Przekaż 1,5% Wolnym Lekturom!
Wsparcie nic nie kosztuje! Wystarczy w polu „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku” wpisać nasz KRS: 0000070056
Każda kwota się liczy! Dziękujemy!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | rosyjski | rzadki | środowiskowy | staropolskie | techniczny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 6666 przypisów.
Tintagel — ruiny zamku, należącego dawniej do książąt Kornwalii, w płd.-zach. krańcu Anglii, wg legend Rycerzy Okrągłego Stołu w tym zamku urodził się i wychował król Artur. [przypis edytorski]
Tintagil — dziś popr.: zamek Tintagel: średniowieczna fortyfikacja w sąsiedztwie wioski Tintagel (Trevena) na atlantyckim wybrzeżu płn. Kornwalii w Wielkiej Brytanii; związany z legendami arturiańskimi, po raz pierwszy wspomniany przez Geoffreya z Monmouth w Historia Regum Britanniae jako „Tintagol”. [przypis edytorski]
tintinajo — tak nazywa się tryka niosącego dzwonek i prowadzącego trzodę, a przez przenośnię daje się to miano członkowi rodziny, który kieruje nią we wszystkich ważnych sprawach. [przypis autorski]
Tintoretto, Jacopo, właśc. Jacopo Robusti (1518–1594) — włoski malarz okresu manieryzmu, przedstawiciel szkoły weneckiej, autor licznych obrazów religijnych. [przypis edytorski]
Tippo-Sahib a. sułtan Tipu (1750–1799) — władca królestwa Majsuru w płd. Indiach, wsławiony stawianiem twardego oporu imperializmowi brytyjskiemu; z powodzeniem walczył przeciwko wojskom brytyjskim w drugiej wojnie majsurskiej, został jednak pokonany w trzeciej i w czwartej wojnie majsurskiej przez połączone siły Wlk. Brytanii i sąsiadów Majsuru; zginął podczas obrony swojej stolicy, Seringapatam. [przypis edytorski]
Tippu-Tib, właśc. Hamed bin Mohammed el Marjebi (1832–1905) — afro-arabski handlarz niewolników i kości słoniowej, właściciel plantacji, gubernator; urodzony na jednej z wysp archipelagu Zanzibar, pracował dla kolejnych sułtanów Zanzibaru, w poszukiwaniu kości słoniowej i niewolników prowadził wiele wypraw handlowych do Afryki Środkowej; był najbardziej znanym na świecie handlarzem czarnych niewolników i właścicielem kilku plantacji goździków w głębi Afryki, na których pracowało 10,000 niewolników; wspomagał zachodnich odkrywców, w tym Livingstone'a i Stanleya; na propozycję Stanleya i po uzgodnieniu z królem Belgii oraz sułtanem Zanzibaru w 1887 został gubernatorem prowincji w belgijskim Kongu. [przypis edytorski]
tirannus (łac.) — tyran. [przypis edytorski]
tir aux pigeons (fr.) — strzelanie do gołębi. [przypis edytorski]
tiré à quatre épingles (fr.) — wymuskany. [przypis edytorski]
tire-aux-pigeons (fr.) — strzelanie do gołębi. [przypis edytorski]
tirer au clair (franc.) — wyjaśniać. [przypis edytorski]
Tirez vous de cette affaire vous même… Voilà! — Sama wyciągnij się z tej afery, ot co! [przypis edytorski]
Tirez vous de l'affaire! (fr.) — wyciągnij się z afery! [przypis edytorski]
tirile — trele. [przypis redakcyjny]
Tirocinium — podręcznik do łaciny dla początkujących. [przypis edytorski]
tiro (łac.) — uczeń. [przypis redakcyjny]
tir plongeant (fr.) — ostrzał prowadzony pod małym kątem. [przypis edytorski]
Tirso de Molina — imię to przyjął mnich, człowiek wielkiego talentu, brat Gabriel Tellez. Należał do zakonu Odkupienia i zostawił wiele sztuk, gdzie znajdują się sceny genialne, między innymi Nieśmiały na dworze. Tellez napisał trzysta komedii, z których sześćdziesiąt czy osiemdziesiąt jeszcze istnieje. Umarł około 1610 r. [Tirso de Molina żył do roku 1648; Red. WL]. [przypis autorski]
Tirso de Molina, właśc. Gabriel Téllez (1579–1648) — dramaturg i poeta hiszp., jeden z najważniejszych twórców hiszpańskiego Złotego Wieku, autor pierwszej udramatyzowanej wersji historii o Don Juanie (El burlador de Sevilla y convidado de piedra); od ok. 1600 członek zakonu mercedarian (zakonu Matki Bożej Łaskawej), co umożliwiło mu studia, podróże i pracę literacką. [przypis edytorski]
Tiso, Jozef (1887–1947) — słowacki ksiądz katolicki, doktor teologii, lider Słowackiej Partii Ludowej, w l. 1939–1945 prezydent Republiki Słowacji, podporządkowanej polityce hitlerowskich Niemiec; sprawował rządy totalitarne, zniósł wolność sumienia i słowa, zakazał działalności partii opozycyjnych; kiedy sierpniu 1944 na Słowacji wybuchło powstanie narodowe, wezwał na pomoc siły III Rzeszy, które doprowadziły do krwawego stłumienia irredenty, uczestnicy powstania zostali wymordowani lub masowo wysłani do obozów koncentracyjnych; po wojnie ks. Tiso został osądzony i powieszony za zbrodnie wojenne. [przypis edytorski]
Tiso, Jozef (1887–1947) — słowacki ksiądz katolicki i polityk, w latach 1939–1945 prezydent Słowacji sprzymierzonej z Niemcami. [przypis edytorski]
Tissafernes był przekonany, że (…) wpadnie teraz do Karii — Tissafernes nie poszedł na pomoc Farnabazosowi; nie miał nic przeciwko temu, by nieprzychylnego mu satrapę spotkały pewne nieprzyjemności. [przypis tłumacza]
Tissafernes na czele swych zastępów, które miał rzekomo odprowadzić do domu — do Karii (południowo-zachodnia Azja Mniejsza). [przypis tłumacza]
Tissafernes więc wycofał się jako zwyciężony i już nie wrócił — za resztą swego cofającego się skrzydła. [przypis tłumacza]
Tissafernes [(zm. 395 p.n.e.)] — znany z Anabazy namiestnik (satrapa) Karii, a po upadku Cyrusa także satrapa Lidii, Kapadocji, Frygii Wielkiej i naczelny wódz sił perskich w Azji Mniejszej. [przypis tłumacza]
Tissot (1727–1797) — lekarz szwajcarski, autor bardzo popularnego poradnika higienicznego. [przypis tłumacza]
Tissot, James Joseph Jacques (1836–1902) — fr. malarz neoklasycystyczny. [przypis edytorski]
Tisza b'Aw — dosł.: „dziewiąty dzień miesiąca Aw”; w tym dniu w 70 r. n.e. Rzymianie zburzyli Jerozolimę wraz ze świątynią. W r. 586 p.n.e. w tym samym dniu miesiąca Aw, król babiloński Nebuchadnezar zburzył pierwszą świątynię jerozolimską. W czasie Tisza b'Aw obowiązuje post taki, jak w Jom Kipur. Wszystkie inne posty obowiązują Żydów obojga płci tylko od trzynastego roku życia. [przypis tłumacza]
Tisza be-aw — najsmutniejszy dzień żydowskiego roku upamiętniający zburzenie Świątyni Jerozolimskiej; aw (hebr.): piąty miesiąc kalendarza żydowskiego, przypadający w lipcu i sierpniu. [przypis edytorski]
Tiszri — siódmy miesiąc żydowskiego kalendarza religijnego i pierwszy miesiąc żydowskiego kalendarza cywilnego. Wg kalendarza gregoriańskiego przypada na wrzesień–październik. [przypis edytorski]
Tiszri (Tiszre) — miesiąc wrzesień-październik. [przypis tłumacza]
Tisztitószer — z węgierskiego: płyn do czyszczenia. [przypis autorski]
tit-for-tat (ang.) — wet za wet; tu zapewne raczej: przepychając stopniowo. [przypis edytorski]
Titina — francuska piosenka skomponowana przez Léo Daniderffa w 1917 dla francuskich kabaretów, w wersji polskiej wykonywana od 1924. [przypis edytorski]
Titios (mit. gr.) — olbrzym zabity przez Apollina. [przypis edytorski]
Titios — syn Ziemi, który targnął się na cześć Latony i poległ pod strzałami Apollina i Diany. [przypis edytorski]
Titire! tu patule — początek Bukolik, czyli sielanek Wergiliusza (pierwszy wers Eklogi I, Melibeus zwraca się do Tityrusa zaczynając rozmowę). [przypis edytorski]
Titona (Tithonos) — starszy brat króla Troi Priama, porwany przez Eos na męża. [przypis edytorski]
titulo quarto czy quinto (łac.) — w pararafie czwartym lub piątym. [przypis edytorski]
titulo — tytułem, z powodu (łac.). [przypis autorski]
titulum (łac.) — tytuł. [przypis redakcyjny]
Titus Flavius Clemens, znany jako Klemens Aleksandryjski (ok. 150 – ok. 215) — gr. filozof i teolog wczesnochrześc., nauczyciel Orygenesa; jego teologia wykazywała bardzo silne wpływy filozofii hellenistycznej, gł. platońskiej i stoickiej; za właściwe odczytywanie Biblii uważał interpretację symboliczną i mistyczną, z zastosowaniem koncepcji platońskich. [przypis edytorski]
Titus Livius (59 p.n.e.–17 n.e.) — historyk rzymski, autor monumentalnego dzieła Ab urbe condita (Od założenia miasta), historii starożytnego Rzymu od założenia miasta do czasów sobie współczesnych, w 142 księgach, z których zachowała się tylko część. [przypis edytorski]
Titus Livius — Decades, ks. 3, 2. [przypis edytorski]
Titus Maccius Plautus (ok. 250 p.n.e.–ok. 184 p.n.e.) — komediopisarz rzymski. [przypis edytorski]
Tityos — syn Zeusa i jego kochanki Elary, cierpiący w Hadesie za próbę zadania gwałtu Latonie. [przypis edytorski]
tiubietiejka — okrągła lub kwadratowa czapeczka będąca ludowym nakryciem głowy u wielu narodów Wschodu. [przypis edytorski]
Tiuksbury — w oryg. Tewksbury. [przypis edytorski]
tiul — ażurowa, lekka tkanina, bawełniana lub jedwabna. [przypis edytorski]
Tiumeń — miasto w Rosji, port nad rz. Turą, ok. 320 km na wsch. od Jekaterynburga; zał. w 1586 na miejscu tatarskiego miasta Czyngis-Tura jako pierwsze rosyjskie miasto na Syberii. [przypis edytorski]
tiurma (ros.) — więzienie. [przypis edytorski]
tiurma (z ros.) — więzienie. [przypis edytorski]
Tiutczew, Fiodor Iwanowicz (1803–1873) — ros. dyplomata, publicysta i poeta; autor wierszy filozoficznych, politycznych i miłosnych, pozostających pod wpływem romantyzmu niem., ale też prekursorsko symbolicznych, a także artykułów politycznych; przedstawiciel konserwatyzmu ros. o zabarwieniu nacjonalistycznym, zwolennik panslawizmu, idei zjednoczenia wszystkich narodów słowiańskich pod przewodnictwem Rosji i utworzenia w ten sposób siły przeciwstawiającej się rewolucyjnemu fermentowi Europy Zachodniej; wychodząc z tego stanowiska, był zagorzałym przeciwnikiem emancypacyjnych dążeń Polaków. [przypis edytorski]
tiutuajować (z fr.) — mówić sobie po imieniu. [przypis edytorski]
Tivoli — dawny kompleks rekreacyjno-rozrywkowy w norweskiej Christianii (ob. Oslo), otwarty w 1877, zamknięty w 1934. [przypis edytorski]
Tivoli — miasto we Włoszech, ok. 30 km od Rzymu, z ruinami rozległej rezydencji rzymskiego cesarza Hadriana. [przypis edytorski]
Tivoli — miejscowość we Włoszech, w regionie Lacjum; jeszcze w starożytności słynęła jako miejsce zamieszkania zamożnych Rzymian (tu znajduje się m.in. willa Hadriana). [przypis edytorski]
Tiziano, Vecellio (ok. 1490–1576)) — Tycjan, wł. malarz, przedstawiciel szkoły weneckiej. [przypis edytorski]
T. Jefferson, The Writings of Thomas Jefferson, Edited by Andrew A. Lipscomb and Albert Ellery Bergh. 20 vols. Washington: Thomas Jefferson Memorial Association, 1905, dostęp pod adresem: http://press-pubs.uchicago.edu/founders/print_documents/a1_8_8s12.html. [przypis autorski]
tjitiaka — Hemidactylus frenatus [gekon domowy, gekon cziczak; red. WL]. [przypis autorski]
Tj. prawo uregulowane w art. 140 k.c. [przypis autorski]
tkać (daw.) — wpychać. [przypis edytorski]
tkać (daw.) — wpychać. [przypis redakcyjny]
tkać — dziś: wtykać, wkładać. [przypis edytorski]
tkać (posp.) — tu: wkładać, wtykać. [przypis edytorski]
tkaczów — dziś popr.: tkaczy. [przypis edytorski]
tkacz Pyram — właśc. tkacz Denko; w Śnie nocy letniej tkacz Denko to aktor-amator, który razem z pięcioma innymi, podobnymi sobie rzemieślnikami dla uświetnienia wesela księcia Aten Tezeusza i królowej Amazonek Hipolity organizuje przedstawienie o legendarnej nieszczęśliwej miłości Pyrama i Tysbe; w sztuce przypadło mu zagrać rolę Pyrama. [przypis edytorski]
Tkaczyszyn-Dycki, Eugeniusz (1962) — polski poeta. [przypis edytorski]
tkań — tkaninę. [przypis edytorski]
tkanica — tutaj: kokon otulający larwę. [przypis redakcyjny]
tkanka (daw.) — tkanina. [przypis edytorski]
tkanka (…) pajęcza — pajęczyna. [przypis redakcyjny]
tkanka (tu daw.) — tkanina. [przypis edytorski]
tkanka — tu: tkanina. [przypis edytorski]
tkanka — tu: tkanina. [przypis edytorski]
tkanka — tu: to, co utkane; sieć. [przypis edytorski]
tkę — dziś popr. forma 1. os.lp: tkam. [przypis edytorski]
tkias-kaf (hebr.) — przysięga dokonywana przez podanie ręki. [przypis edytorski]
Tkliwe Muzy — fr. Les Muses galantes, co przypomina tytuł opery baletowej Ramenau Les Indes galantes (1735), opowiadającej o Amorze, bogu miłości, który z Europy, gdzie młodych wzywa pod swe sztandary bogini wojny Bellona, udaje się na inne lądy, odwiedzając m.in. Amerykę (tj. Indie Zachodnie). [przypis edytorski]
tkliwo — dziś popr.: tkliwie. [przypis edytorski]
tkliwy — czuły. [przypis edytorski]
tknąć — doświadczyć. [przypis redakcyjny]
tknąć się atmosfery, która mię na dwa kroki wkoło otaczała — ta atmosfera rozciąga się w proporcyi świetności powierzchowney i głupstwa; im większa iest, tym bardziey mnieyszą odpycha. [przypis autorski]
tknąć się czegoś (daw.) — dotyczyć czegoś. [przypis edytorski]
tknąć się (daw.) — dotyczyć. [przypis edytorski]
tknąć się — tu: przejąć się. [przypis edytorski]
tknięty — tu: poruszony, zainteresowany. [przypis edytorski]
tkniony (starop. forma) — tknięty. [przypis edytorski]
tkniż (daw.) — tryb rozkazujący, konstrukcja z partykuła: tknijże. [przypis edytorski]
T. Kuryś, Jamb, w: Poetyka. Zarys encyklopedyczny. Dział III: Wersyfikacja. T. IV: M. Dłuska, T. Kuryś, Sylabotonizm, pod red. Z. Kopczyńskiej i M. R. Mayenowej, Wrocław 1957, s. 213; Dziewczyny autor nie wymienia. [przypis autorski]
tkwiała (starop. forma) — [tkwiła]; tkwiała zbroja na kopiej. [przypis redakcyjny]
tkwiały — dzis popr.: tkwiły. [przypis edytorski]
tkwić — tu: sterczeć, być na widoku. [przypis redakcyjny]
Tkwię tu, nieszczęsny głupiec, tak samo mądry teraz, jak i wprzódy! — Goethe, Faust, część pierwsza, scena w pracowni, w. 364–365; wprzódy (daw.): wcześniej, uprzednio. [przypis edytorski]
tkwi na wstręcie (starop.) — stanowi przeszkodę, zawadę. [przypis redakcyjny]
Tłem uczuciowym powieści [„Pałuby”] (…) jest powszechna skarga modernistów polskich na niemożność znalezienia jakiejś stałej wartości — K. Troczyński, Od formizmu do moralizmu, Poznań 1935, s. 17–18. [przypis autorski]
tłómacząc się z zarzutów że nie tak czyni jak naucza, odpowiada, że dość jest mówić dobrze… — Seneca, De vita beata n. 20 [O życiu szczęśliwym, XX]. [przypis autorski]
tłómacz a. tłomacz — dziś popr.: tłumacz. [przypis edytorski]
tłómacz — dziś popr. pisownia: tłumacz. [przypis edytorski]
tłómaczenie a. tłomaczenie (daw.) — dziś popr. forma: tłumaczenie. [przypis edytorski]
