

F. M. Scherer, The emergence of musical copyright in Europe prom 1709 to 1850, „Review of economic research on copyright issues”, 2008, vol. 5(2), s. 9, F. Kawohl (2008), Commentary on an Imperial privilege for Arnolt Schlick (1511)…, punkt 6 ust. 9, P. Gancarczyk, Muzyka wobec rewolucji druku…, s. 240, M. W. Carroll, Whose Music is it Anyway?…, s. 1483. [przypis autorski]

F. M. Scherer, The emergence of musical copyright in Europe prom 1709 to 1850, „Review of economic research on copyright issues”, 2008, vol. 5(2), s. 6–7, M. W. Carroll, The Struggle for Music Copyright, „Villanova Law/Public Policy Research Paper” No. 2005–7, http://ssrn.com/abstract=687963, (dostęp 11.03.2014), s. 926, P. Tschmuck, Creativity without a copyright: music production in Vienna in the late eighteenth century, [w:] R. Towse [red.], Copyright in the cultural industries, Cheltenham 2002, s. 218. [przypis autorski]

F. M. Scherer, The emergence of musical copyright…, s. 14. [przypis autorski]

F. M. Scherer, The emergence of musical copyright…, s. 15. [przypis autorski]

Foe — (Sakya-Muni, Budda) chce sprowadzić serce do czystej próżni. „Mamy oczy i uszy; ale doskonałość jest wtedy, kiedy te członki są bezczynne”. [przypis autorski]

Foki zwłaszcza, o rozumnych, dobrych, trochę smutnych oczach, szczególnie budzą współczucie w sercu Micheleta… — [Michelet], La mer, s. 324–55. [przypis autorski]

Forgotten isle — Wyspa Zapomnienia. [przypis autorski]

Forma artystyczna, doktryna, idealizacja zdobyły bezwzględną przewagę nad rzeczywistością. (…) zasobem nowych form artystycznych — W. Dilthey, Das Erlebnis…, s. 331. [przypis autorski]

Forma ekspresjonizmu (…) tłumaczy koncentrację i sugestywność Wyspiańskiego, śmiałość „nierealnych” Micińskiego obrazów — W. Feldman, Współczesna literatura polska, 1907–1918, t. III, Warszawa 1919, s. 180. [przypis autorski]

Forma greckiego dialogu — Co do wiersza, który potocznością swoją powinien by niewiele nawet uwagi zwracać, to już jest osobistość autora. – Mniema on, że, w drażliwie mogących dotykać (gdzieniegdzie) przeprowadzeniach myśli w życie, rytm miarą swoją i muzyką uspokaja, miarkuje i złagadza. Niepochopny do uczynienia koncesji [koncesja (z łac.): zgoda, pozwolenie; tu: ustępstwo; Red. WL.] w toku prawdy, czuł się zobowiązanym (w tym pierwszym poszycie [poszyt (daw.): zszyta grupa kart w oprawie; dziś: zeszyt; Red. WL.]) koncesji tej w formie znaleźć miejsce. Literatura nasza pod tym względem, mianowicie w liryce, wiele liczy przykładów. [przypis autorski]

Forma Istnienia — na razie pozostawiam pojęcia: Formy i Rzeczywistości bez ścisłych definicji, w tym stopniu ścisłości, w jakim zwykliśmy używać ich w poglądzie życiowym. [przypis autorski]

forma jest zawsze wynikiem bezwiednego czy półświadomego sądu (…) właściwy punkt wyjścia twórczości — S. Brzozowski, Współczesna krytyka literacka, [w:] Dzieła wszystkie, t. VI, s. 189. [przypis autorski]

Formalnie Paryska Gildia Księgarzy została rozwiązana w marcu 1791 roku. C. Hesse, Publishing and cultural politics in revolutionary Paris, 1789–1810, Berkeley, Los Angeles, Oxford, 1991, http://publishing.cdlib.org/ucpressebooks/view?docId=ft0z09n7hf;brand=ucpress, (dostęp 16.02.2014), s. 113. [przypis autorski]

Formuła ta jest jedyną nie dającą się wzruszyć filozoficzną podstawą etyki… — [Leopold von Schroeder], Indische Renaissance, Wien 1902. [przypis autorski]

Forum Romanum — Tak zwał się plac przed Kapitolem, na którym stały mównice i kurie, trybunały, w których odbywały się sądy, a czasem narady senatu. Od tego Forum wstępowały schody aż na szczyty kapitolińskiego wzgórza. Tam na lewej wyniosłości, nad skałą tarpejską, stał kościół Jowisza Feretryjskiego, na prawej zaś Jowisza Kapitolińskiego. Via sacra, czyli święta droga tryumfujących, szła na Forum przez łuk Fabiana, wychodziła zaś z niego, by już iść w górę na Kapitol, przez łuk Septyma Sewera. Naprzeciwko Kapitolu z drugiej strony Forum, stała świątynia i klasztor westalek, bliżej zaś stóp wzgórza kapitolińskiego, świątynia Fortuny i Zgody, na samym zaś środku, na czystym miejscu była mównica. Kształt całego forum był równoległoboczny. Boki jego wszędzie zasute były rzędami kolumn, ciągnącymi się przed świątyniami i bazylikami. Widok ten musiał być nade wszystko uroczystym i wspaniałym. W architekturze starożytnej nie było uniesienia Ducha odbijającego się w gotyckiej, ale za to, najwyższa powaga ciała wszędzie panowała. Starożytny patrycjusz niewzruszony, z zarzuconą togą, odpoczywający po ofierze złożonej bogom jest obraz architektury starożytnej. W niej każda cząstka opisana ograniczona. Idea miary i piękności, przeniesiona do okręgu zupełnie zawartego. Niewzruszność i jedność są zatem jej piętnami, kiedy w gotyckiej ruch prawdziwy, rozmaitość i nieskończoność, żyją. Można by powiedzieć, że architektura starożytna, jest duchem zupełnie wcielonym w rozmiary, w materię, a gotycka materią pracującą, by się zidealizować, by zduchownieć. Dlatego też nie ma kościoła gotyckiego prawie, którego by budowa zupełnie skończoną była, a nie było kościoła pogańskiego, który by nie był zupełnie dokończonym w każdej części swojej. Stąd pochodzi, że architektura pogańska przenosi o wiele chrześcijańską pod względem sztuki, chrześcijańska zaś pogańską pod względem myśli, ducha. [przypis autorski]

Fosfor (…) nadaje powietrzu (…) własność przewodzenia — Elster i Geitel, „Wiedemannsche Annalen”, 1890. [przypis autorski]

[Fragment brulionowy] — [Jest to najwidoczniej pierwszy rzut pomysłu, który został streszczony w punktach 38–42 ostatnich notat]. [przypis autorski]

Fragments on the Freedom of the Press…, ch. 1, p. 55. Jak słusznie zauważyła Jane C. Ginsburg, to o czym mówił Conorcet, w dzisiejszych kategoriach ekonomicznych nazywane jest dobrami publicznymi; J. C. Ginsburg, A tale of two copyrights: Literary property in revolutionary France and America, [w:] B. Sherman, A. Strowel, Of authors and origins. Essays on copyright law, Oxford 1994, s. 150. [przypis autorski]

Fragments on the Freedom of the Press…, ch. 1, p. 56. [przypis autorski]

Fragments on the Freedom of the Press…, ch. 1, p. 57. [przypis autorski]

Fragments on the Freedom of the Press, Paris (1776), [w:] Primary Sources on Copyright…, ch. 1, p. 55. [przypis autorski]

Fragmenty Reduty Ordona cytowane wg wyd.: Adam Mickiewicz, Dzieła, Wydanie Narodowe, 1. 1: Wiersze, Warszawa 1948, s. 269–273. [przypis autorski]