Przypisy

Staatsbetriebe (niem.) — przedsiębiorstwa państwowe. [przypis edytorski]

stafirować (z niem. staffieren) — stroić się z przesadą, tu: elegancko przygotować. [przypis edytorski]

Stammgast (niem.) — stały gość. [przypis edytorski]

Standpunkt (niem.) — stanowisko. [przypis edytorski]

Standrecht (niem.) — sąd doraźny, działający w przyspieszonym trybie. [przypis edytorski]

Steinträger (niem.) — kamieniarz; tragarz kamieni. [przypis edytorski]

still (niem.) — cicho. [przypis edytorski]

stimmt (niem.) — dobrze, zgadza się. [przypis edytorski]

stimmt (niem.) — zgadza się. [przypis edytorski]

Stimmung (niem.) — nastrój. [przypis edytorski]

stimmungsmacher (z niem.) — stwarzający nastrój. [przypis edytorski]

stos a. sztos (daw., z niem.) — uderzenie, cios, pchnięcie. [przypis edytorski]

Streckt die Glieder, und legt sich nieder (niem.) — Rozciąga kończyny, i kładzie się na ziemię (cytat z wiersza Schillera Der Handschuh (Rękawiczka), opisujący lwa; w przekładzie Adama Mickiewicza: „I wyciągnął cielska brzemię, I obalił się na ziemię”). [przypis edytorski]

strengstens verboten (niem.) — najsurowiej. [przypis edytorski]

Strohmann (niem.) — figurant. [przypis edytorski]

strucel (z niem. Strutzel) — dziś popr.: strucla, podłużna słodka bułka drożdżowa, nadziewana powidłami a. masą makową. [przypis edytorski]

strucla (z niem.) — podłużna słodka bułka drożdżowa, nadziewana powidłami a. masą makową. [przypis edytorski]

strycharz (z niem. Ziegelstreicher) — ceglarz, rzemieślnik wyrabiający cegły. [przypis edytorski]

Stubenmädchen (niem.) — pokojówka. [przypis edytorski]

Sturmleiter (niem.) — drabina oblężnicza, używana szturmowania murów obronnych. [przypis edytorski]

Sturm und Drang Periode (niem.) — okres burzy i naporu; opisowa nazwa dla epoki preromantyzmu niem., przypadającej na lata 1767–1785i związanej z działalnością w dziedzinie filozofii i literatury: Johanna Gottfrieda Herdera, Johanna Wolfganga Goethego (por. przede wszystkim jego powieść epistolarną Cierpienia młodego Wertera) oraz Fryderyka Schillera (por. tegoż dramat Zbójcy); w muzyce do tego nurtu zalicza się natomiast m.in. symfonie Haydna z tego okresu. [przypis edytorski]

Sturm und Drangperiode (niem.) — okres burzy i naporu (przyjęta nazwa okresu preromantyzmu niemieckiego). [przypis edytorski]

sündige gut aber glaube besser (niem.) — grzesz dobrze, ale wierz lepiej. [przypis edytorski]

szaflik (z niem. Schaffel) — wiaderko, okrągłe naczynie. [przypis edytorski]

szalbierz (z niem.) — oszust, krętacz. [przypis edytorski]

szenekatarynka a. szajnekatarynka (z niem. Schönes Kathrinchen) — jarmarczny teatr marionetek, w którym przedstawieniom towarzyszyła muzyka z katarynki. [przypis edytorski]

szkuta (z niem.) — płaskodenny statek rzeczny do przewozu ładunków używany w XVI–XVIII w. [przypis edytorski]

szlachtuz (daw., z niem. Schlachthaus) — rzeźnia. [przypis edytorski]

szlachtuz (z niem.) — rzeźnia. [przypis edytorski]

szlafkamera (z niem. Schlafkammer) — izba sypialna; sypialnia. [przypis edytorski]

szlafmyca (z niem.) — czapka do spania. [przypis edytorski]

szlafmyca (z niem.) — czapka używana dawniej do spania. [przypis edytorski]

szlafmyca (z niem.) — dawne nakrycie głowy, zakładane do snu. [przypis edytorski]

szlafmyca (z niem.) — nakrycie głowy zakładane na noc, do snu. [przypis edytorski]

szlafmyca (z niem.) — nakrycie głowy zakładane na noc, do snu. [przypis edytorski]

szlafmyca (z niem. schlafen: spać, mütze: czapka) — daw. nakrycie głowy zakładane do snu. [przypis edytorski]

szlaga (z niem. schlagen: bić, uderzać) — rębajło; por. szlagon: prowincjonalny, zasiedziały na wsi, niewykształcony szlachcic, hreczkosiej. [przypis edytorski]

Szlarafia (z niem. Schlaraffenland) — baśniowy kraj obfitości i błogiego lenistwa, „kraina pieczonych gołąbków”. [przypis edytorski]

szlichtada (daw., z niem. Schlitten: sanie) — kulig; zabawa polegająca na przejażdżce saniami, odwiedzaniu wszystkich sąsiadów i przyłączaniu ich do orszaku. [przypis edytorski]

szlichtada (daw., z niem. Schlitten: sanie) — rodzaj kuligu, rozrywka polegająca na przejażdżce kilkoma saniami, odwiedzaniu wszystkich domów w sąsiedztwie i przyłączaniu sąsiadów do orszaku. [przypis edytorski]

szlus (daw., z niem.) — dość. [przypis edytorski]

szlus (pot., z niem.) — koniec. [przypis edytorski]

szlus (z niem. schluss) — koniec. [przypis edytorski]

szlus (z niem. Schluss) — koniec. [przypis edytorski]

szmekier (z niem.) — daw. pracownik służb celnych, poszukujący towarów pochodzących z przemytu. [przypis edytorski]

szmelc (z niem.) — odpadki metalowe; złom. [przypis edytorski]

szmira (z niem.) — lichota, kicz. [przypis edytorski]

sznapa (gw., z niem. Schnaps) — wódka. [przypis edytorski]

sznaps (pot., z niem. Schnaps) — wódka. [przypis edytorski]

sznaps (z niem.) — alkohol. [przypis edytorski]

sznaps (z niem. Schnaps) — żart.: wódka. [przypis edytorski]

sznaps (z niem.) — spirytus, mocny alkohol. [przypis edytorski]

sznerkiel (daw., z niem. schnörkel) — zawijas, ozdoba architektoniczna w kształcie esowatej linii. [przypis edytorski]

sznitt (z niem.) — krój, szyk. [przypis edytorski]

sznytek (gw., z niem.) — porcja napitku, szklaneczka. [przypis edytorski]

szołdra (daw., z niem.) — pogardliwie o człowieku: świnia. [przypis edytorski]

szory (z niem. Geschirr: uprząż) — rodzaj uprzęży złożonej z szerokiego napierśnika ze skóry a. materiału oraz rzemieni ułożonych wzdłuż grzbietu i po bokach konia. [przypis edytorski]

szpas (pot., z niem.) — złośliwy żart, kawał. [przypis edytorski]

szpas (z niem. Spass: żart) — tu: dziwactwo. [przypis edytorski]

szpejscettel (z niem. Speise: danie, Zettel: kartka) — menu, karta dań; tu: wykaz rachunkowy. [przypis edytorski]

szpek (żarg. drukarski, z niem. Speck: słonina) — pełne wynagrodzenie płacone za skład niepełnego wiersza, tylko częściowo wypełniającego kolumnę druku. [przypis edytorski]

szpinet (z niem.) — rodzaj małego klawesynu. [przypis edytorski]

szprync (z niem.) — wybryk. [przypis edytorski]

szpryngel (z niem. springen: skakać) — skok, podskok. [przypis edytorski]

szpylman a. szpilman (z niem.) — grajek. [przypis edytorski]

szruba (z niem.) — dziś: śruba. [przypis edytorski]

sztama (z niem., pot.) — przyjacielski układ zapewniający wzajemną pomoc. [przypis edytorski]

sztamknajpa (daw. środ., z niem. Stammkneipe) — ulubiony, często odwiedzany lokal. [przypis edytorski]

Sztatuder (z niem.) — właśc. Stadhouder, namiestnik niderlandzki; chodzi o Niderlandy. [przypis edytorski]

sztil (z niem. still) — cicho. [przypis edytorski]

sztokfisz (z niem. stockfish) — suszona ryba, najczęściej z rodziny dorszowatych. [przypis edytorski]

sztosować (z niem. stoßen: uderzać, trącać, graniczyć) — tu: łączyć się poprzez mocne uderzenie, wepchnięcie na siebie (np. dwóch wagonów składu pociągu towarowego). [przypis edytorski]

sztos (z niem.) — tu: cios, uderzenie. [przypis edytorski]

sztraf (z niem.) — kara. [przypis edytorski]

sztrof a. sztraf (z niem.) — kara pieniężna, grzywna. [przypis edytorski]

sztrofa (z niem.) — kara. [przypis edytorski]

sztrych (daw., z niem.) — linia, kreska. [przypis edytorski]

sztuba (daw., z niem.) — szkoła. [przypis edytorski]

sztuba (przest. żart., z niem. Stube: izba) — szkoła, także: początkowa, wstępna klasa w szkole; por. sztubak: uczniak, zachowujący się niepoważnie, dokazujący. [przypis edytorski]

sztuba (z niem. Stube) — izba, część bloku. [przypis edytorski]

sztubmadla (z niem. Stubenmädchen) — pokojówka. [przypis edytorski]

sztunda (ros. штунда, z niem. die Stunde: godzina) — nurt religijny w XIX-wiecznej Rosji, powstały wśród protestanckich kolonistów niemieckich, kwestionujący autorytet cerkwi prawosławnej; pod koniec XIX w. tępiony przez władze carskie. [przypis edytorski]

sztygar (z niem.) — pracownik sprawujący nadzór nad określonym działem pracy w kopalni. [przypis edytorski]

sztyl (z niem. still) — cicho bądź! [przypis edytorski]

sztyl (z niem. still) — cisza, spokój. [przypis edytorski]

sztymować (pot., z niem.) — pasować, zgadzać się. [przypis edytorski]