Przypisy

wąż — hebr. נָחַשׁ (nachasz): 'wąż'. Można odczytywać postać węża jako symbol satana (czyli szatana, oskarżyciela), ale proste znaczenie wersetu mówi, że mowa tu o zwierzęciu, które obdarzone było nadzwyczajnymi cechami. Talmud (Sota 9b) relacjonuje, że początkowo wąż miał być królem wszystkich zwierząt, chodził wyprostowany i spożywał to samo, co człowiek, ale odkąd został przeklęty musi czołgać się na brzuchu i żywić się prochem. Tradycja widzi w nim także metaforę jecer hara 'skłonności do złego', która zwodzi ludzi do grzeszenia. Tora przyrównała jecer hara do węża, gdyż działa podobnie jak wąż, z natury mało widoczny i korzyść z niego jest w rzeczywistości bardzo niewielka, lecz szkoda, którą przynosi jest ogromna, zob. Sforno do 3:1. Por. także talmudyczną ideę (Bawa Batra 16a): «Powiedział Resz Lakisz: satan, jecer hara i Anioł śmierci są tym samym».

Sforno (1475–1549) rabi Owadja ben Jaakow Sforno, włoski rabin, komentator Biblii, filozof i lekarz.

[przypis tradycyjny]

w bólach rodzić będziesz dzieci — «Udręki związane porodem», zob. Raszi do 3:16. [przypis tradycyjny]

według rodzaju jego — «Te, które trzymały się swojego gatunku i nie uległy zwyrodnieniu», zob. Raszi do 6:20. [przypis tradycyjny]

Wiekuisty — czteroliterowe Imię Boga J-H-W-H, tzw. tetragram, oparte jest na hebrajskim rdzeniu הָיָה (haja): 'być, istnieć'. W judaizmie imię to traktowane jest z wielką świętością i zgodnie z tradycją nie jest wymawiane na głos, lecz zastępowane słowem Adonaj ('Pan') lub Haszem ('To Imię'). Cylkow tłumaczy tetragram jako 'Wiekuisty', zaś słowo אֱלֹהִים (Elohim) jako 'Bóg'. Raszi do 2:5 pisze: «'Wiekuisty' to Jego Imię, 'Bóg' oznacza, że jest On władcą i sędzią nad wszystkim». [przypis tradycyjny]

Wielce, wielce pomnożę męki — «Udręki związane z wychowywaniem dzieci», zob. Raszi do 3:16. [przypis tradycyjny]

wszelkiego bydła czystego — chodzi o zwierzęta „czyste rytualnie”, czyli te, które w przyszłości zostaną dozwolone Żydom do spożywania; po siedem sztuk, aby Noach mógł złożyć z nich ofiarę po potopie, zob. Raszi do 7:2. [przypis tradycyjny]

wszystkich synów Ebera — hebr. imię Eber (hebr. Ewer) pochodzi od rdzenia עָבַר (awar): 'przechodzić', w znaczeniu 'lud, który przywędrował zza rzeki (Eufrat)'. «Ojcem wszystkich synów [wywodzących się] zza rzeki Eufrat był Szem», zob. Raszi do 10:21. Szem miał syna Arpachszada, ten miał Szelacha, ten zaś miał syna o imieniu Eber. A Jefet był bratem Szema. [przypis tradycyjny]

Wszystko, co się rusza i co żyje, wam będzie na pokarm — od tej pory potomkom Noacha dozwolone zostało jedzenie mięsa zwierząt, gdyż pierwszemu człowiekowi wolno było spożywać tylko pokarm roślinny, por. Ks. Rodzaju 1:29, zob. Raszi do 9:3. [przypis tradycyjny]

wypuścił gołębicę — Ponieważ dalej (8:10) napisane jest, że odczekał kolejne siedem dni, wynika z tego, że i przed pierwszym wypuszczeniem gołębicy odczekał 7 dni po wysłaniu kruka, z myślą, że jeśli wody opadły, gołębica znajdzie sobie miejsce na odpoczynek i już nie wróci do Noacha, zob. Raszi do 8:8. [przypis tradycyjny]

wypuścił kruka — Noach wypuścił kruka z myślą, że ptak ten żywi się mięsem, więc jeśli wody rzeczywiście opadły na tyle, że kruk znajdzie padlinę, wówczas przyniesie kawałek mięsa w dziobie, i po tym Noach pozna, że wody ustąpiły, zob. Radak do 8:7. [przypis tradycyjny]

wyschła ziemia — powierzchnia ziemi stwardniała i była znów taka, jak dawniej, zob. Raszi do 8:14. [przypis tradycyjny]

wywiódł — spowodował, że rośliny zaczęły rosnąć; werset odnosi się tylko do roślinności w ogrodzie, zob. Raszi do 2:9. [przypis tradycyjny]

wziął (…) człowieka — zachęcił go i przekonał miłymi słowami, zob. Raszi do 2:15. [przypis tradycyjny]

wziął Szem i Jefet — nie jest napisane 'wzięli', lecz czasownik występuje tu w liczbie pojedynczej, z czego uczymy się, że Szem wykazał się większą gorliwością niż Jefet, zob. Raszi do 9:23. [przypis tradycyjny]