Przypisy

materias consultationis (łac.) — przedmioty narad. [przypis redakcyjny]

matrimonii (łac.) — obrońców małżeństwa. [przypis redakcyjny]

Mavortia signa rubescunt, Floribus et subitis animantur frondibus hastae (łac.) — czerwienieją znaki Marsowe: kwiatami i gałęziami niespodziewanymi ożywiają się włócznie. [przypis redakcyjny]

maximum solatium est vacare culpa (łac.) — największa pociecha nie poczuwać się do winy (Cicero, Ad familiares, 7, 5). [przypis redakcyjny]

mea culpa, mea maxima (łac.) — moja wielka, moja bardzo wielka [wina]. [przypis redakcyjny]

media, lm. od medium (łac.) — osoby poddane działaniu hipnotyzera. [przypis redakcyjny]

mediator (z łac.) — pośrednik. [przypis redakcyjny]

mediować (z łac.) — pośredniczyć, godzić. [przypis redakcyjny]

me inscio (łac.) — bez mej wiedzy. [przypis redakcyjny]

melancholia progressiva (łac.) — termin psychiatryczny na oznaczenie pogłębiającego się stanu chorobliwego przygnębienia. [przypis redakcyjny]

Meliorem, meliorem elegit (łac.) — wybrał lepszą, lepszą [część]. [przypis redakcyjny]

meliorem partem elegit (łac.) — wybrał lepszą część. [przypis redakcyjny]

melius in semente, quam in segete bella exscindere (łac.) — łatwiej w zarodku niż w dojrzałości wojny tłumić. [przypis redakcyjny]

melius (…) praeveniri (łac.) — lepiej uprzedzić, niż być uprzedzonym. [przypis redakcyjny]

memento (łac., dosł.: pamiętaj) — tu użyte żartobliwie dla określenia napiwku. [przypis redakcyjny]

memento mori (łac.) — pamiętaj na śmierć, [dziś: pamiętaj o śmierci]. [przypis redakcyjny]

memento mori (łac.) — pamiętaj o śmierci. [przypis redakcyjny]

memorandum facinus (łac.) — dzieło godne pamięci. [przypis redakcyjny]

memor es (łac.) — pamiętasz. [przypis redakcyjny]

memoria actionum nostrarum bene a nobis gestarum (łac.) — pamięć cnotliwych czynów naszych. [przypis redakcyjny]

memoriam ipsam cum voce perdidissemus, si tam in nostra potestate esset oblivisci, quam tacere (łac.) — stracilibyśmy byli pamięć wraz z głosem, gdyby w mocy naszej było tak zapomnieć, jak milczeć. [przypis redakcyjny]

mens divinior (łac.) — duch natchniony; tu: mowa o Towiańskim. [przypis redakcyjny]

mens (…) humari (łac.) — dusza i sława nie zstępują do grobu. [przypis redakcyjny]

mens (łac.) — myśl. [przypis redakcyjny]

mens, mentis (łac.) — rozum, tu B. lp mentem. [przypis redakcyjny]

mere (łac.) — zupełnie, czysto, ściśle. [przypis redakcyjny]

mere-mere-trix-trix (łac.) — dowcipne rozłożenie wyrazu szpetnego na części, które osobno nie są nieprzyzwoite; meretrix: wszetecznica. [przypis redakcyjny]

merentur perennitatem (łac.) — zasługują trwałość. [przypis redakcyjny]

meretur (łac.) — zasługuje. [przypis redakcyjny]

merita (łac.) — zasługi. [przypis redakcyjny]

merita (łac.) — zasługi. [przypis redakcyjny]

merito debetur salvis tamen iuribus (łac.) — słusznie należy, z zachowaniem wszakże praw. [przypis redakcyjny]

meritum (łac.) — istota sprawy, wątek, treść. [przypis redakcyjny]

meritum (łac.) — treść istotna. [przypis redakcyjny]

meruerant majores nostri axioma (łac.) — wysłużyli sobie przodkowie nasi ten pewnik. [przypis redakcyjny]

meruit gratitudinis (łac.) — zasłużył wdzięczność. [przypis redakcyjny]

meruit (łac.) — zasłużyła się. [przypis redakcyjny]

meruit (łac.) — zasłużył. [przypis redakcyjny]

metas (łac.) — cele. [przypis redakcyjny]

Metenda (…) necessitas (łac.) — Żąć należy żniwo, tak każe konieczność. [przypis redakcyjny]

methodum (łac.) — sposób. [przypis redakcyjny]

meum est (łac.) — moja rzecz. [przypis redakcyjny]

mihi ipsi balneum subministrabo (łac.) — sam sobie łaźnię przyrządzę. [przypis redakcyjny]

militabat pro nobis (łac.) — walczyła za nas. [przypis redakcyjny]

militans (łac.) — walcząca. [przypis redakcyjny]

Minatur (…) facit (łac.) — Grozi wojną, a nie toczy jej; tak cały naród polski zwykł czynić. [przypis redakcyjny]

ministri status (łac.) — ministrowie państwa. [przypis redakcyjny]

minorum i (…) majorum (łac.) — młodszych i starszych. [przypis redakcyjny]

minorum ordinum (łac.) — niższych święceń. [przypis redakcyjny]

minutissima quaeque arcana (łac.) — najdrobniejsze nawet tajemnice. [przypis redakcyjny]

minutissima stipula (łac.) — drobniutkie ździebełko. [przypis redakcyjny]

mirabile (łac.) — dziwne. [przypis redakcyjny]

mirabilia (łac.) — cuda. [przypis redakcyjny]

mirabiliter (łac.) — na podziw; wymyslnie. [przypis redakcyjny]

Miserere mei, Domine! (łac.) — Zmiłuj się nade mną, Panie. [przypis redakcyjny]

miserias nostri maximas orbis parens (łac.) — zlitowawszy się nad nami wszechrodzic świata. [przypis redakcyjny]

missale Romanum (łac.) — mszał rzymski; prawdopodobnie oznacza to Przedświt. [przypis redakcyjny]

mitius (łac.) — grzeczniej, łagodniej. [przypis redakcyjny]

modeste (łac.) — grzecznie. [przypis redakcyjny]

modestia (łac.) — skromność, umiarkowanie. [przypis redakcyjny]

modestia (z łac.) — skromność, pokora. [przypis redakcyjny]

modestissime (łac.) — najprzyzwoiciej, najspokojniej. [przypis redakcyjny]

modestius (łac.) — porządniej. [przypis redakcyjny]

modo obligatorio (łac.) — prawem zastawnym. [przypis redakcyjny]

modulamina suspecta (łac.) — melodie podejrzane. [przypis redakcyjny]

modum concludendi (łac.) — sposób zawierania. [przypis redakcyjny]

modus in rebus (łac.) — sposobu. [przypis redakcyjny]

modus omnium est pulcherrima virtus (łac.) — miara, czyli umiarkowanie piękniejszą nad wszelkie inne jest cnotą. [przypis redakcyjny]

molestum (łac.) — uciążliwe. [przypis redakcyjny]

moliri (łac.) — wyrządzić. [przypis redakcyjny]

mollities (łac.) — miękkość. [przypis redakcyjny]

molo eventu (łac.) — ze złym skutkiem. [przypis redakcyjny]

monoculus (łac.) — jednooki. [przypis redakcyjny]

mora nociva (łac.) — zwłoka szkodliwa. [przypis redakcyjny]

morituris (łac.) — mających umrzeć. [przypis redakcyjny]

morituris (łac.) — skazanym na śmierć, na zagładę. [przypis redakcyjny]

morsum conscientiae (łac.) — zgryzoty sumienia. [przypis redakcyjny]

morte renasci (łac.) — odrodzić się przez śmierć [przypis redakcyjny]

Mortuus est (…) quia impossibile est (łac.) — Umarł syn Boży, jest to prawdopodobne dlatego właśnie, że niedopuszczalne; i pogrzebiony zmartwychwstał, jest to pewne dlatego właśnie, że niemożliwe. [przypis redakcyjny]

motu proprio (łac.) — z własnego popędu. [przypis redakcyjny]

motyw (z łac.) — powód, uzasadnienie. [przypis redakcyjny]

mucet (z łac.) — czapeczka duchownych. [przypis redakcyjny]

muneris de lege (łac.) — urząd według prawa. [przypis redakcyjny]

munus (łac.) — urząd (kanclerz). [przypis redakcyjny]

munus (łac.) — urząd. [przypis redakcyjny]

murmurabant (łac.) — szemrali. [przypis redakcyjny]

muszkat (z łac.) — gałka muszkatowa; przyprawa korzenna dodawana do ciast dla zapachu. [przypis redakcyjny]

narteks (z łac.) — puszka do przechowywania leków. [przypis redakcyjny]

natione (łac.) — rodu, z rodu. [przypis redakcyjny]

natura formavit (łac.) — przyroda utworzyła. [przypis redakcyjny]

naturalem defensionem (łac.) — prawo obrony przyrodzone. [przypis redakcyjny]

naturaliter (łac.) — naturalnie. [przypis redakcyjny]

naturaliter (łac.) — z natury. [przypis redakcyjny]

naturaliter quod procedere non potest (…) (łac.) — z konieczności co nie może postępować, cofa się, a zatrzymanie się w stanie doskonałym jest trudne; i jak z początku zapalamy się do doścignięcia przedniejszych, tak potem, gdyśmy zwątpili w możność prześcignięcia ich lub im dorównania, wraz z nadzieją starzeje się zapał i przestaje dążyć zatem, czego osiągnąć nie może (Velleius). [przypis redakcyjny]

naufragas legere tabulas (…) (łac.) — tylu przygód… pozbierać deski rozbitego okrętu.. Co ciężkiem było do zniesienia, to słodko jest przypominać sobie (jedna z najczęściej powtarzanych u Potockiego sentencji). [przypis redakcyjny]

necessaria (łac.) — potrzebne rzeczy. [przypis redakcyjny]

necessitas acuit ingenium (łac.) — potrzeba rozum ostrzy. [przypis redakcyjny]

necessitas (łac.) — konieczność. [przypis redakcyjny]

necessitas misera, cum vel civi ob patriam, vel patriae a cive mors inferenda est (łac.) — smutna konieczność, gdy albo obywatelowi ojczyzna, albo ojczyźnie obywatel śmierć zadawać musi. [przypis redakcyjny]

necessitas, necessitatis (łac.) — konieczność. [przypis redakcyjny]