Przypisy

Salviati, Lisio del Rosso, Delfante, baron Bottmer — Stendhal miał pasję pseudonimów i kryptonimów, która zresztą dość się tłumaczyła w owej epoce szpiegów, rewizji, przejmowania korespondencji. [przypis autorski]

Sama obyczajność nakazuje na listy odpowiadać; a jednak znając powinność względem swego stanu królewskiego i panieńskiego, że bez wiedzy panów Rad Koronnych nic nie mam czynić, ani jednym słowem na one listy, nawet jej królewskiej miłości siostrze mej nie odpisałam — Wyjątek z listu Anny Jagiellonki, Przeździecki, Jagiellonki, t. IV. [przypis autorski]

sama przestrzeń jest przecie tylko wyobrażeniem, więc to tylko może w niej uchodzić za rzeczywiste, co w niej zostaje wyobrażone — trzeba zapamiętać to paradoksalne, lecz słuszne zdanie, że w przestrzeni nie ma nic prócz tego, co w niej zostaje wyobrażone. Boć przestrzeń sama jest przecie tylko wyobrażeniem; więc co jest w niej, musi zawierać się w wyobrażeniu, a w przestrzeni nie ma nic zgoła ponad to, co w niej rzeczywiście zostaje wyobrażonym. Zaiste dziwnie brzmieć musi takie zdanie, iż rzecz jakaś może istnieć w wyobrażeniu o niej; traci ono tutaj swoją stronę rażącą, gdyż rzeczy, z którymi mamy tu do czynienia, nie są rzeczami samymi w sobie, lecz tylko zjawiskami, tj. wyobrażeniami. [przypis autorski]

sama syntetyczna jedność, jeśli nie zważam na formę przestrzeni, ma siedzibę swą w rozsądku i jest kategorią syntezy jednorodności w oglądzie w ogóle, tj. kategorią ilości, z którą zatem owa synteza ujęcia, tj. spostrzeżenie, musi być zupełnie zgodna — w ten sposób zostaje dowiedzionym, że synteza ujęcia, będąca empiryczną, musi być koniecznie zgodna z syntezą apercepcji, która jest umysłową i mieści się całkiem a priori w kategorii. Jest to taż sama samorzutność, co tam pod nazwą wyobraźni, tu pod nazwą rozsądku, zaprowadza łączność w rozmaitości oglądu. [przypis autorski]

Sama tylko Alcyna wszystkich zaś pięknością (…) — przekład Piotra Kochanowskiego. [przypis autorski]

Same Honory — jedna z wielu kombinacji mah-jonggowych. [przypis autorski]

sami są winni, na cóż tyle pychy — Biblia i arystokracja mszczą się okrutnie na ludziach, którzy sadzą, że im zawdzięczają wszystko. [przypis autorski]

samo dla siebie, czyli ostateczny, bezwzględny byt, absolutnie już do niczego niesprowadzalny — zwracam uwagę, że pogląd mój nie ma nic wspólnego z teorią Bergsona, uznającego pojęciowe poznanie za nieadekwatne z rzeczywistością i przeciwstawiającego mu poznanie intuicyjne. Jest to według mnie zupełnie bezpłodne podstawianie bezpośredniego przeżywania za nie same. [przypis autorski]

samo dla siebie — dalej będę opuszczał dodatek „samo dla siebie”, uważając, że jest ono już zawarte w samym symbolu (AT). [przypis autorski]

Samoistność i trwałość promieniowania uranowego (…) — [por.] Becquerel, „Comptes rendus”, t. CXXVIII, s. 771; Elster i Geitel, „Beibl.”, t. XXI, s. 455. [przypis autorski]

samo piekło wieczne zdawało się przytułkiem, schronieniem od piekła doczesnego — ibid., s. 74. [przypis autorski]

samo trwanie, czyli przeżywanie bezpośrednie — odróżnić należy pojęcie trwania samego dla siebie = (AT) od pojęcia trwania czegoś innego, jakiejś jakości np. Pierwsze określić możemy jako „ja” stanowiące, na podstawie istnienia w (OT) trwania byłego, jedność = jedność oosobowości, tożsamą ze sobą w ciągu całego trwania różnorodnych swych elementów, czyli jakości. [przypis autorski]

Sam rozsądek dyktuje, że, gdy jest małżeństwo, dzieci wstępują w stan ojca; kiedy zaś nie ma małżeństwa, mogą one obchodzić jedynie matkę — dlatego to u narodów, które mają niewolników, dziecko dziedziczy prawie zawsze stan matki. [przypis autorski]

Sam tytuł niniejszej książki może się wydać pleonazmem (…) na odgadywaniu odpowiedniości (correspondances) — G. Vanor, L'art symboliste. Paris 1889, s. 13, 37–38. Vanor to pseudonim belgijskiego poety Georges Yan Ormelingen. Najwcześniejszy zbiór polemik i manifestów dotyczących teorii symbolizmu oraz sprawy dekadentyzmu zawiera anonimowa książeczka Curiosites litteraires. Les premieres armes du symbolisme, Paris 1889. [przypis autorski]

sanskritas — kalba, kurioje parašytos šventos Indijos knygos. Šitos kalbos dabar jau ne viena tauta nevartoja. [przypis autorski]

Sapa Inka — Ogólna nazwa rządzących Inków. [przypis autorski]

saperdy robi — smali koperczaki. [zaleca się; red. WL] [przypis autorski]

Sapperlot, noch einmal! — zaklęcie niemieckie. [przypis autorski]

sargasso — brunatna trawa wód podzwrotnikowych. [przypis autorski]

sargas (z litew.) — stróż. [przypis autorski]

sarong — lekki, niemal przejrzysty strój kobiet malajskich. [przypis autorski]

Sartor Resartus, na język niemiecki przełożył i życiorysem opatrzył Tomasz A. Finter. 1882. T. II. Str. 145 i nast. [przypis autorski]

saryń — więzienny wyraz żargonowy, używany jako hasło przez zbiegów z więzienia. [przypis autorski]

Sasanidzi — panowali w Persji od 226 do 651 r. naszej ery. Wsławił tę dynastię Sapor lub Czapur II Wielki [dziś popr.: Szapur; red. WL]. [przypis autorski]

Saule Szilditis — Słonko grzeje. [przypis autorski]

Saule (z litew. Saulė) — Słońce. [przypis autorski]

Savitri (Anna Zahorska); w artykule „O symbolizmie” — A. Zahorska, O symbolizmie, „Literatura i Sztuka” 1912, nr 7. Dodatek do „Nowej Gazety” 1912, nr 104. [przypis autorski]

S. Brzozowski, Legenda Młodej Polski, Lwów 1910, s. 374. [przypis autorski]

Scartazzini: Handbuch (179). [przypis autorski]

Scartazzini, którego nadzwyczajnej erudycyi w rzeczach Dantego lekceważyć nie można, podaje w wątpliwość zarówno obietnicę ułaskawienia przez rząd Florencyi, która przecież niedawno przedtem jeszcze wyrok zaostrzyła, jak i odpowiedź poety, daną życzliwemu księdzu — a to na zasadzie, iż nie wspomina o nich kronikarz Villani, oraz, że odmowa poety byłaby w niezgodzie z żalami, których nie brak w dalszych pieśniach Komedyi, stworzonych mniej więcej w tymże czasie. — Nie zdaje mi się, ażeby wywód ten był dostatecznie przekonywającym i mógł naprawdę obalić opowieść Boccaccia. Godzi się owszem mniemać, że wprost niepodobieństwem było, ażeby Florencya przy zmiennych swych rządach i wobec rosnącej sławy poety — nie uczuła się ani razu skłonną do przebaczenia. A to, że w Komedyi są skargi i wylewy tęsknoty nie usuwa bynajmniej nakazu dumy i wytrwania w rzeczywistości. Tam — sen, wizya, poezya, w której wszelkie uczucia tęsknoty z rozmysłu jakoby zebrane zostały w jeden wieniec i w której bohater jest uosobieniem pokory; tu — jawa, w której baczyć należało, ażeby godności swej nie przynieść ujmy. [przypis autorski]

Scartazzini, rozdział Familienleben. [przypis autorski]

Scartazzini: tamże. [przypis autorski]

schizofrenia — rozszczepienie jaźni, z greckiego języka schidzein: rozłupywać. [powszechny błąd: schizofrenia nie musi wiązać się z rozszczepieniem jaźni, jest odrębną jednostką chorobową charakteryzującą się m.in. częściowym lub całkowitym zerwaniem kontaktu z rzeczywistością, któremu często towarzyszą urojenia. Jej nazwa odwołuje się do oddzielenia poszczególnych funkcji umysłowych, nie zaś od wyodrębnienia się dodatkowych osobowości; red. WL] [przypis autorski]

Schmidt pierwszy ogłosił, że tę właściwość [tj. promieniotwórczość] posiada również tor — [por.] Schmidt, „Wiedemannsche Annalen”, t. LXV, s. 141. [przypis autorski]

Schopenhauera dualizm woli i intelektu nigdy jakoś nie mógł mi przemówić do przekonania (…) ten właśnie mój protest przeciw Schopenhauerowi uzmysłowiony jest w „Zwycięstwie” — K. Irzykowski, Wiersze i dramaty, Stanisławów 1907, s. 224. [przypis autorski]

Schopenhauer jest zaprzeczeniem świata stworzonego przez ślepą wolę, który myśl może wyłącznie poznać. Nietzsche jest zwiastunem filozofii tworzenia, filozofii życia i kultury, przez swobodną, świadomą wolę stwarzanych — S. Brzozowski, Filozofia Fryderyka Nietzschego, „Przegląd Filozoficzny” 1912, s. 463. [przypis autorski]

Schopenhauer (…) „Miał trzeźwość, niepozwalającą mu łudzić się, ale brakło mu męstwa, pozwalającego obejść się bez złudzenia” — S. Brzozowski, Fryderyk Nietzsche, Stanisławów 1907, s. 10–11. [przypis autorski]

schyl — [tu:] przychyl. [przypis autorski]

Scuka — mowa tu zapewne o Kazimierzu Szczuce, który w kilka lat potem, po Czyżowskim został opatem Paradyżu. [przypis autorski]

S. Czosnowski Ochrona praw autorskich w Stanach Zjednoczonych, Warszawa 1928, s. 12. [przypis autorski]

S. CzosnowskiOchrona praw autorskich w Stanach Zjednoczonych, Warszawa 1928, s. 6 [przypis autorski]

sędzia N. A. Sokołow, któremu w lutym 1919 r. adm. Kołczak polecił był zbadanie całej sprawy… — Wyniki badań swoich N. A. Sokołow dał w książce pt. Ubijstwo impieratorskoj siemji, wyd. Słowo 1923. [przypis autorski]

sędziaty — tłusty, gruby. [przypis autorski]

sęp Etua — niektóre ludy Oceanii przypisują wybuch choroby mitycznemu sępowi Etua, który pożera wnętrzności chorego. [przypis autorski]

Sebeg — planeta Merkury. [przypis autorski]

secunda Petri (…) — Dialectices Petri Rami pars secunda, quae est de judicio [Petrus Ramus a. Pierre de la Ramie, jeden z humanistycznych filozofów epoki odrodzenia (1515–1572); zamordowany podczas nocy św. Bartłomieja, gdyż przeszedł był na kalwinizm; walczył namiętnie przeciw Arystotelesowi i jego logice (jak Laurentius Valla, Ludovico Vives, a później Bacon); zasługą Ramusa jest usystemizowanie logiki; wymienione dzieło nosi tytuł: Institutiones dialecticae, Pars I De inventione, Pars secunda De judicio (Paris, 1543). Schopenhauer, wspominając o pars secunda Rami, chce powiedzieć, że „owym panom z Akademii” brakuje zasadniczych podstaw logiki; przyp. tłum.]. [przypis autorski]

See article by the Author on the Baloma, spirits of the dead in the Trobriand Islands, J. A. I., 1917. [przypis autorski]

See C. G. Seligman, The Melanesians of British New Guinea, Cambridge, 1910. [przypis autorski]

See Chapter II, Division VII. [przypis autorski]

See Chapter VI, Division VI. [przypis autorski]

See Table in the Introduction, and also Chapters XVI and XX. [przypis autorski]

See the Author's article, Baloma, Spirits of the Dead, Part VII, J. R. A. I., 1917, where this statement has been substantiated with abundant vidence. Further information obtained during another expedition to the Trobriands, established by an additional wealth of detail the complete ignorance f physiological fatherhood. [przypis autorski]

See the Author's article Baloma, Spirits of the Dead, quoted above. [przypis autorski]

See the Author's Memoir in the „Transactions of the Royal Society of S. Australia”. The Natives of Mailu, pp. 580-588. [przypis autorski]

See the Author's Memoir, The Natives of Mailu in „Transactions of the R. Society of S. Australia” for 1915, p. 598. [przypis autorski]

seidowie i mułłowie — seid: potomek proroka, mułła: zwyczajny duchowny. [przypis autorski]

seidowie — potomkowie męczenników, którzy zginęli wraz z Husejnem i Alidami. [przypis autorski]

sekendżebin — syrop z octu, doskonały w smaku i orzeźwiający. [przypis autorski]

Sekwana — Hudson. [przypis autorski]

sekwoi, które (…) dochodzą do czterystu stóp wysokości, a trzydziestu średnicy — Drzewo zwane Father of the forest ma 450 stóp długości a 112 obwodu. Inne, The Grizzled Giant, 30 stóp średnicy. [przypis autorski]

sełedec a. osełedec — Kozacy ukraińscy noszą krótko strzyżoną głowę z długim na boku kosmykiem włosów, który zwykli uplatać w wstążki, miłosne upominki swych dziewic. [przypis autorski]

Seligman. Op. cit., p. 524. [przypis autorski]

selwa — dżungla. [przypis autorski]

senat mógł odjąć, aby tak rzec, republikę rękom ludu przez mianowanie dyktatora, przed którym władca pochylał głowę i najbardziej ludowe prawa milkły — jak na przykład te, które pozwalały odwołać się do ludu od zarządzeń wszystkich urzędników. [przypis autorski]

senat przezwał cię już boską (…) — Po łacinie: Diva; zwyczajnie wyrokiem senatu imperatorowie i żony ich stawali się bogami: stawiano im posągi, świątynie. Dlatego tylu chrześcijan ginęło, że nie chcieli rzucać kadzidła na ołtarz palący się przed obrazami cezarów. Antionus, ulubieniec Adriana po śmierci zapisany został w regestr bogów za Senatuskonsultem i z wolą Adriana. [przypis autorski]

Seneca, którego Tertulian zowie „często naszym” — saepe noster Seneca, Tertulian [O duszy (De anima) XX, 1, cytując Seneki O dobrodziejstwach]. [przypis autorski]

Seneca (…) pisze, że (…) przesądna wiara żydowska, takie czyni postępy we wszystkich krajach, że zwyciężeni prawo narzucają zwycięzcom — cytowany przez S. Augustyna, de Civitate Dei, l. 6, c. 11 [chodzi o cytat z pracy Seneki De Superstitione, zawarty w dziele Augustyna Państwo Boże, w księdze (łac. liber) VI, rozdziale (capitulus) 11]. [przypis autorski]

Seneka w listach (…) odezwał się za niewolnikiem — Epistolae 47 [Listy moralne do Lucyliusza]. [przypis autorski]

Seneka zostawił nam w swych listach wyborny obrazek (…) Najrozmaitsze, pisze on (…) otaczają mnie hałasy… — Seneka, Epistolae 56. [przypis autorski]

¿Seniora, esta usted de Suecia? (hiszp.) — Czy pani jest ze Szwecji? [przypis autorski]

Sensitiva amorosa. [przypis autorski]

sentencją o najwznioślejszej głębi — wyrazy Hegla w gazecie heglowskiej, vulgo w „Rocznikach literatury naukowej” („Jahrbücher der wissenschaftlichen Literatur” [Nazywają się właściwie: „Jahrbücher für wissenschaftliche Kritik”; przyp. tłum.], 1827 nr 77). W oryginale jest tylko: profundidades y sentencias. [przypis autorski]

S entrassi 'ndru paradisu santu, santu… (kors.) — Gdybym wszedł do świętego, świętego Raju i nie znalazł tam ciebie, opuściłbym go (Serenata di Zicaro). [przypis autorski]

serce tkliwe jest mu przewodnikiem w nauce… — ibid., s. 63. [przypis autorski]

serebczyna — czy nazwana od „srebra”, czy raczej od litewskiego sebrynaj: przez połowę (danina połowiczna), pozostaje rozwiązać. [przypis autorski]

serie podzielić można na dwie, grupy: serie postępowe i serie przemienne. (…) Następstwo pokoleń uwidacznia się z szczególną dobitnością w historii serii, zwłaszcza serii przemiennych — F. Mentré, Les générations sociales, 1920, s. 247. [przypis autorski]

serwal — szare zwierzę wielkości rysia z rodzaju kotów. [przypis autorski]

Serwiusz Tuliusz wyrzekł się sądzenia spraw cywilnych: konsulowie nie sądzili ich również, chyba w bardzo rzadkich wypadkach — Często trybuni sądzili sami; nic ich bardziej nie zohydziło. [przypis autorski]

sestiere (wł.) — dzielnica wenecka. [przypis autorski]

setek tysięcy dzieci pozbawionych ciepła rodzinnego, matki… — H. Bobińska, op. cit. [przypis autorski]

[se] — tu kawałek papieru wydarty. [przypis autorski]

Sewer zmienił te prawa — Sewer przesunął czas zarządzeń prawa papiańskiego na dwadzieścia pięć lat dla mężczyzny, a dwanaście dla dziewcząt. [przypis autorski]

sflażony — zabłocony, zaszargany. [przypis autorski]

S. Frith, Copyright and the music business, „Popular Music” / Volume 7 / Issue 01 / January 1988, s. 57. [przypis autorski]

S. Frith, Copyright and the music business, „Popular Music”, Volume 7, Issue 01, January 1988, s. 57. [przypis autorski]

S. Górski, Z dziejów cenzury w Polsce. Szkic Historyczny, Warszawa 1906, s. 3. [przypis autorski]

S. Gołąb, Ustawa o prawie autorskim z dnia 29 marca 1926 r. z materiałami, Warszawa 1928, s. 27. [przypis autorski]

S. Grzybowski, Prawo autorskie w systemie prawa…, s. 35. [przypis autorski]

S. Grzybowski, Prawo autorskie w systemie prawa, [w:] S. Grzybowski, A. Kopff, J. Serda [red.], Zagadnienia prawa autorskiego, Warszawa 1973, s. 41. [przypis autorski]

S. Grzybowski, Prawo autorskie w systemie prawa, [w:] S. Grzybowski, A. Kopff, J. Serda, Zagadnienia prawa autorskiego, Warszawa 1973, s. 36. [przypis autorski]

S. Grzybowski, Prawo autorskie w systemie prawa, [w:] S. Grzybowski, A. Kopff, J. Serda, Zagadnienia prawa autorskiego, Warszawa 1973, s. 45. [przypis autorski]

S. Grzybowski, Prawo autorskie w systemie prawa, [w:] S. Grzybowski, A. Kopff, J. Serda, Zagadnienia prawa autorskiego, Warszawa 1973, s. 46. [przypis autorski]

S. Grzybowski, Prawo autorskie w systemie prawa, [w:] S. Grzybowski, A. Kopff, J. Serda, Zagadnienia prawa autorskiego, Warszawa 1973, s. 65. [przypis autorski]

S. Grzybowski, Prawo autorskie w systemie prawa, [w:] S. Grzybowski, A. Kopff, J. Serda, Zagadnienia prawa autorskiego, Warszwa 1973, s. 40. [przypis autorski]

Shan-in-Shan — król nad królami, jedno z niezliczonych, patetycznych określeń władcy Persji. [przypis autorski]

Sheldon Et Al. v. Metro-Goldwyn Pictures Corporation Et Al. 81 F.2d 49 (1936) http://h2o.law.harvard.edu/collages/4600, (dostęp 28.06.2014). [przypis autorski]

siąpawica — drobny a gęsty deszcz z mgłą. [przypis autorski]

Sia di lungo! — Prosto przed siebie! (po włosku, tj. po wenecku). [przypis autorski]

sianowanie — koszenie siana. [przypis autorski]

siarowy — ładny, zgrabny. [przypis autorski]