Przypisy

Cy on nos tyz posłucha, bo to głucho psiajucha (gw.) — czy też on nas posłucha, bo to głucha psiajucha; psiajucha (psiakrew): gw. przekleństwo, przezwisko. [przypis edytorski]

cytomy (gw.) — czytamy. [przypis edytorski]

czechło a. czecheł (daw., gw.) — gzło, giezło, koszula; także: płócienny kitel, prześcieradło. [przypis edytorski]

człek (daw., gw.) — człowiek. [przypis edytorski]

człeku (daw., gw.) — dziś por. forma: człekowi; człowiekowi. [przypis edytorski]

człowiekowy (gw.) — ludzki. [przypis edytorski]

czochać się (gw.) — ocierać się o coś. [przypis edytorski]

czuć (gw.) — omal; odrobinę, trochę; por.: ciut. [przypis edytorski]

czuhunny (gw.) — żelazny. [przypis edytorski]

Czujesz, może ty baczył na drogi Żydka (z gw. ukr.) — słuchaj, może widziałeś na drodze Żydka. [przypis edytorski]

Czujesz, skilki choczesz za piweń (z gw. ukr.) — słuchaj, ile chcesz za koguta. [przypis edytorski]

czujny (gw.) — wyczulony, wrażliwy. [przypis edytorski]

czymciś (daw., gw.) — czymś. [przypis edytorski]

czymsić (gw.) — czymś tam. [przypis edytorski]

czymu (gw.) — czemu. [przypis edytorski]

czyścu (daw., gw.) — dziś popr. forma: czyśćcu. [przypis edytorski]

dali (gw.) — dalej. [przypis edytorski]

dali, siędnij, to wytchnę (gw.) — dalej (tzn.: no już), usiądź, to odpocznę. [przypis edytorski]

Dalybyście (gw.) — twarda wymowa grypy -li-, charakterystyczna dla dialektu mazowieckiego. [przypis edytorski]

dankujet tebi (z gw. ukr.) — zniekształcone: podziękuje ci. [przypis edytorski]

dawać baczenie (gw.) — uważać, pilnować. [przypis edytorski]

dbo (gw.) — dba. [przypis edytorski]

dejciez (gw.) — dajecież. [przypis edytorski]

dej (gw.) — daj. [przypis edytorski]

dejze (gw.) — dajże. [przypis edytorski]

deka (gw., z niem.) — przykrycie (koc, pled, narzuta na łóżko); tu: chodnik tkany z ciętych szmat. [przypis edytorski]

deliberacje (daw., gw.) — rozmyślania. [przypis edytorski]

deliberować (daw., gw.) — rozmyślać. [przypis edytorski]

deliberować (daw., gw.) — rozmyślać, rozważać. [przypis edytorski]

deliberować (daw., gw.) — rozważać, rozmyślać, dyskutować. [przypis edytorski]

derbić (gw.) — gnębić, nękać. [przypis edytorski]

dobijewa (daw., gw.) — dobijemy. [przypis edytorski]

dobijewa (daw., gw.) — dobijemy; zachowana w gwarze daw. forma liczby podwójnej. [przypis edytorski]

dobrość (gw.) — dobroć. [przypis edytorski]

docerać (gw.) — docucić. [przypis edytorski]

dodejcie (gw.) — dodajcie, dajcie. [przypis edytorski]

do dnia (daw., gw.) — o świcie, przed wschodem słońca. [przypis edytorski]

do dnia (daw., gw.) — przed świtem. [przypis edytorski]

do dom (daw., gw.) — do domu. [przypis edytorski]

doinka (gw.) — doniczka, naczynie. [przypis edytorski]

doinka (gw.) — naczynie do dojenia; doniczka. [przypis edytorski]

dojena (gw.) — dotknęła. [przypis edytorski]

dokądciś (daw., gw.) — dokądś, w jakieś miejsce. [przypis edytorski]

dokończę cię (gw.) — pot.: wykończę cię, zniszczę cię. [przypis edytorski]

do lasa (gw.) — dziś popr. forma D. lp: do lasu. [przypis edytorski]

dolata (gw.) — dolatuje. [przypis edytorski]

doma (daw., gw.) — w domu. [przypis edytorski]

doma (gw.) — w domu. [przypis edytorski]

domiarkować się (gw.) — zmiarkować, domyślić się. [przypis edytorski]

domosko (gw.) — domisko, domiszcze; wielki, ponury dom. [przypis edytorski]

domowina (gw.) — trumna. [przypis edytorski]

dońdzie, dońście (gw.) — dojdzie, dojście. Półotwarta głoska j wymawiana jest jak półotwarta ń. [przypis edytorski]

do naju (gw.) — do nas. [przypis edytorski]

do nij (gw.) — do niej. [przypis edytorski]

do Odrzywała (gw.) — do Odrzywoła. Odrzywół — dawne miasto, obecnie wieś w Polsce położona w woj. mazowieckim, w pow. przysuskim, w gm. Odrzywół, nad Drzewiczką. [przypis edytorski]

dopiro (gw.) — dopiero. [przypis edytorski]

doślipić (gw.) — wypatrzyć. [przypis edytorski]

dośpiały (gw.) — dojrzały. [przypis edytorski]

dośpieć (daw., gw.) — dojrzeć. [przypis edytorski]

dośpik (gw.) — drzemka. [przypis edytorski]

do upodoby (gw.) — wedle upodobania. [przypis edytorski]

dowiedą (gw.) — dowiodą. [przypis edytorski]

dowiedły (gw.) — dowiedli. [przypis edytorski]

do znaku (daw., gw.) — całkowicie. [przypis edytorski]

do zwiesny (gw.) — do wiosny. [przypis edytorski]

drabka (gw.) — drabina. [przypis edytorski]

drapacz (gw.) — tu zapewne: stara miotła. [przypis edytorski]

drepcić (gw.) — dreptać, chodzić. [przypis edytorski]

dro, nie wydro (gw.) — drą, nie wydrą, co znaczy, że nie mogą wyciągnąć spod ziemi. [przypis edytorski]

drugi (daw., gw.) — tu: inny. [przypis edytorski]

drugie (daw., gw.) — inne. [przypis edytorski]

drugie (gw.) — inni. [przypis edytorski]

drugie (gw.) — tu: inni. [przypis edytorski]

drujki (gw.) — słodki. [przypis edytorski]

dryg (gw.) — takt, rytm; tu: fragm. melodii. [przypis edytorski]

drzwiów (gw.) — dziś popr. forma D. lm: drzwi. [przypis edytorski]

drzystać a. drystać (daw., gw.) — mieć rozwolnienie, wypróżniać się rzadko. [przypis edytorski]

duchem (gw.) — szybko. [przypis edytorski]

ducht (gw.) — dukt; prosta droga leśna powstała przez wycięcie drzew. [przypis edytorski]

dudlić (gw.) — grać na instrumencie. [przypis edytorski]

duga (gw.) — tu: kabłąk, łukowaty element uprzęży końskiej. [przypis edytorski]

dulczyć (gw.) — ślęczeć, trudzić się. [przypis edytorski]

dulczyć (gw.) — siedzieć gdzieś z obowiązku. [przypis edytorski]

dunderować (gw.) — łajać, gromić. [przypis edytorski]

dunderować (gw.) — zrzędzić, łajać. [przypis edytorski]

duplawe (gw.) — o drzewie: mające w pniu dziurę, dziuplę (gw. dupla). [przypis edytorski]

dur (gw.) — obłęd, ból. [przypis edytorski]

dusa (gw.) — dusza. [przypis edytorski]

duza (gw.) — dużo. [przypis edytorski]

duza scęścia, małe kosta (gw.) — dużo szczęścia, małe koszty. [przypis edytorski]

duzom (gw.) — dużą. [przypis edytorski]

dwasta (gw.) — dwieście. [przypis edytorski]

dy a. dyć (gw.) — przecież. [przypis edytorski]

dyć (daw., gw.) — przecież. [przypis edytorski]

dyć (gw.) — przecież. [przypis edytorski]

dyć tam się cosik rusa (gw.) — przecież coś tam się rusza. [przypis edytorski]

Dyćwa nie ciarachy! Nie targajta, bo żgniema, aż będzieta chramać (gw.) — przecież my nie miastowi, nie szarpcie, bo was pchniemy [czymś ostrym], aż będziecie kuleć. [przypis edytorski]

dychać (gw.) — oddychać. [przypis edytorski]

dycht (gw., z niem.) — akurat, właśnie, w sam raz. [przypis edytorski]

dycht (gw., z niem. dicht) — zupełnie, całkowicie. [przypis edytorski]