Przypisy

L'Ennemi a été culbuté… douze canons… cinq mille prisonniers… (fr.) — Nieprzyjaciel został pokonany… dwanaście dział… pięć tysięcy jeńców… [przypis edytorski]

le nom de Hetman (fr.) — tytuł hetmana. [przypis edytorski]

Le papillon s'envola, la rose blanche s'effeuilla (fr.) — motyl odleciał, biała róża przekwitła. [przypis edytorski]

le pas de charge (fr.) — krok szarży; krok do ataku. [przypis edytorski]

le Perche (fr.) — dawna prowincja w płn. Francji, znana ze swoich lasów. [przypis edytorski]

le petit coffre (fr.) — kuferek. [przypis edytorski]

le plaisir de se souvenir ses plaisirs (fr.) — przyjemność wspominania swoich przyjemności. [przypis edytorski]

le plus débauché coquin de tous les hommes (fr.) — najbardziej z wszystkich rozpustny łajdak. [przypis edytorski]

le plus heureux et le plus content de tous les hommes (fr.) — najszczęśliwszym i najbardziej zadowolonym z ludzi. [przypis edytorski]

le prestige (fr.) — urok, czary. [przypis edytorski]

le prince Calmuc (fr.) — książę Kałmuk (Kałmucy to lud mongolski, którego część w XVII w. wyemigrowała i osiedliła się w dolnym biegu rz. Wołgi). [przypis edytorski]

le pur sang (fr.) — czysta krew. [przypis edytorski]

Le pyrrhenisme est le vrai (fr.) — pirronizm jest prawdą. [przypis edytorski]

le renard (fr.) — lis. [przypis edytorski]

le reste de mes jours (fr.) — resztę mych dni. [przypis edytorski]

Le Roi demande l'Officier du Prince de Neufchatel (fr.) — Król prosi oficera księcia Neufchatel. [przypis edytorski]

Le roi est mort, vive le roi! (fr.) — „Król umarł, niech żyje król!”, okrzyk, którym w daw. Francji ogłaszano śmierć władcy, a zarazem objęcie tronu przez jego następcę. [przypis edytorski]

Le roi est mort, vive le roi! (fr.) — „Król umarł, niech żyje król!”, okrzyk, którym w dawnej Francji ogłaszano śmierć władcy, a zarazem objęcie tronu przez jego następcę. [przypis edytorski]

Le roi s'amuse (fr.) — Król się bawi (tytuł dramatu Wiktora Hugo z 1832, w którym król Francji Franciszek I jest ukazany jako utracjusz i kobieciarz, stale poszukujący nowych przygód miłosnych). [przypis edytorski]

Le Roi Vièrge (fr.) — Król-Dziewica; Dziewiczy Król. [przypis edytorski]

les adieux (fr.) — pożegnania; tu: tytuł sonaty fortepianowej nr 26 Es-dur op.81a Ludwiga van Beethovena (1770–1827) powstałej w 1810 r. i należącej do najpopularniejszych utworów kompozytora (w tekście mylnie jako autora podano Schuberta) [przypis edytorski]

Le sais-je? (fr.) — czy ja wiem? [przypis edytorski]

Les amis de la Pologne (fr.) — przyjaciele Polski. [przypis edytorski]

les amours (fr.) — miłości, romanse. [przypis edytorski]

Les boches (fr.) — Szwaby. [przypis edytorski]

les boudins et le gigot de mouton aux haricots (fr.) — kiełbaski i udziec barani z fasolą. [przypis edytorski]

Les camelots du roi (fr.) — dosł.: królewscy gazeciarze; skrajnie prawicowa organizacja młodzieżowa ruchu Action Française, działająca w latach 1908–1936; początkowo jej członkowie mieli zajmować się uliczną sprzedażą gazety „Action Française”; stosowali przemoc, brali udział w bójkach i walkach ulicznych, organizowali zamieszki. [przypis edytorski]

les chansons (fr.) — piosenki. [przypis edytorski]

les chemises et les caleçons (fr.) — koszule i kalesony. [przypis edytorski]

l'esclave (fr.) — niewolnik. [przypis edytorski]

les dames huppées (fr.) — dosł: panie czubate; przen.: panie szykowne, z wyższych sfer, bogate. [przypis edytorski]

les dégénérés superieurs (fr.) — wyżsi degeneraci. [przypis edytorski]

les droits de l'homme (fr.) — prawa człowieka. [przypis edytorski]

Les époques du théâtre français (fr.) — Epoki teatru francuskiego. [przypis edytorski]

Le sérail (fr.) — seraj. [przypis edytorski]

lesealizmu (z fr. laisser-aller: niestaranność, niedbałość; aller: iść) — termin utworzony na wzór terminu leseferyzm. [przypis edytorski]

leseferyzm (z fr. laisser-faire) — nieingerencja, pozostawienie swobody działania; wywodzące się z terminologii liberalizmu ekonomicznego pojęcie to było następnie stosowane również w pedagogice i innych dziedzinach. [przypis edytorski]

les essences (fr.) — esencje; olejki, perfumy. [przypis edytorski]

Le sexe est sombre, et, Henri Parisot, parce que la poesie l'est encore plus. (fr.) — Płeć jest ciemna, Henri Parisot, ponieważ poezja jest taka jeszcze bardziej. [przypis edytorski]

Les extrêmes se touchent (fr.) — Przeciwieństwa przyciągają się. [przypis edytorski]

les extrêmes se touchent (fr.) — przeciwieństwa się przyciągają. [przypis edytorski]

les extrêmes se touchent (fr.) — przeciwności się przyciągają (dosł. dotykają). [przypis edytorski]

les femmes aiment les braves, car par bravoure les hommes cherchent la gloire (fr.) — kobiety lubią odważnych, ponieważ przez odwagę mężczyźni zyskują sławę. [przypis edytorski]

Les femmes auteurs en Pologne (M-me Elisé Orzeszko) (fr.) — Kobiety-pisarki w Polsce (Pani Eliza Orzeszko). [przypis edytorski]

les fils dociles de la France (fr.) — posłuszni synowie Francji. [przypis edytorski]

les fonctionnaires (fr.) — urzędnicy. [przypis edytorski]

Les frères de Goncourt (fr.) — bracia Goncourt (Jules i Edmond, pisarze francuscy, krytycy sztuki). [przypis edytorski]

les grandes âmes ne sont pas celles qui ont moins de passions et plus de vertus que les âmes communes, mais seulement celles qui ont de plus grands desseins (fr.) — wielkimi duchem nie są ci, którzy mają mniej żądz i więcej cnót niż dusze pospolite, jedynie ci, którzy mają większe zamiary (plany). [przypis edytorski]

les gros mots (fr.) — grubiaństwa. [przypis edytorski]

les humbles (fr.) — (ludzie) prości, skromni, pośledni. [przypis edytorski]

Les idées-forces (fr.) — idee-siły. [przypis edytorski]

les idées, les sentiments, les cochonneries, tout… (fr.) — myśli, uczucia, świństwa, wszystko. [przypis edytorski]

les oiseaux de mer (fr.) — morskie ptaki. [przypis edytorski]

Le sort en est jeté (fr.) — kości zostały rzucone. [przypis edytorski]

le souvenir de ma chaumière (fr.) — pamiątka z mej chaty. [przypis edytorski]

les plus fines (fr.) — najsubtelniejszych, najbardziej finezyjnych. [przypis edytorski]

Les premières extases de la lune de miel (fr.) — pierwsze ekstazy miesiąca miodowego. [przypis edytorski]

l'esprit gaulois (fr.) — duch galijski (tu: francuski). [przypis edytorski]

les purs (fr.) — czyści; tu zapewne w znaczeniu: czyści rasowo. [przypis edytorski]

les qualités de Votre âme m'ont engagé le plus (fr.) — ujęły mnie najbardziej zalety twojej duszy. [przypis edytorski]

Les rendez-vous de noble compagnie… (fr.) — Wszystkie spotkania w szlachetnym towarzystwie odbywają się w tym uroczym miejscu (z opery komicznej Le pré aux clercs Ferdinanda Hérolda, z librettem François-Antoine-Eugène de Planarda, z 1832). [przypis edytorski]

les terreurs hallucinatoires, qui mènent à la folie et à la mort (fr.) — strachy halucynacji, które prowadzą do szaleństwa i śmierci. [przypis edytorski]

les vieilles histoires (fr.) — stare historie. [przypis edytorski]

les vilains brosseurs (fr.) — szkaradni pucybuci. [przypis edytorski]

les voilà! (fr.) — oto oni! [przypis edytorski]

Les voix de silence (fr.) — głosy ciszy. [przypis edytorski]

l'etat c'est moi (fr.) — państwo to ja (słowa przypisywane królowi Francji Ludwikowi XIV, zwanemu „Królem Słońce”, wskazujące na absolutyzm jego władzy). [przypis edytorski]

l'etat c'est moi (fr.) — państwo to ja (słowa przypisywane królowi Francji, zw. królem-słońce, Ludwikowi XIV, wskazujące niedwuznacznie na absolutyzm jego władzy). [przypis edytorski]

L'Etat-Major, relie en maroquin jaune par Mr Rautenstrauch (fr.) — sztab, oprawiony w żółty safian (wyprawioną kozią skórę) przez pana Rautenstraucha. [przypis edytorski]

lettre de cachet (fr.) — list opieczętowany: w XVIII w. list króla Francji, w którym monarcha skazywał adresata bez sądu, np. na karę więzienia lub wygnania. [przypis edytorski]

lettres allemandes (fr.) — korespondencje niemieckie (z Niemiec). [przypis edytorski]

lettres d'un voyageur (fr.) — listy podróżnika; tu: tytuł powieści George Sand (1804–1876) opublikowanej w 1837 r., propagującej idee socjalizmu utopijnego. [przypis edytorski]

lever de rideau (fr.) — krótka sztuka grana przed rozpoczęciem właściwego spektaklu; jednoaktówka. [przypis edytorski]

lever du rideau (fr.) — podniesienie kurtyny. [przypis edytorski]

lever (fr.) — wstawanie (poranne, z łóżka). [przypis edytorski]

le Vielz de la Montagne qui avait à nom Alasdin (fr.) — Starzec z Gór, którego nazywają Alasdin. [przypis edytorski]

le vieux Aldy ne danse plus (fr.) — stary Aldy już nie tańczy. [przypis edytorski]

l'existence est un plein que l'homme ne peut quitter… (fr.) — egzystencja to pełnia, której człowiek nie może opuścić. [przypis edytorski]

l'hirondelle (fr.) — jaskółka. [przypis edytorski]

L'homme est rien, l'œuvre est tout (fr.) — Człowiek jest niczym, dzieło jest wszystkim. [przypis edytorski]

L'homme n'est pas méchant, mais les hommes sont méchants. (fr.) — To nie człowiek jest zły, ale ludzie. [przypis edytorski]

L'homme n'est rien, que par son coeur (fr.) — Człowiek jest niczym innym jak tylko sercem. [przypis edytorski]

liaison dangereuse (fr., r.ż.) — niebezpieczny związek; nawiązanie do powieści Pierre'a Choderlosa de Laclos Niebezpieczne związki (Les Liaisons dangereuses, 1782) o parze wyrafinowanych uwodzicieli. [przypis edytorski]

liaison (fr.) — więzy, powiązanie; współpraca. [przypis edytorski]

Liberté, Égalité, Fraternité (fr.) — Wolność, Równość, Braterstwo; hasła Wielkiej Rewolucji Francuskiej, występujące na jej sztandarach; autor, publikujący w zaborze rosyjskim, pomija słowo „wolność”. [przypis edytorski]

libertinage (fr.) — wyuzdanie, rozwiązłość, rozpusta. [przypis edytorski]

lieue (fr.) — dawna francuska jednostka długości, około 4 km. [przypis edytorski]

lieux de plaisirs (fr.) — domy publiczne. [przypis edytorski]

Ligue de la patrie française (fr.) — Liga Ojczyzny Francuskiej, francuska organizacja polityczna o charakterze nacjonalistycznym, zał. w 1898, w okresie sprawy Dreyfusa, w odpowiedzi na utworzenie przez intelektualistów lewicy Ligi Praw Człowieka; oficjalnie rozwiązana w 1904. [przypis edytorski]

lilas de perse fleuri (fr.) — kwitnący bez. [przypis edytorski]

limaçon (fr.) — ślimak. [przypis edytorski]

l'imparfait du subjonctif (fr.) — czas przeszły niedokonany trybu łączącego (tryb łączący, subjonctif, nie istnieje w jęz. pol.; w przeciwieństwie do trybu oznajmującego, przedstawiającego rzeczywistość obiektywną, tryb łączący wyraża subiektywny stosunek mówiącego do rzeczywistości i używany jest po czasownikach wyrażających wolę, rozkaz, prośbę, żal, strach itp.). [przypis edytorski]

l'incorruptible (fr.) — nieprzekupny. [przypis edytorski]

l'inexpressible n'existe pas (fr.) — to, co niewyrażalne, nie istnieje. [przypis edytorski]

linon (fr.) — batyst, cienka tkanina z bawełny lub z lnu. [przypis edytorski]

littérateur (fr.) — pisarz, literat. [przypis edytorski]

livres (fr.) — tu: liwrów; liwr to daw. francuska monetarna jednostka obrachunkowa lub moneta. [przypis edytorski]

loge du concierge (fr.) — stróżówka. [przypis edytorski]

longueur (fr.) — dłużyzna, nudny i zbędny fragment utworu literackiego. [przypis edytorski]

L'ordre regne à Varsovie (fr.) — Porządek króluje w Warszawie. [przypis edytorski]