Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | austriacki | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | sportowy | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 124978 przypisów.
trefnym (daw.) — wyszukany, dowcipny, inteligentny; por. trefniś. [przypis edytorski]
trefny — niekoszerny; niespełniający przepisów Talmudu dotyczących zachowania rytualnej czystości. [przypis edytorski]
trefny — niekoszerny; niespełniający przepisów Talmudu dotyczących zachowania rytualnej czystości. [przypis edytorski]
trefny (starop.) — pocieszny. [przypis edytorski]
trefny (starop.) — wyszukany, kunsztowny. [przypis edytorski]
trefny — tu: dowcipny. [przypis edytorski]
trefny — tu: żartobliwy. [przypis edytorski]
trefunek (daw.) — traf, przypadek. [przypis edytorski]
trefunek (daw.) — traf. [przypis edytorski]
trefunek (daw.) — traf, zbieg okoliczności. [przypis edytorski]
trefunek — tu: trafunek, przypadek. [przypis edytorski]
trefunkiem — być może winno być: trafunkiem, tj. przypadkiem. [przypis edytorski]
Trefusis — posiadłość w pobliżu Flushing w płd. Kornwalii; także nazwa położonego na płd. od niej przylądka (Trefusis Point), odległego o ok. 1,5 km na płd. od Penarrow Point. [przypis edytorski]
Treille — najstarsza promenada Genewy. [przypis edytorski]
trejn (fonet. ang. train) — pociąg. [przypis edytorski]
treliaż — rodzaj płotu, konstrukcja służąca do podtrzymywania roślin ogrodowych. [przypis edytorski]
trel — melodyjny śpiew niektórych ptaków charakteryzujący się szybkim powtarzaniem dźwięków. [przypis edytorski]
trel — śpiew o wysokich tonach. [przypis edytorski]
Trembecki, Stanisław (1739–1812) — poeta i dramatopisarz polski okresu oświecenia, przedstawiciel klasycyzmu; wolnomyśliciel, antyklerykał, wolterianin, deista; sekretarz króla Stanisława Augusta Poniatowskiego; prowadził też historyczne badania nad początkami Słowiańszczyzny (por. artykuł Starożytność grodzieńska, 1796); autor m.in. bajek (np. bajek Ezopa w autorskim opracowaniu), ód okolicznościowych, epigramatów (np. Powązki. Epigramma, 1774) oraz wielokrotnie wznawianego i tłumaczonego na wiele języków poematu Sofiówka w sposobie topograficznym opisana, powst. 1804 (także: Zofiówki, 1804). [przypis edytorski]
Trembecki, Stanisław (1739–1812) — poeta i dramatopisarz polski okresu oświecenia, przedstawiciel klasycyzmu; wolnomyśliciel, antyklerykał, wolterianin, deista; sekretarz króla Stanisława Augusta Poniatowskiego; prowadził też historyczne badania nad początkami Słowiańszczyzny (por. artykuł Starożytność grodzieńska, 1796); autor m.in. bajek (np. bajek Ezopa w autorskim opracowaniu), ód okolicznościowych, epigramatów (np. Powązki. Epigramma, 1774) oraz wielokrotnie wznawianego i tłumaczonego na wiele języków poematu Sofiówka w sposobie topograficznym opisana, powst. 1804 (także: Zofiówki, 1804). [przypis edytorski]
Trembecki, Stanisław (1739–1812) — poeta, szambelan królewski, członek Towarzystwa Przyjaciół Nauk, współtwórca klasycyzmu stanisławowskiego; przypisywano mu m.in. wydany anonimowo w 1789 wiersz pt. Balon, zainspirowany głośnym wówczas balonowym lotem Francuza Blancharda nad Warszawą. [przypis edytorski]
tremo — duże lustro. [przypis edytorski]
tremolando (z wł.) — wibracja, drżenie głosu. [przypis edytorski]
tremolo (muz., z wł.: drżenie) — wydobywanie wielu dźwięków o tej samej wysokości, wykonywane przez drżące ruchy smyczka, szybkie i częste szarpanie struny itp. [przypis edytorski]
tren — ciągnąca się po ziemi część sukni. [przypis edytorski]
Trenck, Friedrich von der (1726–1794) — pruski oficer i awanturnik, autor pamiętników; jedna z najbardziej kontrowersyjnych postaci XVIII-wiecznej Europy; po wybuchu rewolucji we Francji wyjechał do Paryża, gdzie został uznany za szpiega, aresztowany i stracony na gilotynie. [przypis edytorski]
trencz — luźny, ściągnięty szerokim paskiem płaszcz z patkami, wzorowany na wojskowym płaszczu angielskim noszonym w czasie I wojny światowej. [przypis edytorski]
trenczyński — dotyczący Trenczyna, miasta powiatowego w zach. Słowacji. [przypis edytorski]
tren (daw.) — tabor wojskowy. [przypis edytorski]
Treneuil, J. (1763–1818) — poeta francuski. [przypis edytorski]
trente deux (fr.) — trzydzieści dwa. [przypis edytorski]
trente et quarante (fr.) — dosł. trzydzieści i czterdzieści; nazwa hazardowej gry w karty (inaczej Rouge et Noir, tj. czerwone i czarne) spopularyzowanej w XVII w. we Francji. [przypis edytorski]
trente et quarante (fr.) — rodzaj daw. gry karcianej. [przypis edytorski]
trente neuf (fr.) — trzydzieści dziewięć. [przypis edytorski]
trente un (fr.) — trzydzieści jeden. [przypis edytorski]
Trentowski, Bronisław (1808–1869) — filozof, twórca m.in. prac Chowanna, czyli system pedagogiki narodow… i Wizerunek duszy moralnej przez Ojczyźniaka; autor terminu „cybernetyka”. [przypis edytorski]
Trentowski, Bronisław (1808–1869) — polski filozof i pedagog. Próbował stworzyć uniwersalną filozofię, syntezującą poszczególne gałęzie filozoficznej refleksji (empiria i metafizyka, realizm i idealizm). W jego pracach pojawiły się liczne neologizmy, jednak tylko jeden z nich, „jaźń”, funkcjonuje we współczesnym języku polskim w znaczeniu nadanym mu przez twórcę. [przypis edytorski]
Trentowski, Bronisław (1808–1869) — polski filozof mesjanistyczny, publicysta i pedagog. [przypis edytorski]
tren — utwór żałobny. [przypis edytorski]
Treny Jeremiaszowe — jedna z ksiąg Biblii żydowskiej i Starego Testamentu, składa się z pięciu poematów, które powstały pod wpływem oblężenia i zniszczenia Jerozolimy w 587/586 r. p.n.e. Księgę odczytuje się podczas świąt religijnych, m.in. w dniu święta Tisza be Aw, które upamiętnia zburzenie Pierwszej i Drugiej Świątyni Jerozolimskiej. [przypis edytorski]
trepak — ros. i ukr. taniec ludowy. [przypis edytorski]
trepak — taniec ludowy o b. szybkim tempie, w metrum 2/4, tańczony drobnymi krokami, z przytupywaniem, charakterystyczny dla kultury Ukrainy i Rosji. [przypis edytorski]
trepak — taniec ludowy popularny na Ukrainie i w Rosji. Charakteryzuje się bardzo szybkim tempem w metrum 2/4 oraz drobnymi kroczkami i przytupami. [przypis edytorski]
trepanacja czaszki — operacja chirurgiczna polegająca na wykonaniu otworu w kości czaszki w celu odsłonięcia opon mózgowych i mózgu. [przypis edytorski]
trepek — dziś popr. forma D. lm: trepków, obuwia. [przypis edytorski]
trep (gw.) — lekki but o drewnianej podeszwie. [przypis edytorski]
trephauz (z niem.) — oranżeria, szklarnia, cieplarnia. [przypis edytorski]
trephauz (z niem.) — szklarnia. [przypis edytorski]
trepki — tu: obuwie zakonne. [przypis edytorski]
trepki — tu zapewne: lekkie buty. [przypis edytorski]
Treport — miejscowość nadmorska w Normandii. [przypis edytorski]
trep (środ., pogard.) — żołnierz zawodowy. [przypis edytorski]
trepy — inaczej holenderki, buty wykonane z drewna. [przypis edytorski]
trepy — prymitywne obuwie o drewnianej podeszwie. [przypis edytorski]
trep (z niem.) — piętro. [przypis edytorski]
trep (z niem. Treppe: schody) — piętro. [przypis edytorski]
treść do romansu dopatrzyć — dopatrzyć się treści nadającej się do romansu. [przypis edytorski]
treść — tu: wywar, esencja. [przypis edytorski]
tres bien (fr.) — bardzo dobrze; świetnie. [przypis edytorski]
Tresci twoi materi (z gw. ukr.) — ukr. przekleństwo. [przypis edytorski]
tres faciunt collegium (łac.) — trzech tworzy zespół (rzymska formuła prawna, zgodnie z którą zgromadzenie przynajmniej trzech osób posiada moc prawną, np. jako stowarzyszenie, komisja itp.). [przypis edytorski]
Tres faciunt collegium (łac.) — trzech tworzy zespół (rzymska formuła prawna, zgodnie z którą zgromadzenie przynajmniej trzech osób posiada moc prawną, np. jako stowarzyszenie, komisja itp.). [przypis edytorski]
Tretiak, Andrzej (1886–1944) — polski filolog, historyk literatury angielskiej, profesor na Uniwersytecie Warszawskim. [przypis edytorski]
tret (z niem. Tritt) — chodnik na targowisku lub rynku. [przypis edytorski]
treuga Dei (średniow. łac.) — pokój boży; ustanowiony w XI w. przez papieży okres 230 dni w roku, w których nie wolno było panom feudalnym wojować między sobą. [przypis edytorski]
treulos (niem.) — wiarołomny, niewierny. [przypis edytorski]
Trevirianum (łac.) — mowa o Trewirze (niem. Trier), mieście w zachodnich Niemczech, założonym jeszcze w czasach Imperium Rzymskiego. [przypis edytorski]
Treviso — lokowane w XI wieku miasto położone na Nizinie Weneckiej. Przez długi czas było pod panowaniem weneckim. [przypis edytorski]
Treviso — miasto i gmina we Włoszech, w regionie Wenecja Euganejska. [przypis edytorski]
Trewiranus, własc. Treviranus — prawdop. mowa o niem. polityku Konserwatywnej Partii Ludowej, Gottfriedzie Reinholdzie Treviranusie (1891–1971). [przypis edytorski]
Triana — dzielnica Sewilli na zach. brzegu rz. Gwadalkiwir, jedna z najstarszych części miasta; znana m.in. z dużego targu miejskiego (mercado de Triana) oraz dużej populacji Romów (Cyganów), koncentrującej się w części dzielnicy zwanej Cava de los Gitanos i utrzymujących się z rzemiosła, szczególnie kowalstwa. [przypis edytorski]
trianguł (daw.) — trójkąt, tu: instrument muz. w postaci metalowego pręta wygiętego w kształt trójkąta. [przypis edytorski]
trianguł — trójkąt. [przypis edytorski]
triangulator — tu ogólnie: przyrząd do dokonywania pomiarów geodezyjnych terenu metodą triangulacji. [przypis edytorski]
triangulus ascendens (łac.) — trójkąt o wierzchołku skierowanym ku górze. [przypis edytorski]
triangulus magneticus (łac.) — trójkąt magnetyczny. [przypis edytorski]
Trianon — dawna wioska na przedmieściach Paryża, zamieniona na część parku wersalskiego, w której znajdują się dwa pałace: Petit Trianon (Mały Trianon) oraz Grand Trianon (Duży Trianon). [przypis edytorski]
Trianon — nazwa dwóch pałaców w Wersalu. [przypis edytorski]
triarii — ciężka piechota w wojsku rzymskim, ustawiana w szyku bojowym w trzecim rzędzie. [przypis edytorski]
triarii (łac.) — żołnierze rezerwowi. [przypis edytorski]
trias (geol.) — najstarszy okres ery mezozoicznej, ok. 252–201 mln lat temu. [przypis edytorski]
Tribunal Mixte (fr.) — chodzi o tzw. Sądy Mieszane Egiptu (sądy konsularne, trybunały rządowe i sądy religijne), założone w 1875 roku przez kedywa Ismaila Paszę w celu zreformowania chaotycznego systemu prawnego XIX-wiecznego Egiptu. [przypis edytorski]
tribuni plebis (łac.) — trybuni ludowi (urząd w staroż. Rzymie). [przypis edytorski]
Trick Department (ang.) — Dział Sztuczek. [przypis edytorski]
triclinium (łac.) — sala jadalna, u Greków trójkątny stół jadalny. [przypis edytorski]
triclinium (łac.) — sala jadalna w staroż. domu rzymskim. [przypis edytorski]
Tricolore (fr.) — trójkolorowa, określenie flagi Republiki Francuskiej. [przypis edytorski]
triduum (z łac.) — trzydniowe święto kościelne. [przypis edytorski]
trieder — tu: przyrząd optyczny, lornetka. [przypis edytorski]
triepak (ros.) — trepak: rosyjski i ukraiński taniec ludowy o bardzo szybkim tempie. [przypis edytorski]
Triepow, Aleksandr (1862–1928) — rosyjski polityk, w 1905 r. zastępca sekretarza stanu Rady Państwa, później minister transportu (1915) i premier Imperium Rosyjskiego (1916). [przypis edytorski]
Triepow, Dmitrij (1855–1906) — rosyjski wojskowy, generał-gubernator petersburski, odpowiedzialny za policję carską. Wyjątkowo brutalny i bezkompromisowy, rozkazywał strzelać do protestujących i wspierał bezlitosne represje. [przypis edytorski]
triera — trójrzędowiec, staroż. grecki okręt wojenny z trzema rzędami wioseł na każdej z burt. [przypis edytorski]
Triest — portowe miasto w płn.-wsch. Włoszech, położone nad Adriatykiem. [przypis edytorski]
Triest — portowe miasto w płn.-wsch. Włoszech; w latach 1867–1918 Wolne cesarskie miasto Triest, jeden z krajów koronnych Cesarstwa Austrii. [przypis edytorski]
triforium (archit.) — trójdzielne okno lub przezrocze w archit. romańskiej i gotyckiej; w kościołach romańskich także: galeryjka z przezroczy (głównie trójdzielnych) obiegająca nawę główną, transept i prezbiterium, umieszczona poniżej okien. [przypis edytorski]
Triformis (łac.) — trójkształtna; Hekate była przedstawiana jako trzy postacie lub posąg o trzech głowach. [przypis edytorski]
trigenium — trzyletni okres sprawowania obieralnych przez szlachtę na ziemiach zaboru ros. urzędów, do których należały m.in. urząd marszałka szlachty i sędziego ziemskiego a. gubernialnego. [przypis edytorski]
triklinium a. triclinium (łac.) — sala jadalna, u Greków: trójkątny stół jadalny. [przypis edytorski]
tri lista (ros.) — trzy karty, nazwa prostej gry hazardowej, w której zwykle biorą udział cztery osoby. [przypis edytorski]
