Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | dziecięcy | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7585 przypisów.
belemnity — rząd wymarłych morskich głowonogów, po których zostały charakterystyczne podłużne skamieniałości. [przypis edytorski]
Beleos — Βήλεος (Niese), Βήλαιος (Dindorf), Belus (Tacyt, Dzieje V, 7), „Rivus Pagida sive Belus” (Pliniusz, Historia naturalna V, 19), dziś Nahr-el-Numân. [przypis tłumacza]
belerbej — namiestnik zarządzający prowincją. [przypis edytorski]
bel et bien (fr.) — rzeczywiście. [przypis edytorski]
Belfast — stolica i największe miasto Irlandii Północnej. [przypis edytorski]
belfer (daw.) — pomocnik nauczyciela w żydowskiej szkole (chederze); później pot. iron. a. żart.: nauczyciel. [przypis edytorski]
belferka — praca jako nauczyciel. [przypis edytorski]
belferzyna (pogard.) — nauczyciel; od: belfer. [przypis edytorski]
Belgravia — ekskluzywna dzielnica mieszkaniowa w środkowej części Londynu, powstała w poł. XIX w. [przypis edytorski]
Belial — biblijne starotestamentowe określenie bezosobowego zła lub przeciwnika Boga (np. w wyrażeniu „synowie Beliala”: ludzie występni, grzeszni). [przypis edytorski]
Belial — biblijny termin hebrajski używany jako określenie człowieka niegodziwego, dosł.: bez wartości, bezużyteczny; w tradycji rabinicznej objaśniany także grą słów jako „bez jarzma”, tj. odrzucający przykazania Boże; później spersonifikowany jako jeden z upadłych aniołów; w Biblii Hebrajskiej najczęściej w postaci idiomu: „synowie Beliala” (np. 1 Sm 2, 12; 1 Sm 10, 27). [przypis edytorski]
Belial — jeden z biblijnych potężnych złych duchów, upadłych aniołów, obok Szatana, Lucyfera i Lewiatana, symbolizuje płodność ziemi, niezależność oraz północ (jako stronę świata); jego imię tłumaczy się jako „nie mający pana” (uosobienie buntu) lub jako czystą negację. [przypis edytorski]
Belial — jeden z upadłych aniołów, szatan. [przypis edytorski]
Belial (mit.) — jeden z upadłych aniołów, szatan. [przypis edytorski]
Belial (z hebr.) — jedno z imion diabła. [przypis edytorski]
belica — bylica, ziele, któremu przypisywano moce magiczne. [przypis redakcyjny]
Belina — hebr. „nic”. [przypis tłumacza]
beli oblegli (starop. forma) — byli oblegli; konstrukcja daw. czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą od pozostałych czynności i stanów zapisanych w czasie przeszłym prostym; znaczenie: oblegli wcześniej, uprzednio, kiedyś itp. [przypis edytorski]
beli o sobie zwątpili (starop. forma) — byli o sobie zwątpili; konstrukcja daw. czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą od pozostałych czynności i stanów zapisanych w czasie przeszłym prostym; znaczenie: zwątpili o sobie wcześniej, uprzednio itp. [przypis edytorski]
beli (…) postawili (starop. forma) — byli postawili; konstrukcja daw. czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą od pozostałych czynności i stanów zapisanych w czasie przeszłym prostym; znaczenie: postawili wcześniej, uprzednio, kiedyś itp. [przypis edytorski]
beli rozsypali się (starop. forma) — byli rozsypali się; konstrukcja daw. czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą od pozostałych czynności i stanów zapisanych w czasie przeszłym prostym; znaczenie: rozsypali się wcześniej, uprzednio, kiedyś itp. [przypis edytorski]
beli (starop. forma) — dziś popr.: byli. [przypis edytorski]
beli (starop.) — zamiast „byli”, podobnie „beł”, „beła”, „beło” itd., formy te występują w pierwszym wydaniu od czasu do czasu, na przemian z formami zwykłymi. [przypis redakcyjny]
beli wstali (starop. forma) — byli wstali; konstrukcja daw. czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą od pozostałych czynności i stanów zapisanych w czasie przeszłym prostym; znaczenie: wstali wcześniej, uprzednio, kiedyś itp. [przypis edytorski]
beli założyli (starop. forma) — byli założyli; konstrukcja daw. czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą od pozostałych czynności i stanów zapisanych w czasie przeszłym prostym; znaczenie: założyli wcześniej, uprzednio, kiedyś itp. [przypis edytorski]
Belizariusz, Flavius Belisarius (ok. 505–565) — wódz bizantyjski z czasów cesarza Justyniana I Wielkiego, dowodził armią bizantyjską, która w 536 r. wyparła Gotów z Italii i samego Rzymu. Według legendy pod koniec życia miał zostać oślepiony i zmuszony do życia żebraczego. [przypis edytorski]
Belizariusz — syn chłopa, wódz cesarza Justyniana, pogromca Wandalów i Gotów. [przypis redakcyjny]
Belizariusz, właśc. Flavius Belisarius (ok. 505–565) — wódz bizantyjski z czasów cesarza Justyniana I Wielkiego, dowodził armią bizantyjską, która w 536 r. wyparła Gotów z Italii i samego Rzymu. Według legendy pod koniec życia miał zostać oślepiony i zmuszony do życia żebraczego. [przypis edytorski]
Belizar — naczelny wódz wojska Justyniana i szczęśliwy wojownik. [przypis redakcyjny]
belladonna (łac. Atropa belladonna) — gatunek wieloletniej rośliny z rodziny psiankowatych, inaczej: pokrzyk wilcza jagoda; z ziela belladonny od starożytności produkowano leki zmniejszające napięcie mięśni, działające hamująco na układ nerwowy, zmniejszające wydzielanie wszystkich gruczołów, stosowane w w okulistyce podczas badania oka (atropina), a także w leczenia kaszlu, kolki nerkowej i żółciowej, astmy i schorzeń żołądkowo-jelitowych. [przypis edytorski]
belladonna (łac. Atropa belladonna) — inaczej: pokrzyk wilcza jagoda; roślina trująca, stosowana w medycynie. [przypis edytorski]
belladonna — pokrzyk wilcza jagoda; roślina trująca, powodująca m.in. omamy wzrokowe i słuchowe. [przypis edytorski]
Bellamaryna — część Algieru, granicząca z Maroko. [przypis redakcyjny]
bella molinara (wł.) — piękna młynarka; odwołanie do powstałej w 1790 r. w Wiedniu opery La Molinara Giovanniego Paisiella (1740–1816), niezwykle popularnego i prominentnego w swoim czasie wł. kompozytora klasycznych oper gł. komicznych, zatrudnionego m. in. na dworze Katarzyny II w Petersburgu oraz na dworze Napoleona I w Paryżu. [przypis edytorski]
bellandi (łac.) — wojowania. [przypis redakcyjny]
Bellarmin, Robert, właśc. Roberto Francesco Bellarmino (1542–1621) — włoski jezuita, kardynał, inkwizytor, święty Kościoła katolickiego i doktor Kościoła. [przypis edytorski]
bella signora (wł.) — piękna dama. [przypis edytorski]
bella veduta (wł.) — piękny widok. [przypis edytorski]
bella (wł.) — piękna. [przypis edytorski]
Bellay — chodzi o Belley we wsch. Francji, ok. 50 km od Annecy, będące siedzibą biskupią od V w.; nazwę Bellay nosi zamek na zachodzie Francji. [przypis edytorski]
belle femme-istaja (fr., ros.) — piękna kobieta, prawda? [przypis edytorski]
belle (fr.) — piękna. [przypis edytorski]
belle inconnue (fr.) — piękna nieznajoma. [przypis edytorski]
belle-mère (fr.) — teściowa. [przypis redakcyjny]
bellerbej właśc. bejlerbej — tytuł namiestnika zarządzającego prowincją w Turcji osmańskiej; także: beglerbeg, beglerbej. [przypis edytorski]
Bellerofon (mit. gr.) — heros, który dosiadłszy skrzydlatego konia, Pegaza, walczył z Chimerą, a także dokonał zemsty na Antei, zrzucając ją z konia do morza; kiedy próbował wzlecieć na Olimp, Zeus strącił go jednak z Pegaza. [przypis redakcyjny]
Bellerofon (mit. gr.) — królewicz koryncki, pogromca Pegaza. [przypis edytorski]
Bellerofon (mit. gr.) — pogromca Pegaza. [przypis edytorski]
Bellerofon — syn króla Koryntu, bratobójca. [przypis tłumacza]
belle soeur (fr.) — bratowa. [przypis edytorski]
belletrysta (z fr. belles lettres: literatura piękna) — autor beletrystyki, utworów literatury pięknej, głównie powieści i nowel. [przypis edytorski]
Belle Vue (fr.) — piękny widok. [przypis edytorski]
Bellevue — ob. część Meudon, ok. 10 km na płd.-zach. od centrum Paryża; pani de Pompadour mieszkała w pałacyku Bellevue zbudowanym dla niej w 1750 przez Ludwika XV. [przypis edytorski]
Belliard, Augustin Daniel (1769–1832) — francuski generał okresu rewolucji i cesarstwa; w latach 1805–1806 oraz od 1812 brał udział w kampaniach wojennych jako szef sztabu Joachima Murata (króla Neapolu od 1808). [przypis edytorski]
belli civilis (łac.) — wojny domowej. [przypis redakcyjny]
Belli (…) Funde — Lucretius, De rerum natura, I, 33. [przypis tłumacza]
belli in consilio generali constituere (łac.) — na walnej radzie postanowić. [przypis redakcyjny]
Bellincioni, Gemma (1864–1950) — włoska sopranistka światowej sławy. [przypis edytorski]
Bellini, Giovanni (ok. 1430–1516) — malarz włoski epoki renesansu, twórca weneckiej szkoły kolorystycznej, najwybitniejszy z malarskiej rodziny Bellinich; autor głównie obrazów religijnych i portretów. [przypis edytorski]
Bellini — rodzina włoskich malarzy epoki renesansu: Jacopo Bellini i dwóch jego synów, Giovanni i Gentile; trudno powiedzieć, którego z nich ma na myśli autor. [przypis edytorski]
belli vicissitudinem (łac.) — zmienną kolej wojny. [przypis redakcyjny]
Bellman, Carl Michael (1740–1795) — szwedz. poeta i kompozytor, narodowy skald Szwecji; autor popularnych pieśni biesiadnych i miłosnych. [przypis edytorski]
bello et pace (łac.) — na wojnie i w czasie pokoju. [przypis edytorski]
Bellona — bogini wojny. [przypis redakcyjny]
Bellona (mit. rzym.) — bogini wojny; małżonek Bellony (przen.): dzielny wojownik. [przypis edytorski]
Bellona (mit. rzym) — bogini wojny. [przypis edytorski]
Bellona (mit. rzym.) — bogini wojny. [przypis edytorski]
Bellona (mit. rzym.) — bogini wojny. [przypis edytorski]
Bellona (mit. rzym.) — bogini wojny, siostra a. żona Marsa. [przypis edytorski]
Bellona (mit. rzym.) — bogini wojny, siostra lub żona Marsa. [przypis edytorski]
Bellona (mit. rzym.) — bogini wojny; synowie Bellony — wojownicy. [przypis edytorski]
Bellona (mit. rzym.) — staroitalska bogini wojny; później przedstawiana jako żona a. siostra Marsa, boga wojny. [przypis edytorski]
Bellona — rzymska bogini wojny, siostra a. żona Marsa. [przypis edytorski]
Bellona — siostra Marsa, bogini wojny. [przypis redakcyjny]
Bellona — w mit. rzym. bogini wojny. [przypis edytorski]
Bellonie abdykować, do Cerery się aplikować — porzucić rzemiosło wojenne na rzecz zajęcia się uprawą roli. [przypis edytorski]
Bellow, Saul (1915–2005) — amerykański prozaik, laureat Nagrody Nobla w 1976 r. [przypis edytorski]
Belluae (…) consecratae — Cicero, De natura deorum, I, 36. [przypis tłumacza]
bellua (z łac.) — bestia. [przypis redakcyjny]
bellum civile (łac.) — wojna domowa. [przypis edytorski]
bellum omnium contra omnes (łac.) — wojna wszystkich przeciw wszystkim. [przypis edytorski]
Bellum (…) pacis — Vergilius, Aeneida, III, 359. [przypis tłumacza]
belmera (z fr.) — teściowa. [przypis edytorski]
Bel (mit.) — jedno z określeń Marduka, najważniejszego boga panteonu babilońskiego (z akkadyjskiego dosł. „Pan”). [przypis edytorski]
Belmont, Leo, właśc. Leopold Blumental (1865–1941) — polski pisarz, eseista i tłumacz. Autor powieści W wieku nerwowym (1888) kreującej postać dekadenta. [przypis edytorski]
Belmont — nazwa siedziby bogatej dziedziczki zapożyczona przez Szekspira z jego głównego źródła do Kupca weneckiego: pierwszej noweli czwartego dnia ze zbioru Il Pecorone Ser Giovanniego Fiorentino. [przypis edytorski]
belnota — dzielność. [przypis autorski]
beloarda — tu: baszta. [przypis redakcyjny]
beloard (daw.) — szaniec. [przypis redakcyjny]
beloard — szaniec, reduta. [przypis redakcyjny]
Belsham, William (1752–1827) — angielski pisarz, polityk i historyk, autor m.in. zbioru rozpraw pt. Essays, Philosophical, Historical, and Literary (1789). [przypis edytorski]
Beltram — brat Rugiera, a stryj Rugiera II i Marfizy. [przypis redakcyjny]
belt (starop. forma) — bełt; strzała, grot. [przypis edytorski]
beluarda — narożna baszta obronna lub drewniana ruchoma wieża oblężnicza. [przypis edytorski]
beluarda — wieża, machina wojenna. [przypis redakcyjny]
beluard (z fr.) — narożnik obronny, baszta. [przypis redakcyjny]
Belun — król Tyru, ojciec Dydony. [przypis edytorski]
bel uomo (wł.) — przystojny mężczyzna. [przypis edytorski]
Belus a. Bel — dosł. akad. bēlu: pan, władca; jedno z określeń babilońskiego boga Marduka. [przypis edytorski]
belweder a. belwederek (z wł. belvedere: piękny widok) — pawilon ogrodowy z widokiem na okolicę. [przypis edytorski]
