Przekaż 1,5% Wolnym Lekturom!
Wsparcie nic nie kosztuje! Wystarczy w polu „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku” wpisać nasz KRS: 0000070056
Każda kwota się liczy! Dziękujemy!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | holenderski | ironicznie | łacina, łacińskie | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7939 przypisów.
Cerber, ów robak wielki — Cerber, którego poeta nazywa wielkim robakiem, z potrójną paszczą, z szerokim brzuchem, całą swą naturą przedstawia obraz grzechu, jaki w tym kręgu karę odbiera. Błoto, które Wirgiliusz rzuca mu przez paszczę, oznacza nikczemną wartość rzeczy, jakimi żarłoczni swoje żądze zaspakajają. [przypis redakcyjny]
cerberowy — tu: piekielny. [przypis redakcyjny]
cerber — surowy strażnik. [przypis edytorski]
Cerberus haec (…) inmanis in atro (łac.) — Wergiliusz, Eneida, Ks. VI, w. 417–418: „Tych państw potworny Cerber o potrójnej głowie / Szczekaniem strzeże, leżąc z przeciwka w jaskini” (tłum. Tadeusz Karyłowski). [przypis edytorski]
Cerber z trojaką paszczęką (mit. gr.) — trzygłowy pies pilnujący bram Hadesu. [przypis edytorski]
cerceau (fr.: okrąg) — serso; gra rekreacyjna polegająca na rzucaniu i chwytaniu wiklinowego kółka na kijek. Wywodzi się ze starożytnego Rzymu, popularna w XIX i XX w. [przypis edytorski]
cercle (wym. [serkl], daw., z fr.: kółko, grono osób) — pogawędka w zamkniętym gronie. [przypis edytorski]
Cerdon (gr. Kerdon) (ok. 140) — gnostyk syryjski współczesny Walentynowi. [przypis edytorski]
cerebracja (daw.) — aktywność mózgu. [przypis edytorski]
cerebralny (med.) — mózgowy, związany z mózgiem. [przypis edytorski]
cerebralny — mózgowy, rozumowy. [przypis edytorski]
cerebri (łac.) — mózgu. [przypis edytorski]
ceregiele — grzecznościowe, nieszczere wymawianie się od czegoś. [przypis edytorski]
ceregiele (lp. ceregiela) — zachowywanie się w sposób zgodny z konwencjami, zbyt grzeczny. [przypis edytorski]
ceregielów — dziś popr. forma: ceregieli. [przypis edytorski]
ceregielów — dziś popr. forma D. lm: ceregieli. [przypis edytorski]
ceregielować się — robić ceregiele, zbyteczne konwencjonalne grzeczności. [przypis edytorski]
Cerekwica — wieś w ob. województwie kujawsko-pomorskim, miejsce wydania przywileju cerekwickiego (15 września 1454) przez króla Kazimierza IV Jagiellończyka w obozie pospolitego ruszenia, pod presją szlachty wielkopolskiej zgromadzonej na wyprawę przeciw zakonowi krzyżackiemu w trakcie wojny trzynastoletniej; artykuły przywileju ograniczały władzę króla i elity możnowładców, działającej za pośrednictwem rady królewskiej, na rzecz reprezentacji szerokiej szlachty, gromadzącej się na sejmikach, co zapoczątkowało ustrojowe prawo Rzeczypospolitej. [przypis edytorski]
ceremoniał — zbiór przepisów obowiązujących podczas ceremonii; uroczystość odbywająca się na określonych zasadach. [przypis edytorski]
Ceremonia turecka — Język użyty przez Moliera w Ceremonii tureckiej nie jest fantastyczny, jak poprzednia turecczyzna. Jest to mieszanina złożona z arabskiego, tureckiego, maltańskiego, francuskiego, włoskiego, hiszpańskiego, którą posługują się mieszkańcy Wschodu dla porozumienia z Europejczykami. W przekładzie trzeba było znaleźć jakiś równoważnik; tłumacz szukał go w makaronicznej i zepsutej polszczyźnie. [przypis tłumacza]
ceremonie robisz z podpisaniem swego nazwiska — pod przekładem Herty. [przypis redakcyjny]
Cerera a. Ceres (mit. rzym.) — bogini urodzaju, odpowiednik Demeter z mit. greckiej. [przypis edytorski]
Cerera — bogini rolnictwa. [przypis redakcyjny]
Cerera (mit. rzym.) — bogini urodzaju, patronka uprawy roli. [przypis edytorski]
Cerera (mit. rzym.) — bogini wegetacji i urodzaju. [przypis edytorski]
Ceres a. Cerera (mit. rzym.) — bogini urodzaju, matka Prozerpiny. Odpowiednik Demeter z mit. gr. [przypis edytorski]
Ceres a. Cerera (mit. rzym.) — bogini wegetacji i urodzaju, matka Prozerpiny; utożsamiana z gr. Demeter. [przypis edytorski]
Ceres a. Cerera (mit. rzym.) — bogini wegetacji i urodzaju, matka Prozerpiny; utożsamiana z grecką Demeter. [przypis edytorski]
Ceres deserta — pustynna Ceres; przen.: opustoszała ziemia; Ceres a. Cerera (mit. rzym.): bogini urodzaju. [przypis edytorski]
Ceres (mit. rz.) — bogini plonów i żniw. [przypis edytorski]
Ceres (mit. rzym) — bogini płodności, rolnictwa i urodzaju. [przypis edytorski]
Ceres (mit. rzym.) — bogini urodzaju, matka Prozerpiny. Odpowiednik Demeter z mit. gr. [przypis edytorski]
Ceres (mit. rzym.) — bogini urodzaju. [przypis edytorski]
Ceres (mit. rzym.) — bogini wegetacji i urodzaju, matka Prozerpiny; utożsamiana z grecką Demeter. [przypis edytorski]
Ceres — rzymska bogini urodzaju. [przypis edytorski]
Ceres — rzymska bogini wegetacji roślinnej. [przypis edytorski]
Ce ressemble un peu mail (fr.) — To niepodobna! [przypis edytorski]
Cerevisiam bibit — sententiam dixit (łac.) — wypił piwo i powiedział myśl. [przypis redakcyjny]
cerevisiam bibit, sententiam dixit (łac.) — wypił piwo i powiedział myśl. [przypis redakcyjny]
cerevisia — piwo. [przypis redakcyjny]
cerewizja (daw.) — napój z palonego ziarna, wody, chmielu i cykorii, rodzaj niskoprocentowego piwa. [przypis edytorski]
cerkiel — dziś popr.: cyrkiel. [przypis redakcyjny]
cerkiew — tu: świątynia. [przypis edytorski]
Cerner, Franciszek (1756–1811) — były jezuita, sekretarz Komisji Edukacji Narodowej. [przypis edytorski]
cerograf (z gr.) — właśc. cyrograf, własnoręczne pisemne zobowiązanie. [przypis edytorski]
ceromancja — wróżenie z wosku. [przypis tłumacza]
Cerro de los Angeles (hiszp.: Wzgórze Aniołów) — wzgórze w Hiszpanii, w mieście Getafe, ok. 10 km na płd. od Madrytu, stanowiące geograficzny środek Półwyspu Iberyjskiego; na szczycie znajduje się XIV-wieczny klasztor oraz Pomnik Najświętszego Serca Jezusowego, wybudowany w 1919 przez króla Alfonsa XIII. [przypis edytorski]
Cerro Muriano — wioska w Hiszpanii, w pobliżu Kordoby; miejsce bitwy (5–6 września 1936) podczas wojny domowej. [przypis edytorski]
cerscendo (wł.) — narastająco. [przypis edytorski]
certacja (z łac.) — spór. [przypis edytorski]
certacje (daw.) — nieszczere wymawianie się czegoś. [przypis edytorski]
Certainement, Excellence! Vous ne croiriez pas, Excellence! Comment donc, Excellence (fr.) — Oczywiście, Ekscelencjo! Nie uwierzyłby pan, Ekscelencjo! Rzecz jasna, Ekscelencjo. [przypis edytorski]
Certainement. Vous avez raison (fr.) — Na pewno. Ma pan rację. [przypis edytorski]
certain (fr.) — pewien, jakiś. [przypis edytorski]
certainly (ang.) — na pewno. [przypis edytorski]
certa lege (łac.) — pewnym prawem. [przypis redakcyjny]
certament (łac.) — spór. [przypis edytorski]
certament — spór. [przypis edytorski]
certe philosophi nihil verisimile… (łac.) — z pewnością filozofowie nie mają w tych sprawach nic prawdopodobnego, dlatego konieczne jest uciekać się do Boga, aniołów i demonów. [przypis tłumacza]
Certes, et de mon mieux (fr.) — Oczywiście, i to jak potrafię najlepiej. [przypis edytorski]
Certes (fr.) — Owszem (w oryginale wszystkie odpowiedzi plebana rymują się z wypowiedziami biskupa). [przypis edytorski]
certissimo (wł.) — na pewno. [przypis edytorski]
certować — iść w zawody. [przypis redakcyjny]
certować się — obchodzić się z przesadną delikatnością. [przypis edytorski]
certować się — obchodzić się z przesadną delikatnością. [przypis edytorski]
certować się —obchodzić się z przesadną delikatnością. [przypis edytorski]
certować się (z łac.) — sprzeczać się z kimś bez gniewu nie zgadzając się na coś z grzeczności. [przypis edytorski]
certowali między sobą — spierali się. [przypis redakcyjny]
certowanie się — grzecznościowe wymawianie się od czegoś przed skorzystaniem z propozycji. [przypis edytorski]
Certum indicem cuiusque animum esse, qui semper eodem ingenio ad virtutem vel ad malitiam moratus, firmum argumentum est accipiendi criminis, aut respuendi (łac.) — Pewnym probierzem jest umysł każdego, który, gdy zawsze z jednakowym charakterem był usposobiony albo do cnotliwości, albo do złości, jest niezłomnym dowodem, czy zbrodnia ma zostać przyjętą czy odrzuconą. [przypis tłumacza]
certum quantum (łac.) — pewną ilość. [przypis redakcyjny]
certum quantum (łac.) — pewna liczba. [przypis edytorski]
certyfikat — pisemne świadectwo; tu prawdopodobnie chodzi o dokument zezwalający na wyjazd do Palestyny. [przypis edytorski]
cerulik właśc. cyrulik — balwierz, daw. fryzjer, aptekarz i pielęgniarz w jednej osobie. [przypis edytorski]
cerulik — właśc. cyrulik; osoba zajmująca się daw. czynnościami higienicznymi i medycznymi: goleniem, strzyżeniem, kąpielą, czyszczeniem uszu, puszczaniem krwi, rwaniem zębów itp.; balwierz. [przypis edytorski]
Cervantes, Miguel de (1547–1616) — hiszpański pisarz renesansowy, autor Don Kichota (hiszp. Don Quijote). [przypis edytorski]
Cervantes, Miguel de (1547–1616) — hiszpański pisarz renesansowy, autor Don Kichota. [przypis edytorski]
Cervantes, Miguel de (1547–1616) — hiszpański pisarz renesansowy, autor słynnej powieści Przemyślny szlachcic Don Kichote z Manczy (1605). [przypis edytorski]
Cervantes, Miguel de (1547–1616) — najsłynniejszy hiszpański pisarz, autor Don Kichota. [przypis edytorski]
Cervantes, Miguel de (1547–1616) — najsłynniejszy hiszpański pisarz, autor Don Kichota. [przypis edytorski]
cery nie mieni — nie zmienia się na twarzy (np. nie dostaje wypieków itp.). [przypis edytorski]
Cerytowie — Mieszkańcy staroetruskiego miasta Cere. [przypis tłumacza]
Ceryt — rzeczka w pobliżu rzym. miasta Caere (dawniej Agylla; Caisra antycznych Etrusków; dziś: Cerveteri). [przypis edytorski]
Cesana — miasto w Romanii, w płn. Włoszech. [przypis edytorski]
Cesare Lombroso, wł. Ezechia Marco Lombroso (1835–1909) — włoski psychiatra, antropolog fizyczny i kryminolog, zwolennik antropometrii, w swoich pracach kryminologicznych wymieniał takie cechy fizyczne „urodzonego przestępcy”, jak m.in. nadmierne owłosienie, ciemny odcień skóry, nieprawidłowości w kształcie czaszki, zez, duże uszy, mięsiste usta czy leworęczność. [przypis edytorski]
Cesareum (łac. Caesareum) a. Cezareum — pierwotnie świątynia ku czci Gajusza Juliusza Cezara, ufundowana po jego śmierci przez jego kochankę, Kleopatrę VII, ostatnią królową hellenistycznego Egiptu. Pod koniec IV w. zamieniona na kościół chrześcijański. [przypis edytorski]
Cesarka — galicyjski cesarski trakt drogowy. [przypis edytorski]
cesarskiego — w oryginale mowa o Napoleonie. [przypis edytorski]
cesarskiej — w domyśle: służby. [przypis edytorski]
Cesarstwo Osmanów uległo wstrząśnieniu od dwu największych ciosów, jakich kiedykolwiek doznało — zwycięstwo [Austriaków] nad Turkami pod Petrowaradynem i Belgradem, w latach 1716 i 1717. [przypis tłumacza]
Cesarstwo Rzymskie dynastii dziedzicznej nie miało — mimo braku stałych zasad sukcesji w praktyce od początku cesarstwa władcy zwykle wyznaczali swoich swoich następców, krewnych lub adoptowanych; w historii cesarstwa rzymskiego wyróżniamy dynastie (julijsko-klaudyjska, flawijska, Antoninów, Sewerów, konstantyńska, walentyniańska, teodozjańska). [przypis edytorski]
cesarstwo rzymskie od Francuzów do Niemców przeszło — wraz z objęciem władzy w 962 r. przez Ottona I z dynastii saskiej. [przypis edytorski]
Cesarstwo — tu: I Cesarstwo Francuskie, w którym najwyższą władzę sprawował Napoleon Bonaparte jako cesarz Francuzów, istniejące w l. 1804–1814 i w 1815. [przypis edytorski]
Cesarstwo — tu: zapewne Cesarstwo Niemieckie, państwo powstałe w wyniku zjednoczenia Niemiec dokonanego w latach 1866–1871 przez Prusy pod rządami Ottona von Bismarcka, albo też Cesarstwo Austrii, jedna z dwóch składowych Austro-Węgier. [przypis edytorski]
cesarz Adrian wdał się w rozprawę z Faworynem filozofem (…) — por. Aelius Spartianus, Adrianus Caesar. [przypis tłumacza]
Cesarz Antoniusz właśc. Antoninus Pius (86–161) — cesarz rzymski w latach 138–161. W czasie jego panowania wybuchły powstania Żydów, Brytów i w Mauretanii; wzniósł mur Antoniusa w Szkocji; okres jego rządów, mimo to, jest okresem względnej stabilizacji i pokoju i jest określany mianem Pax Romana. [przypis edytorski]
Cesarz August (…) nagrodę swej łaskawości — ustęp ten dosłownie jest zaczerpnięty z traktatu Seneki O łagodności, I, 9. Opowiadanie to dostarczyło materiału Corneille'owi do słynnej sceny w tragedii Cynna. [przypis tłumacza]
cesarz brazylijski — od ogłoszenia niepodległości w 1822 do przewrotu wojskowego w 1889 Brazylia była cesarstwem. [przypis edytorski]
Cesarz chiński, który jest człowiekiem bardzo inteligentnym… — król pruski Fryderyk II Wielki. [przypis tłumacza]
Cesarz — domyślnie: cesarz Napoleon I; ze względów emocjonalnych miłośnicy Napoleona Bonapartego zamiast wymieniać jego imię lub nazwisko często posługują się jego tytułem, zapisywanym wówczas wielką literą. [przypis edytorski]
