Przypisy

dała też — midrasz sugeruje, że słowo „też” oznacza tu włączenie również zwierząt w spożycie owocu i w następstwa tego czynu, zob. Raszi do 3:6. [przypis tradycyjny]

do zdobycia wglądu — hebr. לְהַשְׂכִּיל (lehaskil) pochodzi od rdzenia שֶׂכֶל (sechel) oznaczającego 'inteligencję, umysł, pojmowanie, rozumienie'; lehaskil można tłumaczyć jako: 'rozważać, zwracać uwagę, skłaniać do rozważenia/do wglądu', u Cylkowa 'do oglądania'. «Tak powiedział jej [wąż: będziecie] »znający dobro i zło«», zob. Raszi do 3:6. [przypis tradycyjny]

drzewa cyprysowego — hebr. עֲצֵי גֹפֶר (acei gofer). Niektórzy odczytują to jako nazwę własną, zob.Raszi i Ibn Ezra do 6:14. [przypis tradycyjny]

Drzewo Poznania dobrego i złego — עֵץ הַדַּעַת טוֹב וָרָע (ec hadaat tow wara): 'drzewo poznania dobrego i złego'. W Talmudzie (Berachot 40a) mędrcy dyskutują, czy była to winorośl, figa czy może nawet pszenica, a midrasz (Bereszit Raba 15:7) sugeruje, że mógł to być także etrog (rodzaj owocu cytrusowego). Poznanie dobra i zła może być interpretowane jako umiejętność rozróżniania pomiędzy dobrem i złem, czyli wolna wola. Niektórzy odczytują to jako pożądanie seksualne, ale Ramban uczy, że takie wyjaśnienie nie wydaje się prawidłowe, gdyż nawet wąż mówił, że po spożyciu „staniecie się jak Bóg” i «po spożyciu owocu człowiek miał wolny wybór i z własnej woli mógł czynić zło lub dobro, czy to wobec siebie czy wobec innych istot, i to jest owa Boska cecha, ale jest ona także niedobra dla człowieka, ponieważ ma on teraz jecer (skłonność do zła) i pożądanie», zob. Ramban do 2:11. [przypis tradycyjny]

Drzewo Życia — עֵץ הַחַיִּים (ec hachajim): 'drzewo życia'. Termin „Drzewo życia” stał się metaforą Tory, por. np. Ks. Przysłów 3:18. W żydowskiej tradycji mistycznej „drzewo życia” odnosi się do diagramu ilustrującego dziesięć boskich emanacji (Sefirot), jest to także tytuł ważnego dzieła żydowskiego mistycyzmu autorstwa rabina Chajima Witala (1542–1620). [przypis tradycyjny]

duch Mój — «Mój Duch nie będzie, rozdrażniony, walczył ze sobą z powodu człowieka», zob. Raszi do 6:3. Hebr. יָדוֹן (jadon): 'walczyć' od rdzenia דִין (din): 'osądzać'. Słowa z tym rdzeniem w znaczeniu 'walki, zmagania się' pojawiają się w formie מָדוֹן (madon) np. w Ks. Psalmów 80:7, Ks. Przysłów 15:18, Ks. Jeremiasza 15:10 czy jako לָדִין (ladin) w Ks. Koheleta 6:10. [przypis tradycyjny]

dwie żony — ludzie z pokolenia potopu mieli zwyczaj brać sobie dwie żony. Zadaniem jednej było rodzenie dzieci: tu była to Ada, drugiej zaś podawano środek powodujący bezpłodność i tę żonę mąż przeznaczał sobie do cielesnych przyjemności: tu była to Cylla (ona jednak również później urodziła dzieci), zob. Raszi do 4:19. [przypis tradycyjny]

dwudziestego siódmego — midrasz uczy, że potop trwał przez cały rok słoneczny (365 dni), zob. Raszi do 8:14. [przypis tradycyjny]

dzień i noc — «Z tego płynie wniosek, że [dzień i noc] ustały przez wszystkie dni potopu, gdy nie funkcjonował system planetarny i nie można było rozpoznać różnicy pomiędzy dniem a nocą», zob. Raszi do 8:22. [przypis tradycyjny]