Przypisy

sprawić (starop.) — zdziałać. [przypis edytorski]

sprawić — tu: czynić, ustanowić. [przypis edytorski]

sprawić — tu: wyprawić. [przypis edytorski]

sprawić — tu: zamęczyć, oprawić jak zwierzę. [przypis edytorski]

sprawić — zdziałać. [przypis edytorski]

sprawię ci wały (daw. pot.) — zbiję cię, spuszczę ci lanie. [przypis edytorski]

sprawiedliwą karę (…) ponoszę — podwójne nawiązanie biblijne: do siedmiu lat tłustych i siedmiu lat chudych (sen faraona, zinterpretowany przez Józefa, a przepowiadający głód w Egipcie) oraz do plag zsyłanych na Egipt po to, by faraon pozwolił Żydom opuścić Egipt pod przewodnictwem Mojżesza. [przypis edytorski]

sprawiedliwemi — daw. forma N. i Msc. lm przymiotników r.ż. i r.n.; dziś tożsama z r.m.: sprawiedliwymi. [przypis edytorski]

Sprawiedliwie gadają Piotr (gw.) — Piotr mówi prawdę. [przypis edytorski]

sprawiedliwi to łagodni, jak powiada Homer — takiej frazy w zachowanych tekstach Homera nie ma, choć w Odysei występuje określenie „zuchwali, dzicy i niesprawiedliwi” (VI 120 oraz IX 175). [przypis edytorski]

sprawiedliwo (gw.) — sprawiedliwie. [przypis edytorski]

sprawiedliwość — hebr. משפט (miszpat): 'prawo, sąd, wyrok'. [przypis edytorski]

Sprawiedliwość i boska Zemsta ścigające Zbrodnię — obraz Pierre-Paula Prud'hona z 1808, przedstawiający uciekającego zbrodniarza i ścigające go dwie uskrzydlone postacie, z których jedna trzyma w ręce pochodnię, a druga miecz, a pod nimi jako Ofiara leży na ziemi młody nagi mężczyzna; obecnie w Luwrze w Paryżu. [przypis edytorski]

Sprawiedliwość wynosi naród, a mizerne ludzie grzech czyni — Prz 14, 34. [przypis edytorski]

sprawiedliwy człowiek zakwitnie w zebraniu Pańskim nie inaczej jako gałąź palmowa kwitnie na drzewie swoim — Ps 91, 13. [przypis edytorski]

sprawiemy — dziś popr. forma 3.os.lm. cz. przysz.: sprawimy. [przypis edytorski]

sprawił, iż duże głazy leciały z nieba na uchodzący przed nim hufiec nieprzyjaciół; po czym (…) zatrzymał słońce i księżyc, aby ich wygnieść do reszty… — podczas bitwy z Amorytami pod Gibeonem (Joz 10, 10–13). [przypis edytorski]

sprawion (daw.) — dziś: sprawiony. [przypis edytorski]

sprawiony (starop.) — przygotowany. [przypis edytorski]

sprawiony (starop.) — tu: poinformowany. [przypis edytorski]

sprawować się (daw.) — bronić się, przedstawiając swoją sprawę. [przypis edytorski]

sprawować — tu: powozić. [przypis edytorski]

sprawowały tu rządy nasze Piastówny — m.in. Świętosława, siostra Bolesława Chrobrego, żona i matka skandynawskich królów. [przypis edytorski]

sprawuje (starop.) — sprawia; czyni. [przypis edytorski]

sprawunki — zakupy. [przypis edytorski]

sprawy — czyny; por. (czyjeś) sprawki. [przypis edytorski]

sprawy pożytków pospolitych — interesy publiczne. [przypis edytorski]

sprężyna — tu: spust. [przypis edytorski]

sprecyzjowałem — dziś popr.: sprecyzowałem. [przypis edytorski]

sprecyzjowanie — dziś popr.: sprecyzowanie. [przypis edytorski]

Sprengel, Christian Konrad (1750–1816) — niemiecki botanik, odkrył rolę owadów i wiatru w zapylaniu kwiatów (1793). [przypis edytorski]

sprezentować się (daw., z łac. praesentare: pokazywać) — przedstawić się. [przypis edytorski]

sprezentować — tu: zaprezentować. [przypis edytorski]

sprezentować — wystawić na pokaz, przedstawić. [przypis edytorski]

sprezentować — zaprezentować, przedstawić. [przypis edytorski]

sprezentowane — właśc. zaprezentowane, przedstawione. [przypis edytorski]

sprezentowanie — zaprezentowanie. [przypis edytorski]

sprezentowany — zaprezentowany; przedstawiony. [przypis edytorski]

sprezzatura (wł.) — termin z Dworzanina Baltasara Castiglione, oznaczający swobodę, lekkość i działanie w taki sposób, jakby wykonywana czynność nie wymagałą wysiłku. [przypis edytorski]

sprich doch nicht so laut, bist du verrückt? (niem.) — ależ nie mów tak głośno, oszalałaś? [przypis edytorski]

spricht (niem.) — mówi. [przypis edytorski]

spriwisliniał — spolszczyć się; od oficjalnej nazwy Królestwa Polskiego po zniesieniu przez Rosję jego autonomii w 1867 r., podzieleniu na 10 guberni i włączeniu do Cesarstwa Rosyjskiego: Kraj Priwisljanskij, czyli Kraj Przywiślański. [przypis edytorski]

spróżnia — opróżnia. [przypis edytorski]

sprobować — dziś popr. pisownia: spróbować. [przypis edytorski]

sprobować — dziś popr.: spróbować. [przypis edytorski]

sprobuj — dziś popr.: spróbuj. [przypis edytorski]

sprobujmy (starop. forma ort.) — dziś popr.: spróbujmy. [przypis edytorski]

sprofanowany od — dziś: sprofanowany przez. [przypis edytorski]

sprolongować — odroczyć czas zobowiązania. [przypis edytorski]

spropositi (wł.) — głupstwa, niewłaściwości, niedorzeczności. [przypis edytorski]

sprościć — wyprostować. [przypis edytorski]

sprośnie (daw.) — nieprzyzwoicie. [przypis edytorski]

sprośnie (starop.) — brzydko. [przypis edytorski]

sprośnie (starop.) — źle, na złe. [przypis edytorski]

sprośnie — wulgarnie, bezwstydnie, w sposób przynoszący hańbę. [przypis edytorski]

sprośny — bezwstydny. [przypis edytorski]

sprośny (daw.) — nieprzyzwoity. [przypis edytorski]

sprośny (daw.) — okropny, plugawy; nieobyczajny. [przypis edytorski]

sprośny (daw.) — występny; bezwstydny. [przypis edytorski]

sprośny (daw.) — występny, odrażający, potworny, godny potępienia. [przypis edytorski]

sprośny (daw.) — występny, potworny, godny potępienia. [przypis edytorski]

sprośny — nieprzyzwoity, grzeszny; tu mowa o diable. [przypis edytorski]

sprośny — nieprzyzwoity. [przypis edytorski]

sprosność (daw.) — nieprzyzwoitość; cecha osoby postępującej niezgodnie z powszechnie przyjętymi normami obyczajowymi i moralnymi. [przypis edytorski]

sprosność (starop.) — okropność, plugawość, nieobyczajność. [przypis edytorski]

sprosny (daw.) — tu: skażony grzechem, hańbą. [przypis edytorski]

sprosny (daw.) — występny, rozpustny, grubiański. [przypis edytorski]

sprosny (starop.) — brzydki, szpetny. [przypis edytorski]

sprosny (starop.) — okropny, plugawy, nieobyczajny. [przypis edytorski]

sprostować odległość — tu: skrócić drogę, jadąc po trasie bliższej linii prostej. [przypis edytorski]

sprowadzeni byli do stanu widmowego — w innym wyd. tegoż tłumaczenia: przybrali postać wampirów. [przypis edytorski]

spruchniały (daw.) — dziś popr.: spróchniały. [przypis edytorski]

sprychy — dziś popr.: szprychy. [przypis edytorski]

spryt (gw.) — spirytus. [przypis edytorski]

sprytny syn Mai uroczej (mit. gr.) — Hermes, patron kupców i złodziei, posłaniec bogów. [przypis edytorski]

sprzągnięcie — dziś popr.: sprzęgnięcie. [przypis edytorski]

sprzątać — tu: zbierać plony. [przypis edytorski]

sprzątnąć ten gad zdradziecki — dziś popr. z N.: sprzątnąć tego gada zdradzieckiego. [przypis edytorski]

sprzątnienie — dziś popr.: sprzątnięcie. [przypis edytorski]

sprząż — dziś: sprzęgnij. [przypis edytorski]

sprzęta — dziś popr. forma B. lm: sprzęty. [przypis edytorski]

sprzęt (daw.) — tu: zbiory; zbożny sprzęt: zbiory zbóż. [przypis edytorski]

sprzęt (daw.) — żniwa; zbór plonów. [przypis edytorski]

sprzęt (daw.) — zbiory plonów. [przypis edytorski]

sprzęt — tu: koszenie i zwózka. [przypis edytorski]

sprzęt — tu: żniwa, zbiory dojrzałych upraw. [przypis edytorski]

sprzęt — tu: zbieranie zboża z pól. [przypis edytorski]

sprzęty — dziś popr. forma N. lm: sprzętami. [przypis edytorski]

sprzęty — meble, wyposażenie. [przypis edytorski]

sprzęty — tu: żniwa. [przypis edytorski]

sprzężaj (daw.) — zwierzęta wykorzystywane jako siła pociągowa. [przypis edytorski]

sprzężaj — ogół zwierząt pociągowych wykorzystywanych w rolnictwie do transportu i pracy na roli. [przypis edytorski]

sprzężaj — uprząż. [przypis edytorski]

sprzężystość — dziś raczej: sprężystość. [przypis edytorski]

sprzeciwważyć (neol.) — stanowić przeciwwagę; zrównoważyć. [przypis edytorski]

sprzeczliwy (daw.) — sprzeczny. [przypis edytorski]

sprzecznemi nasiony — daw. forma N. lm; dziś popr: sprzecznymi nasionami. [przypis edytorski]

sprzecznik (daw.) — ten, który się nie zgadza, który zaprzecza. [przypis edytorski]

sprzeczność (daw.) — skłonność do sprzeczania się; tu: sprzeciw. [przypis edytorski]

sprzeczny — tu: stojący na przeszkodzie, sprzeciwiający się. [przypis edytorski]