Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 451 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | czeski | dopełniacz | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | holenderski | islandzki | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | regionalne | rosyjski | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | zdrobnienie
Według języka: wszystkie | polski
Znaleziono 3045 przypisów.
invitis illis (łac.) — wbrew ich woli. [przypis redakcyjny]
in volumen legum (łac.) — w zbiór praw. [przypis redakcyjny]
inwektywa (z łac.) — napaść. [przypis redakcyjny]
inwestytura (z łac.) — uroczyste nadanie władzy lennej. [przypis redakcyjny]
inwitacja (z łac.) — zaproszenie. [przypis redakcyjny]
inwitować (z łac.) — zapraszać. [przypis redakcyjny]
inwokacja (z łac.) — wezwanie, przywołanie. [przypis redakcyjny]
Ioannes Tertius (łac.) — Jan Trzeci. [przypis redakcyjny]
Ipse haec ego scripsi et spolia Celtica dicavi (łac.) — sam to napisałem i łupy celtyckie ofiarowałem. [przypis redakcyjny]
ipso die festi Beatissimae Mariae Virginis (łac.) — w sam dzień święta (narodzenia) Najświętszej Marii Panny; obchodzone 8 września. [przypis redakcyjny]
irritare (łac.) — drażnić, jątrzyć. [przypis redakcyjny]
iste est interpres meorum et vestrorum desideriorum (łac.) — oto jest tłumacz życzeń moich i waszych. [przypis redakcyjny]
Isti duo (…) impedient (łac.) — Te dwa okręty nie zakłócą nam obiadu. [przypis redakcyjny]
ita semper illustribus viris animo vivere longe antiquius fuit, quam corpore (łac.) — znakomici mężowie woleli zawsze żyć duchem niż ciałem. [przypis redakcyjny]
ite in igne (łac.) — idźcie przez ogień. [przypis redakcyjny]
iteratis (łac.) — powtórnie. [przypis redakcyjny]
iterum (łac.) — znów. [przypis redakcyjny]
iudicia (łac.) — sądy. [przypis redakcyjny]
iudicium (łac.) — rozsądek. [przypis redakcyjny]
iudicum (łac.) — zdanie. [przypis redakcyjny]
iugi a arma (łac.) — ustawiczna (tj. ani na chwilę nieodkładana) broń. [przypis redakcyjny]
iugulatur virtus (łac.) — ginie cnota. [przypis redakcyjny]
iugum servitutis (łac.) — jarzmo niewoli. [przypis redakcyjny]
Iulii (łac.) — lipca. Tak w rpsie; będzie to jednak pomyłka zam. 7 Augusti. W r. 1685 „odłożywszy” 8 września, stanął Pasek w Gdańsku „aż 23 września, bo mu wiatry często przeszkadzały”, tj. na przebycie drogi Wisłą do Gdańska przy niepomyślnych okolicznościach potrzebował dni 15; niepodobna tedy przypuścić, żeby w tym wypadku był w drodze aż dni 40! Jeżeli zaś 7 Iulii poprawimy na 7 Augusti, wypadnie dni 9, w których przy dobrej wodzie i sprzyjających wiatrach mógł Pasek tak samo jak w r. 1680 z Korczyna przypłynąć do Gdańska. [przypis redakcyjny]
iunctis viribus (łac.) — połączonymi siłami. [przypis redakcyjny]
Iunii (łac.) — czerwca. [przypis redakcyjny]
iure ecclesiastico gaudere, instabunt (łac.) — korzystać z prawa kościelnego, podejmą staranie. [przypis redakcyjny]
iure hospitum (łac.) — na podstawie prawa o obcych. [przypis redakcyjny]
iure (łac.) — kroki sądowe. [przypis redakcyjny]
iussit delatores fustibus et flagellis caesos deportari per castra et plateas (łac.) — kazał donosicieli kijami i biczami ćwiczyć i po obozach i ulicach włóczyć (Swetoniusza, Życie Tytusa, VIII; cytat niedokładny). [przypis redakcyjny]
iustam calculationem et relationem, in quantum (łac.) — słuszną liczbę i sprawę, o ile. [przypis redakcyjny]
iusticia regnorum fundamentum (łac.) — sprawiedliwość podwaliną państw. [przypis redakcyjny]
iustum dolorem (łac.) — słuszny żal. [przypis redakcyjny]
jam jam labentis cum libertate Regni Poloni (łac.) — już już upadającego wraz z wolnością królestwa polskiego. [przypis redakcyjny]
Jam respice canos (…) (łac.) — spojrzyj przecie na głowy sędziwe, na ręce bezwładne i ramiona bezsilne! Znika władza życia, wiek zużyliśmy na wojnach; odpuść na śmierć starców! [przypis redakcyjny]
J. B. Krzywosąd de Chobrsanowice Chobrzański eques polonus fecit Lutetiae Parinorum. Anno Domini 1868 (łac.) — wykonał J. B. Krzywosąd z Chobrzanowic Chobrzański, szlachcic polski, Paryż, roku pańskiego 1868. [przypis redakcyjny]
jurament (…) (łac.) — gotowi przyjąć pana wraz ze złotem, wystawiając na targ przedajną wymowę, uprawiając korsarstwo na głębi wolności polskiej. Przeklęta żądzo złota, do czegóż nie zmuszasz serc śmiertelnych! [przypis redakcyjny]
jurisprudencji (z łac.) — [forma B.lp r.ż.:] nauki prawa. [przypis redakcyjny]
juris regii in ducali Prussia (łac.) — prawa królewskiego w Prusach książęcych. [przypis redakcyjny]
justycja (z łac.) — sprawiedliwość. [przypis redakcyjny]
juxta mentem Aristotelis (łac.) — według mniemania Arystotelesa (384–322). [przypis redakcyjny]
juxta mentem divi Thomae (łac.) — według mniemania św. Tomasza (1225–1274). [przypis redakcyjny]
kaduceus (z łac.; mit. gr.) — laska Hermesa, przewodnika dusz zmarłych w ich drodze do Hadesu, także jako herolda i posła Zeusa, również boga handlu. Laseczka Hermesa, w oplocie dwóch wężów, była skrzydlata. Tu ironicznie: jako symbol przewodnictwa ideowego, politycznego. Komentatorzy zwracają uwagę na później powstały portret R. Starzewskiego pędzla Jacka Malczewskiego, z kaduceuszem uwieńczonym główką Stanisława Koźmiana, jednego z przywódców krakowskich „stańczyków”. [przypis redakcyjny]
kaduk (z łac.) — majętność, która po bezpotomnej śmierci właściciela przechodziła na własność skarbu i należała do rozdawnictwa królewskiego. [przypis redakcyjny]
kalefaktor (z łac.) — sługa szkolny. [przypis redakcyjny]
kandor (z łac.) — jasna białość, blask, świetność. [przypis redakcyjny]
kanikuła (z łac. canicula: pies) — inaczej Syriusz, którego pokazanie się na niebie przypada na największe upały; stąd [daw.] kanikuła: spiekota. [przypis redakcyjny]
kapitele (z łac. caput: głowa) — głowice kolumn. [przypis redakcyjny]
kaptować (z łac.) — zdobywać, pozyskiwać. [przypis redakcyjny]
kauteryzacja (łac.) — przyżeganie środkami lekarskimi lub rozpalonym żelazem w celu zniszczenia tkanek patologicznych. [przypis redakcyjny]
kauza (daw., z łac.) — sprawa. [przypis redakcyjny]
kauza (z łac.) — sprawa. [przypis redakcyjny]
klemencja (z łac.) — łagodność, pobłażanie. [przypis redakcyjny]
klemencja (z łac.) — łaska, zmiłowanie. [przypis redakcyjny]
komendy (z łac.) — zaloty. [przypis redakcyjny]
komplacencja (z łac.) — powodzenie, wzięcie. [przypis redakcyjny]
komput (z łac.) — liczba, rejestr (wojskowy). [przypis redakcyjny]
komża (z łac.) — biała koszula, wkładana na odzież przez księży. [przypis redakcyjny]
koncent (daw., z łac.) — współbrzmienie, harmonia, muzyka. [przypis redakcyjny]
koncent (z łac.) — harmonia, melodia, śpiew. [przypis redakcyjny]
koncypient jurysta (z łac.) — praktykant adwokacki. [przypis redakcyjny]
kondemnata (z łac.) — termin prawny oznaczający nieposłuszeństwo w stawieniu się przed sądem, po odebraniu pozwu, w terminie rozprawy. Otrzymanie kondemnaty czyni ukaranego niezdolnym do wszelkich funkcji publicznych. [przypis redakcyjny]
kondescencja (z łac.) — zjazd sądu na grunt, na miejsce sporu. [przypis redakcyjny]
kondycje (daw., z łac.) — warunki. [przypis redakcyjny]
kondyment (z łac.) — przyprawa. [przypis redakcyjny]
konfidencja (z łac.) — zażyłość, zaufanie. [przypis redakcyjny]
konfident (z łac.) — poufały przyjaciel. [przypis redakcyjny]
konfident (z łac., przestarz.) — tu: zaufany przyjaciel, ktoś, na kim można polegać (dziś: donosiciel). [przypis redakcyjny]
konfuzja (z łac.) — zamieszanie, trwoga; konfuzyjej: daw. forma D.lp. [przypis redakcyjny]
konfuzja (z łac.) — zmieszanie. [przypis redakcyjny]
konfuzja (z łac.) — zmieszanie, zawstydzenie. [przypis redakcyjny]
konkludować (z łac.) — kończyć, dochodzić do wniosku końcowego; tu przen.: kończyć walkę. [przypis redakcyjny]
konkredować (z łac.) — zawierzyć. [przypis redakcyjny]
konpunkcja (z łac.) — przekłucie. [przypis redakcyjny]
konsulta (daw., z łac.) — rada. [przypis redakcyjny]
konsultum (z łac.) — rada. [przypis redakcyjny]
konsyderacja (z łac.) — myśl, rozwaga. [przypis redakcyjny]
konsyliarz (z łac. consiliarius: doradca) — dawna nazwa lekarza. [przypis redakcyjny]
konsystencja (z łac.) — stanowisko, leże. [przypis redakcyjny]
konsystencja (z łac.) — tu: zakładanie obozu, obozowanie. [przypis redakcyjny]
konsystorz (z łac.) — rada biskupia. [przypis redakcyjny]
kontempt (daw., z łac.) — wzgarda, obelga. [przypis redakcyjny]
kontempt (z łac.) — lekceważenie, pogarda. [przypis redakcyjny]
kontempt (z łac.) — obraza, pogarda, lekceważenie. [przypis redakcyjny]
kontempt (z łac.) — ubliżenie. [przypis redakcyjny]
kontentować się (z łac.) — zadowalać się, poprzestawać na czymś. [przypis redakcyjny]
kontrowersja (z łac.) — spór, sprzeczka, nieporozumienie. [przypis redakcyjny]
kontrowersja (z łac.) — tutaj: opis sprawy, składany przez strony po wyroku pisarzowi sądu. [przypis redakcyjny]
kornalina (z łac.) — krwawnik, roślina o właściwościach leczniczych. [przypis redakcyjny]
korporał (z łac.) — biały, lniany obrusik, na którym kładzie się hostię w czasie mszy. [przypis redakcyjny]
kredyt (z łac.) — zaufanie. [przypis redakcyjny]
krement (z łac. crementum: przyrost, narastanie) — prawdopodobnie chodzi o akcent wyrazowy. [przypis redakcyjny]
któremu… (łac.) — tu przechodzi Potocki od króla Michała do Cezara. [przypis redakcyjny]
kustodium (łac.) — naczynie do przechowywania konsekrowanej hostii. [przypis redakcyjny]
kwadryga (z łac.) — rydwan zaprzężony w cztery konie „w poręcz”, tj. jeden przy drugim. [przypis redakcyjny]
kwerele (daw., z łac.) — skargi. [przypis redakcyjny]
kweres (z łac.) — badanie, rwetes. [przypis redakcyjny]
Kyrie eleison (gr.), Porta inferi (łac.), Requiem aeternam (łac.) — tu: pierwsze słowa łacińskich modlitw za zmarłych. [przypis redakcyjny]
łagiew (daw.; z łac. lagena, gr. lagynos) — naczynie do przechowywania i transportowania płynów; mogło być ceramiczne, drewniane, metalowe lub skórzane; rzemieślnik wyrabiający takie naczynia zwany był łagiewnikiem. [przypis redakcyjny]
łono (z łac. sinus) — zatoka. [przypis redakcyjny]
