Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 5211 przypisów.
łyk (daw., pogardl.) — mieszczanin. [przypis edytorski]
Marcel Proust, W poszukiwaniu straconego czasu, Strona Guermantes, Strona Guermantes, część pierwsza
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
łyk (daw. pogard.) — mieszczanin, nie-szlachcic. [przypis edytorski]
łyk (daw., pogard.) — mieszczanin. [przypis edytorski]
łyk (daw. pogard.) — mieszczanin. [przypis edytorski]
łyk (daw.) — pogard.: mieszczanin. [przypis edytorski]
łyk (daw.) — pogard. o mieszczaninie; mieszczuch. [przypis edytorski]
łyko, częściej w lm łyka — sznury, więzy. [przypis edytorski]
łyko — tkanka drzew i krzewów tworząca pod korą włóknistą, lekko wilgotną warstwę. [przypis redakcyjny]
łyko — tu: sznur konopny, skręcony z łykowatych części łodyg konopi. [przypis edytorski]
łyko — włóknista tkanka roślinna przewodząca wodę. [przypis edytorski]
łyk — pogardliwa nazwa mieszczanina. [przypis edytorski]
łyk — pogardliwie: mieszczanin. [przypis redakcyjny]
łyk (pogardl.) — mieszczanin. [przypis edytorski]
łyk (pogard.) — tu: mieszczuch, mieszczanin. [przypis edytorski]
łypać — spoglądać. [przypis edytorski]
łypiąc powiekami — czasownik „łypać” oznacza zerkać, spoglądać nagle przez chwilę na kogoś lub na coś i odnosi się do oczu: łypać oczyma. [przypis edytorski]
łypy (gw.) — wargi. [przypis edytorski]
Łyra, hde ty (z ukr.) — liro, gdzie jesteś. [przypis edytorski]
łyra moja, hde ty (z ukr.) — liro moja, gdzie jesteś. [przypis edytorski]
łyścowie (starop.) — starcy łysi. [przypis redakcyjny]
łyśnić (gw.) — lśnić. [przypis edytorski]
Łysą Górę — dziś: Góra Trzech Krzyży a. Góra Trzykrzyska; wcześniej także Krzywa Góra. [przypis edytorski]
Łysakowski, [w:] Materiały komisji kodyfikacyjnej Rzeczypospolitej Polskiej…, s. 157. [przypis autorski]
Łysa Polana — duża polana w Dolinie Białki, a zarazem niewielka osada, położona na terenie obecnego Tatrzańskiego Parku Narodowego. [przypis edytorski]
łyskać — błyskać, połyskiwać. [przypis edytorski]
łyskać (daw., gw.) — świecić. [przypis edytorski]
łyskać się — błyskać się (o błyskawicach widocznych na niebie). [przypis edytorski]
łyskać się (daw.) — błyskać się (o błyskawicach widocznych na niebie). [przypis edytorski]
łyskający — błyskający. [przypis edytorski]
łyskających krwawą łuną wulkanów Kruppa — wielkich niemieckich zakładów zbrojeniowych koncernu Krupp AG w Essen. [przypis edytorski]
łyskańce — błyskawice. [przypis edytorski]
łyskanie (daw.) — błysk. [przypis edytorski]
łysk — dziś: błysk. [przypis edytorski]
łyskliwy — dziś raczej: połyskliwy. [przypis edytorski]
łyskliwy (gw.) — połyskliwy. [przypis edytorski]
łysnąć — błysnąć. [przypis edytorski]
łysną (daw., gw.) — błysną. [przypis autorski]
łysnął (gw.) — błysnął. [przypis edytorski]
Łysobyki — miasteczko nad Wieprzem niedaleko Lublina. [przypis redakcyjny]
łysta (gw.) — łydka. [przypis edytorski]
łysta — łydka. [przypis redakcyjny]
łyst (daw.) — łydka. [przypis edytorski]
łysty (daw.) — łydki. [przypis redakcyjny]
łysy nie kapuje (gw.) — bezksiężycowa noc. [przypis edytorski]
Łyszczyński, Kazimierz (1634–1689) — polski filozof skazany na śmierć za ateizm, autor traktatu De non existentia Dei („O nieistnieniu Boga”); wcześniej, w latach 1655–1657 służył w wojsku koronnym w chorągwi Jana Sapiehy, a następnie w wojskach litewskich pod dowództwem księcia podkanclerzego W.K.L. Lwa Kazimierza Sapiehy, walcząc z najazdem moskiewskim, szwedzkim i węgierskim; w latach 1658–1666 w zakonie jezuitów studiował filozofię (w Krakowie i Kaliszu) i teologię (we Lwowie); wystąpił z zakonu i zajął się polityką; był wybierany wielokrotnie posłem na sejm z województwa brzeskiego; zadenuncjowany prawdopodobnie przez sąsiada, został oskarżony i osądzony na podstawie wykradzionego rękopisu wspomnianego dzieła, nad którym pracował od 1674 r., stanowiącego dialog ateisty z wierzącym; skazany na karę śmierci i konfiskatę dóbr za ateizm, co formalnie zostało zakwalifikowane jako zbrodnia obrazy majestatu królewskiego (król Jan III Sobieski nie zaprotestował w obronie skazanego), egzekucję wykonano 30 marca 1689 na Rynku Starego Miasta w Warszawie, gdzie kat ściął Łyszczyńskiego, po czym jego ciało spalono (istnieją też inne relacje, przedstawiające bardziej okrutne praktyki nad skazanym); papież Innocenty XI wyraził swoje oburzenie wyrokiem w liście przesłanym na ręce króla polskiego. [przypis edytorski]
Łyszczyński, Kazimierz — podsędek brzeziniański, oskarżony złośliwie przez swego dłużnika, Jana Brzoskę, cześnika bracławskiego, o ateizm, został skazany wyrokiem sądu sejmowego 5 marca 1689 r. na spalenie. Król złagodził wyrok i Łyszczyński został tylko ścięty na rynku Starego Miasta Warszawy 30 marca tego roku. „Sekty” Łyszczyńskiego oczywiście nie było; Pasek powtarza tylko, co słyszał w Warszawie, plotkę fanatyków. [przypis redakcyjny]
łyty — dziś popr.: łydki. [przypis edytorski]
łyżka z resztkami chumecu (…) zebranymi (…) ze wszystkich zakątków mieszkania — na pamiątkę pośpiechu, z jakim Izraelici opuszczali Egipt, podczas święta Pesach spożywa się macę, chleb przaśny. Podczas Pesach nie wolno jeść pieczywa na zakwasie, ani nawet posiadać go w domu; w przeddzień święta należy starannie oczyścić dom z chumecu, przy czym okruchy chlebowe tradycyjnie zbiera się na drewnianą łyżkę, a następnie spala. [przypis edytorski]
łyżki — myśliwska nazwa uszu łosi, jeleni i sarn. [przypis redakcyjny]
łyżnik — drewniana półeczka z otworami na łyżki. [przypis edytorski]
łyżnik — drewniana półka na łyżki. [przypis edytorski]
łża zadać (starop.) — kłamstwo zadać. [przypis redakcyjny]
łżeć (daw.) — kłamać; łżeszże: konstrukcja z partykułą -że, znaczenie: czy nie kłamiesz. [przypis edytorski]
łżyć — popr. forma: łgać. [przypis edytorski]
łżywy — kłamliwy; łżeć: kłamać. [przypis edytorski]
łżywy — oszukańczy, kłamliwy; por. łżeć: kłamać. [przypis edytorski]
łzam (starop. forma C. lp. rodz. ż.) — łzom. [przypis redakcyjny]
łzawica — tu: naczynie do przechowywania łez żałobników. [przypis edytorski]
łzawie — dziś popr. z inną końcówką: łzawo. [przypis edytorski]
łzawnica a. łzawica — naczynie, w którym poganie mieli rzekomo przechowywać łzy wylewane na pogrzebach. [przypis redakcyjny]
łzóm — dziś popr. forma C. lm: łzom. [przypis edytorski]
łzów — dziś popr. forma D. lm: łez. [przypis edytorski]
łzy — dziś popr. forma N. lm: łzami. [przypis edytorski]
łzy gorzkiemi — dziś popr. forma N. lm: gorzkimi łzami. [przypis edytorski]
łzy Heraklitowe — Heraklit z Efezu (ok. 540–480 r. p.n.e.), filozof gr., w swoich dziełach często rozpaczał nad ludzkim losem. [przypis redakcyjny]
łzy Hioba — coix lacrima. [przypis autorski]
łzy krokodylowe — przysłowiowe łzy fałszywego współczucia. [przypis redakcyjny]
łzy rzewnemi — dziś popr. forma N. lm: rzewnymi łzami. [przypis edytorski]
łzy winorośli — wino. [przypis redakcyjny]
L 18 — czyli Louis XVIII — zabić Ludwika XVIII; myśl obca liberałom, do których należał Stendhal. [przypis edytorski]
Là-bas (Tam w dole) — tytuł powieści Huysmansa. [przypis edytorski]
lądotrzęs — wywołujący trzęsienia ziemi. [przypis edytorski]
lądowali na zamkniętych motorach — przy wyłączonych silnikach, którym zamknięto dopływ paliwa. [przypis edytorski]
ląg (gw.) — wylęganie się zwierząt z jaj. [przypis edytorski]
lągnie (daw.) — dziś: lęgnie. [przypis edytorski]
l'âpre saveur des crêpes de blé noir, cuites sur un feu d'ajoncs (fr.) — ostry smak naleśników gryczanych smażonych na ogniu z janowca. [przypis edytorski]
là — tam. [przypis edytorski]
Là, voilà (fr.) — oto jest. [przypis edytorski]
ląże — dziś popr.: lęgnie. [przypis edytorski]
Labadie, Jean (1610–1674) — fr. teolog kalwiński i mistyk. [przypis edytorski]
Laban Arami, Laban Ramai — gra słów po hebrajsku: Arami to Aramejczyk, Ramai znaczy oszust. [przypis edytorski]
la bande infernale (fr.) — gromada piekielna. [przypis redakcyjny]
la bande infernale (fr.) — zgraja piekielna. [przypis redakcyjny]
Laban — syn Batuela, brat Rebeki (Rdz 24,29), ojciec Lei i Racheli (Rdz 29,16). Przyjął do siebie Jakuba, po tym jak ten wyłudził od starszego brata Ezawa ojcowskie błogosławieństwo pierworodnego (Rdz29, 13–14). [przypis edytorski]
Laban — syn Batuela, brat Rebeki (Rdz 24,29), ojciec Lei i Racheli (Rdz 29,16). Przyjął do siebie Jakuba, po tym jak ten wyłudził od starszego brata Ezawa ojcowskie błogosławieństwo pierworodnego (Rdz29, 13-14). [przypis edytorski]
laba — odpoczynek. [przypis autorski]
La barca! La barca! (wł.) — Łodzi! Łodzi! [przypis edytorski]
labarum — sztandar legionów rzymskich (vexillum) używany wtedy, gdy wojsku towarzyszył cesarz: czworokątna, purpurowa chorągiew imperium na poprzecznej belce, ozdobiona u dołu ze złotymi frędzlami, a na górze pierwotnie podobizną orła (jako symbolu Jowisza), a później, od czasów Konstantyna Wielkiego chrystogramem złożonym z liter chi i rho. [przypis edytorski]
la bassesse du style (fr.) — niski styl; wulgarność stylu. [przypis edytorski]
l'abbé (fr.) — ksiądz. [przypis edytorski]
Labé, Louise (ok. 1520–1566) — francuska poetka renesansowa. [przypis edytorski]
labefactari (łac.) — osłabnąć. [przypis redakcyjny]
labefactata (łac.) — nadwerężona. [przypis redakcyjny]
la belle au bois dormant (fr.) — śpiąca królewna. [przypis redakcyjny]
la belle chocolatiére (fr.) — piękna panienka z czekolady. [przypis tłumacza]
la belle cousine (fr.) — siostra cioteczna. [przypis edytorski]
Laberiusza — Λαβερίῳ (N), Λιβερίῳ (D). [przypis tłumacza]
Laberthonnière, Lucien (1860–1932) — francuski ksiądz, teolog i filozof; opowiadał się za personalizmem chrześcijańskim; ostro krytykował system Tomasza z Akwinu, propagowany przez Kościół, uznając tomizm za „niechrześcijański”; potępiał utożsamianie Kościoła z hierarchią kościelną oraz jej bałwochwalczy stosunek do prawd dogmatycznych przy jednoczesnym odrzucaniu chrześcijańskiej cnoty miłości; w 1906 jego książki Essais de philosophie religieuse oraz Le réalisme chrétien et l'idéalisme grec zostały potępione przez cenzurę kościelną, w 1913 prowadzony przez niego miesięcznik „Annales de philosophie chrétienne” wpisano do Indeksu ksiąg zakazanych, a jemu samemu zakazano publikowania czegokolwiek. [przypis edytorski]
Laberthonnière, Lucien (1860–1932) — francuski ksiądz, teolog i filozof. [przypis edytorski]
labet (z fr.) — hazardowa gra w karty. [przypis redakcyjny]
