Przypisy

upadł (starop.) — tu: odpadł. [przypis edytorski]

upatrzyć (starop.) — dostrzec, zobaczyć. [przypis edytorski]

upłakany [wzrok] (starop.) — tu: załzawione od płaczu oczy. [przypis edytorski]

upłynąć (starop.) — tu: przeminąć. [przypis edytorski]

uporny (starop.) — uporczywy; pełen uporu. [przypis edytorski]

upragniony (starop.) — tu: spragniony. [przypis edytorski]

urobić się (starop.) — spracować się. [przypis edytorski]

urzecha (starop.) — zaniedbanie. [przypis edytorski]

urzezany (starop.) — wyrzeźbiony. [przypis edytorski]

uść tajny (starop.) — ujść tajemnie. [przypis edytorski]

usłysz głosy (starop.) — wysłuchaj głosów. [przypis edytorski]

usłyszycie (starop.) — daw. forma wołacza: usłyszcie. [przypis edytorski]

ustawiczny (starop.) — nieustanny, nieustający. [przypis edytorski]

ustawnie (starop.) — ustawicznie, nieustannie; cały czas. [przypis edytorski]

ustawnie (starop.) — ustawicznie, nieustannie. [przypis edytorski]

ustęp (starop.) — tu: wycofywanie się; manewr odwrotu. [przypis edytorski]

usterk (starop.) — przeszkoda, o którą można się potknąć; szkopuł; potknięcie się; uszkodzenie, wada, szwank. [przypis edytorski]

utrata (starop.) — koszt, rozrzutność. [przypis edytorski]

utrata (starop.) — tu: marnotrawstwo. [przypis edytorski]

utrzeć (starop.) — obetrzeć, przetrzeć, wytrzeć. [przypis edytorski]

uważony (starop.) — zauważony, spostrzeżony. [przypis edytorski]

uwodzić (starop.) — tu: wieść, prowadzić. [przypis edytorski]

u wszystkiego świata (starop.) — przed całym światem; wobec całego świata. [przypis edytorski]

uźrzał (starop.) — ujrzał. [przypis edytorski]

uźrzeć (starop.) — ujrzeć. [przypis edytorski]

użyty (starop.) — dający się uprosić, przebłagać; o miękkim sercu. [przypis edytorski]

wątpia (starop.) — trzewia, wnętrzności. [przypis edytorski]

wątpliwe zamysły (starop.) — wątpliwości. [przypis edytorski]

wątpliwy (starop.) — niepewny, pełen wątpliwości. [przypis edytorski]

wątpliwy (starop.) — pełen zwątpienia, wątpliwości. [przypis edytorski]

wątpliwy (starop.) — tu: błędny. [przypis edytorski]

wątpliwy (starop.) — tu: pełen wątpliwości, pełen zwątpienia. [przypis edytorski]

wątpliwy (starop.) — tu: wątpiący, pełen wątpliwości; myśl wątpliwa: myśl pełna wahania. [przypis edytorski]

wątpliwy (starop.) — wątpiący, pełen wątpliwości. [przypis edytorski]

wątpliwy (starop.) — wątpiący, pełen zwątpienia, pełen wątpliwości. [przypis edytorski]

wał (starop.) — fala. [przypis edytorski]

wały (starop.) — fale; za onymi wały: za tymi wałami (falami). [przypis edytorski]

wały (starop.) — tu: fale. [przypis edytorski]

warować (starop.) — tu: umacniać, czynić warownym, obronnym. [przypis edytorski]

warsztat (starop.) — warstat. [przypis edytorski]

wartałek (starop.) — krążek na wrzecionie; bączek dawany do zabawy dzieciom. [przypis edytorski]

ważyć kogo (starop.) — poważać kogo; szanować. [przypis edytorski]

ważyć (starop.) — poważać, obdarzać szacunkiem. [przypis edytorski]

w błędy zawiedziony (starop.) — wprowadzony w błąd; zbłąkany, błędny. [przypis edytorski]

w błędzie (starop.) — błądząc; będąc obłąkany. [przypis edytorski]

w cale (starop.) — w całości. [przypis edytorski]

wcale (starop.) — w całości. [przypis edytorski]

w cudzem zalecaniu (starop.) — w wymienianiu cudzych zalet, zasług. [przypis edytorski]

wczas (starop.) — odpoczynek, wypoczynek. [przypis edytorski]

wczas (starop.) — odpoczynek; wypoczynek. [przypis edytorski]

wczas (starop.) — tu: na czas, w samą porę. [przypis edytorski]

wczas (starop.) — tu: w porę. [przypis edytorski]

wczas (starop.) — tu: w porę, w odpowiednim czasie. [przypis edytorski]

wczas (starop.) — tu: zawczasu. [przypis edytorski]

wczas (starop.) — w porę, wystarczająco wcześnie. [przypis edytorski]

wczas (starop.) — wypoczynek. [przypis edytorski]

wczas (starop.) — wypoczynek, wygoda. [przypis edytorski]

wczas (starop.) — zawczasu. [przypis edytorski]

wczasy (starop.) — wypoczynek. [przypis edytorski]

wcześny (starop.) — przychodzący na czas, zdarzający się we właściwym momencie. [przypis edytorski]

w dobrych ręku (starop.) — daw. forma liczby podwójnej. [przypis edytorski]

w drogęm się zaraz poczęła gotować (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: w drogę poczęłam się zaraz gotować. [przypis edytorski]

wdyszeć, wdyszyć (starop.) — westchnąć, wciągnąć powietrze. [przypis edytorski]

w dziesiątku (starop.) — w dziesiątce; wśród dziesięciu. [przypis edytorski]

wedle myśli swojej (starop.) — zgodnie ze swoim zamysłem; tak, jak zaplanował. [przypis edytorski]

wejźrzeć (starop.) — dziś: wejrzeć, spojrzeć. [przypis edytorski]

wejźrzenie (starop.) — wejrzenie; spojrzenie. [przypis edytorski]

wejźrzenie (starop.) — wejrzenie, spojrzenie. [przypis edytorski]

wejźrzenie (starop.) — wejrzenie, spojrzenie; tu: widok. [przypis edytorski]

wemknąć (starop.) — wsadzić. [przypis edytorski]

we wszystkiem biegu (starop.) — w pełnym biegu. [przypis edytorski]

wezdrżysz nogą (starop.) — zadrżą pod tobą nogi (ze strachu). [przypis edytorski]

wezwany (starop.) — (tak) nazywany, zwany; (o takim) wezwaniu, imieniu. [przypis edytorski]

widamy (starop.) — forma częstotliwa; dziś: widujemy. [przypis edytorski]

widamy (starop.) — widzimy, widujemy (czynność wielokrotna). [przypis edytorski]

widzęć (starop.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci, skróconą do -ć. [przypis edytorski]

widzieć co do chwały (starop.) — dostrzegać coś wartego pochwały, godnego pochwalenia, komplementowania. [przypis edytorski]

więc (starop.) — zatem. [przypis edytorski]

więcszy (starop.) — większy. [przypis edytorski]

więtsza (starop.) — większa; co jeszcze więtsza: co więcej. [przypis edytorski]

więtszy daleko (starop.) — o wiele większy. [przypis edytorski]

więtszy (starop.) — większy. [przypis edytorski]

więźnie przedniejsze (starop.) — przedniejszych (tj. ważniejszych (wybitnych) więźniów. [przypis edytorski]

wiec (starop.) — rodzaj pierwotnego sejmu. Wiece były pierwszymi zgromadzeniami ustawodawczymi. [przypis edytorski]

wiecznożywy (starop.) — nieśmiertelny. [przypis edytorski]

wiedma (starop.) — wiedźma. [przypis edytorski]

wiek ostateczniejszy (starop.) — starość. [przypis edytorski]

wielcy (starop.) — oboczna forma pisowni występująca w staropolszczyźnie XVI w. u Reja: wieldzy (M.lm od: wielgi; dziś: wielki). [przypis edytorski]

wieleć a. wielić (starop.) — rozkazywać; tobie wielę: rozkazuję ci. [przypis edytorski]

wieliki (starop.) — wielki. [przypis edytorski]

wielmi (starop.) — wielce; bardzo. [przypis edytorski]

wielmi (starop.) — wielce. [przypis edytorski]

wierę (starop.) — doprawdy, istotnie. [przypis edytorski]

wierę (starop.) — zaprawdę, doprawdy. [przypis edytorski]

wierę (starop.) — zaprawdę. [przypis edytorski]

wierę (starop.) — zaprawdę, zaiste; słusznie. [przypis edytorski]

wierzone ledwie (starop.) — takie, w które z trudem można uwierzyć. [przypis edytorski]

wierzyć też i diabeł (starop.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą ci, skróconą do -ć; inaczej: wierzy ci też i diabeł; znaczenie: przecież i diabeł wierzy. [przypis edytorski]

wierzy gardła swego (starop.) — powierza swoje życie. [przypis edytorski]

wierzże (starop.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że. [przypis edytorski]