Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | staropolskie | szwedzki | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 14774 przypisów.
saksy (pot.) — zagraniczna praca okresowa. [przypis edytorski]
sak — tu: torba, worek, siatka. [przypis edytorski]
sakum-pakum (rzad., z niem.) — spakować się w pośpiechu i wyruszyć. [przypis edytorski]
Sakuntala również została pustelnicą — być może autor miał na myśli Kesini, żonę Wiśwamitry, a nie jego córkę Sakuntalę. [przypis edytorski]
sakwa — torba, worek. [przypis edytorski]
sakwa — tu: duża sakiewka (woreczek na pieniądze). [przypis edytorski]
sakwojaż — torba podróżna, walizka. [przypis edytorski]
sakwojaż — walizka (podróżna). [przypis edytorski]
sakwojaż (z fr.) — torba podróżna. [przypis edytorski]
sak — worek, torba. [przypis edytorski]
sak — worek; tu: potrzask, pułapka. [przypis edytorski]
sak — worek, tu: trzos. [przypis edytorski]
Sakya Muni — nazwisko historyczne Buddy. [przypis edytorski]
Sakyamuni — twórca buddyzmu (V w. przed Chr.); nadano mu tytuł Budda, tj. oświecony, rozjaśniony. [przypis tłumacza]
Sałas (gw.) — szałas; prosty budynek drewniany, lokowany przeważnie na halach, służący za mieszkanie basy i juhasom podczas letnich wypasów owiec. [przypis edytorski]
sałasz — dziś popr.: szałas; daw. chatka pasterska. [przypis edytorski]
Sałdynów, popr.: Soldenhoff, Antoni Aleksander — generał-major wojsk koronnych; dyrektor generalny, potem dzierżawca huty w Miedzianej Górze (1782–1797); służył kolejnym ambasadorom i posłom rosyjskim, pobierając od nich żołd; członek konfederacji targowickiej, podczas insurekcji warszawskiej aresztowany, po kilku miesiącach uwolniony; po upadku powstania zasiadał w przybocznej kancelarii komendanta Warszawy, Friedricha von Buxhoevedena. [przypis edytorski]
sałhan (z ukr.) — naczynie na sadło. [przypis edytorski]
sałhan — zwój, w jaki formuje się sadło. [przypis edytorski]
Sałynka — ukr. zdr. od imienia Salomea. [przypis edytorski]
salaam — arabskie powitanie, dosł.: pokój. [przypis edytorski]
salaam (ar.) — ceremonialne powitanie. [przypis edytorski]
salaam (ar. salām: pokój) — muzułmańskie pozdrowienie; przen.: ukłon, uniżone powitanie. [przypis edytorski]
salaam (z arab. salām: pokój) — tu: ukłon, uniżone powitanie. [przypis edytorski]
sala audiencjonalna — sala do przyjmowania umówionych gości w siedzibie dostojnika (tu: w zamku królewskim). [przypis edytorski]
Sala Dwóch Sióstr — jedna z czterech komnat Alhambry przylegających do Dziedzińca Lwów, nosząca nazwę od dwóch dużych jednakowych płyt marmurowych w podłodze. [przypis edytorski]
Saladyn (1138–1193) — sułtan Egiptu i Syrii, wielki wódz muzułmański, który odebrał krzyżowcom niemal wszystkie zdobycze, łącznie z Jerozolimą; prowadził walki z wojskami III krucjaty; cieszył się dobrą sławą w Europie, szanowany przez krzyżowców jako godny i szlachetny przeciwnik. [przypis edytorski]
Saladyn (1138–1193) — wódz i polityk muzułmański. [przypis edytorski]
Saladyn (1138–1193) — założyciel sunnickiej dynastii Ajjubidów, rządzącej w latach 1174–1342 ziemiami na płd. wybrzeżach Morza Śródziemnego i terenami wokół Morza Czerwonego. Cieszył się dobrą sławą w Europie, szanowany przez krzyżowców jako godny przeciwnik w walkach o Jerozolimę. [przypis edytorski]
Saladyn, Jusuf (1138–1193) — muzułmański wódz i polityk, sułtan Egiptu i Syrii, założyciel dynastii Ajjubidów; w 1187 zadał klęskę wojskom Królestwa Jerozolimskiego, po czym opanował niemal wszystkie ziemie krzyżowców, włącznie z Jerozolimą, co spowodowało zwołanie III krucjaty (1189–1192), która w walkach z Saladynem zdobyła pas nadmorski, ale nie zdołała zająć Jerozolimy. [przypis edytorski]
Saladyn właśc. Dżalal ad-Din (1380–1412) — lennik księcia Witolda, brał udział w bitwie pod Grunwaldem; pod koniec życia na krótko został chanem Złotej Ordy. [przypis edytorski]
Salahedyn a. Saladyn (ok. 1138–1193) — sułtan Egiptu i Syrii, prowadził walki z krzyżowcami, opisane przez Tassa w Jerozolimie wyzwolonej; Salahedyni — jego potomkowie lub naśladowcy. [przypis edytorski]
Salam alejkum! (ar.) — pokój z Wami! (pozdrowienie arabskie). [przypis edytorski]
salamaleki — powitania, od muzułmańskiego zwrotu powitalnego „Salam alejkum” (ar.): pokój z wami. [przypis edytorski]
salamaleki — pozdrowienia; zniekszt. salam alejkum (ar.): pokój z wami. [przypis edytorski]
Salamaleki — zniekszt. Salam alejkum, powitanie i pozdrowienie arabskie (dosł.: pokój z tobą), używane także przez muzułmanów różnych narodowości. [przypis edytorski]
salamandra — dawniej wierzono, że salamandry potrafią przeżyć w ogniu, a nawet, że się w ogniu rodzą. Dziś płazy te objęte są w Polsce ochroną. [przypis edytorski]
salamandra — duch żywiołu ognia. [przypis edytorski]
salamandra — istota fantastyczna, opisana w XVI w. przez Paracelsusa, żywiołak ognia. [przypis redakcyjny]
Salamandra nie darmo nosi swą nazwę: żaden płomień jej nie wzruszy — salamandra plamista to przypominający jaszczurkę płaz z ognistymi plamami na skórze; dawniej wierzono, że salamandry potrafią przeżyć w ogniu, a nawet, że się w ogniu rodzą; później stopniowo wyodrębniono mityczne salamandry żyjące w ogniu jako odrębne istoty (tzw. żywiołaki ognia) o tej samej nazwie. [przypis edytorski]
Salamandra — niem. Der Salamander, opublikowane w tomie Novellen und Terzinen (1867). [przypis edytorski]
salamandra — tu: duch żywiołu ognia. [przypis edytorski]
salamandra — tu: istota fantastyczna, opisana w XVI w. przez Paracelsusa, żywiołak ognia. [przypis edytorski]
salamandra — tu: mityczne stworzenie zamieszkujące żywioł ognia. Także: jaskrawo ubarwiony płaz przypominający jaszczurkę. [przypis edytorski]
salamandra — zwierzę ziemnowodne z plamami ognistymi na skórze; duch ognia wedle wierzeń średniowiecznych. [przypis redakcyjny]
Salamandry zostały wprost zalane płomiennymi wezwaniami z rozmaitych stron, aby jako całość przyłączyły się do tego czy innego ideowego, politycznego albo społecznego programu ludzkiej społeczności — W zbiorach Povondry znaleźliśmy tylko kilka takich proklamacji; pozostałe prawdopodobnie spaliła z czasem pani Povondrowa. Z zachowanych materiałów przytaczamy przynajmniej niektóre tytuły.
Płazy, odrzućcie broń! (Manifest pacyfistyczny)
Molche, wirft Juden heraus! (Niemiecka ulotka)
Towarzysze Płazy! (Proklamacja grupy anarchistów spod znaku Bakunina)
Koledzy Płazy! (Publiczna odezwa wodnych skautów)
Przyjaciele Płazy! (Otwarty adres Centrali towarzystw akwarystycznych i hodowców zwierząt wodnych)
Płazy, przyjaciele! (Odezwa Towarzystwa Odrodzenia Moralnego)
Obywatele Płazy! (Odezwa Reformatorskiej Frakcji Obywatelskiej w Dieppe)
Koledzy Płazy, wstąpcie w nasze szeregi! (Towarzystwo Pomocy Byłym Marynarzom)
Koledzy Płazy! (Klub Pływacki „Aegir”)
Szczególnie ważne (jeśli wolno nam tak sądzić na podstawie tego, że ją Povondra starannie podkleił) była chyba proklamacja, którą cytujemy w pełnym oryginalnym brzmieniu:
[przypis autorski]
Salamanka — miasto w królestwie Leon w Hiszpanii. [przypis redakcyjny]
Salambo — powieść Gustawa Flauberta z 1862 roku, której akcja rozgrywa się podczas wojny Kartagińczyków z najemnikami w III stuleciu p.n.e. [przypis edytorski]
salamelekum — popr.: Salam alejkum (ar.): pokój z wami; muzułmański zwrot powitalny. [przypis edytorski]
sala Mesukar (hiszp. El Mexuar), Sala Narad — sala kompleksu pałacowego w Alhambrze, w której odbywały się spotkania rady ministrów państwa, również miejsce, gdzie władca wymierzał sprawiedliwość. [przypis edytorski]
Salamina — miasto i wyspa w pobliżu Attyki. [przypis edytorski]
Salamina — miejsce bitwy morskiej stoczonej w 480 p.n.e., w której mniejsza liczebnie flota grecka rozgromiła Persów, wykorzystując warunki naturalne (wąską zatokę). [przypis edytorski]
Salamina — wyspa na M. Śródziemnym, przy której rozegrała się zwycięska dla niewielkiej floty gr. bitwa z Persami w 480 r. p.n.e. [przypis edytorski]
Salamina — wyspa niedaleko Aten, gdzie w 480 r. p.n.e. Grecy pokonali i zmusili do ucieczki przeszło dwukrotnie liczniejszą flotę perską. [przypis edytorski]
Salamina — wyspa w Zat. Sarońskiej, niedaleko Aten, oddalona o ok. 2 km od wybrzeża Attyki; tę samą nazwę nosi główne miasto tej wyspy. [przypis edytorski]
Salamina — wyspa w Zat. Sarońskiej, oddalona o ok. 2 km od wybrzeża Attyki; w 480 p.n.e. rozegrała się przy niej zwycięska dla floty greckiej bitwa z Persami; tę samą nazwę nosi główne miasto tej wyspy. [przypis edytorski]
Salammbô (fr.), pol. Salambo — powieść Gustawa Flauberta z 1862, której akcja rozgrywa się podczas wojny Kartagińczyków z najemnikami w III w. p.n.e. [przypis edytorski]
Salamonów — dziś popr.: Salomona. [przypis edytorski]
salam (z tur.) — powitanie. [przypis edytorski]
Salandra, Antonio (1853–1931) — polityk, premier Włoch w latach 1914–1916. [przypis edytorski]
salangan — ptak z rodziny jerzykowatych, budujący gniazda ze swojej śliny, czasem z dodatkami roślinnymi. [przypis edytorski]
Sala (niem. Saale) — Soława; rzeka w Turyngii w Niemczech, lewy dopływ Łaby, do której wpada powyżej Magdeburga. [przypis edytorski]
sala Pacowska (…) ozdobiona pięknemi malowidłami — Opis tych malowideł i samej sali bierzemy z rękopiśmiennego pamiętnika szypra wicinnego. [przypis autorski]
salaria (z łac.) — zapłata, żołd, wynagrodzenie. [przypis edytorski]
Salazan — dziś popr.: Sabalan, nieaktywny wulkan w paśmie Małego Kaukazu, ok. 200 km na wsch. od Tebrizu, trzecia co do wysokości góra w Iranie. [przypis edytorski]
S. Albinsson, Early Music Copyrights: Did They Matter for Beethoven and Schumann?, „International Review of the Aesthetics and Sociology of Music” Vol. 43, No. 2 (December 2012), s. 266. [przypis autorski]
S. Albinsson, Early Music Copyrights: Did They Matter for Beethoven and Schumann?, „International Review of the Aesthetics and Sociology of Music” Vol. 43, No. 2 (December 2012), s. 274. [przypis autorski]
S. Albinsson, Early Music Copyrights: Did They Matter for Beethoven and Schumann?, „International Review of the Aesthetics and Sociology of Music” Vol. 43, No. 2 (December 2012), s. 277. [przypis autorski]
S. Albinsson, Early Music Copyrights: Did They Matter for Beethoven and Schumann?, „International Review of the Aesthetics and Sociology of Music” Vol. 43, No. 2 (December 2012), s. 268. [przypis autorski]
S. Albinsson, Early Music Copyrights: Did They Matter for Beethoven and Schumann?, „International Review of the Aesthetics and Sociology of Music” Vol. 43, No. 2 (December 2012), s. 276 [przypis autorski]
S. Albinsson, Early Music Copyrights: Did They Matter for Beethoven and Schumann?, „International Review of the Aesthetics and Sociology of Music” Vol. 43, No. 2 (December 2012), s. 276, F. M. Scherer, The emergence of musical copyright in Europe prom 1709 to 1850, „Review of economic research on copyright issues”, 2008, vol. 5(2), s. 10, Bach v. Longman, London (1777), [w:] Primary Sources on Copyright…, D. Hunter, Music Copyright in Britain to 1800, „Music & Letters”, Vol. 67, No. 3 (Jul., 1986), s. 279. [przypis autorski]
S. Albinsson, Early Music Copyrights…, s. 267. [przypis autorski]
S. Albinsson, Early Music Copyrights:…, s. 280. [przypis autorski]
S. Albinsson, Early Music Copyrights…, s. 280. [przypis autorski]
S. Albinsson, Early Music Copyrights…, s. 281. [przypis autorski]
S. Albinsson, Early Music Copyrights…, s. 289. [przypis autorski]
Saldanha Marinho, Joaquim (1816–1896) — brazylijski polityk i pisarz tworzący pod pseudonimem Ganganelli. [przypis edytorski]
sale corvée de la vie (fr.) — dosł.: ohydny przymus życia [przypis edytorski]
salentyńska włość — starożytni Salentynowie mieszkali na południowym krańcu Kalabrii. [przypis redakcyjny]
salentyński łan (…) Lyktejski Idomenej — w mieście Sallentini w Kalabrii miał zamieszkać wypędzony z Krety Idomeneus. [przypis edytorski]
salep kabulski — odżywka wyrabiana z kłączy roślin storczykowatych. [przypis tłumacza]
sale quele que tu es (fr.) — ależ jesteś brudny. [przypis edytorski]
Salerno — miasto na zach. wybrzeżu w środkowej części Włoch, niedaleko Neapolu. [przypis edytorski]
Salerno — miasto we Włoszech, w Kampanii, nad Morzem Tyrreńskim; niegdyś słynące ze szkoły medycznej, założonej w IX w., w której przetłumaczono wiele cennych dzieł arabskich i żydowskich. [przypis edytorski]
saletra — azotan, składnik materiałów wybuchowych. [przypis edytorski]
saletra — związek azotu, stosowany m.in. w nawozach i do produkcji prochu strzelniczego. [przypis edytorski]
saletra — związek z grupy azotanów, wykorzystywany jako składnik prochu strzelniczego. [przypis edytorski]
salga — kuropatwa. [przypis redakcyjny]
Salgama — rodzaj konfitury; konserwy z owoców w soli. [przypis redakcyjny]
Salhiry dziewice — Salhir, rzeka w Krymie, wypływająca z pieczar Czatyrdahu. [przypis autorski]
salicel, prawidłowo: salicyl — składnik różnych lekarstw, m.in. proszków uśmierzających ból. [przypis redakcyjny]
salicyna (chem.) — organiczny związek chemiczny o działaniu przeciwgorączkowym, wyodrębniony po raz pierwszy z kory wierzby (łac. salix) w 1828; od salicyny historycznie pochodzi kwas acetylosalicylowy (pot. aspiryna). [przypis edytorski]
salina — miejsce pozyskiwania soli. [przypis edytorski]
salina — miejsce pozyskiwania soli; tu: kopalnia soli. [przypis edytorski]
saling — połączenie kolumny masztu wieloczłonowego ze stengą (przedłużeniem kolumny) lub platforma znajdująca się w miejscu tego połączenia; także: sztywna rozpórka pomiędzy olinowaniem stałym a masztem. [przypis edytorski]
Saliowie — kapłani Marsa; dosł. „skoczkowie” a. „tancerze”, ponieważ ich rytuały wiązały się z tańcem. [przypis edytorski]
Saliowie (łac. Salii, od salio: tańczę) — członkowie kolegium kapłanów w staroż. Rzymie, kapłani Marsa; tu: jako czciciele bóstwa Herkulesa Niezwyciężonego (łac. Hercules Invictus), pokrewnego bogowi wojny Marsowi. [przypis edytorski]
Salisbury — miasto w płd. Anglii, w hrabstwie Wiltshire, zał. w XIII w. w pobliżu nieistniejącego obecnie grodu Stare Sarum. [przypis edytorski]
Salis, Rodolphe (1851–1897) — twórca, właściciel i dyrektor paryskiego kabaretu „Chat noir”. [przypis edytorski]
Sallustiusz, pisząc o Getułach — Sallustiusz, De Getulis. [przypis edytorski]
