Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 479 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | czeski | dopełniacz | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | holenderski | islandzki | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | regionalne | rosyjski | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | zdrobnienie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 24152 przypisów.
Lipkowie — część Tatarów litewskich, którzy uchodząc przed prześladowaniami wynieśli się za króla Michała Wiśniowieckiego na Budziaki (dzisiejszą Besarabię) i stamtąd pod mianem Lipków lub Czeremisów z krymskimi Tatarami wpadali w granice Rzeczypospolitej. [przypis redakcyjny]
Lipkowie — Tatarzy na służbie RP. [przypis redakcyjny]
Lippa z Bolonii — córka Jakuba Ariosta, przodka naszego poety; Obizzo d'Este zakochał się w niej, wziął ją ze sobą do Ferrary i po 20-letnim pożyciu poślubił na łożu śmiertelnym (r. 1347). Bracia tej Lippy przenieśli się razem z nią z Bolonii do Ferrary. [przypis redakcyjny]
Lipski, Jan Albrycht — herbu Łada, zm. 1670. [przypis redakcyjny]
Lipski, Jan — starosta czchowski, rotmistrz powiatów czchowskiego i sandeckiego (przyszły zięć Wacława Potockiego). [przypis redakcyjny]
Lipski, Konstanty — opat jędrzejowski, zm. 1698. [przypis redakcyjny]
Liri — rzeka Garigliano w południowych Włoszech. [przypis redakcyjny]
liść — domyślnie: laurowy. [przypis redakcyjny]
liścia — lm od zbiorowej formy: liście. [przypis redakcyjny]
liściami — dziś popr. forma N. lm: liśćmi. [przypis redakcyjny]
liście (daw. forma) — r.n. [tj. to liście]. [przypis redakcyjny]
liście — [daw.] r. n. [przypis redakcyjny]
liście (daw.) — r.n. [tj. to liście; dziś: M. lp ten liść, M. lm te liście; M. lp to listowie]. [przypis redakcyjny]
liście (daw.) — r.n. [tj. to liście]. [przypis redakcyjny]
liście — [daw.] r. n. [to liście]. [przypis redakcyjny]
liście — r. n. [przypis redakcyjny]
liście — r.n. [to liście]. [przypis redakcyjny]
liście (starop.) — r.n. [tj. to liście, ono]. [przypis redakcyjny]
Lis długo (…) pełznąc niewidzialny — Lis tu jest symbolem rozmaitych odszczepieństw od Kościoła powszechnego, które na początku po kryjomu nurtując w łonie tegoż Kościoła, na jaw wybuchły. [przypis redakcyjny]
lisić się (daw., pot.) — pozbyć się (mowa o Lubomirskich). [przypis redakcyjny]
Lisi ogon nosił u spodni błazen. [przypis redakcyjny]
Lisowski, Aleksander, Józef (ok. 1575–1616) — twórca i dowódca lisowczyków, liczącego ok. 1000 ludzi ochotniczego (służącego tylko za obietnicę łupów) oddziału lekkiej jazdy pol., utworzonego w 1615 r.; Lisowski jako wódz słynny z niespodziewanych podjazdów i szybkich uderzeń na nieprzyjaciela, co przynosiło mu świetne zwycięstwa. [przypis redakcyjny]
Lissa — koło Lissy (wyspa na Adriatyku) rozgromiła flotę włoską w r. 1866 flota austriacka dowodzona przez admirała Tegetthoffa. [przypis redakcyjny]
list Aleksandra — Aleksandra Komara, brata p. Delfiny. [przypis redakcyjny]
list Alfonsa — Sierakowskiego, zięcia Sołtana. [przypis redakcyjny]
list (daw.) — liść. [przypis redakcyjny]
list do Augusta — Zamoyskiego. [przypis redakcyjny]
listek — listek cyprysu, o którym mowa w IV części Dziadów. [przypis redakcyjny]
list Hieronima — w powieści Biała Róża. [przypis redakcyjny]
list Ilnickiej — widocznie list, w którym redaktorka „Bluszczu” przyjęła rękopis do druku. [przypis redakcyjny]
Listów moich macie dosyć, a przy tym i z „Selimem” może niedługo dopłyną do końca — Selim w zupełności już nadesłany został Redakcji. [przypis redakcyjny]
list od Augusta — Augusta Cieszkowskiego. [przypis redakcyjny]
list Próchnickiego — znajduje się obecnie [1905; red. WL] w archiwum w Frauenburgu. Wiadomość o nim, jako też o liście do biskupa płockiego, Szyszkowskiego, z r. 1608 i wierny odpis zawdzięczam koleżeńskiej uczynności Dra A. M. Kurpiela. [przypis redakcyjny]
list przejeździ — uprawniający do przejazdu przez granicę. [przypis redakcyjny]
list rekomendowany — polecony. [przypis redakcyjny]
List (stpol.) — liść (por.: listopad). [przypis redakcyjny]
List ten charakteryzuje nastrój Pieśni Selmy Osjana. [przypis redakcyjny]
listu (…) o wystawie paryskiej — „Ateneum”, 1895. [przypis redakcyjny]
Listy do Zofii — pod tym tytułem ukazały się w 1792 r. cztery tomy listów, które więziony w Vincennes Mirabeau pisał do swojej kochanki Marii Teresy de Ruffey, żony hr. de Monnier, przebywającej w klasztorze w Gien. [przypis redakcyjny]
Listy Krasińskiego — Listy [Zygmunta] Krasińskiego do Jaroszyńskiego, wydane drukiem i wycofane z obiegu przez rodzinę poety. Niektóre listy przesłała jej Wanda w odpisie, całość obiecał Wandzie jakiś kuzyn, który widocznie spóźnił się z dotrzymaniem obietnicy. [przypis redakcyjny]
„Listy” Stefana — Wanda Żeleńska zamieściła w r. 1872 pod pseudonimem „Stefana” entuzjastyczną pracę o Narcyzie Żmichowskiej pt. Listy o pismach Gabrielli („Tygodnik Ilustrowany”). [przypis redakcyjny]
listy zastawne ziemskie — papiery wartościowe (oprocentowane pożyczki) wydawane przez instytucje kredytowe ziemskie i banki hipoteczne. [przypis redakcyjny]
Listy z Krakowa — dzieło Kremera. [przypis redakcyjny]
List z Jeny — fragment listu Karla Sanda. [przypis redakcyjny]
liszaj — choroba skóry; tu: plama porostu na korze. [przypis redakcyjny]
liszka (daw.) — lis. [przypis redakcyjny]
lisztwa a. listwa (z niem. Leiste) — krajka, pasek tkaniny. [przypis redakcyjny]
lisztwa — listwa, cienka deszczułka, półka. [przypis redakcyjny]
literka — drabinka u wozu wiejskiego; tu: boczna krawędź powozu. [przypis redakcyjny]
literka… półkoszek, wasążek — Żeromski określa części bryczki przy pomocy nazw odnoszących się właściwie do wozu wiejskiego, używanych przy tym w różnych znaczeniach. [przypis redakcyjny]
literka — tu: drabinka u wozu. [przypis redakcyjny]
lithostrotum — mozaika układana z płyt kamiennych jak u nas w kościołach. [przypis redakcyjny]
Li, Tien — słowa chińskie, które oznaczają właściwie: li naturalne światło, rozum; tien niebo; oznaczają także Boga. [przypis redakcyjny]
litigia (łac.) — kłótnie. [przypis redakcyjny]
litigia (łac.) — procesy. [przypis redakcyjny]
litość i połączone z nią: sprawiedliwość i miłosierdzie są drugą stacją na drodze zaprzeczenia woli — zob. Wstęp. [przypis redakcyjny]
litości, litości — w poprzednich wyd. Bibl. Nar. nie ma powtórzenia: „litości”. [przypis redakcyjny]
Litwa jest już całkiem w przeszłości — stwierdzenie prawdopodobnie umieszczone przez autora na użytek cenzury. [przypis redakcyjny]
Litwoś geras — Właściwie: Lietuvos geras: „z Litwy baranie”, litewski baranie. [przypis redakcyjny]
litych — przetykanych złotemi nićmi. [przypis redakcyjny]
Liv. Odes. i Zof. Br. — Livio Odeschalchi i Zofia Branicka; mowa o ślubie panny Zofii Branickiej z ks. Odeschalchi. [przypis redakcyjny]
livor (łac.) — zawiść. [przypis redakcyjny]
Liw — daw. stolica ziemi liwskiej województwa mazowieckiego [obecnie wieś w pow. węgrowskim; Red. WL]; do Liwy: własc. do Liwu. [przypis redakcyjny]
liwerunek (z niem.) — dostawa. [przypis redakcyjny]
Liw — miasto na płn.-zach. od Siedlec. [przypis redakcyjny]
Lizybona — Lizbona. [przypis redakcyjny]
L. J. C. — Laus Jesu Christo (Chwała Jezusowi Chrystusowi). [przypis redakcyjny]
Loch a. Lough — jezioro lub odnoga morska. [przypis redakcyjny]
Lochy podziemne — Kleiner zwraca uwagę, że taką scenerię „chętnie wprowadzała literaturą sensacyjna”, przede wszystkim romanse grozy. Tu jednak chodzi nie tylko o wywołanie nastroju grozy. To podziemie, w którym odbywa się sąd duchów nad Henrykiem, to przecież lochy więzienne z salą tortur, nieodłączny rekwizyt feudalnego zamku-warowni. [przypis redakcyjny]
locus fatalis (łac.) — miejsce nieszczęśliwe. [przypis redakcyjny]
Lodovico Antonio Muratori (1672–1750) — archeolog włoski, opublikował wiele tekstów pisarzy starożytnych. [przypis redakcyjny]
loggia (wł.) — portyk albo galeria, otwarta z jednej lub kilku stron. [przypis redakcyjny]
Logistylla — cnotliwa wiedźma, siostra Alcyny i Morgany. [przypis redakcyjny]
logofet (z gr.) — kanclerz. [przypis redakcyjny]
Logomachja — walka na słowa. [przypis redakcyjny]
log — przyrząd wskazujący szybkość ruchu okrętu. [przypis redakcyjny]
Lohengrin — bohater z kręgu legend o Graalu, syn Parsifala. Pospieszył z pomocą Elzie z Brabantu na łodzi, którą ciągnął po wodzie łabędź. Spopularyzowała tę postać opera (dramat muzyczny) Ryszarda Wagnera pt. Lohengrin; tam to śpiewa bohater tytułowy słynną (zwłaszcza na przełomie wieków) arię do łabędzia. [przypis redakcyjny]
L'oiseau le plus charmant qu'on pût voir dans le monde, mon fameux perroquet (fr.) — ptak najbardziej uroczy na świecie, moja znakomita papuga…(Ovidius, Amores II, 6). [przypis redakcyjny]
Lojola — tj. jezuici. [przypis redakcyjny]
lokacja — oddawanie do klasztoru. [przypis redakcyjny]
lokacja — umieszczenie (kapitału). [przypis redakcyjny]
lokalnej — miejscowej. [przypis redakcyjny]
lokanda — miejsce, dom. [przypis redakcyjny]
lokaut — zamknięcie fabryki przez właściciela, celem wywarcia presji na robotników i zmuszenia ich do ustępstw. [przypis redakcyjny]
Loksias (od loxos: skrzywiony, ciemny, dwuznaczny) — przydomek delfickiego Apollina. [przypis redakcyjny]
Loksjasz (mit. gr.) — przydomek Apolla jako boga wyroczni, wiązany z zawiłością i niejednoznacznością jego przepowiedni (λοξός: niejasny), ale pochodzący od λέγειν (mówić). [przypis redakcyjny]
lokucja — powiedzenie. [przypis redakcyjny]
Lombarda (…) który ma w herbie orła na drabinie — Orzeł siedzący na drabinie był to herb Skaligerów. Wiersze te odnoszą się do pierwszego schronienia wygnańca poety i długiego jego pobytu w czasie wygnania w Weronie. [przypis redakcyjny]
lombard — zakład udzielający pożyczek pod zastaw przedmiotów wartościowych. [przypis redakcyjny]
Lombardzi — rodzina kolegi uniwersyteckiego i przyjaciela Krasińskiego w Genewie. [przypis redakcyjny]
Londr (daw., z fr.) — Londyn. [przypis redakcyjny]
Londyn kołnierzem nakrochmalonym — aluzja do sztywnych, wysokich kołnierzy używanych w Anglii. [przypis redakcyjny]
longe lat eque (łac.) — wzdłuż i wszerz. [przypis redakcyjny]
Longinus — filozof grecki, żyjący w III wieku po Chrystusie, napisał rozprawę O wzniosłości. [przypis redakcyjny]
Longinus (…) pisze (…) do swego Terencjana — O wzniosłości, edit. T. Fabri, p. 36–89. [przypis redakcyjny]
lontano (wł.) — daleko, długo. [przypis redakcyjny]
LOPP — Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, stowarzyszenie propagujące wiedzę o obronie przeciwlotniczej i przeciwgazowej, a także różne formy lotnictwa, w tym szybownictwo. Liga powstała w roku 1928 ze zjednoczenia Ligi Obrony Powietrznej Państwa i Towarzystwa Obrony Przeciwgazowej. Tu najprawdopodobniej chodzi o lokalizację oddziału bądź sklepu tej organizacji. [przypis redakcyjny]
loquebantur variis linguis (łac.) — mówili różnymi językami. [przypis redakcyjny]
Lora — strumień w Morwenie, w okolicy Selmy (w północnej Szkocji). [przypis redakcyjny]
Lord Jim — tytułowy bohater powieści pisarza angielskiego Conrada (Józefa Korzeniowskiego, 1857–1924) znanej u nas z przekładu Emilii Węsławskiej, wydanego w warszawskiej Bibliotece dzieł wyborowych. Fragment studium o tym pisarzu zawiera pośmiertny tom pism Brzozowskiego Głosy wśród nocy. [red. WL]. [przypis redakcyjny]
