Przypisy

parapety (z fr. parapet, wł. parapetto — osłona piersi) — występy w murach obronnych osłaniające walczących. [przypis redakcyjny]

parare necessitudines (łac.) — zdobywać sobie przyjaźni. [przypis redakcyjny]

parbleu (fr.) — dalibóg. [przypis redakcyjny]

Parbleu! (fr.) — Dalibóg! [przypis redakcyjny]

Parcam (…) superbam (łac.) — Parka dumna, trzymająca kosę w groźnej ręce. [przypis redakcyjny]

parch (daw.) — przykry zapach. [przypis redakcyjny]

parciana — ze sznurka lnianego lub konopnego. [przypis redakcyjny]

parciane — zgrzebne, z grubego płótna. [przypis redakcyjny]

pard (daw.) — lampart. [przypis redakcyjny]

pardon (fr.) — przepraszam. [przypis redakcyjny]

pardon (fr.) — tu: poddaję się, proszę o darowanie życia. [przypis redakcyjny]

Pardonnez moi (fr.) — proszę wybaczyć. [przypis redakcyjny]

pardonnez moi — wybacz. [przypis redakcyjny]

pardus — leopardus, lampart. [przypis redakcyjny]

pardus (starop.) — lampart. [przypis redakcyjny]

pardwy — ptaki kurowate z rodz. cietrzewi [przypis redakcyjny]

pardy z kły ostremi — tj. leopardy, herb angielski. [przypis redakcyjny]

parę już przez ciebie napisanych arkuszy — owej wspólnej, wedle planu Narcyzy pisanej powieści. [przypis redakcyjny]

. . . . . . . . . — Parę strofek o nazbyt zwietrzałej aktualności opuszczono. [przypis redakcyjny]

paremia — przysłowie. [przypis redakcyjny]

paremia (z gr. przez łac.) — przysłowie. [przypis redakcyjny]

paremia (z gr.) — przysłowie, maksyma. [przypis redakcyjny]

paremie — tu: przysłowia. [przypis redakcyjny]

parentela (daw.) — pokrewieństwo. [przypis redakcyjny]

parentela — ród. [przypis redakcyjny]

parentelat (z łac.) — pan z panów, familiant. [przypis redakcyjny]

parepa — koń. [przypis redakcyjny]

parere (łac.) — dogodzić, być posłusznym. [przypis redakcyjny]

par exemple — na przykład. [przypis redakcyjny]

par force (fr.) — siłą. [przypis redakcyjny]

parias — członek najniższej kasty w Indiach; ogólnie: najbardziej pogardzany i krzywdzony członek społeczeństwa. [przypis redakcyjny]

pariasi — członkowie najniższej klasy społecznej w Indiach; w przenośni: ludzie wzgardzeni, nędzarze. [przypis redakcyjny]

parions (fr.) — załóżmy się. [przypis redakcyjny]

pari passu ambulat (łac.) — równym krokiem chodzi. [przypis redakcyjny]

Parkany — miasto na lewym brzegu Dunaju, naprzeciw Ostrzyhoma. [przypis redakcyjny]

parkany — rodzaj sieci. [przypis redakcyjny]

Parki a. Mojry (mit. gr.) — uosabiające przeznaczenie trzy córki Nocy; dwie młodsze, Kloto i Lachezis, przędły nić ludzkiego życia, którą w godzinie śmierci przecinała najstarsza z nich, Atropos. [przypis redakcyjny]

Parki — boginie losu (trzy siostry) przędące nić życia i ucinające ją w chwili śmierci. [przypis redakcyjny]

Parki (mit. rzym.) — trzy prządki snujące nić ludzkiego życia; jedna z nich, najstarsza, przecinała ją ostatecznie. [przypis redakcyjny]

par (łac.) — równy. [przypis redakcyjny]

parlament (daw.) — [tu:] sąd cesarski. [przypis redakcyjny]

parlament — pochodzi od średniołacińskiego wyrazu parliamentum. [przypis redakcyjny]

Parlament sądził w ostatniej instancji niemal o wszystkich sprawach królestwa. Wprzód sądził tylko te, które były między diukami, hrabiami, baronami, biskupami, opatami, lub między królem a jego wasalami — W innych sprawach rozstrzygały zwykłe trybunały. [przypis redakcyjny]

parlament wersalski — parlament fr., który w czasie oblężenia Paryża obradował w Bordeaux, przeniósł się 20 marca 1871 do Wersalu. [przypis redakcyjny]

Parnas — góra w Fokis w środkowej Grecji, siedziba Apollina i Muz. [przypis redakcyjny]

Parnas — góra w Grecji poświęcona Apollinowi i muzom. Według starożytnych kraina poetyckiego natchnienia. Wejść na szczyt Parnasu: stać się sławnym na niwie poetyckiej. [przypis redakcyjny]

Parnas — także i góra Parnassos w Focydzie była sławna jako siedziba Bakchusa i jego orszaku. [przypis redakcyjny]

parów — sucha dolina o szerokim, płaskim dnie i stromych, lecz nieurwistych zboczach, powstała z przeobrażenia wąwozu. [przypis redakcyjny]

parochialna — parafialna. [przypis redakcyjny]

parochianki — parafianki. [przypis redakcyjny]

parochód — lokomotywa. [przypis redakcyjny]

paroksyzm — cios. [przypis redakcyjny]

paroksyzm — napad choroby, cios. [przypis redakcyjny]

parol — hasło, umówione słowa. [przypis redakcyjny]

parol — słowo umówione, hasło. [przypis redakcyjny]

parol (z franc.) — sława, obietnica, układ. [przypis redakcyjny]

parol (z fr.) — słowo honoru. [przypis redakcyjny]

parol (z fr.) — słowo, słowo honoru; tu: słowne poręczenie zachowania przy życiu. [przypis redakcyjny]

parość — gałąź wyrastająca u nasady pnia. [przypis redakcyjny]

parowie — fr. paires, z łac. pares: równi. [przypis redakcyjny]

parowie sądzili wedle zwyczaju swego sądownictwa — toteż wszystkie podania zaczynały się od słów: „Panie sędzio, jest zwyczajem w twoim okręgu”… etc. [przypis redakcyjny]

Par, powiada Défontaines, nie mógł powiedzieć, że nie będzie sądził, jeżeli było ich tylko czterech — trzeba było co najmniej tej liczby. [przypis redakcyjny]

Parrazys — właśc. Parrazias, sławny malarz grecki, kwitnął w pierwszej połowy IV w. przed Chr. [przypis redakcyjny]

parrycyda (łac. parricida) — ojcobójca; wróg ojczyzny, zdrajca. [przypis redakcyjny]

parrycyda (z łac. parricida) — ojcobójca, bratobójca; wróg ojczyzny, zdrajca. [przypis redakcyjny]

parschnął — dziś: parsknął. [przypis redakcyjny]

pars Graeca (łac.) — strona grecka. [przypis redakcyjny]

pars pro toto (łac.) — część zamiast całości (figura retoryczna, w której nazwa części jakiejś rzeczy służy jako określenie całości). [przypis redakcyjny]

pars regalis (łac.) — stronnik królewski. [przypis redakcyjny]

pars Romana (łac.) — strona rzymska. [przypis redakcyjny]

par super parem non habet potestatem (łac.) — równy nad równym nie ma władzy. [przypis redakcyjny]

partem (łac.) — część. [przypis redakcyjny]

partenogeneza fantomów (z gr.) — dzieworództwo, samorzutne powstawanie fantomów. [przypis redakcyjny]

partes secuti (łac.) — strony chwycili się. [przypis redakcyjny]

Partowie — irański lud Partów utworzył w III w. przed Chr. własne państwo, podniósłszy bunt przeciwko Seleucydom. Królowie jego z rodu Arsacydów podbili cały prawie Iran i Mezopotamię. Wojska Partów składały się głównie ze zwinnej jazdy. [przypis redakcyjny]

partum otii (łac.) — płodem próżnowania. [przypis redakcyjny]

partus (łac.) — owoc, płód. [przypis redakcyjny]

partus (łac.) — płód. [przypis redakcyjny]

partykularna wola — samowola; wola jednostki. [przypis redakcyjny]

partykularnej — tu: własnej, polskiej w odróżnieniu od międzynarodowej. [przypis redakcyjny]

partykularnych — szczegółowych, prywatnych. [przypis redakcyjny]

partykularny — odosobniony. [przypis redakcyjny]

partykularny — poszczególny, jednostkowy. [przypis redakcyjny]

partykularny — tu: jednostka. [przypis redakcyjny]

partykularyści — ludzie zaściankowi, ciaśni, ograniczeni. [przypis redakcyjny]

partyrowy — różnobarwny, kwiecisty. [przypis redakcyjny]

partyzana — rodzaj halabardy. [przypis redakcyjny]

partyzanci — zwolennicy stronnictwa. [przypis redakcyjny]

partyzant (daw., z fr.) — stronnik, zwolennik. [przypis redakcyjny]

partyzant (z łac.) — tu: stronnik, zwolennik. [przypis redakcyjny]

partyzan — z niem. Partisane, spisa, berdysz. [przypis redakcyjny]

paru Litwinów — szlachty polskiej z ziem litewsko-ruskich. [przypis redakcyjny]

parwa — mała. [przypis redakcyjny]

parweniusz — pogardliwie: dorobkiewicz-prostak, wzbogacony człowiek z „nizin” społecznych. [przypis redakcyjny]

paryja — wertep. [przypis redakcyjny]

Paryż, nawet zwyciężony… — w wojnie francusko–pruskiej, 1870–1871. [przypis redakcyjny]

„Paryż” za murem powązkowskim — aluzja do placu Parysowskiego, którego okolice zamieszkiwała uboga ludność Warszawy. [przypis redakcyjny]

parzyć się — do pary iść. [przypis redakcyjny]

pasamany — galony, tu: liberia. [przypis redakcyjny]

pas (daw.) — prawo przejścia. [przypis redakcyjny]