Przekaż 1,5% Wolnym Lekturom!
Wsparcie nic nie kosztuje! Wystarczy w polu „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku” wpisać nasz KRS: 0000070056
Każda kwota się liczy! Dziękujemy!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | rosyjski | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | zoologia
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 3895 przypisów.
grivena — carinės Rusijos laikais dešimtis kapeikų. [przypis edytorski]
grizzled Giant (ang.) — dosł. szpakowaty olbrzym. [przypis edytorski]
grób arcykapłana Retemenofa — dziś popr.: grobowiec Pedamenopeta, wysokiego rangą kapłana żyjącego na przełomie XXV i XXVI dynastii. Największy z grobowców w nekropoli tebańskiej, składa się z 22 połączonych korytarzami pomieszczeń, położonych na trzech poziomach. Setki metrów ścian pokryto freskami i tekstami religijnymi. Zbadany i obszernie opisany w XIX w., powstał czterysta lat po wydarzeniach przestawianych w powieści. [przypis edytorski]
grób Cheopsa — piramida Cheopsa (Chufu, ok. 2580 p.n.e.), drugiego faraona IV dynastii. Największa z piramid na płaskowyżu Giza, licząca 149 m wysokości. [przypis edytorski]
grób Chrystusów (daw.) — grób Chrystusowy. [przypis edytorski]
gród Frygów — Troja. [przypis edytorski]
gród Gedymina — Wilno; Gedymin (ok. 1275–1341), wielki książę litewski (1316–1341), założyciel dynastii Giedyminowiczów, twórca mocarstwowej potęgi Litwy, dziad Jagiełły. [przypis edytorski]
gród Gedymina — Wilno. [przypis edytorski]
gród Grajów — gród grecki, Pallanteum na Palatynie. [przypis edytorski]
gród gubernialny — miasto będące stolicą guberni, tj. wyższej jednostki administracyjnej w Rosji carskiej i podległych jej krajach. [przypis edytorski]
gród krzywoprzysięski (mit. gr.) — o Troi; bo król trojański Laomedon nie wypłacił Neptunowi umówionej nagrody za zbudowanie murów Troi. [przypis edytorski]
gród Międzyrzecze — w oryg. łac. Mezyriecze; najprawdopodobniej jednak chodzi o Międzyrzecz nad Obrą, na Pojezierzu Lubuskim, przy ujściu Paklicy, a nie na Pomorzu. [przypis edytorski]
gród Nakło — w oryg. łac. castrum Nakyel), gród nad Notecią. [przypis edytorski]
gród Patawy — Patarium, dziś: Padwa. [przypis edytorski]
gród —średniowieczna lub prehistoryczna osada [przypis edytorski]
gród — tj. sąd grodzki. [przypis edytorski]
gród — tu: miasto. [przypis edytorski]
gródź — pionowa przegroda wewnątrz kadłuba statku, usztywniająca konstrukcję i dzieląca wnętrze na przedziały, co zwiększa niezatapialność jednostki w przypadku uszkodzenia dna lub poszycia. [przypis edytorski]
gródże — gród z partykułą wzmacniającą że. [przypis edytorski]
gród — zamieszkałe miejsce otoczone umocnieniami obronnymi: murami, wałem, rowem lub ostrokołem. [przypis edytorski]
gróf (gw.) — graf, hrabia. [przypis edytorski]
gróg — napój alkoholowy. [przypis edytorski]
Grójecka — główna ulica warszawskiej dzielnicy Ochota. [przypis edytorski]
grót — dziś forma D.lm: grot. [przypis edytorski]
gróźb — w innym wyd.: próśb. [przypis edytorski]
grobarz — dziś: grabarz. [przypis edytorski]
groblą (daw. forma) — dziś B.lp r.ż.: groblę. [przypis edytorski]
grobla — sztucznie usypany wał ziemny rozdzielający zbiorniki wodne. [przypis edytorski]
grobla — wał ziemny, który utrzymuje wodę w sztucznym zbiorniku lub chroni przyległe tereny przed wylewami rzeki. [przypis edytorski]
grobla — wał ziemny, który utrzymuje wodę w sztucznym zbiorniku lub reguluje bieg rzeki. [przypis edytorski]
grobla — wał ziemny przecinający jezioro bądź bagno, usypany w celach komunikacyjnych. [przypis edytorski]
grobla — wał ziemny regulujący bieg rzeki. [przypis edytorski]
grobla — wał ziemny usypany w celu regulacji biegu rzeki a. oddzielenia stawu. [przypis edytorski]
grobla — wał ziemny utrzymujący wodę w sztucznych zbiornikach wodnych, takich jak stawy i kanały; grzbietem grobli często wiodły drogi. [przypis edytorski]
grobla — wał ziemny wzdłuż brzegu zbiornika wodnego służący utrzymaniu wody wewnątrz tego zbiornika. [przypis edytorski]
grobnica — dziś: grób a. grobowiec. [przypis edytorski]
grobowiec Ferdynanda i Izabeli — kaplica królewska przy katedrze w Grenadzie, wybudowana w latach 1506–1517 jako mauzoleum mieszczące marmurowy sarkofag Ferdynanda Aragońskiego i Izabeli Kastylijskiej oraz groby innych członków rodziny królewskiej. [przypis edytorski]
grobowiec Giulietty — grobowiec Julii, bohaterki tragedii Szekspira Romeo i Julia, której akcja rozgrywa się w Weronie. [przypis edytorski]
grobu Agamemnona, a raczej skarbca Atreusza, zabytku najstarszego budownictwa greckiego, uważanego mylnie za grobowiec mitycznego bohatera — tzw. skarbiec Atreusza, jak nazwał go grecki geograf Pauzaniasz (II w. n.e.), to monumentalny grobowiec (tolos) sklepiony pozorną kopułą, zbudowany w epoce mykeńskiej, ok. 1250 roku p.n.e., w pobliżu Myken. Znany z Iliady Agamemnon, naczelny wódz wyprawy pod Troję, był królem Myken, stąd inna nazwa nadana tej budowli. [przypis edytorski]
groby — dziś popr. forma N. lm: grobami. [przypis edytorski]
grocernia (z ang.) — sklep spożywczy. [przypis edytorski]
grocernia (z ang.) — sklep z różnorodnymi artykułami. [przypis edytorski]
grocernik — sklepikarz; z ang. grocery: sklep spożywczy. [przypis edytorski]
Grochów — bitwa o Olszynkę Grochowską, stoczona w trakcie Powstania Listopadowego, 25 lutego 1831 roku, w której wojska polskie udaremniły rosyjski atak na Warszawę. [przypis edytorski]
Grochowiak, Stanisław (1934–1976) — poeta, prozaik, dramaturg, autor scenariuszy filmowych. Jego wiersze, mocno wystylizowane, mieściły się w estetyce turpizmu (od łac. turpis: brzydki), wprowadzającej do literatury tematy powszechnie uznawane za brzydkie i oddziałującej na czytelnika z pomocą szoku estetycznego. [przypis edytorski]
Grochowiak, Stanisław (1934–1976) — poeta, prozaik, dramaturg, autor scenariuszy filmowych. Jego wiersze, mocno wystylizowane, mieściły się w estetyce turpizmu (od łac. turpis: brzydki), wprowadzającej do literatury tematy powszechnie uznawane za brzydkie i oddziałującej na czytelnika z pomocą szoku estetycznego. [przypis edytorski]
grochowiny (daw.) — słoma z wymłóconego grochu. [przypis edytorski]
grochowiny — łodygi wymłóconego grochu. [przypis edytorski]
grochowiny — słoma z wymłóconego grochu. [przypis edytorski]
Grochowski, Stanisław (1542–1612) — poeta, tłumacz, sekretarz królewski. [przypis edytorski]
grocie króla, rzeczonej Łokietka — grocie zwanej (grotą) króla Łokietka. [przypis edytorski]
Grocjusz, Hugo Grotius, właśc. Huig de Groot (1583–1645) — holenderski prawnik, filozof i dyplomata, zajmujący się kwestiami teorii państwa i prawa; kierując się ideą społeczności międzynarodowej rządzonej nie siłą lub wojną, ale przyjętymi zasadami prawnymi, przedstawił pierwszy kompletny system prawa międzynarodowego. [przypis edytorski]
grodeturowy (daw.) — wykonany z ciężkiej odmiany jedwabiu. [przypis edytorski]
Grodno — miasto obwodowe w dzisiejszej Białorusi, polożone w pobliżu granicy z Polską. [przypis edytorski]
Grodno — obecnie miasto na Białorusi, niedaleko granicy z Polską; przed II wojną światową Grodno znajdowało się w Polsce, chodzi tutaj zatem o jego obronę przed Armią Czerwoną, która wtargnęły do miasta 20 września 1939 roku. [przypis edytorski]
grodny — tu: miejski, prowadzący do miasta. [przypis edytorski]
grodóm — dziś popr. forma C. lm: grodom. [przypis edytorski]
grodoburca — ten, który burzy miasta. [przypis edytorski]
grodowi — tu: uzbrojeni Kozacy. [przypis edytorski]
grody — dziś popr. forma N.lm: grodami. [przypis edytorski]
grodyszcza naskalne — warowne zamki (grody) ufundowane na skałach. [przypis edytorski]
grodyszcze — gród, zamek (w oryginale niem. Burg: miasto, gród). [przypis edytorski]
grodziec (daw.) — gród. [przypis edytorski]
Gröditz — miasto w płd.-wsch. Niemczech, w kraju związkowym Saksonia. [przypis edytorski]
grof (daw.) — graf, hrabia. [przypis edytorski]
groff z Turna — Jindřich Matyáš Thurn (1567–1640), dowódca antyhabsburskiego powstania w Czechach w pierwszej fazie wojny trzydziestoletniej. Brał udział w tzw. drugiej defenestracji praskiej. Wygnany po klęsce wojsk czeskich na Białej Górze, później walczył na Śląsku i w armii czeskiej. [przypis edytorski]
groff z Turnu — Jindřich Matyáš Thurn (1567–1640), dowódca antyhabsburskiego powstania w Czechach w pierwszej fazie wojny trzydziestoletniej. Brał udział w tzw. drugiej defenestracji praskiej. Wygnany po klęsce wojsk czeskich na Białej Górze, później walczył na Śląsku i w armii czeskiej. [przypis edytorski]
grof — graf; hrabia. [przypis edytorski]
grog — napój alkoholowy na bazie rumu rozcieńczonego wodą, zwykle gorącą. [przypis edytorski]
grog — napój alkoholowy: rum wymieszany z gorącą, osłodzoną wodą. [przypis edytorski]
grog — napój alkoholowy sporządzany z rumu (lub innego mocnego alkoholu) rozcieńczonego wodą i doprawionego sokiem z cytrusów, cynamonem i cukrem. [przypis edytorski]
grog — napój alkoholowy z rumu rozcieńczonego wodą, zwykle gorącą, często doprawiany cukrem, sokiem z cytrusów, cynamonem. [przypis edytorski]
grok — dziś popr.: grog, napój alkoholowy sporządzany z rumu (lub innego mocnego alkoholu) rozcieńczonego wodą i doprawionego sokiem z cytrusów, cynamonem i cukrem. [przypis edytorski]
gromada — tu: historyczna jednostka podziału administracyjnego w Polsce. [przypis edytorski]
Gromadny obywatel — gromada obywateli. [przypis edytorski]
gromadzki (gw.) — wspólny, wspólnotowy. [przypis edytorski]
gromata — laiškas. [przypis edytorski]
gromata (rus.) — raštas, laiškas, dokumentas. [przypis edytorski]
gromata (rus.) — raštelis, laiškas. [przypis edytorski]
gromata (rus.) — raštelis. [przypis edytorski]
gromem — tu: błyskawicznie. [przypis edytorski]
grometa — gromata, laiškas. [przypis edytorski]
grometa — laiškas. [przypis edytorski]
gromić — ostro napominać. [przypis edytorski]
gromkieli (daw.) — konstrukcja z -li jako przysłówkiem sposobu, inaczej: „gromkie jedynie”. [przypis edytorski]
gromki — głośny, donośny. [przypis edytorski]
gromnica — duża świeca zapalana podczas ważnych uroczystości religijnych, w tym pogrzebowych. [przypis edytorski]
gromnica — duża woskowa świeca, używana w niektórych wyznaniach chrześcijańskich w trakcie najważniejszych wydarzeń religijno-społecznych w życiu wiernego. [przypis edytorski]
Gromnice — obchodzone 2 lutego katolickie święto Matki Boskiej Gromnicznej, podczas którego wierni przynoszą do kościoła świece do pobłogosławienia, zwane gromnicami. [przypis edytorski]
gromnik (daw.) — piorunochron. [przypis edytorski]
Grom — ORP Grom, niszczyciel wybudowany na zamówienie Marynarki Wojennej RP w latach 1935–1937, zatopiony 4 maja 1940 roku pod Narwikiem. [przypis edytorski]
Gromosiły — Zeus, władca pioruna. [przypis edytorski]
gromy — dziś popr. forma N. lm: gromami. [przypis edytorski]
gromy (starop. forma) — gromami (strąceni). [przypis edytorski]
Groń — wzniesienie położone między Cioskami a Łopuszną. [przypis edytorski]
gronik — szczyt, wzgórze. [przypis edytorski]
Gronków — wieś w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim. [przypis edytorski]
grono — grupa ludzi, tu: rodzina. [przypis edytorski]
gronorosty a. sargasy, Sargassum (biol.) — rodzaj glonów z gromady brunatnic posiadających pęcherze pławne umożliwiające im unoszenie się w wodzie; porastają głównie podwodne skały u wybrzeży ciepłych mórz, szczególnie na półkuli południowej. [przypis edytorski]
gronostaje — futro ze skórek gronostajowych, symbol władzy. [przypis edytorski]
