Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | austriacki | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | sportowy | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 170770 przypisów.
rzeka Ajgyptos — tj. Nil. [przypis edytorski]
rzeka Ajtiops — w istocie część Nilu przepływająca przez Etiopię (Abisynię) i Sudan (w tym staroż. Nubię). [przypis edytorski]
rzeka Anwersa — Antwerpia; w tł. mylnie „rzeka Anwersa”, gdyż w oryg. jest: fiume d'Anwersa, co znaczy rzeka Antwerpii, tj. Skalda. [przypis redakcyjny]
Rzeka Assinijska — laguna Assini w ob. Wybrzeżu Kości Słoniowej. [przypis edytorski]
rzeka Assini — laguna Assini w ob. Wybrzeżu Kości Słoniowej. [przypis edytorski]
Rzeka Beztroski — rzeka w podziemnej krainie zmarłych, zwana zwykle Rzeką Zapomnienia, Lete. [przypis edytorski]
rzeka Bourbon — ob. rzeka Nelson. [przypis edytorski]
rzeka Czerwona — tu: River Rouge, rzeka o długości 204 km na obszarze Metro Detroit w południowo-wschodniej części stanu Michigan w Stanach Zjednoczonych, wpadająca do Detroit River przy Zug Island, zindustrializowanej wyspie stanowiącej granicę między miastami River Rouge i Detroit. [przypis edytorski]
Rzeka Kameruńska — ob. Wouri, druga co do długości rzeka w Kamerunie, uchodząca do Zat. Gwinejskiej w Duali. Portugalczycy, którzy w 1472 dotarli do jej ujścia, z powodu wielkiej ilość krewetek żyjących w tym miejscu nazwali ją Rio dos Camarões, tj. rzeką krewetek; od nazwy tej pochodzi nazwa Kamerunu. [przypis edytorski]
rzeka Kanopa — faktycznie jedna z kilku odnóg ujścia Nilu; najbardziej wysunięta na zachód, nosiła nazwę od leżącego nad nią miasta Kanopos. [przypis edytorski]
rzeka krwi (…) w której się warzy (…) kto przez gwałt drugim przyczyną był szkody — Krwi rzeka miejscem jest kary wszystkich gwałtowników. [przypis redakcyjny]
rzeka, którą śle Wesulus wysoki — Pad. [przypis redakcyjny]
rzeka Okeana — mowa o Bosforze. [przypis edytorski]
rzeka Wschodnia — West River. [przypis edytorski]
Rzeka Zachodnia — zapewne ob. rzeka Kolumbia. [przypis edytorski]
rzekęcy (starop.) — daw. forma imiesłowowa; dziś: mówiąc. [przypis edytorski]
rzekę (daw. forma) — 1.os.lp: rzeknę; powiem. [przypis edytorski]
rzekę — daw. forma; inaczej: mówię, powiem. [przypis edytorski]
rzekę (daw.) — powiem; do: rzec: powiedzieć. [przypis edytorski]
rzekę (daw.) — przestarz. forma 1.os.lp od: rzec; powiem. [przypis edytorski]
rzekę (daw.) — rzeknę, powiem. [przypis edytorski]
rzekę — dziś: mówię; por. czas. rzec. [przypis edytorski]
rzekę — Eufrat, zob. Radak do 31:21. [przypis edytorski]
rzekę — rzeknę; powiem. [przypis edytorski]
rzekę (starop. forma) — rzeknę; powiem. [przypis edytorski]
rzeki — dziś popr. forma N. lm: rzekami. [przypis edytorski]
rzeki Lobeh, pod którą rozumiem owe drugie ramię Rio del Rey — ramieniem tym okazała się w następnym roku rzeka Rumby, wpadająca do morza na północo-zachodzie Gór Kameruńskich, nieco na południe od Rio del Rey. S.S.R. [przypis autorski]
rzeki Micraim — «To odnosi się do Szichor [wschodniej odnogi Nilu], nie do samego Nilu», zob. Ibn Ezra do 15:18. [przypis edytorski]
rzekła — następuje oratio obliqua, którą Clementz i jak zwykle Henkel zamieniają na oratio recta. [przypis tłumacza]
rzekła — światłość tu mówiąca jest to św. Bonawentura, zwany doktorem seraficznym, który był generałem zakonu minorytów czyli franciszkanów, urodzony w roku 1221. [przypis redakcyjny]
rzekł — Bóg stwarzał świat Swoją mową, uczynił to poprzez עֲשָׂרָה מַאֲמָרוֹת (asara maamarot): 'Dziesięć Wypowiedzeń', por. Pirke Awot 5:1. W opisie Stworzenia, słowo וַיֹּאמֶר (wajomer): 'rzekł', znajduje się dziewięć razy, ale wyrażenie בְּרֵאשִׁית (bereszit): 'na początku', traktowane jest jako dziesiąte wypowiedzenie, por. Rambam do Pirke Awot 5:1.
Rambam, także: Majmonides, rabi Mosze ben Majmon (1135–1204). Ur. w Kordobie, zm. w Kairze, rabin i lekarz, jeden z najważniejszych żydowskich filozofów, autor Miszne Tora, kodeksu obejmującego całe prawo żydowskie, także autor komentarza do całej Miszny oraz dzieł filozoficznych, z których najbardziej znane jest More newuchim („Przewodnik błądzących”).
[przypis tradycyjny]
rzekł Diogenes Demostenesowi (…) tym głębiej w nim siedzisz — Diogenes Laertios, Diogenes z Synopy, [w:] Żywoty i poglądy słynnych filozofów, VI, 34. [przypis tłumacza]
rzekł do niego Wiekuisty — głos Boży słyszany był tylko przez Mojżesza, ale nie był słyszalny dla reszty ludu Israela. Ten głos nie był również przeznaczony dla Aharona. Midrasz wylicza, że trzynaście razy w Torze Bóg zwraca się z przemową do Mojżesza i Aharona i trzynaście razy tylko do samego Mojżesza, aby ten z kolei pouczył Aharona, zob. Raszi do 1:1 [2 i 3]. [przypis tradycyjny]
rzekł do niej anioł — midrasz uczy, że do każdej z tych wypowiedzi posłany był do Hagary inny anioł, dlatego każdy werset (16:9,10,11) zaczyna się od słów „I rzekł do niej anioł”, zob. Raszi do 16:9. [przypis edytorski]
rzekłeś w twoim dziele, że prośba niebios wyroków nie wzrusza — Wzmianka tu jest wiersza Wergiliusza z jego Eneidy księgi VI: „Desine fata deum flecti sperare precando”. [przypis redakcyjny]
rzekł im: — „[Mojżesz] powiedział do Aharona, by ten powiedział to Elazarowi i Itamarowi”, Raszi do 11:1 [2]. [przypis tradycyjny]
rzekł (…) jak lew, spoglądając na te obrazy: „My nie umiemy malować” — odniesienie do bajki La Fontaine'a, w której lew komentuje obraz przedstawiający zwycięstwo człowieka nad lwem, oraz do faktu, że tradycyjnie w sztuce islamu z powodów religijnych nie sporządzano wizerunków ludzi i zwierząt. [przypis edytorski]
rzekł jeden — «Jeden z aniołów był posłany, aby go uratować, a drugi, aby zniszczyć Sedom, dlatego napisane jest „rzekł [jeden]”», zob. Raszi do 19:16. [przypis edytorski]
rzekł jest (starop.) — forma złożonego czasu przeszłego dokonanego. [przypis edytorski]
rzekł Kallikratidas, że (…) ucieczka jednakowoż jest hańbą — jeżeli Kallikratidas uważał stanowiska Ateńczyków za niezwyciężone, powinien był dla dobra swego państwa nie zważać na poczucie osobistego honoru, lecz uczynić zeń ofiarę. Gani takie samolubne postępowanie Cycero w swym dziele O powinnościach, II 24. Wódz spartański miał obowiązek nie dopuścić do tego, by ta największa bitwa, jaką Grecy dotychczas między sobą stoczyli, skończyła się klęską Sparty; raczej było nie dopuścić do bitwy. Ale Kallikratidas bardziej ufał być może jakości swoich ludzi, niż zważał na ich liczbę; przełamanie było wykluczone, dlatego zdecydował się do walki na skrzydłach, co dawało szanse zwycięstwa. [przypis tłumacza]
rzekł: „Któż ci są?” — wzrok Jakuba był już osłabiony, por. dalej Ks. Rodzaju 48:10, zob. Chizkuni i Rabeinu Bachja do 48:8. [przypis edytorski]
rzekł Mojżesz — „To proroctwo zostało przekazane [Mojżeszowi], kiedy jeszcze stał przed Faraonem, bo gdy już wyszedł od niego, miał »więcej nie ujrzeć jego oblicza«”, Raszi do 11:4. [przypis tradycyjny]
rzekł mu król (…) „A o cóż mię prosisz?” — Neh 2, 2–4, ze zmianą 1 os. lp na 3 os. lp. [przypis edytorski]
rzekł, parodiując ustęp bibljiny — nawiązanie do ustępu biblijnego: „Żarliwością rozpaliłem się o chwałę Pana, Boga Zastępów, gdyż Izraelici opuścili Twoje przymierze, rozwalili Twoje ołtarze i Twoich proroków zabili mieczem. Tak że ja sam tylko zostałem, a oni godzą jeszcze i na moje życie” (1 Krl 19, 10). [przypis edytorski]
rzekł Stańczyk cierpko, że większym jest błaznem ten, co mając niedźwiedzia w skrzyni, sam go wypuszcza na własną szkodę? — J. Bielski, Kronika polska. [przypis autorski]
rzekł tak do nich — Mk 10, 14. [przypis edytorski]
rzekł — te słowa Jakuba odpowiadają słowom Bożej obietnicy z wersetu 28:15, zob. Raszi do 28:20. [przypis edytorski]
rzekł to oddać we troje (daw.) — przyrzekł oddać to potrójnie; przyrzekł, że odda (konstrukcja na wzór łac. Acc. cum inf.). [przypis edytorski]
rzekł Wiekuisty do Mojżesza — Chizkuni uważa, że Bóg przemówił do Mojżesza, kiedy ten stał jeszcze przed Faraonem, zob. Chizkuni do 11:1. Zdaniem Ibn Ezry śmierć pierworodnych została zapowiedziana Mojżeszowi jeszcze w Midianie (por. Wj 4:23), zob. Ibn Ezra do 11:1. [przypis tradycyjny]
rzekł Wiekuisty do Mojżesza i do Aharona — „Ponieważ Mojżesz powiedział że jest «zająkliwych ust», Święty Błogosławiony dołączył do niego Aharona, by ten był jego ustami i jego rzecznikiem”, Raszi do 6:13. [przypis tradycyjny]
Rzekł wróg — Ibn Ezra uważa, że chodzi o Faraona osobiście, zob. Ibn Ezra do 15:9. „Micrejczycy rzekli tak, gdy ujrzeli, że morze zmienia się w suchy ląd”, Raszbam do 15:9. [przypis tradycyjny]
rzekł — «Zapytał ją po tym, gdy już dał jej [podarki], ponieważ był pewien, że ze względu na zasługi Abrahama Bóg poszczęścił mu w jego drodze», zob. Raszi do 24:23. [przypis edytorski]
Rzekł zaś Mojżesz do Aharona: „Przystąp do ołtarza i spełnij ofiarę — „Jako że przez całe siedem dni upełnomocniania Mojżesz wykonywał obowiązki [kohena], ósmego dnia rzekł Mojżesz do Aharona: od teraz to ty zbliż się i pełnij tę służbę”, Chizkuni do 9:7 [1]. [przypis tradycyjny]
rzekł z flegmą — flegmatycznie; powolnie, nieśpiesznie, spokojnie. [przypis edytorski]
rzekli do Mojżesza — midrasz uczy, że były cztery grupy [ludzi] nad morzem: pierwsza grupa nie chciała wybawienia i woleli już umrzeć, druga grupa namawiała, żeby wracać do Micraim, trzecia grupa domagała się, by walczyć z Micrejczykami, a czwarta grupa to ci, którzy wołali błagalnie do Świętego Błogosławionego, zob. Rabeinu Bachja do 14:11 [2]. [przypis tradycyjny]
rzekli słudzy Faraona do niego — „Słudzy przemówili dopiero, gdy Mojżesz wyszedł, bo nie chcieli pokazać przed Mojżeszem, że się go boją”, Tur do 10:7. [przypis tradycyjny]
rzeknąć (daw.) — dziś popr. forma: rzec; powiedzieć. [przypis edytorski]
rzeknąć (daw.) — dziś popr. forma: rzec. [przypis edytorski]
rzeknąc (starop.) — daw. forma imiesłowowa; dziś: mówiąc. [przypis edytorski]
rzeknięcie — powiedzenie, wypowiedź. [przypis edytorski]
rzeknij — powiedz. [przypis edytorski]
rzeko, hesperyjskich wód królu rogaty — Tyberyn, bóg Tybru, przedstawiany był z rogami byka, symbolizującymi płodność. [przypis edytorski]
rzekome skąpcy — dziś: rzekomi skąpcy. [przypis edytorski]
rzekomo — niby to, pozornie. [przypis edytorski]
rzekomo — tu: pozornie. [przypis edytorski]
rzekomy wieczny antagonizm między mężczyzną a kobietą w ogóle — [Komentarz autora z Uwag.] To zapatrywanie ma dwie formy: jedną popularną, w której od dawien dawna kursowało wśród ludzi, np. za pomocą przysłowi [dziś popr.: przysłów; red. WL], drugą badawczą, docierającą w głąb, często zaciętą, taką, jaką widzimy np. u Schopenhauera, Strindberga. U nas ta druga forma nabrała zaraz sentymentalno-filologicznego pokostu. Zamiast próbować rozwikłać sieć komplikacji psychologicznych między mężczyzną a kobietą, która to sieć w każdym poszczególnym wypadku jest inna i żąda innych wytłumaczeń, nasz poeta radzi sobie w bardzo łatwy sposób: sprowadza całą trudność do jednego mianownika („wiecznej idei”?): Adam-Ewa, który może swoją asocjacją strasznej odległości historycznej komuś imponować, ale przecież jest trochę gimnazjalnym. [przypis autorski]
rzekszy — dziś: rzekłszy. [przypis edytorski]
rzekszy (starop. forma) — dziś popr.: rzekłszy. [przypis edytorski]
rzekszy (starop. forma) — dziś: rzekłszy; powiedziawszy. [przypis edytorski]
rzekszy (starop. forma) — dziś: rzekłszy. [przypis edytorski]
rzemięsło (daw.) — rzemiosło. [przypis edytorski]
rzemięsnik (starop.) — rzemieślnik. [przypis edytorski]
rzemieni — na których kładziono materace. [przypis edytorski]
rzemiennym dyszlem — nie wprost, ale meandrując raz w jedną, raz w inną stronę. [przypis edytorski]
rzemieśle (daw. forma) — dziś Msc.lp: (w) rzemiośle. [przypis edytorski]
rzemieśle (starop. forma) — dziś N.lp: (w) rzemiośle. [przypis edytorski]
rzemieślników (…) od starszyzny cechowej dla niezapłaconego cechu wolnego używania rzemiosła niemających — rzemieślników, którzy nie otrzymali od starszyzny cechu zezwolenia na wykonywanie swego fachu, ponieważ nie wnieśli wymaganej opłaty. [przypis edytorski]
rzemiesło (daw.) — rzemiosło. [przypis edytorski]
rzemiosłem mularz, rodem Włoch (…) wstąpił w Polsce do zakonu Societatis — zdaje się, że tym Włochem braciszkiem jezuickim i mularzem, a raczéj architektem, był Jan Bernardonus, który pobudował świetne kościoły swojego zakonu w Nieświeżu i Krakowie. [przypis autorski]
rzemiosło (daw.) — zawód. [przypis edytorski]
rzemiosły (daw. forma) — dziś popr. N.lm: rzemiosłami. [przypis edytorski]
rzemiosły — dziś popr. forma N. lm: rzemiosłami. [przypis edytorski]
rzepa (gw.) — tu: w zachodniej części części Podhala tak nazywane są ziemniaki. [przypis edytorski]
Rzepecka-Moszczeńska, Izabela (1864–1941) — liberalna publicystka, później współpracowniczka konserwatywnego „Kuriera Warszawskiego”, w „Życiu” krak. drukowała drobne nastrojowe nowelki. [przypis edytorski]
Rzepicha — żona Piasta i matka Ziemowita (Siemowita). [przypis edytorski]
Rzepicha, żona Piasta — postać z łacińskiej Kroniki Galla Anonima: żona legendarnego przodka dynastii Piastów; na uroczystości postrzyżyn ich syna zjawili się dwaj pielgrzymi, a ich błogosławieństwo sprawiło cudowne rozmnożenie potraw podczas uczty (w późniejszej tradycji przyjęło się uznawać tych dwóch tajemniczych przybyszów za anioły); Piasta, syna Koszyczka: w kronice przydomek Chosisco (Koszysko? Chościsko?) nosi zły władca Popiel, poprzednik Siemowita, natomiast Piast określony został jako filius Chosischonis: syn Chościska. [przypis edytorski]
Rzepki — polska wieś położona w województwie łódzkim, w powiecie piotrkowskim. [przypis edytorski]
rzeski — dziś: rześki (u Lindego tylko: rześki). [przypis redakcyjny]
rzeskie (daw.) — związane z Rzeszą; Rzesza to hist. określenie państwa niemieckiego, przedstawiające je jako jedność złożoną z mniejszych tworów politycznych. [przypis edytorski]
Rzeskie miasto — autonomicze miasto Rzeszy, np. Strasburg. [przypis edytorski]
rzeski — prawdop.: skłonny do rzezi. [przypis edytorski]
Rzesza a. III Rzesza — potocznie używana nazwa państwa niemieckiego pod rządami Adolfa Hitlera i NSDAP w latach 1933–1945. [przypis edytorski]
Rzesza — hist. określenie państwa niemieckiego, przedstawiające je jako jedność złożoną z mniejszych tworów politycznych. [przypis edytorski]
Wojciech Dembołęcki, Pamiętniki o Lisowczykach czyli przewagi Elearów polskich
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Rzesza Niemiecka — hist. określenie państwa niemieckiego, przedstawiające je jako jedność złożoną z mniejszych tworów politycznych; I Rzesza (Stara Rzesza) istniała w latach 962–1806, było to państwo niemieckie (od 1474 Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego), którego władcy nawiązywali do tradycji starożytnych cesarzy rzymskich. [przypis edytorski]
Rzesza Niemiecka — historyczne określenie państwa niemieckiego; I Rzesza (Stara Rzesza) istniała w latach 962–1806, było to historyczne państwo niemieckie (od 1474 Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego), którego władcy nawiązywali do tradycji starożytnych cesarzy rzymskich; II Rzesza funkcjonowała 1871–1918 i stanowiła federalne, konstytucyjne cesarstwo niemieckie pod panowaniem Hohenzollernów; III Rzeszą nazywane były w propagandzie Niemcy hitlerowskie 1933–45. [przypis edytorski]
rzesza — tłum, gromada, wielka liczba ludzi. [przypis edytorski]
rzesza — tu: gromada ludzi. [przypis edytorski]
rzesza — tu: tłum, mnóstwo ludzi. [przypis edytorski]
Rzesze — dziś popr. forma D.lp: Rzeszy. [przypis edytorski]
rzeszoto — rodzaj sita o dużych otworach. [przypis edytorski]
