Przypisy

potencja (z łac.) — moc, siła. [przypis edytorski]

potencja (z łac.) — moc, władza. [przypis edytorski]

potencja (z łac.) — siła, potęga. [przypis edytorski]

potentat (daw., z łac.) — człowiek potężny; władca, możny pan. [przypis edytorski]

potentat (z łac.) — człowiek potężny i wpływowy; daw.: możny pan. [przypis edytorski]

pozytywny (z łac. positivus: oparty na faktach, uzasadniony) — tu: pewny, konkretny. [przypis edytorski]

pozytywny (z łac. positivus: oparty, uzasadniony) — tu zapewne: ustalony, pewny. [przypis edytorski]

Praeceptis salutaribus moniti et divina institutione formati audemus dicere (łac.) — formuła mszalna poprzedzająca modlitwę Ojcze nasz, we współczesnej wersji polskiej: „Wezwani zbawiennym nakazem i oświeceni pouczeniem Bożym ośmielamy się mówić”. [przypis edytorski]

praeceptor (łac.) — nauczyciel. [przypis edytorski]

praeceptor (z łac.) — nauczyciel. [przypis edytorski]

praedicatum (łac.) — właściwość. [przypis edytorski]

praemium (łac.) — nagroda. [przypis edytorski]

praemium (łac.) — nagroda, zapłata. [przypis edytorski]

praeparationes (łac.) — przygotowania. [przypis edytorski]

praeparatur (łac.) — jest przygotowywany. [przypis edytorski]

praeruptus animo (łac.) — gwałtownego ducha. [przypis edytorski]

praesens (łac.) — obecny (przy czymś); osobiście. [przypis edytorski]

praesidium (łac.) — obrona. [przypis edytorski]

praesidium (łac.) — obronne. [przypis edytorski]

praesidium (łac.) — ochrona. [przypis edytorski]

praesidium (łac.) — ochrona, straż, zbrojna załoga. [przypis edytorski]

praeteritum imperfectum (łac.) — czas przeszły niedokonany. [przypis edytorski]

praeter propter (łac.) — coś w rodzaju. [przypis edytorski]

prandium (łac.) — posiłek południowy. [przypis edytorski]

preambula, właśc. praeambula (łac.) — idź przodem. [przypis edytorski]

preceptor (z łac.) — nauczyciel. [przypis edytorski]

preceptor (z łac.) — nauczyciel, wychowawca. [przypis edytorski]

preceptor (z łac.) — wychowawca, nauczyciel. [przypis edytorski]

precjoza (z łac. pretiosa: rzeczy cenne) — kosztowności, klejnoty. [przypis edytorski]

precjozny (z łac.) — cenny. [przypis edytorski]

predestynacja (z łac.) — przeznaczenie. [przypis edytorski]

predestynacja (z łac.) — przeznaczenie, z góry przeznaczony los; także: koncepcja religijna mówiąca o tym, że pośmiertny los człowieka jest już z góry ustalony przez Boga. [przypis edytorski]

predykant (z łac.) — kaznodzieja. [przypis edytorski]

predykat (daw., z łac.) — przydomek; dziś: orzecznik, część zdania, która orzeka o podmiocie. [przypis edytorski]

predyluwialny (z łac.) — przedpotopowy. [przypis edytorski]

preeminencja (z łac.) — pierwszeństwo. [przypis edytorski]

prefacja (z łac.) — wstępna, dziękczynna część chrześcijańskiej modlitwy eucharystycznej w rzymskiej tradycji liturgicznej. [przypis edytorski]

prefacja (z łac.) — wstęp. [przypis edytorski]

preludium (z łac., muz.) — wstęp do dalszej części utworu. [przypis edytorski]

premium (daw., z łac. praemium) — premia, nagroda. [przypis edytorski]

preopinant (z łac.; daw.) — przedmówca; poprzedni, pierwszy wnioskodawca. [przypis edytorski]

preteksta (łac.) — szata noszona przez wysokich urzędników i arystokratów przed uzyskaniem pełnoletniości; por. pretekst: pozór, fałszywy powód. [przypis edytorski]

pretor (z łac.) — urzędnik sądowy. [przypis edytorski]

pretor (z łac.) — wyższy urzędnik. [przypis edytorski]

prezbiter (z łac.) — przełożony gminy chrześcijańskiej. [przypis edytorski]

prezencja (z łac.) — tu: obecność. [przypis edytorski]

prezentować się (z łac.) — tu: pokazać się, wystąpić. [przypis edytorski]

prezerwatywa (daw., z łac.) — tu: ochrona. [przypis edytorski]

prezerwatywa (daw., z łac.) — tu: środek ochronny, zapobiegawczy. [przypis edytorski]

prezerwatywa (z łac. praeservare: zachowywać, zabezpieczać) — tu: środek zapobiegawczy, lek uśmierzający a. wzmacniający. [przypis edytorski]

prezumcja (daw., z łac.) — mniemanie. [przypis edytorski]

prezydium (z łac. praesidium) — straż, zbrojna załoga. [przypis edytorski]

prezydium (z łac. praesidium) — straż, zbrojna załoga. [przypis edytorski]

prezydium (z łac. praesidium) — straż, zbrojna załoga; tu: placówka. [przypis edytorski]

prezydium (z łac. praesidium) — zbrojna załoga. [przypis edytorski]

prezydium (z łac.) — zbrojna załoga. [przypis edytorski]

primae noctis (łac.) — pierwszej nocy; zwykle jako część terminu ius primae noctis (prawo pierwszej nocy), określającego przywilej dający panu feudalnemu prawo do spędzenia nocy poślubnej i zdeflorowania żony swego poddanego. [przypis edytorski]

prima regula iuris est fortiter negare (łac.) — pierwszym przepisem prawa jest dzielnie przeczyć. [przypis edytorski]

primo (łac.) — po pierwsze. [przypis edytorski]

primo loco (łac.) — na pierwszym miejscu. [przypis edytorski]

primo, secundo (…) sexto (łac.) — po pierwsze, po drugie itd. po szóste. [przypis edytorski]

primo, secundo, tertio (łac.) — po pierwsze, po drugie, po trzecie. [przypis edytorski]

primo (…) secundo (…) tertio (łac.) — po pierwsze (…) po drugie (…) po trzecie. [przypis edytorski]

primo voto (łac.) — pierwszego nazwiska (po pierwszym mężu). [przypis edytorski]

primo voto (łac.) — pierwszego nazwiska (po pierwszym mężu); secundo voto: po drugim mężu. [przypis edytorski]

primo voto (łac.) — pierwszego nazwiska; z pierwszego małżeństwa. [przypis edytorski]

primo voto (łac.) — w pierwszym małżeństwie. [przypis edytorski]

primum ens (łac.) — pierwiastek. [przypis edytorski]

primum non nocere (łac.) — przede wszystkim nie szkodzić. [przypis edytorski]

primum vivere, deinde philosophari (łac.) — najpierw żyć, potem filozofować. [przypis edytorski]

primus inter pares (łac.) — pierwszy między równymi; honorowy tytuł Oktawiana Augusta, pierwszego cesarza rzymskiego, który formalnie był tylko wyróżnionym „pierwszym senatorem” (princeps senator). [przypis edytorski]

primus inter pares (łac.) — pierwszy między równymi (sobie). [przypis edytorski]

primus inter pares (łac.) — pierwszy wśród równych. [przypis edytorski]

princeps, principis (łac.) — pan, władca, książę, cesarz. [przypis edytorski]

princeps senatus (łac.) — pierwszy z senatorów. [przypis edytorski]

principes Poloniae et Suaeciae (łac.) — książęta Polski i Szwecji. [przypis edytorski]

principia (łac.) — podstawy; tu: twierdzenia podstawowe. [przypis edytorski]

principiis obsta (łac.) — niszcz zło w zarodku; dosł.: przeszkadzaj początkom. [przypis edytorski]

principium identitatis (łac.) — zasada identyczności; filozoficzna zasada, wg której jeśli dane obiekty mają wszystkie własności takie same, to stanowią ten sam obiekt. [przypis edytorski]

principium individuationis (łac.) — czynnik decydujący o byciu jednostką. [przypis edytorski]

principium individuationis (łac.) — filoz. zasada jednostkowienia. [przypis edytorski]

principium individuationis (łac.) — „zasada indywiduacji”, pojęcie związane z poczuciem odrębności jednostki, używane przez Fryderyka Nietzschego (1844–1900), filozofa niem., przedstawiciela immoralizmu i irracjonalizmu. [przypis edytorski]

principium individuationis (łac.) — zasada ujednostkowienia, występująca w filozofii: coś, co sprawia, że jakiś byt ma w ramach swojego gatunku jednostkowy charakter. [przypis edytorski]

principium (łac.) — zasada. [przypis edytorski]

principium rationis sufficientis (łac.) — zasada wystarczającej racji; zasada rozumowania postulująca, że wszystkie twierdzenia muszą mieć należyte uzasadnienie, by zostać uznane za prawdziwe. [przypis edytorski]

prius (łac.) — tu: to, co pierwotne; podstawa. [przypis edytorski]

prius (łac.) — wcześniej; przedtem, zanim; w logice: twierdzenie logicznie wcześniejsze. [przypis edytorski]

privatim (łac.) — prywatnie, nieoficjalnie. [przypis edytorski]

privatim (łac.) — prywatnie. [przypis edytorski]

privatim (łac.) — tu: po cichu. [przypis edytorski]

pro aeterna rei memoria (łac.) — na wieczną pamięć o sprawie. [przypis edytorski]

pro ara et focis (łac.) — za ołtarz i ognisko; za własny dom. [przypis edytorski]

pro Barbarismo (łac.) — za barbaryzm, tj. wyrażenie prymitywne i nieeleganckie. [przypis edytorski]

probatum est (łac.) — jest wypróbowany, jest sprawdzony; pomaga. [przypis edytorski]

pro bono publico (łac.) — dla dobra publicznego. [przypis edytorski]

probować (z łac. probo) — badać, oceniać, czynić coś godnym uznania. [przypis edytorski]

probować (z łac.) — tu: badać; uznawać, potwierdzać. [przypis edytorski]

proceder (z łac.) — tu: przebieg. [przypis edytorski]

pro Christo (łac.) — dla Chrystusa. [przypis edytorski]

Pro Christo! (łac.) — za Chrystusa! [przypis edytorski]